Dagur - 06.11.1957, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 6. nóvember 1957
D AGUR
5
lenoi á að sofa á verðinum?
Á hverju hausti skapast ný
umferðavandamál, bæði í bæj-
unum og á vegum úti. Snjór í
margs konar ástandi og myrkrið
setur svip sinn á umferðina og
við því verður að bregðast á við-
eigandi hátt.
Nú er vetur setztur að vöklum,
í bili að minnsta kosti, og verður
að taka því. Nokkur almenn og nær-
tæk atriði umférðamálanna er vert
að mitina á nú, því að þau eru mál
dagsins á þessum tímamótum og
öllum viðkomandi.
Börnin taka sleðana til sinna
þarfa um leið og fyrstu snjókornin
eru fallin. Þau velja scr hallandi
land en skeyta minna unt, hversu
umferð er háttað að öðru leyti. Hér
þarf samfélagið að gera tvennt í
einu: Finna börnunum heppilega
staði, þar sem þau geta verið í friði
við leiki sína, og hjálpa þeim til
þess að gera sér fjölbreytta aðstöðu
í snjónum. Og það þarf að venja
börniti af götunni. Síðara atriðið
er létt, ef hið fyrra er ekki vanrækt.
Daglega horfum við á börnin
koma með leifturhraða inn á fjöl-
farnar götur á sleðum sínum, spark-
sleðum og „magasleðum“. Stundum
og því miður nokkuð oft virðist
liending ein ráða, hvort bifreið er
ekið á sama augnabliki fram hjá,
í þessu sambandi er það vitað, að
yngri börnin liafa ekki nema tak-
markað fjarlægðarskyn, og gerir
það hættuna mun meiri.
En sleðarnir eru ekki nægileg
skemmtun, finnst börnunum. Þau
hanga í bílum eins og hundar á
roði og keppast hvert við annað í
þeim leik. Þessu þáff'áð gjörbreyta.
Skólarnir og lögreglan þurfa hér að
vinna saman, ]tar sem foreldra-ag-
inn hrekkur ekki til.
Lögregla bæjarins hefur í rnörg
ltorn að líta. Hún er skipuð góðum
mönnum og til hcnnar verður að
gera miklar kröfur. En hve lengi
ætlar hún að láta það viðgangast
hér í bæ, að meiri hluti hjálreiöar-
manna alii Ijóslaust á götunum og
gangstéttunum á liverjum degi?
Ekki eru bifreiðarstjórar hreinir
af allri synd í umferðarmálunurn,
og er hér átt við þá almennt, sem i
bifreiðum aka. Margir þeirra þver-
brjóta flestar umferðarreglur dag-
lega. Okuhraðinn cr náttúrlega
brotinn af öllum og alls staðar. En
Jtegar hálka er á vegum, eins og
nú, verður að taka harðar á þessum
málum. Það er fullvíst, að oft er
ekið á Jreim hraða, að ekki cr liægt
að nema staðar á minni vegalengd
en 10—15 mctrum, Jtó að líf lægi
við.
Menn vilja kannske enn skella
við skolleyrum og benda á, að hér
séu engin bifreiðaslys, og að á með-
an svo sé, geti menn tekið lífinu
með ró. Þótt við vonum, að svo
verði enn og scm lengst, bjóðum
við hættunni heim, með Jtví að
brjóta yfirleitt allar umferðarregl-
ur á hverjum einasta degi. Hér Jtarf
lögreglan að grípa í taumana, og
duga nú engin vettlingatök!
Gangandi fólk er sízt eftirbátar
annarra í Jjví að virða lög og reglur
umferðarinnar að vettugi. Það æðir
út á götuna, án Jtcss að líta til hægri
eða vinstri, gengur skáhallt yfir
krossgötur, treðst' framan við stræt-
isvagninn, Jtegar hann er í Jtann
veginn að renna af stgð, rétt eins
og ltann væri álíka hættulaus og
heysáta, og svo mætti lengi upp
telja.
Blaðið liefur nokkrum sinnum
gert Jrað að tillögu sinni, að hér á
Akureyri væri kornið á umferða-
viku, en það hefur fengið litlar
undirtektir.
Bæjarstjórn mun ekki hafa tekið
málið til meðferðar, og ætti hún Jtó
ekki sízt að telja sér Jtað viðkom-
andi. Hún má einnig vita Jtað, að
hér á Akureyri munu margar hend-
ur reiðubúnar til aðstoðar við fram-
kvæmdina. Lögreglan og bifreiða-
eftirlitið munu hafa gott eitt af of-
urlítið meiri hreyfingu. I-Iér er til
I’élag bindindismanna, stofnað í
Jtcim tilgangi að vinna að rneiri
umferðamcnningu, og hefur Jtað
ckkert gert ennjtá. Umferðarnefnd
er lxka til, skipuð af bæjarstjórn.
Hún mundi geta lagt gott til mál-
anna og hefði gott af að rifja upp,
til hvers hún var kosin.
