Dagur - 26.06.1959, Blaðsíða 8

8
Dagur
Fcstudaginn 26. júní 1959
Ræða Bernharðs Sfelánssonar, alþingis-
manns, að Freyvangi
Andstæðingar Framsóknarflokksins, halda því
fram, að þessar kosningar snúist um þrjú megin-
atriði: Fyrst stöðvun dýrtíðarinnar, sem Alþýðu-
flokkurinn segist vera búinn að framkvæma, ann-
að Landhelgismálið og þriðja kjördæmamálið, sem
þeir eru þó fremur tregir til að ræða um
Það er þó staðreynd, að Alþingi
hefur samþykkt stjórnarskrár-
breytingu. Stjórnarskráin mælir
svo fyrir, að þegar Alþingi geri á
henni breytingar, skuli rjúfa
þing og efnt til nýrra kosninga,
■og breytingin verður ekki að
lögum, nema næsta þing á eftir
kosningu samþykki hana.
Hvers vegna mundi þetta vera
sett í sjálfa stjórnarskrána? —
Auðvitað til þess að þjóðin geti
valið um í kosningum, hvort hún
vill kjósa þá fulltrúa, sem vilja
samþykkja frumvarpið eða hina,
sem vilja fella það, eða í þriðja
lagi þá, sem vilja breyta því. En
ef því er breytt, þurfa aftur nýj-
ar kosningar.
Kosningar 28. þ. m. eiga því,
samkvæmt sjálfri stjórnar-
skránni, að snúast um stjórnar-
skrárfrumvarp það, sem fyrir
liggur. Andstæðingar halda því
fram, að kosningarnar eigi eink-
um að snúast um gerðir fyrrver-
andi ríkisstjórnar vinstri stjórn-
arinnar, og þeir segja sem svo,
að „ef Framsóknarflokkurinn
fær meirihluta í þessum kosn-
ingum, myndar hann stjórn sem
situr að völdum í 4 ár og engar
kosningar verða fyrr“. Þeir vita
sjálfir að þetta er rangt. í fyrsta
lagi hefur núverandi ríkisstjórn
það í hendi sinni að rjúfa Alþingi
ef henni þykir ískyggilega horfa
um málstað sinn. í öðru lagi eru
ellir flokkar, Framsóknarflokk-
urinn líka, fúsir til að gera
breytingu á kjördæmaskipuninni
og bar Framsóknarfl. fram til-
lögur um það á síðasta Alþingi
og er reiðubúinn til að standa við
þær. Eg skal játa, að eg geri mér
ekki miklar vonir um, að Fram-
sóknarfl. fái hreinan meirihluta í
þessum kosningum. En hvert at-
kvæði, sem hann fær, kemur þó
að gagni sem mótmæli á móti
þessu frumvarpi óbreyttu. Ef
Framsóknarflokkurinn fær mjög
aukið fylgi í þessum kosningum,
er eg sannfærður um, að þá
kemur hik á hina flokkana, því
að þeir kæra sig ekkert um að
hrinda frá sér fjölda kjósenda út
um allt land. Þá verður setzt að
samningaborðinu og samið um
viðunandi lausn málsins, svipað
og gert var eftir kosningarn-
ar 1931.
Þingmönnum verður fjölgað í
þéttbýlinu, eins og frumvarpið
gerir ráð fyrir, en héruðin fá að
halda sínum sérstöku þing-
mönnum.
Bernharð Stefánsson hefur
verið fulltrúi Eyfirðinga á Al-
þingi óslitið síðan 1923. Hann
hefur verið ötull stuðnings-
maður hinna margþættu
framfara héraðsins á undan-
förnum áratugum. Á Alþingi
hefur hann gegnt mörgum
virðingarstörfum, setið nær 30
ár í fjárhagsnefnd sinnar
deildar, nokkrum sinnum átt
sæti í fjárveitinganefnd, lengi
forseti Efri deildar Alþingis.
Gáfur Bernharðs eru lands-
þekktar, einnig drengskapur
og hreinskilni. En Bernharð
Stefánsson er þó fyrst og
fremst bóndi að öllu eðli og
sltaplyndi og trausts bænd-
anna nýtur hann enn í ríkum
mæli.
Þó að kosningarnar eigi að
snúast um kjördæmamálið, er eg
fús til, eftir því sem ræðutími
minn leyfir, að ræða um fleira,
til dæmis að bera saman fyrrv.
stjórn Hermanns Jónassonar,
sem Sjálfstæðisflokkurinn var
andvígur, og þeir Magnús Jóns-
son og Árni Jónsson níða nú á
allar lundir, og hins vegar stjórn
Emils Jónssonar, sem sami
flokkur setti til valda, styður og
heldur lífinu í.
Meðan vinstri stjórnin sat að
völdum voru meiri alhliða fram-
farir í landinu en nokkru sinni
fyrr og atvinna manna víðast
hvar næg, þó að dregið væri úr
framkvæmdum fyrir herinn. —
Hins vegar hefur stjórn Emils
Jónssonar og stuðningsflokks
hennar dregið úr verklegum
framkvæmdum, lækkað atvinnu-
Bílar á kjördegi
Þeir, sem lárzs vilja bíla sína á kjördegi, allan dag-
inn eða hluta úr degi, hafi vinsamlegast samband
vð Skrifstofu Framsóknarflokksins, Hótel Goða-
fossi, símar 2406 og 1443.
aukningarféð og horfið að mestu
frá raforkuáætluninni.
