Dagur - 17.11.1954, Side 5

Miðvikudaginn 17. nóvember 1954
D A G U R
5
Spjallað við kunnan Vestur-íslending, Soffónías
Thorkelsson, á heimili hans í Victoria
vestur á Kyrrahafsströnd Kanada
Vancouver-cyja er fjöllótt
land og gróðri vafið, um 80
kílómetra undan Kyrrahafsströnd
Kanada og er suðurcddi eyjunnar
á móts við landamerki Banda-
ríkjanna. Kanada er norðlægt
land, en þessi eyja minnir sterk-
lega á suðrænar slóðir.
Þróttmikill gróðurinn teygir
sig sums staðar út yfir sléttan
vatnsflötinn í vík og vogi, lofts-
lag er hlýtt og hér ríkja mild
veður og góð mestan hluta árs-
ins. íslendingar hafa löngum unað
sér vel þarna við Kyrrahafið.
Allmargir fluttust þangað vestur
þegar á öldinni sem leið og búa
afkomendur þeirra enn þar, í
sveit og bæ. Aðrir hafa komið á
seinni árum og hefur virzt landið
fagurt og gott eins og Stephani
G. Stephanssyni, sem lengi ól þá
ósk í brjósti að flytja „vestur á
strönd", er aldur og þreyta færð
ist yfir hann. Sú ósk hans rættist
ekki, en bréf hans bera vott um
að hann kunni vel við sig á þess-
um vestrænu slóðum og gerði
nokkrar ferðir þangeð er líða tók
á ævina.
Síðan Stephan velti fyrir sér
hugmyndinni um kyrrláta daga
vestur við Kyrrahaf hafa sprott-
ið upp heilar borgir þar vestur
frá og lífshættir allir eru brevttir.
En marga fýsir enn vestur, er
þreyta sækir á þá. Margir bæir á
Kyrrahafsströnd eru eftirsóttur
dvalarstaður og þar koma ekki
aðeins Kanadamenh austan frá
sléttum og hafi, heldur og Banda-
ríkjamenn og Eyrópumenn, eink-
um Bretar fyrr á árum er fjárráð
lands og einstaklinga leyfðu
frjálsara líf.
Á leið vestur yfir George-sund,
er skilur Vancouver-eyju frá
meginlandinu, sagði brezkur
ferðalangur mér, að mér mundi
þykja Victoria brezkari bær en
brezkir heimabæir og þótti mér
það ekki mikið tilhlökkunarefni
en þau áhrif fóru í reyndinni
alveg fram hjá mér. Landslag
virtist mér allt fegurra og loft
mildara en eg hafði séð í Bret
landi, en mestu mun þó hafa ráð.
ið, að eg átti skemmtilegt kvöld
á rammíslenzku heimili í borg-
inni. Þótt útsýni um glugga væri
framandi, var andinn innan
veggja íslenzkur. Fallegt safn
íslenzkra bóka, íslenzkar mvndir
á veggjum, ýmsir íslenzkir hlutir
aðrir til prýði og kjarnmikið
íslenzkt mál talað og ekkert ann
að þá stund, sem eg dvaldi þar.
Þessi blær kom mér raunar ekki
á óvart því að húsráðendur voru
Soffónías Thorkelsson, verk-
smiðjueigandi í Winnipeg, og
kona hans, frú Sigrún Sigurgeirs-
dóttir, en þau hafa dvalið þarna
vestra í rösk 7 ár.
Soffónías er í hópi þeirra Vest-
ur-íslendinga, sem kunnastir eru
hér um bygðir enda á hann hing-
að að rekja ættir sínar og hefur
viðhaldið tengslum við héraðið
alla tíð, ýmist með því að heim-
sækja okkur hér eða sýna sveit
sinni, frændum og vinum ræktar-
semi og höfðingslund við ýmis
tækifæri. En fjölmargir aðrir
íslendingar þekkja Soffónías
fyrir afskipti hans af þjóðræknis-
málum íslendinga og stuðningi
við ýmis menningarmál íslend-
inga.
íslenzkur bóndi við Kyrrahaf.
Soffónías Thorkelsson er nú 78
ára gamall, en ber aldurinn vel,
er beinn í baki og víkingslundin
enn hin sama, en starfsþrek hans
nokkuð tekið að bila og mun það
„Aldrei komið mér í koll að
vera íslendingur“
Soffónías hefur nú dvalið hart-
nær hálfa öld í Kanada og hefur
séð þar tímana tvenna. Hann
sagði mér, að er hann liti yfir
farinn veg og hugleiddí störf
íslendinga og framsókri heima og
erlendis virtist sér alveg augljóst,
að í íslenzku þjóðinni býr feiki-
legur kraftur til athafna og fram-
sóknar. Á fyrri tíð, meðan ófrels-
ið grúfði eins og dimmur skuggi
yfir þjóðinni, var þessi kraftur
stunginn svefnþorni. Oll oikan
fór þá til þess að viðhalda lífinu
og má kalla að kraftaverki sé
Ólafur Hvanndal látinn
Síðastl. föstudag andaðist í
Reykjavík Ólafur J. Hvanndal
prentmyndagerðarmeistari og
bx-autryðjandi í þeii'ri iðngi-ein á
íslandi. Hann flutti og fyrstur
manna prentmyndagerð til Akur-
eyrar. Ólafur Hvanndal var val-
menni, er öllum þótti vænt um.