Stjórnendur Mennta- og Gagn-
fræðaskólans munu vafalaust leggja
Oft er talað um drykkjuskap-
inn hér á íslandi og ekki að
ástæðulausu. Á því sviði, sem svo
mörgum öðrum, er kæruleysið,
hófleysið og hugsunarleysið.
íslendingur, sem árum saman
hafði verið erlendis, var spurður
að því, hvort mun meira væri nú
drukkið hér en annars staðar, er
hann þekkti til. Hann kvaðst
ekki svo viss um það. „En mun-
urinn liggur í því,“ sagði hann,
„að hér er farið miklu verr með
áfengi en annars staðar. Hér
drekka menn til þess að gera sig
vitlausa og ósjálfbjarga, en ekki
sér til hressingar og ánægju.“ —
Maður Jtessi átti í níu ár heima í
stórborg. Á einum stað í borg-
inni var krá við gatnamót. Þar
voru allar hugsanlegar vínteg-
undir á hoðstólum. Þarná segist
hann hafa átt leið fram hjá á
hverjum degi og menn hefðu
skroppið Jtangað inn, fengið sér
eitt eða tvö staup og rabbað
saman um stund, en aldrei
kvaðst hann hafa séð drukkinn
mann þar inni eða í grennd.
Hefði þetta getað átt sér stað
hér á landi? Það er harla ólík-
legt.
—o—
Hið sljóva almenningsálit er
það, sem hér ræður mestu. Það
er eins og svo mikill fjöldi fólks
hafi gaman af því að sjá menn
viti sínu fjær. Og hvað sem hafzt
er að undir áhrifum áfengis, er
af mörgum, sem þó mjög lítið
neyta þess, talið gott og sjálfsagt.
Furðulegast af öllu, í þessu sam-
bandi er þó, hversu vægt kven-
fólkið tekur á þessum hræðilega
lesti. Hér er að ræða um þaÖ
kvenfólk, sem aldrei hefur þó
látið dropa af hinum görótta
miði inn fyrir varir sínar. Jafn-
vel er sumt kvenfólk úr þessum
hópi á svo lágu stigi, að það dá-
ist að þeim vesælu mönnum, sem
gerspilltir eru af völdum áfeng-
isneyzlu og algerðir þrælar hins
illa harðstjóra, mönnum sem
aldrei er hægt að treysta, hvorki
í orði né verki. Sem betur fer er
þó allmargt kvenna með þann
heilbrigða hugsunarhátt, að vilja
berjast gegn Bakkusi karli, hvar
sem hann reynir að klófesta and-
varálausar mannverur. Og þtökk
sé þeim.
Nú er svo komið hér á landi,
að varla er nokkurs staðar haldin
málinu Jtað lið, er Jjeir mega, og
liefur a. m. k. einn íþróttakennari
Jtegar boðið myndarlega aðstoð, Jtá
er eítir yrði leitað. Skátarnir í bæn-
um eru alltaí reiðubúnir. Og ekki
væri úr vegi að nefna tryggingaíé-
lög í Jtessu sambandi. Þau hafa
vissulega meiri hagsmuna að gæta
cn svo, að [tau láti sig mál Jie.tta
cngu skipta. Síðast en ekki sízt er
allur almenningur. Trúir nokkur
Jtví að óreyndu, að liann bregðist
illa við leiðbeiningum í umferða-
málum?
Umferðavika kostar lítið íé en
talsverða vinnu. Avinningur henn-
svo skemmtisamkoma, að ekki
verði fleiri og færri sér til
skammar og svívirðingar af völd-
um áfengisneyzlu.
Er hörmulegt, þegar fólk kem-
ur saman til þess að gleðja sig, að
þá skuli oft og einatt allt enda
með illindum, barsmíðum og
meiðslum, til sárrar skapraunar
fyrir Jjá, sem einhverja sómatil-
finningu hafa. En hinir virðast
Jjví miður vera alltof margir, sem
telja þetta gott og blessað. Með
öðrum orðum kalla það hvítt,
sem svart er.
FYRRI GREIN
Það er alltaf talað um Jjað, að
íslenzkur æskulýður hafi aldrei
verið glæsilegri en nú hin síðustu
ár. En ekki gera þeir menn mikl-
ar kröfur til æskunnar, sem telja
þau ungmenni glæsileg og væn-
leg til að erfa landið, sem sí og æ
liggja grenjandi og bölvandi
undir hunda og manna fótum og
koma ekki á skemmtanir til ann-
ars en gera óspektir.
—o—
Kona ein sagði fyrir skömmu,
að ef stúlkur almennt neituðu að
dansa við drukkna karlmenn, þá
mundu skemmtisamkomur fljótt
fá á sig annan blæ.
Þetta er viturlega mælt. En
hugsjón þessi virðist ekki nærri
því að rætast.
Fjöldi kvenfólks virðist svo
andlega sljór að sækjast jafnvel
helzt eftir því að dansa við
drukkna menn og halda sig sem
mest að Jjeim. Vita allir til hvers
sá leikur er gerður. Þá hafa
menn minna taumhald á hegðun
sinni og eru Jjá ósparir á fégjafir,
og Jjað hefur kannski ekki
minnst að segja, Jjótt ekki sé al-
mennt viðurkennt.
