Dagur - 07.11.1956, Blaðsíða 7

Miðvikudaginn 7. nóvember 1956
D A G U R
7
Eysteinn jóiisson, fjármálaráðherra, var máls-
liefjandi á fimdi Framsóknarmanna á Ákureyri
Eysteinn Jónsson fjármálaráðherra flutti framsöguræðu á stjórn-
málafundi Framsóknarfélaganna á Akureyri og í Eyjafjarðarsýslu,
sem haldinn var að Hótel KEA á Akureyri síðastl. sunnudag að við-
stöddu fjöhnenni úr bæ og sýslu. — Formaður Framsóknarfélags
Akureyrar, Ásgrímur Stefánssoní, setti fundinn og bauð gesti vel-
komna, sérstaklega frummælandann, Eystein Jónsson. Fundarstjóri
var Guðmundur Guðlaugsson forseti bæjarstjórnar og fundarritari
Jóhann'Frímann skólastjóri.
Ræða fjármálaráðherra í
lauslegri endursögn.
Eysteinn Jónsson hóf mál sitt
á því að margir viðstaddir
mundu senn vænta sér mikilla
frétta af stjórnmálasviðinu, því
að það lægi í loftinu, að nýjar
ráðstafanir yrðu gerðar af nú-
verandi stjórnarflokkum og ný
stefna upp tekin í stjórn landsins
gegn aðsteðjandi vandamálhm.
En ráðherrann sagðist vera
kominn hingað til að ræða þau
viðfangsefni, sem við væri að
glíma, og gera mönnurn þau Ijós-
ari, ef verða mætti til frekari
umhugsunar, bæði nú og einnig
síðar, þegar kæmi til frarn-
kvæmda, hvaða leiðir sem farnar
yrðu. Þakkaði hann einnig í inn-
gangsorðum, Framsóknarmönn-
um fyrir sigursæla baráttu í síð-
ustu kosningum og einhuga
stuðninng við bandalag umbóta-
flokkanna og stefnu þeirra. —
Kosningin á Akureyri væri mik-
ill sigur fyrir hina nýju stefnu
og þær vonir og við hana eru
tengdar.
Oflug tilraun til viðreisnar.
Ráðherrann rakti síðan í
glöggum og stórum dráttum, að-
draganda að stjórnarslitum á síð-
astliðnu vori og myndun hinnar
nýju ríkisstjórnar.
Hann sagði, að í samstarfi við
Sjálfstæðisflokkinn hefði að feng
inni reynslu, ekki orðið ráðið við
efnahagsmálin og framleiðslu-
málin og sífellt sigið á ógæfuhlið.
Framsóknarflokkurinn hefði
ekki hikað við að taka upp sam-
vinnu við Alþýðuflokkinn, þegar
því varð við komið, til að gera
öfluga tilraun til viðreisnar í
efnahags- og atvinnumálum
þjóðarinnar.
Hann sagði ennfremur, að þrátt
fyrir góðan árangur í ýmsum
einstökum málurn í samstarfinu
við Sjálfstæðisflokkinn, væru
sérhagsmunaöfl hans svo sterk
þar á bæ, að hvergi yrði um þok-
að, ef við þeim ætti að hrófla eða
gera ráðstafanir er að einhverju
leyti setti þeim skorður.
Minnt á nokkra málaflokka.
Ræðumaður minnti á merka
málaflokka, sem Framsóknar-
flokkurinn hefði getað þokað
áleiðis í fyrrverandi ríkisstjórn,
svo sem raforkumál, landbúnað-
armál, fjármál ríkisins og hús-
næðismál. Hann minnti réttilega
á, að til skamms tíma hefði ekki
verið unnt fyrir bæjafólk og
kauptúna, að fá lán til íbúðar-
húsabygginga nema fáa eina úr
byggingasjóði verkamanna og
benti á, að landbúnaðurinn var
ofsóttur og vanræktur þegar
Sjálfstæðismehn fóru með þau
mál 1944—1946. Þeir höfðu með-
al annars í hendi sér verðlagsmál
landbúnaðarins og settu til þess
hið illræmda Búnaðarráð.