ORÐSENDING
FIMMTUGUR:
Sigurður L. Pálsson,
- Tvö nýbýli
Soffónías Thorkelsson úti fyrir dyrum heima hjá sér
í Victoria á síðastliðnu sumri.
engum undrunarefni, sem þekkir
sögu hans. Soffónías býr nú í
fallegu hvítu húsi, sem hann hef-
ur sjálfur byggt, í útjaðri Vic-
toi-ia-bæjar. Hefur hann valið sér
mjög fallegan stað. Nemur garð-
ur hans við lygna vík og þar hafði
hann áður hraðbát sér til ánægju
og hressingar, en hefur nú látið
af þeirri sjósókn. í stað þess hefur
hann snúið sér að landbúskap
enda mundi möi’gum íslenzkum
bónda þykja þar gott til stai’fa
sakir gróðui’sældar og veðux’fars.
Þessi búskapur hans gæti litið út
sem lítið bi-ot af íslandi þótt ekki
sé hann stór í sniðum. Hann
dundar við það að gamni sínu að
slá lendur sínar umhverfis húsið
og þuri’ka og hii’ða heyið á gaml-
an og góðan íslenzkan máta. í
horninu hjá sér hefur hann geit,
er hann hirðir og gefur heyið, en
mjólkin úr henni er hin mesta
heilsulind segir Soffónías. Soff-
ónias brosir í kampinn er hann
sýnir mér lönd sín og útihús, eins
og hann vilji segja að munur sé
nú oi’ðinn á umsvifunum síðan
hann var athafnasamur iðjuhöld-
ur í Winnipeg og stjói’naði stóru
fyrirtæki með atorku og fram-
sýni. En þó var ekki hér allt tal-
ið. Seinna sá eg innan dyra mai’ga
vel gei’ða ’og smekklega smíðis-
gripi, er hann hefur gert til prýðis
og gagns og er því augljóst, að
þótt aldurinn sé hár, á iðjuleysið
ekki upp á pallborðið nú frekar
en fyrrum.
næst, að það skyldi þó takast í
gegnum þrengingar aldanna. En
þeir, sem vestur fóru, fundu þar
tækifæri, sem ekki voru til heima.
Af þeim leystust viðjar og þeir
hófust handa af djöi’fung og mikl-
um dugnaði. Heildarútkoman á
þeirri sókn íslendinga í Ameríku
er sú, að kynstofninn nýtur álits
og trausts, mjög margir hafa
brotizt áfram til mikilla trúnað-
arstarfa og efnahagslegrar vel-
megunar, enda þótt samkeppni á
þeim vettvangi sé hai’ðari þar en
(Framhald á 7. síðu).
memitaskólakennari
Hinn 12. þ. m. vai’ð Sigui’ður L.
Pálsson menntaskólakennari
fimmtugur. Sigui’ður er ísfirðing-
ur, lauk stúdentsprófi í Reykja-
vík og síðan háskólanámi í Bret-
landi í enskri tungu og vai’ð
kennari í þeirri námsgi’ein við
Menntaskólann hér 1932 og hefur
gegnt því starfi síðan. Sigui’ður
Pálsson er afbragðs tungumála-
kennari og á hann nú orðið mik-
inn fjölda nemenda um land allt,
er votta hæfni hans og kunnáttu
og minnast hans jafnframt með
hlýhug sem manns og félaga. —
Sigurður L. Pálsson er ágætur
borgari hér í kaupstaðnum og
hefur lagt mörgum góðum mál-
efnum liðsinni af dugnaði. Hann
hefur m. a. verið formaður Fegr-
Að gefnu tilefni viljum vér |,unarfélagsins og þar tekizt að
minna á eftirfarandi atriði úr lög- | koma mörgum. úrbótum til leiðar.
reglusamþykktinni og reglugerð
um bamavernd á Akureyri:
,í umdæmi barnavemdar-
nefndar Akuréyrar er bannað að
selja börnum og unglingum inn-
an 16 ára aldurs tóbak, hverju
nafni sem nefnist, gefa þeim það,
eða stuðla að því að þau neyti
þess, eða hafi það um hönd.“
„Unglingum innan 16 ára
óheimill aðgangur að almennum
knattborðsstofum, dansstöðum og
ölstofum. Þeim er og óheimill að-
gangur að almennum kaffistofum
eftir kl. 20, nema í fylgd með full-
orðnum vandamönnum, sem bera
ábyrgð á þeim. Eigendum og um-
sjónarmönnum þessara stofnana
ber að sjá um, að unglingar fái
ekki þar aðgang né hafizt þar við.
