Dagur - 11.07.1956, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 11. júlí 1956
D A G U R
5
Sundnámskeið hjá Lárusi Rist árið 1907.
1. Jónas Stefánsson, trésmiður. 15.
2. Friðgeir Jónatansson, dáinn. 16.
3. Karl Sturlaugsson, trésmiður. 17.
4. Jón E. Sigurðsson, kaupmaður. 18.
5. Jón Jósepsson, vélstjóri. 19.
6. Þórður Kolbeinsson, dáinn. 20.
7. Júlíus Sigurðsson, prentari. 21.
8. Eggcrt Guðmundsson, trésm,- 22.
9. Þórhallur Björnsson, sundk. 23.
10. Kristj. Þorgilsson, trésm., Kbh. 24.
11. Karl Hansson, trésm., Ameríku. 25.
12. Ólafur Kristjánsson, trésmiður. 26.
13. Guðjón Pálsson, trésmiður. 27.
14. Gísli R. Magnússon, afgrm. 28.
Haraldur Jónsson, trésm., Rvík. 29.
Jón Pálsson, íþr.m., Ameríku. 30.
Sigurður Arnason, trésmiður. 31.
Arngrímur Ólafsson, prentari. 32.
Sigurður Stefánsson, verzlrn. 33.
Jóliannes Arnason, trésmiður. 34.
Sigurður Sigurðsson, bóksali, d. 35.
Jón Mýrdal, trésm., Ameríku. 36.
Jóh. Fr. Kristjánsson, bygg.m. 37.
Óskar Bjarnason, trésm., dáinn. 38.
Olafur Thorarensen, bankastj. 39.
Stefán Thorarensen, úrsmiður. 40.
Friðbj,- Aðalsteinsson, loltskm. 41.
Stelán Thorarensen, lyfsali.
Haraldur Hagan, úrsmiður.
Jakob Kristjánsson, prentari.
Magnús Arnason, Litladal.
Björn O. Björnsson, prestur.
Ingólfur Jónsson, liigmaður.
Ilelgi Björnsson, prentari.
Tómas Björnsson, kaupmaður.
Jóhann Ólafsson, stórkaupm.
Ólafur Jakobsson, trésmiður.
Ásgeir Ásgéirsson í. Þingeyrum.
Halldór Jónsson, trésmiður.
Páll Friðriksson, múrari.
Jón Pálsson, trésiniður.
Nöfnin skrásett 1935.
Með (yrirhleSslu ú
„Þá kvartaði enginn um kulda, og þó var vatnið
kalt, og þá kvartaði enginn um að vatnið væri
óhreint. Þó var það á litinn eins og rjómakaffi.“
Litið um öxl.
Þetta voru orð Lárusar Rist við
opnun hinnar nýju sundlaugar á
Akureyri á laugardaginn var. Lár-
us var heiðursgestur við þessa at-
höfn, enda á hann merka sögu í
sundmálum þjóðarinnar og þá sér-
staklega hér á Akureyri.
En í sambandi við þennan síð-
asta áfanga, sem hinar nýju bygg-
ingar á sundlaugarsvæðinu skapa
til sundiðkana hér, er ekki úr vegi
að líta um öxl og svipast um þetta
sama svæði, eins og það var fyrir
nálega 50 árum.
Blaðið náði tali af einum æsku-
manni þeirra ára, Magnúsi Árna-
syni járnsm. á Akureyri, og ræddi
við hann um stund um sundmál
fyrri daga hér á Akureyri.
fjörmaður og engum nemanda var
fært að draga ,sig í hlé og fáum
mun hafa dottið það i hug í návist
Lárusar,“ sagði Magnús.
Ekki var það algengt að ungir
menn framan úr Eyjafirði færu til
Akureyrar til sundnáms, þótti því
í nokkuð ráðist að fara til þessa
náms.
Þó er rétt að geta þess, að fleiri
voru það en unglingar, sem áhuga
höfðu i þessu efni. Kristinn Jóns-
son bóndi á Strjúgsá í Eyjafirði
var samtímis Magnúsi við sund-
námið á Akureyri.
Sundstaðurinn sá sami og nú.
Sundstaðurinn var sá sami og
nú, og var á einfaldan og frum-
stæðan hátt gerður sundpollur,
með torfgarði að framan svo að
uppistaða myndaðist í gilinu. Þar
var þá lækur og var kallaður
Torfunefslækur.
Á þessu námskeiði voru margir
nemendur og kennarinn Lárus
Rist. Magnús minnir að farið hafi
verið í pollinn 4—5 sinnum á dag,
en eitthvað mun það hafa verið
misjafnt eftir veðri. „Þá var skolf-
ið af fullum krafti,“ sagði Magnús,
en ekki bar á því að menn þyldu
ekki kuldann og vosbúðina.
Ogn bar á þvi að unglingar
væru ragir við vatnið í fyrstu
skiptin, en ekkert var kvartað um
kuldann og heldur ekki við neinn
að sakast í því efni.
Sundkennarinn stóð oftast á
garðinum að norðan og hafði
byrjendur i gjörð. En austast við
norðurendann var ofurlítil vík
óstæð. Þar var vani að synda yfir,
þegar menn voru i þann veginn að
geta fleytt sér. Mun vegalengdin
hafa verið um 4 metrar. Fannst
sumum það alllangt sund.
Á norðurbakkanum var skýli og
var það haft til aö klæðast úr og
í. Var ekki vanþörf á afdrepi, þar
sem oft var fremur kalt þetta vor.
Sundkunnáttan kom sér vel.