Síðan valdi Sjálfstæðisflokks-
ins í landbúnaðarmálum lauk,
hefur Framsóknarmönnum tekizt
að koma því til vegar, að á annað
hundrað milljónum hefur verið
varið til landbúnaðarins.
Einnig minnti ráðherrann á
uppbyggingu fiskiðjuvera og út-
gerðar víðs vegar við strendur
landsins og dreifingu togaranna
fyrir beina tilstuðlun Framsókn-
armanna. „Þeirri stefnu verður
fylgt framvegis,“ sagði ráðherr-
ann.
Ráðherrann sagði, að þrátt fyr-
ir framangreindar staðreyndir er
að framan greinir og aðrar hlið-
stæðar, hefði þó verið fyllsta
þörf að breyta til vegna öng-
þveitis í efnahags- og fram-
leiðslumálum og taka höndum
saman við Alþýðuflokkinn um
algerða stefnubreytingu í stjórn-
arháttum landsins.
Fullt skref stigið.
Ræðumaður sagði, að þess
hefði verið vænst fyrir kosningar,
að hreinn meirihluti fengist í
kosningunum. Urslitin hefðu
sýnt, að slíkt var ekki fjarri lagi.
Eftir kosningar hefði verið um
það að velja, að mynda minni-
hlu.tastjórn með lilutleysi Alþýðu
bandalagsins eða stíga skrefið
fullt og rnynda þriggja flokka
stjórn. Sú leið hefði verið
valin með einróma samþjdiki og
stuðningi Framsóknarmanna,
enda hefði ekki verið um mögu-
leika að ræða fyrir hlutleysi Al-
þýðubandalagsins. Vissa væri
líka fyrir því ,að þúsundir kjós-
enda um land allí, sem stutt
hefðu Alþýðubandalagið, væi
ekki kommúnistar, en vildu
vinnt að lausn vandamálanna á
lýðræðislegan hátt með öðrum
umbótaflokkum.
Stór sigui’ unninn.
Eysteinn Jónsson gerði síðan
viðfangsefni hinnar nýju stjórnar
að umtalsefni og gat jafnframt
um þann stóra sigur, er þegar
væri unninn með stöðvun víxl-
skrúfu kaupgjalds og verðlags til
bráðabirgða. Þetta væri að vísu
aðeins einn áfangi af mörgum er
vonandi næðust innan skamms
tíma.
Ráðherrann sagði, að tæplega
mundi nokkur þjóð vera jafn
fjarri því að vera sjálfri sér nóg.
Framleiðsla til útflutnings á er-
lendan markað væri því höfuð-
nauðsyn hér. í sambandi við
þetta benti hann á það ástand,
sem nú ríkir í togaraútgerð
landsmanna. Þar sem ekki nægðu
þær uppbætur, sem þó svöruðu
til þess fjárhagns, sem greitt er í!
kaup á öllum togaraflotanum. —
Togaraútgerðin ætti því mjög
erfitt uppdráttar og þyldi ekki
langa bið eftir raunhæfum að-
gerðum. Hins vegar hefði ekki
enn þótt fært að gera hennar
vegna sérstakar ráðstafanir aðrar
•en þær, að ver'öbæta fisk sem
upp er lagður hér á landi. Þær
uppbætur nema 15 au. á kg.
Ráðherrann lýsti því sem sinni
skoðun, að hörmungarafkoma
togaranna stafaði af því að und-
anfarið hefði þeim, eftir uppbót-
arleiðunum, verið ætlað að sitja
við annað borð en aðrar útflutn-
ingsatvinnugreinar — að búa við
annað og lakara gengi í raun
í’éttri.
