Dagur - 26.06.1959, Blaðsíða 7

Fcsludaginn 26. júní 1959
DAGUR
7
Þjóðin verour ao bjarga heiori
sínum og frelsi
segir Þórarinn Kr. Eldiárn á Tjörn í Svarfaðard.
Ég er á móti kjördæmabreytingu
þeirri, sem nú er á döfinni, vegna
þess, að í henni þykist ég greinilega
sjá, að stefnt er að mjög auknu
flokksræði í landinu, sent þó er
sannariega þegar orðið meira 'en
hollt er þjóðarhagsmunum. Sá er og
dómur allra réttsýnna hugsandi
manna, sent flokka- og stéttaofstæki
hefur ekki blindað.
Ég snýst ennfremur öndverður
gegn kjördæmabreytingunni vegna
þess hvernig til hennar er stofnað,
því að hún virðist fyrst og frcmst
vera hefndarráðstöfún gegn ákveðn-
um stjórnmálaflokki. Þetta er ó-
hæfa, skiptir engu hver stjórnmála-
flokkurinn er.
Alþjóð veit að fyrir hefur legið
og liggur enn endurskoðun á allri
— Ofstækið, sem vill
neyta aflsiimnar
Framhald af 2. síðu.
En upp með Framsóknar-fán-
ann enn, hvað sem öðru líður! —
Hann er þaulvígður í margra
áratuga-baráttu fyrir velferð ís-
lands og íslendinga.
- Crein Þóroddar
Guðmundssonar
*->• *»•*»»»■*** ■
Framhald-af 4. síðu:
vera tóm einmenningskjördæmi.
Hverju skiptir það, hvort nokkru
fleiri eða færri atkvæði standa á
bak við hvern þingmann? Öf-
undslausir eru Vestmannaeying-
ar frá 'minni hálfii, .þó að hver
þeirra hafi ofurlítið meira áhrifa
magn með atkvæði sínu en hver
hafnfirzkur kjósandi. Ef ástæða
sýndist, mætti þó skipta Hafnar-
firði í tvö kjördæmi, t. d. um
lækinn, sem rennur gegnum
miðjan bæinn. Svipað yrði þá
farið með Reykjavík og Akur-
eyri. Kópavogur og Keflavík
gætu fengið sérstaka þingmenn.
Lagðir skyldu niður uppbótar-
þingmennirnir í staðinn. En
sviptið ekki sýslur og kaupstaði
réttindum sínum! Það gæti orðið
þeim örlagaríkt og um leið
menningu þjóðarinnar að fóta-
kefli. Hvaðan hafa flestir þjóð-
skörungar og andans menn kom-
ið? Er það ekki frá útskögum og
afdölum? Að minnsta kosti hafa
ekki fjölmennustu staðirnir af
miklu að státa í því efni.
Hví vilja ekki þeir, sem þú
tylltir á tá
í titrandi Ijósbogans hæðum,
að ættjörðin megi þá
aflstrauma fá
í óbornu skáldanna kvæðum?
Svo kvað Þorsteinn Erlingsson
um fossinn forðum. En sveitirnar
eru aflgjafar eins og hann. Þær
eru h'ka uppspretta, göfgi og
snihdar með þjóð vorri. Með
kjördæmafrumvarpinu er gerð
vísvitandi tilraun til að loka
þeim brunni.
Frjálshuga kjósendur, fellum
því þetta óhræsis frumvarp.
stjórnarskrá ríkisins og þar með
kjördæmaskipuninni.
Um þcssa endurskoðun er ckki
liirt, sent þó er hin mesta nauðsyn,
heldur er kjördæmamálið eitt dreg-
ið út úr og sett öllu ofar. Þar með
er stofnað til illvígra hjaðningavíga
og baráttu innanlands.
Þetta er gert á þeirri örlagastund,
þegar íslenzku þjóðinni liggur mest
á samstöðu allra stjórnmálaflokka
landsins um úrlausn á lífshagsmuna
málum hennar.
Þórarinn Kr. Eldjárn.
Allir stjórnmálaflokkarnir játa,
að okkar fjármálakerfi er helsjúkt
og að falli komið ef eigi verður snú-
ið við á háskaleið og sameiginleg
átök gerð til úrbóta. Ennfremur
stiindum við í harðvítugri baráttu
við útlent stórvcldi utn einn okkar
helgasta rétt, sem nú er fótum troð-
inn, landhelgina. Ætti þetta ekki
að vera okkur nóg til að skilja að
okkur ber að standa saman og íorð-
ast illdeilur. Svo er fyrir mínum
sjónum.
Það er skylt að vona að íslands
óhamingju verði ekki allt að vopni,
að þjóðín sjái og átti sig á, í tíma,
að henni ber að taka höndum sam-
an um að bjarga heiðri sínum og
frelsi, en reka af liöndum sér, um
sinh, mál slík sem kjördæmamálið,
er stofnar til illdeilna innanlands
og miðar vægast sagt að mjög vafa-
sömu réttlæti,
Lystigarðurion
opnaður
Lystigarðurinn var opnaður 15.