Böm yngri en 12 ára mega ekki
vera á almannafæri seinna en kl.
20 á tímabilinu frá 1. október til
1. maí, og ekki seinna en kl. 22
frá 1. maí til 1. október, nema í
fylgd með fullorðnum vanda
mönnum.
Böm frá 12—14 ára mega ekki
vera á almannafæri seinna en kl.
22 á tímabilinu frá 1. október til
1. maí, og ekki seinna en kl. 23
frá 1. maí til 1. október, nema í
fylgd með fullorðnum vanda
mönnum.... Foreldrar og hús
bændur barnanna skulu, að við-
lögðum sektum, sjá um, að
ákvæðum þessum sé framfylgt.“
Nauðsynlegt er, að unglingar
innan 16 ára aldurs, geti sannað
aldur sinn með skírteinum, þar
sem aðgangur er bundinn við
vissan aldur.
F. h. barnaverndarnefndar
Akureyrar.
(Framhald af 8. síðu).
Rauðsholti á Héraði austur. Eiga
þau einn dreng, 3ja ára. Hafa þau
hjónin búið í tjaldi í allt sumar og
er haust, þar til Haraldur var búinn
að gera húsið fokhellt, þá flutti
hann tjaldið inn í húsið. Haraldur
byggir hús sitt úr asbest, klætt á
trégrind, tróðað með gosull.
Standa vonir til að þetta geti orð-
ið hlýtt hús. Hefur hann að lang-
mestu leyti unnið þetta einn —•
Þetta býli er byggt úr Fremsta-
fellslandi, stendur við suðurenda
Kinnarfells. Hafa þau Haraldur
og Auður nefnt býlið Fellsenda.
PúII Gftnnarsson.
Konurnar láta ekki sitt etfir
liggja.
Hvorki Lækjamót né Fellsendi
hafa fengið staðfestingu sem lög-
heiti. Það er vitað mál, að það er
mikið átak að byggja öll sín hús
upp af grunni í einu taki. Og
þessir landnemar, sem hér eru
nefndir að framan, hafa líka þurft
að etja við þá fádæma illviðratíð,
að slíkt er fátítt, og þó finnst mér
hugur þeirra og kjarkur sterkur.
Og þráfaldlega hef eg séð í sumar
og haust þær Þóru og Auði með
skóflur í hönd, ýmist að moka
möl eða grafa skurð. Þegar verkið
er unnið af áhuga og fórnarlund,
þá mega erfiðleikarnir láta í
minnipokann."
Þannig segir Sigurður á Landa-
móti frá. Lesendur óska land-
nemunum til hamingju með ár-
angurinn um leið og þeir dá
dugnað þeirra og harðfengi.
Lítil, en falleg bók.
Fyrir nokknim dögum barst
mér í hendur lítil, en falleg bók.
Hún nefnist Guð leiði þig, og er
eftir Valdimar V. Snævarr, fyrr-
um skólastjóri Undirtitill bókar-
innar er: Kristin fræði handa
ungum börnum, og er þá átt við
börn 8 og 9 ára gömul. Kennarar
hafa fundið til þess, að það vant-
aði litla handbók í kristnum
fræðum fyrir 9 ára börn, og nú er
þessi bók komin á markaðinn og
eg vona að hún verði notuð, því
að mér lízt prýðilega á bókina,
þótt eg hefði kannske kosið að
hafa einhverjar greinar öðruvísi.
Bókin skiptist í marga, stutta
kafla, og mörgum þessum köflum
fylgja heilræði, sálmavers og
minnisgreinar úr biblíunni. Fvrsti
hlutinn er sambland af kristnum
fræðum í mjög léttu formi og sið-
fræði, auðskilinni og við barna
hæfi. Síðari hlutinn eru endur-
sagðar sögur úr ritningunni, bæði
úr Gamla-testamentinu (sögurn-
ar um Jakob og Jósef) og úr
Nýja-testamentinu (sögur um
fæðingu Jesú, nokkrar krafta-
verkasögur og dæmisögur) Þá er
allmikið af barnasálmum í bók-
inni, og síðast, en ekki sízt,' ér
vert að geta þess, -að hún er prýdd
mörgum fallegum myndum.
Eg vildi óska, að við gætum
komið þessari litlu bók inn í
barnaskólana, og eg mæli með
henni við kennara, en alveg sér-
staklega vil eg vekja athygli
ungra mæðra á þessari litlu bók.
Hún getur orðið þeim mikil hjálp
við að leggja grundvöll þess upp-
eldis, sem allt annað uppeldi þarf
að byggjast á, en það er trúar- og
siðgæðisuppeldið, sem líklega er
hvergi nærri nógu traust í okkar
ágæta en órólega heimi.
Bókaforlag Odds Björnssonar
gefur bókina út.af mikilli smekk-
vísi, eins og vænta mátti.
I H. J. M.