Reynslan sýndi, að þetta fengi
ekki staðist. Togaraútgerðin yrði
að sitja við sama borð og aðrar
höfuðgrcinar útflutningsins.
vörum sömu tegundar, er notaðir
væru til að greiða með uppbæt-
ur á framleiðsluna. Aðrar iðn-
greinar væru á heljarþröm.
Nauðsynlegar iðnvörur og land-
búnaðarvörur ættu rnjög erfitt í
samkeppni við innfluttar vörur,
sem ekki bæru sinn hluta af upp-
bótarbirgðinni, en slíkar vörur
væru í raun réttri „borgaðar nið-
ur“ stórkostlega, mcð því að af
þeim væri ekki lagt til fé í upp-
bætur til íslenzkrar útflutnings-
framleiðslu.
Leiðin enn ekki valin.
Ráðherrann ræddi síðan mis-
munandi leiðir, sem til greina
kæmu og upplýsti að enn væri
ekki búið að velja veginn. Hann
sagði ennfremur og lagði á lierzlu
á, að hver leiðin sem farin yrði,
hlyti að byggjast á velvild og*
skilningi alþýðusamtakanna og
bændasamtakanna í landinu og
stuðningi þeirra. — Ennfremur
benti hann á, að hvaða leið sem
farin yrði í þessum málum væri
augljóst að margar ráðstafanir
yrði að gera samtímis og allt sem
unnt væri ,til að koma í veg íyrir
kjaraskerðingu hinna vinnandi
stétta.
Ráðherrann lagði ennfremur á
það mikla áherzlu að til hinna
pólitísku samtaka, sem leitt
hefðu til núverandi stjórnarmynd
unar, hefði verið stofnað með
þeirri vissu, að mögulegt væri að
byggja lausn vandamálanna á
samkomulagi hinna fjölmennu og
öflugu samtaka vinnandi fólks.
Fyrir Framsóknarflokkinn væri
það höfuðmál að leysa þjóðfé-
lagsvandamálin sem mest ú sam-
vinnugrundvelli.
Vöxtur landbúnaðarfram-
leiðshuinar.
Um landbúnaðinn sagði ráð-
herrann, að þar ykist framleiðsl-
an hröðum skrefum og skapaði
nýtt vandamál og vaxandi. Fyrir
afurðirnar fengist ekki nema stuðnin«
tveir fimmtu hlutar framleiðslu-
kostnaðar.
Átökin um lánsféð.
Samvinnuhreyfingin ætti vax-
andi fylgi að fagna meðal þjóð-
arinnar, en Sjálfstæðisflokkurinn
liti á hana sem erkióvin sinn. —
Milli þessara afla væri stöðug
átök og þar væri baráttan um
lánsféð mikill þáttur. Tveir aðal-
bankar landsins væru nú undir
meirihlutavaldi Sjálfstæðisflokks
ins og samvinnustarfsemin hefði
alls ekki eðlilegan hluta lánsfjár
ins og þyrfti á þessu gagngera
lagfæringu.
Það væru raunverulega sam-
vinnufélögin ein, sem héldu uppi
samkeppni í þjónustunni við
landsfólkið. Þau þyrftu réttlátan
hluta lánsfjárins, svo að þau
gætu leyst hin mörgu aðkallandi
vandamál hinna dreifðu byggða,
almenningi í hag. Bankakerfið
yrði að endurskoða án tafar og
breyta hlutföllunum í höfuð-
bönkunum.
Þá vék ráðherrann enn að
landbúnaðarmálum og' benti a,
að leggja bæri sérstaka áherzlu á
að greiða fyrir stækkun minni
búanna og lækka framleiðslu-
kostnaðinn. Einnig þyrfti að auka
til þeirra er nýbýli
byggja og stuðning við frumbýl-
inga yfirleitt.
íðnaðarmál.
Um iðnaðarmálin sagði ráð-
herrann, að væri svo ástatt, að
sumar tegundir iðnaðar þrifust
ágætlega ,en þar af sumar vegna
hárra tolla á erlendum iðnaðar-
Varnarmfelin.