Margir, sem þó ckki geta bein-
línis talizt til hinna svonefndu
drykkjuræfla, hæla sér drjúgum
af því að drekka sig sem oftast
fulla og þykjast menn að meiri.
Þá hafa ýmsir Jjann sið, að
hvetja unglinga til þess að „vera
með“, sem Jjeir kalla svo. Er það
mikill ábyrgðarhluti. Hver veit
til hvers slíkt kann að leiða? Það
fyrsta skref getur oft orðið til
ar yrði meiri umferðamenning. Al-
menningur, bæði stjóruendur larar-
tækja, Iiverju nafni sent nelnást, og
gangandi lólk, íengi leiðbeiningar
„á staðnum" og eitt .al óhjákvæmi-
legu vandamáli Jjéttbýlis að hugsa
um venju íremur.
Blaðið vill minna Jtá, sem mesta
ábyrgð bera á fræðslu almennings
í umlerðarmálum, á að Jjcir komast
ekki undan ábyrgðinni, cl hér ger-
ast váleg tíðindi. Eða á að trúa ]>ví,
að ekki Jjurli minna til en dauða-
slys að vekja Jjá, sem nú soía á j erð-
inum?
þess, o« hefur oft orðið það, að
ungmennið villist út á hinn
breiða veg, sem til glötunar ligg-
ur.
Yfirleitt fara unglingar að
neyta áfengis, af því að þeir sjá
þá fullorðnu gera það. Á þeim
hvílir því sökin. Þeir skapa for-
dæmið.
—o—-
Einhver liin dýrniætasta gjöf,
sem guð hefur gefið mönnunum,
er vitið. En svo sýnist sem þeim,
er að staðaldri drekka frá sér allt
vit, finnist ekki svo mikið til um
þessa gjöf og eigi skipti *miklu,
hvernig með hana sé farið. Fáir
munu Jjeir, sem of mikið vit hafa,
og er þess vegna alveg óhætt að
hugsa sig tvisvar um, áður en
menn gera leik til þess að kasta
Jjví á glæ.
Hvernig er það, er ekki fjöldi
glæpa einmitt framinn af mönn-
um, sem eru meira og minna
undir áhrifum áfengis? Sumir
þessara manna mundu aldrei
gera flugu mein án víns og vit-
andi vits.
En þarf að undrast, þótt illa
fari, Jjegar vitið, sjálf leiðai'-
stjarna orða og athafna, verður
að lúta í lægra haldi fyrir hinum
óhollu áhrifum vínsins? Ekki
mundi sá skipstjóri hygginn tal-
inn, sem færi á stýrislausu skipi
á haf út, eða bílstjóri, sem tæki
stýrið af bíl sínum, áður en hann
legði af stað í ökuferð.
Svo eru menn, sem alls konar
afbrot fremja sökum áfengis-
neyzlu, afsakaðir með því að Jjeir
hafi ekki verið allsgáðir og hljóta
væga hegningu þess vegna. Er
ekki eitthvað bogið við þá lög-
gjöf? Er það ekki einmitt stærsti
glæpurinn að neyta þess vitandi
vits, sem maður veit fyrirfram að
getur leitt hann til hins hryllileg-
asta verknaðar? Ætti ekki miklu
fremur að láta menn fá Jjyngsta
hegningu fyrir þau afbrot, sem í
ölæði eru framin? Kannski gæti
Jjað orðið til viðvörunar .En ljeg-
ar tekið er með silkihönzkum á
slíku eins og nú gerist, þá vérða
menn ósmeykir við að fremja
ófagran verknað', ef þeir aðeins
fá sér vel í staupinu áður.
Er ekki tímabært að taka Jjetta
mál til rækilegrar athugunar? —
Mundi ekki ýmislegt, sem and-
(Framhald á 7. síðu.) J
Fljúgandi hundur
Rómuð cr víða hin rússneska stétt,
þeir rcyna að gjörsigra heiminn.
Með blöðum og útvarpi bcrst hingað frétt
um bolta er svífur um geiminn.
Þeir höfðu ekki nokkurn svo hugaðan mann
er háloftin þyrði að kanna.
En hund áttu Rússar, er kúnstirnar kann,
hann kcppir í hlutverki manna.
Þeir settu í gcimfarið málmhylki og mat
og mæli cr tæknina varðar.
Eg held að það verði nú lieilmikið at
cf hundurinn kemur til jarðar.
Hnötturinn líður um háloftin enn,
þeir halda hann fari að hrapa.
En getið þið búizt við, góðu menn,
að guð fari að hætta að skapa.
En heldur þú ekki, maður minn,
um rnetin í veröldinni.
Að setja hund upp í háloftin
sé lieimsmet í vitleysunni.
Þó mennirnir sköpuðu mána og sól
cr mætti vel stjórna eftir línu.
Einn er þó mciri á alveklisstól,
scm er ckki að miklast af sínu.
RISI.
ÓÞOLANDI ÁSTAND