Dagur - 27.08.1958, Blaðsíða 4

4
D A G U R
Miðvikudaginn 27. ágúst 1958
DAGUR
Aðalritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Meðritstjóri:
INGVAR GÍSLASON
Auglýsingastjóri:
Þorkell Björnsson
Skrifstofa í Hafnarstræti 90 — Sími 1166
Árgangurim kostar kr. 75.00
Blaðið kemur ut á miðvikudögum
og laugardögum, þegar efni standa til
Gjalddagi er 1. júlí
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
1. september og andlyndi íhaldsins
FYRSTA SEPTEMBER n.k. tekur reglugerðin
um 12 mílna fiskveiðilandhelgina gildi. Yfirlýsing
um þetta efni hefut' fyrir löngu verið gefin út og
skýrð öðrum þjóðum. Rétt er að leggja áherzlu á
það einu sinni enn, að einhliða yfirlýsing ríkis-
stjórnarinnar um stærð íslenzkrar landhelgi, er
gerð á nákvæmlega sama hátt og nær allar aðrar
þjóðii' hafa gert, þegar um breytingar á landhelgi
þeirra hefur verið að ræða. — Um þetta mætti
nefna fjölmörg dœmi frá undanförnum árum. Er
skemmst að minna á 12 mílna landhelgi Rússa,
sem Bretar mótmæltu að vísu, en sömdu svo um
við rússnesk yfirvöld að fá að veiða á vissum
svæðum innan 12 mílnanna og viðui'kenndu þar
með ákvörðun Sovétstjórnarinnar. Þá var ekki
hótað vopnaðri árás á landhelgisgæzluna, eins og
nú er gert við vopnlausa þjóð.
Svo undarlega hefur brugðið við, að til skuli
vera sá stjórnmálaflokkur á íslandi, sem erlendir
andstæðingar okkar í landhelgisdeilunni skuli
telja hálfgerða bandamenn sína. Þetta er þó stað-
reynd og nægir í því sambandi að minna á end-
urprentanir þeirra úr Morgunblaðinu, sem þeir
telja málstað sínum hagstætt í skrifunum gegn ís-
landi. Málgögn Sjálfstæðisflokksins ein tóku ná-
kvæmlega sömu stefnu í landhelgismálinu og þeir
gerðu í efnahagsmálunum: Að vera á móti ríkis-
stjórninni fyrst og fremst og telja ekkert mál of
stórt eða heilagt til að bregða þar út af. Það er þó
fullvíst, að þegar nokkrir örvilnaðir utangarðs-
menn, foringjar stjórnarandstöðunnar, eru frá-
taldir, stendur þjóðin einhuga að útfærslu fisk-
veiðitakmarkanna og krefst þess að hin nýju lög
þar um verði framkvæmd á sama hátt og árið
1952.
í MERKRI RÆÐU, sem Þórarinn Björnsson
skólameistari flutti í Menntaskólanum á Akureyri
17. maí í vor og Morgunblaðið birti, þótt undar-
legt sé, ræddi hann meðal annars um það, er hann
nefnir andlyndi. En svo nefnir hann þann óvana,
að vera alltaf á móti — vilja sýna gáfur sínar með
því að gagnrýna aðeins og vera á móti. Skóla-
meistarinn segir að hin grálynda þrenning: and-
lyndið, beiskjan og öfundin séu af sömu rót og
neikvæðrar ættar og í ætt við Niflheim og þok-
una. Og við nemendurna sagði hann: Varið ykk-
ur á andlyndinu. Látið það ekki spilla sálarsýn
ykkar.
Ekki hefur Sjálfstæðisflokkurinn mikið lært af
þessum aðvörunarorðum skólameistarans á Akur-
eyri, sem töluð eru til ungmenna, en engu að síð-
ur er þörf hugvekja fyrir aðra, ekki sízt á stjórn-
málasviðinu.
Enginn stjórnmálaflokkur hefur sýnt jafn
greinilegt og viðvarandi andlyndj og Sjálfstæðis-
flokkurinn. Hvert einasta málgagn hans sannar
þetta daglega. Hvert tölublað Morgunblaðsins er
þessu marki brennt. Allir kannast við róg þess í
efnahagsmálunum og hefur þó Sjálfstæðisflokk-
urinn engin efni á að haga málflutningi sínum á
þann veg, því að enn hafa ekki tillögur þess
flokks eða ábendingar um aðrar leiðir, séð dags-
ins ljós. Flokkurinn tók sér það hlutverk að spilla
og reyna að eyðileggja árangur efnahagsaðgerð-
anna frá síðasta Alþingi. En þær voru m. a.
byggðar á því að ekki þyrfti að
koma til kauphækkana, meira en
gert var ráð fyrir í lögunum. —
Undir því var að miklu leyti
kominn jákvæður árangur þairra.