Ráðherrann ræddi þessu næst
nokkuð um varnarmálin og utan-
ríkismálin. Rifjaði upp þá stefnu
stjórnarílokkanna að vera
NATO, en á grundvelli yfirlýs
ingar frá 1949 um að her ætti
ekki að vera hér til frambúðar
og ekki á friðartímum. Ráðherr-
ann minntist hinnar glæsilegu
frelsisbai'áttu Ungverja og kvað
atburðina í Austur-Evrópu nú
sýna, að ekki væri hægt að kúga
frjálshuga menn til leng'dar, jafn-
vel ekki þótt Rússum kynni að
takast enn um sinn að bei’ja
frelsisbaráttuna niður með her-
valdi, þá væri sýnt af atburðum
síðustu vikna og mánaða, að slík
kúgun stæðist ekki til lengdar
og veikti kúgarana þegar til
lengdar léti.
i
Áfall fyrir kommúnista.
Atburðirniar í Austur-Evrópu
sýndu að Rússum hefði mistekist
að gera nágrannaþjóðirnar sér
vinveittar og að gera þær að
samherjum sínum í því að kúga
aðra. í stað þess risu þær upp
gegn þeim. Aðdáunarverður væri
sá kjarkur, sem lýsti sér í hetju-
legri baráttu manna á þessum
stöðum fyrir frelsi sínu.
Ræðumaður rakti líka atburð-
ina við austanvert Miðjarðarhaf.
Felldi hann þungan áfellisdóm yf
ir árás Breta og Frakka áEgypta.
Kvað hann árás Breta og Frakka
pungt áfall öllum frelsisunnandi
mönnum, sem hefðu gert sér
vonir um afdráttarlaust fylgi
pessara þjóða við málstað Sam-
einuðu þjóðanna og friðarins. —
Oiiagaríkir atburðir væi-u nú að
gerast í heiminum og væri
mikil prófraun á það, hvort tak-
ast mætti að koma í veg fyrir enn
stórkostlegri atburði. Sú mundi
skoðun flestra og von, að slíkt
heppnaðist. Of snemmt væri enn
að spá hvaða afleiðingar þessir
atburðir hefðu á stjórnmálasvið-
inu í heiminum í næstu framtíð.
Þó væri þegar ljóst, að Rússar
hefðu beðið mikinn álitshnekk og
kommúnistar slíkt áfall, að þeir
mundu ekki bíða þess bætur.
Stjórnarandstaðan.
Ekki óskaði ráðheri'ann að tala
mikið um stjórnarandstöðuna að
henni fjarverandi, en benti þó á
nokkur atriði, m. a. fréttaflutn-
ing starfsmanna Morgunblaðsins
og Vísis í Reykjavík ,er snerust
fyrst og fremst um að ófrægja
land og þjóð út á við í því skyni
að gera ríkisstjórninni erfiðara
fyrir. Hann minntist líka á bær
margendurteknu staðhæfingar,
tjórnarandstöðunnar, að ísland
færðist viðskiptalega hratt í
austurátt. Hann sýndi fram á
hvaða fásinna það væri að ráðast
á stjórnina fyrir þetta, þar sem
Bretar hefðu með löndunarbann-
inu neytt íslendinga til meiri
viðskipta við Austur-Evrópu í
tíð fyrrverandi stjórnar. Það væri
varhugavert að treysta um of á
viðskipti við eitt land eða fá lönd.
En íslendingar yrðu þó að sæta
beztu fáanlegum kjörum í sölu
á íslenzkum afurðum, er flytja
þarf úr landi.
Eysteinn Jónsson sagði, að þótt
stjórnarandstaðan gerði það sem
hún megnaði til að ófrægja hina
nýju ríkisstjórn út á við og inn á
við, væri það ekki á hennar valdi
að koma íslenzku þjóðinni í sjálf-
heldu í skiptum við aðrar þjóðir,
(Framhald á 11. síðu.)