þ. m. Hann er nú hinn snyrtileg-
asti og gróður hans stóð furðu
vel af sér hret og rok, sem ný-
lega gengu yfir.
Lystigarðsvörður, Jón Rögn-
valdsson, hefur beðið blaðið að
geta þess, að hann vænti þess að
vel verði gengið um garðinn og
að ekki verði send þangað ung-
börn án fullkominnar gæzlu. Þau
geti af óvitaskap kippt upp
merkjum, slitið upp blóm eða
troðið á þeim, og til séu enn-
fremur þeir staðir í garðinum,
sem ekki eru öruggir staðir íyrir
ungbörn.
Heimasimi
íngvars Gíslasonar er
1746
- Grein Jóhanns Frímanns
1
Framhald af 5. siðu.
þó verið gert, enda miklu sæmi-
legra og mannúðlegra, að þeir
samningar enduðu þannig — þótt
illt væri að vísu til þess að vita
— þegar þrautreynt þætti og
vonlaust oi-ðið, „að beztu manna
yfirsýn“, að nokkur friður feng-
ist um málið, eða samstarfs-
grundvöllur yrði fundinn. Því
fer víðs fjarri, að nokkrar slíkar
aðferðir hafi. enn verið reyndar
Benedikt Júlíusson, Hvassafelli:
Stöndum vel á verði
Þó bjart sé yfir byggðum Eyja-
fjarðar þessa dagana, er það eitt
víst, að skugga ber yfir í hugum
fólksins sem þar býr. Orsökin fyrir
þeim skugga er sending Sjálfstæðis-
flokksins, kjördæmáfrumvarpið,
sem liann hefur látið póstþjón sinn
Alþýðuflokkinn, færa okkur dreií-
býlismönnum.
Það er að vísu búið að samþykkja
frumvarpið á Alþingi, en getur þó
ekki orðið að lögum, fyrr en kjós-
endur landsins hafa sagt sitt álit,
og það gera þeir við kjörborðið 28.
þ. m. Vonandi er að Evfirðingar og
Akureyringar raði sér þétt saman
móti slíku gerræði sem kjördæma-
málið er* en jiað geta þeir aðeins
með því að kjósa frambjóðendur
Framsóknarflokksins. Samkvæmt
írumvarpinu, á Akureyri ekki að fá
neinn sérstakan þingmann. Það á
að taka þennan eina aí þeim, sem
þeir Iiafa.haft, en bæta fjórum við
Reykjavík. Þetta finnst mér hvor-
tveggja í senn hlægilegt og grátlegt.
Akureyringum er að vísu sagt að
þeir eigi að fá 6 þingmenn, sem er
þó ekki einusinni hálfur sannleik
ur. Og staðreynd er að sá sem öll-
um er gefinn hálfur verður aldrei
heill.
Því hefur verið haldið fram af
þríflokkunum að kjördæmafrum-
varpið væri réttlætismál, en hvern-
ig'iná það'ske; þar sem grundvölluf-'
inn er svo heríilega ranglátur, sem
raun ber vitni um.
Fyrir nokkru síðan, kom mynd
af Islandi í Mogganum, þar sem
búið var að skifta landinu niður í
7 kjördæmi, og kosningatölur frá
1956 látnar íylgja með. Á Norður-
landi vestra voru 5876 kjósendur,
og eiga samkvæmt frumvarpinu, að
fá 5 þingmenn, en Norðurland
eystra með 10893 kjósendur, á að
fá aðeins 6 þingmenn, en bæri að
fá 9 þingmenn, eða vel það, og
sannast hér, sem oltar gamla vísan,
Jiessi:
Eins og í víti engir fá
útmælt af vatni sopa,
jafnmikil dýrtíð er hér á
einum réttlætisdropa.
í nýafstöðnum útvarpsumræðum
fyrir Akureyri óskaði Friðjón Skarp-
héðinsson, hæstv. dómsmálaráð-
herra eftir friði, og að Framsóknar-
menn vildu lægja óánægjuöldur
sínar. Já, „Bíddú meðan ég er að
bregða ]>ér“, sagði strákurinn, ]>eg-
ar hann fann að liann réði ekki
við andstæðing sinn í glímunni.
Það liggur ljóst fyrir hvað ]>rí-
llokkarnir ætlast fyrir með kjör-
dæmabreytingunni. Þeir vilja rýra
áhriíavald dreifbýlisins með því að
kjósendurnir hafi ekki eins náið
samband við þingmennina í stóru
kjördæmunum. Þeir vilja auka
flokksvakl þéttbýlisins, en veikja að
sama skapi menningartengslin úti
á landsbyggðinni. Góðir Eyfirðing-
ar og Akureyringar. Við þurfum
öll að sameinast móti kjördæma-
breytingunni, sem er dulbúin árás
á menningu okkar og starf. Höld-
um vörð um heill og heiður Eyja-
Ijarðarsýslu og Akureyrar.