Þetta vissi alþjóð og Sjálfstæðis-
flokkurinn tók þá þegar að vinna
að kauphækkunum. Árangui'
þeirrar iðju er sá, að nokkrar
kauphækkanir hafa orðið í land-
inu og ekki séð fýrir um afleið-
ingar af þeim. Það er vægt að
orði komist að nefna þetta and-
lyndi. Með andlyndi sínu vinnur
Sjálfstæðisflokkurinn gegn mál-
stað íslands bæði út á við, í land-
helgismálinu, og inn á við, í efna-
hagsmálunum.
Ölvun og íþróttir.
MJÖG ER FAGNAÐ komu
hinna ýmsu flokka íþróttamanna
hingað til bæjarins, hvort sem
það nú eru knattspyrnumenn,
handknattleiksmenn, frjálsíþrótta
menn, sundmenn, golfleikarar
eða eitthvað annað. Þá þykir
ekki síður um það vert þegar
einstaklingar úr afreksmanna-
hópi sjást hér á íþróttavellinum,
svo sem Brazilíumaðurinn Silva,
Vilhjálmur Einarsson eða Huse-
by, svo að dæmi séu tekin af
góðum heimsóknum.
Ungir menn líta upp til slíkra
manna og er það eðlilegt, og þeir
vilja taka þá sér til fyrirmyndar
á þessum íþróttatímum, sem
vissulega setja sinn svip á menn-
inguna.
En í sambandi við íþróttaheim-
sóknir og ferðir íþróttamanna
hingað, er einn hlutur mjög eftir-
tektarverður. Hinir garpslegu
íþróttamenn virðast ekki kunna
séi' magamál þegar sterkari
drykkir en mjólk eru fáanlegir.
Nú er það ekki skemmtilegt að
fjölyrða um það, eða skipta sér
yfirleitt af því, hvað menn láta í
munn sér eða maga. Enda ætti
hin mikla og alhliða menntun að
hafa fætt af sér þann þroska
þegar á fyrstu árum skólagöng-
unnar, að menn kynnu að forðast
of stóra skammta eiturlyfja, svo
sem brennivíns og fleiri kyngi-
magnaðra drykkja. Þessu er þó
því miður ekki þannig farið.
Það bar til dæmis við hér á
Akureyri fyrir nokkru að
íþróttahópur í keppnisferð gisti
menntasetur hér að sigursælli
keppni aflokinni. Svo hagaði til
að verið var að vinna við lagfæi'-
ingu á setrinu og uppi voru
vinnupallar utanhúss. Er að
kveldi leið, verðlaunaafhendingar
höfðu fram farið með viðeigandi
ræðuhöldum um verðskuldaðan
íþróttaheiður gestanna o. s. frv.
að aðkomumenn gátu loks tekið
sér hvíld, en ekki varð af svefni.
Áfengir drykkir lögðu velsæmi
hinna vösku íþróttamanna á
skammri stundu að velli. Til
marks um það má geta þess, að á
vinnupöllunum við húshliðina
mátti sjá allsnakta menn klifra
upp og niður líkt og apa. Innan-
húss var orka lögð í að brjóta
húsgögn stofnunarinnar, syngja
og öskra fram undir morgun.
Sigurvegararnir í íþróttakeppn-
inni voru illa á sig komnir, bæði
andlega og líkamlega, er þeir yf-
irgáfu gestgjafa sína daginn eftir.
Þeir höfðu ekki, þrátt fyrir mikla
yfirburði í íþróttagrein sinni
kunnað sér magamál og orðið sér
til skammar.
íþróttahópar í keppnisferðum
eru fulltrúar félaga sinna, hvaða
félagsnafn, sem þau bera. Þeir
eru líka fulltrúar sinna heima-
byggða í slíkum opinberum ferð-
um. Félög þau, sem íþróttahóp-
arnir eru frá, styrkja þá fjár-
hagslega og einnig sýslu- eða
bæjarfélögin. Og samfélagið, rík-
ið, veitir þeim fjárhagslega að-
stoð af almannafé. Þess vegna er
reginmunur á keppnishópferðum
íþróttamanna, sem á íþróttavell-
inum keppa undir fána félags
síns eða t. d. venjulegum
skemmtiferðum og til þeirra eru
gerðar meiri kröfur.
Hingað til bæjarins kom eitt
sinn margt íþróttamanna á ís-
landsmót. Fremur gekk erfiðlega
að koma þeim fyrir til gistingar.