Þegar sú spurning var lögð fyrir
Magnús, hvert gagn hann teldi sig
hafa haft af sundnámi sínu, sagði
hann frá tveimur atvikum, er fyr-
ir hann komu löngu síðar, og sýna
glöggt hve oft getur verið nauð-
synlegt að geta bjargað sér á
sundi.. Sagðist honum svo frá:
„Einu sinni ætlaði eg að sund-
riða Eyjafjarðará hjá Arnarhóli.
Reið eg fullorðnu, altömdu hrossi,
sem eg hafði ekki sundriðið áður.
Þegar hrossið tók sundið, trylltist
það, prjónaði i miklu fáti og frís-
aði hátt. Sá eg mér engan annan
kost en skilja við hrossið og
bjarga mér á sundi til sama lands.
Gekk það vel, þrátt fyrir það þótt
fötin gerðu sundið erfitt. i Eg var
mikið og skjóllega búinn, i þykkri
vaðmálstreyju og leðurstígvélum á
fótum. Eftir litla stund skilaði
hrossið sér einnig til sama lands.
Drengir tveir voru á árbakkanum
og urðu þeir mjög hræddir og
voru nokkuð lengi að ná sér.
I annað skipti þurfti eg að
sundleggja hesta í sjó. Voru til-
drög þau, að tryppi komst í heima
hrossin, Var það morandi í lús og
smitaði heimahestana. Var þá til
ráðs 'tekið að baða hrossin í sjón-
um. En það þótti gott læknisráð á
þeim timum.Enginn syndur maður
var á heimilinu nema eg. Sundreið
eg hrossunum hverju af öðru og
gekk vel. Þegár kom að brúnum
gæðingi tþkst öllu verr til. Þegar
hann tók sundið varð hann óðUr
og varð ekkert við hann fáðið.
Snéti hann áð síðustu beint til
hafs og voru ekki tök á áð stýra
honum að landi. Sá eg mér þann
kostinn vænstan að renna mér af
honum og snúa til lands. En sá
brúni hélt áfram um stund, en
sneri þá við og kom upp í fjöruna.
Stóð heimafólkið felmtri slegið
á meðan á þessu stóð og hljóðuðu
konur. Ekki var eg neinn sérstak-
ur sundmaður, því að eg æfði ekki
sundið svo mikið. En vegna sund-
kunnáttunnar var eg miklu óragari
við vatn og gat treyst mér betur
en eg ella hefði gert.‘‘
Frásögn Magnúsar var ekki
lengri, en á langri æfi koma fyrir.
svipuð og jafnvel alvarlegri atvik,
þar sem sundkunnáttan skiptir
gæfu manna.
Magnús getur að síðustu tveggja
manna, er hann sá í æsku og
heyrði sagt frá. Það voru Leó
Halldórsson bónr ð Rútsstöðum
í Eyjafirði. Hann synti yfir Eyja-
fjarðará, og var það i frásögur
fært. Hinn var Karl Hansson
smiður á Akureyri. Hann var tal-
inn mjög góður sundmaður og
synti hann yfir Oddeyrarál um
svipað leyti og Lárus Rist. — Það
sund hafa nú allmargir þreytt, en
er þó ekki á færi nema góðra
sundmanna.
- íslenzki hundurinn
(Framhald af 2. siðu).
nú er, ef góður fjárhundur fylgdi
smalamanni.
Verða síðustu hundarnir
fluttir vestur.
Talið er að gamli islenzki
hundurinn hafi verið fremur gild-
vaxinn, lágfættur og með hringað
skott og vel upprétt eyru. Slikir
hundar eru nú orðnir fremur sjald-
gæfir, að því er virðist.
Brezkur auðmaður, sem búsett-
ur er í Californíu, og hefur ferðast
mikið hér á landi, fékk mikinn
áhuga á islenzkum hundum og ís-
lenzkum hestum. Þekkti hann af
eigin raun dugnað og þolgæði
hestanna og dáðist að ganghæfni
þeirra og hundurinn var tryggur
förunautur á löngum ferðum.
A síðastliðnu sumri keypti hann
islenzka hesta og flutti þá vestur
á búgarð sinn, og einnig keypti
hann hund og tík, eins íslenzk
samkvæmt framanskráðri lýsingu
og framast var unnt. En í leit að
þessum hundum, kom í ljós, að
þeir eru að hverfa. Bretinn, sem
flutti þessa nýju borgara vestur á
búgarð sinn, mun nú koma hingað
til lands í sumar og hefur ákveðið
að kaupa nokkra hunda til við-
bótar.
Mynd sú, er hér fylgir, er af
hundinum, sem fluttur var vestur
og er hann í miklu dálæti þar
vestra og afkomendur þessa ís-
lenzka hundapars. Ekkert er lik-
legra að innan skamms tima verði
enginn íslenzkur hundur til með
þessum einkennum og ekki annað
sýnna en við yrðum þá að leita
vestur um haf, ef áhugi vaknaði
fyrir því að rækta upp að nýju
okkar gamla og góða stofn.
Lánis Rist glæddi sundáhug-
ann og kenndi sund.
Magnús átti þá heima fram í
Litladal í Eyjafirði og var 16 ára,
þegar hann fór til Akureyrar til
sundnáms í pollinum, sem ofan-
greind lýsing er af. Hafði Magnús
áður notið tilsagnar Lárusar í litl-
um sundpolli að Laugalandi í Öng-
ulsstaðahreppi. Var þá vaknaður
áhugi yngri manna fyrir sund-
íþróttinni og margir dáðust að
sundkunnáttu kennarans og hann
hafði mjög örfandi áhrif og eggj-
aði menn til að læra sund. „Hann
hleypti lífinu í þessa fögru og
gagnlegu íþrótt. Sjálfur var hann
Gamli sundpollurinn á Akureyri.