Látum iegursta fjallahringinn,
sem til er á öllu íslandi og nær frá
Vaðlaheiði og vcstur á Hraun-
dranga, ráða takmörkum kjördæm-
is okkar, Eyjafjarðarsýslu. Samcin-
umst öll í baráttunni við Reykja-
víkurvaldið og stöndum þéttan
lörð, um þær, Akureyri og Eyja-
fjarðarsýslu, með því að kjósa fram-
bjóðendur Eramsóknarflokksins í
kosningunum á sunnudaginn.
Rafmagn frá Noregi til
Danmerkur
Síðasta ár kom 19% af því raf-
magni, sem notað var í Dan-
mörku, frá Svíþjóð, en eins og
kunnugt er, hafa Danir ekki í
landi sínu kol, olíu, vatnsafl eða
aðra orkugjafa.
Danir eru nú orðnir mikil iðn
aðarþjóð, og þörfin fyrir raforku
eykst stöðugt með ári hverju. Nú
hefur komið til tals að semja við
Norðmenn um flutning rafmagns
á hafsbotni frá Risör í Suður-
Noregi til Skagen á Norður-Jót-
landi. Eftir er þó að semja um
þessa hluti og leysa ýmis vanda-
mál, en Danir hafa áhuga á, að
af þessu verði. Myndi þetta gefa
þeim ráðrúrn til nákvæmrar at-
hugunar á því, hvort nauðsynlegt
sé að befja raforkuframleiðslu
með kjarnorku, en sú aðferð er
enn sem komið er ekki sam-
keppnisfær vegna kostnaðar.
lil fullrar hlítar, en allsherjar-
stríð þó liafið fyrirvaralaust og
án undanfarinnar stríðsyfirlýs-
ingar — að miklum sið einræðis-
herra síðustu tíma.
OG SVO AÐ LOKUM örfá
niðurlagsorð um blessað „rétt-
lætið“, sem nú er svo tíðrætt um
og kallað er af sumum mönnum
sjálft tilefni ólátanna. — Að mín-
um dómi getur „höfðareglan“,
sem oftast er þó nefnd í sömu
andrá sem fyrra orðið — snúizt á
stundum í eitt hið hörmulegasta
ranglæti og ójöfnuð í félagsmál-
um. Ef höfðatölureglan gilti til
dæmis og réði fulltrúafjölda á
Allsherjarþingi Sameinuðu þjóð-
anna, í Nato eða fjölda annarra
slíkra stofnana, sem eru þó tald-
ar ein helzta von og styrkur
vestræns lýðræðis nú á dögum —
mundi það naumast verða meira
en fremsta kjúka litlafingurs af
smábarni, semokkuríslendingum
leyfðist að senda á slík þing og
ráðstefnur, á móti hvcrjum heil-
um fulltrúa, sem stórveldin ættu
þar, í stað þess að nú eigum við
þar jafnan rétt og sama fulltrúa-
fjölda sem þær. — Slík og þvílík
dæmi mætti lengi telja úr ýms-
um áttum, er sanna glögglega, að
við íslendingar — smæstir allra
smárra að mannfjölda — ættum
varlega að trúa því og boða það,
að neins konar hlutfallsreikning-
ur eða höfðatöluregla sé hið eina,
er fullnægt geti öllu réttlæti og
lýðræði í félagsmálum einstakra
þjóða eða heimsbyggðarinnar
allrar.
EKKI FÆR MÉR heldur skil-
izt með neinu móti, að félagslegt
réttleysi eða umkomuleysi
Reykvíkinga né annarra Suður-
nesjamanna skíni svo átakanlega
á þeim, borið saman við aðrar
byggðir landsins, — að ástæða sé
•til að tárfella mjög lengi né
beisklega yfir hlutskipti þeirra
og aðstöðuskorti í þjóðfélaginu.
Eg er meira að segja sáróánægð-
ur með rausnarboð þau, sem
andstæðingar kjördæmafargans-
ins nýja hafa þegar fyrir löngu
boðið, í því skyni að afstýra, ef
auðið væri, ófriði um þetta stór-
mál, — óánægður að því leyti,
sem þau boð hafa verið fólgin í
stórauknum þingmannafjölda
þessa ágæta stórstaðar, sem eg
annars ann þó alls góðs.Mér sýn-
ist svo oft, að höfuðborgin eigi
nú þegar alla þingmennina með
húð og hári, þegar svo ber undir,
alla ríkisstjórnina, allan máttinn
og dýrðina í þessu landi, enda
búi hún að öllu þessu á stundum
sem sínum einkaþjónum og fjöl-
skyldufyrirtækjum. — En munið
nú, pólitíkusar góðir, að hengja
mig, en ekki cinhvern annan eða
aðra fyrir þessi ummæli, því að
eg einn ber á þeim alla ábyrgð,
enda aðeins túlkuð með þeim
skoðun eins h’tils karls og óher-
mannlegs á hólmi þjóðamálabar-
áttunnar.
Auglýsingar eru gcð þjónusta
við viðskiptamenn og þær
borga sig. Sími Dags er 1166.
Afgreiðslusími Dags og Tímans
á Akureyri er 1166.
Nonnahúsið verður opið fram-
vegis á sunnudögum kl. 2.30—
4 e. h.