Þó fengu þeir inni með því skil-
yrði, að þeir gengju vel um og
hefðu ekki vín um hönd. Er það
annars ekki móðgandi að taka
slíkt fram við íþróttamenn í op-
inberri keppni, og það meira að
segja á íslandsmóti? En ekki fór
betur en svo í þessum næturstað,
að drykkjulæti tóku brátt að
heyrast, síðan urðu áflog mikil,
og húsmunir skemmdir. Ferða-
mennirnir brugðust því trausti,
sem þeim var sýnt. Tómar flösk-
ur vitnuðu um, hvers neytt hafði
verið um nóttina og einhverjir
ferðamanna vöknuðu í „Steinin-
um“. Hér skal tekið fram, að
nefnd dæmi segja ekki alla sögu
af hinum lakara, og sem betur fer
eru fleiri heimsóknirnar hinar
ánægjulegustu í hvívetna.
En hve lengi á það að líðast, að
íþróttirnar séu dregnar niður í
svaðið á hinn óhugnanlegasta
hátt? Hve lengi á almenningur að
leggja fram milljónir á milljónir
ofan til styrktar íþróttunum án
þess að lágmarkskröfur séu gerð
ar til íþróttamanna um mann
sæmandi framkomu. Hve langt
mega íþróttamenn ganga í skríl-
mennsku til að verða sviftir
styrkjum af opinberu fé?
Og að síðustu þetta: Á hvaða
menningarstigi eru Akureyring-
ar í keppnisferðum út um land-
ið?
Þessi mynd er tekin að rnorgni, þar scm íþróttamcnn gistu. ■
(Ljósmynd: E. D.).
Soffoníasi Þorkelssyni fagnað
(Flutt í samsæti 6. júlí 1958.)
Heill þér, iðjuhöldur.
Heill þér, framtaksmaður.
Sit þú heill með sifjum,
Svarfdælingur glaður!
— Ungur fórstu fjarri
fósturjörðu þirmi.
Aldtei hún samt heíir
horfið þér úr minni.
Fólk vort fátækt þjáði.
Framtak skorti víða.
Heiman nokkrir héldu,
hinir vildu bíða.
Báðir tóku’ að berjast,
beittu hvössum vigri.
?! Báðum blessun fylgdi,
báðir hrósa sigri.
Þeir, sem héðan héldu,
hróður landsins bera
út um lönd og álfur, —
Island víðfrægt gera.
Þykja þegnar traustir,
þrautgóðir í stríði; —
álitnir nú eru
allra landa prýði.
Sveit vor sýnir líka
sigurmerkin víða:
Grænar, sléttar grundir,
gróðurlendið íríða.
Brosa hátt í hlíðum
háreist sveitabýli.
— Er sem armur Drottins
Islands byggðum skýli.
Það er margt að þakka
þér, þótt búir fjarri.
Andi þinn var ávallt
okkar málum nærri.
Dýrar gjafir gaístu:
Gleði klukkan vekur.
Skýlt mun verða’ í skógi,
skjótt er vaxa tekur.
Heill þér, aldni höldur!
Heill á ættarslóðum.
HeiII við hjarta landsins.
Heill með öðrum þjóðum.
Hlýjar heillakveðjur
hollvættir þér syngi.
Flytji fyllstu þakkir
frægum Svarfdælingi.
VALD. V. SNÆVARR.
Verður fundin örugg bólusetning
við flenzu
Heilbrigðisstofnun Sameinuðu þjóðanna — WHO
— gengst fyrir tveimur sérfræðingafundum í
Stokkhólmi í yfirstandandi mánuði.
Baðar þessar ráðstefnur verða haldnar á Karol-
inska Institutet. Önnur fjallar um taugaveiki en hin
um vandamál í sambandi við inflúenzu, sem er einn
þeirra fáu smitsjúkdóma, sem læknavísindin hafa
ekki fundið bólusetningu eða öruggt lyf gegn.
Meðal annars verður rætt um, hvort menn geti
smitast af inflúenzu frá dýrum, og hvort hugsanlegt
sé að framleiða bóluefni, sem öruggt megi teljast
gegn inflúenzu.
Þetta verður í fyrsta sinn, sem læknar geta per-
sónulega borið saman bækur sínar á alþjóðlegum
vettvangi um reynslu þá, er þeir hlutu af Asíu-
inflúenzunni í fyrra. Faraldur þessi varð sem
kunnugt er allmörgum að aldurtila, en 6 milljónir
manna víðs vegar um heim urðu rúmfastir lengur
eða skemur.