Eg er fús til að bera saman
fjármálastjórn Eysteins Jónsson-
ar, sem skilaði milljóna tugum
sem tekjuafgangi ríkisstjórnar-
innar í hendur núverandi stjórn-
ar, sem einmitt gerir henni fært
að lafa við völdin fram yfir
kosningar. Hins vegar afgreiddu
stjórnarflokkarnir nú fjárlög
þannig, að þó að þau séu tekju-
hallalaus á pappírnum, þá er
jöfnuðurinn fenginn með því að
hækka áætlun um tekjur úr hófi
fram, lækka áætlun um lögboðin
gjöld, sem ríkissjóður verður að
greiða, hvað sem fjárlög segja.
Stjórn Hermanns Jónassonar
réðst í það stórræði, að færa
landhelgina út í 12 sjómílur, sem
hefur leitt til ofbeldisaðgerða
Breta. Talið er að öll þjóðin sé
einhuga • í þessu máli og hún
hefði átt að sýna það með því að
standa saman út á við og inn á
við eins og allar lýðræðisþjóðir
gera, ef þær verða fyrir þeirri
ógæfu að verða að mæta vopn-
aðri árás annarrar þjóðar, enda
lagði Framsóknarflokkurinn til,
að reynt yrði að mynda þjóð-
stjórn til þess að svo mætti
verða. En í þess stað hratt nú-
verandi stjórn þjóðinni út í ill-
vígar kosningar og deilur um
viðkvæmt mál, en Bretar horfa
glottandi á aðfarir okkar nú.
Fjármálastjóm núv. stjórnarfl.
hlýtur óhjákvæmilega að leiða til
eins af tvennu: Stórfelldra
álagna á þjóðina nú í haust, eða
að minnsta kosti um næstu ára-
mót, eða þá gengisfall. Ólafur
Thors hefur viðurkennt þetta og
sagt, að niðui’greiðslurnar og
uppbæturnar yrði þjóðin að
boi-ga, og nefndi 10Q millj. kr. í
því sambandi. Eg gæti betur
trúað, að það yrðu 200 millj. kr.
Allt þetta eru beinar afleiðing-
ar kjördæmamálsins. Það var
agnið, sem Alþýðuflokkurinn
beit á hjá Sjálfstæðisflokknum
og vann það til, að svíkjast að
sínum fyrri samstai’fsmönnum og
leggja út á hi-eina glæfrabi’aut í
fjármálum og efnahagsmálum til
að koma þessu máli fram.
Hvers vegna gerir Alþýðufl.
þetta? Án efa sökum þess, að
hann er beinlínis hræddur um Jíf
sitt og hyggur að hlutfallskosn
ingar muni bjarga lífi hans. Það
er þó óvíst að hann bjargist ef
kommúnistar halda áfram að
sjúga úr honum blóðið, eins og
Bragi Sigui’jónsson lýsti á fund
inum á Reistai’á. Eða þegar kem-
ur að skuldadögunum og þjóðin
stendur frammi fyrir afleiðing
unum af ráðslagi núverandi
stjói’nar. Þá er ekki vist að hlut-
fallskosningarnar dugi.
Sjálfstæðisflokkurinn aftur á
móti hyggst fyrst og fi’emst
hnekkja Fi-amsóknarfl. Það hef-
ur átt að gei-a fyrr, til dæmis
með breytingunum 1942, en ekki
tekizt. Framsóknarfl. hefur haft
mikil áhi’if í landinu síðan, þótt
breytingarnar þá ættu að ríða
honum að fullu. Svo getur farið
enn. — (Framhald á 4. síðu.)
Garðar Halldórsson:
Kjördæmabreyfing mundi auka
Reykjavíkurvaldið að miklum mun
Alþingiskosningarnar nxunu verða
afdrifaríkari en nokkrar aðrar al-
þxngiskosningar um langt skeið.
Kosningarnar eru þjóðaratkvæða-
greiðsla um kjördæmábreytinguna,
samkvæmt ákvæðum sjálfrar stjórn-
arskrárinnar, ltvað sem Magnús
Jónsson segir. Sú atkvæðagreiðsla
er um það eitt, hvort kjördæmin í
núverandi mynd, eigi að fá að vera
til áfram því það er ekki ágrein-
ingur um annað milli þríflokkanna
og Framsóknarflokksins.
Garðar Halldórsson er einn
af lxarðduglegustu bændum
sýslunnar. — Hann þekkir
manna bezt þarfir bænda-
stéttarinnar og hefur alltaf
sýnt það, að hann er skelegg-
ur málsvari hennar. — Garðar
Iiefur unx Iangt skeið verið
oddviti sveitar sinnar og rækt
það starf svo að til fyrir-
myndar er. Hann hefur verið
fulltrúi eyfirzkra bænda á
Búnaðarþingi og Stéttarsam-
bands bænda mörgundanfarin
ár. Það væri Eyfirðingum
sómi að eiga hann sem full-
trúa sinn á Alþingi.
Það er fullkomin blekking, fram
borin gegn betri vitund, hjá þrí-
flokkunum, að kosningarnar eigi
að snúast um allt annað en kjör-
dæmabreytinguna. Þessar blekking-
ar eru fram bornar til þess að villa
um fyrir kjósendunum. Þríflokk-
arnir óttast dóm kjósendanna um
þetta mál eitt saman. Þess vegna
þarf að villa um fyrir fólkinu, fram
að kosningum.
AE afnámi kjördæmanna leiðir
aukið vald stjórnmálaflokkanna og
þar nteð aukið Reykjavíkurvald, en
stór minnkað áhrifavald alls lands-
ins utan Reykjavíkur. — Það er tal-
að uin kjördæmabreytinguna sem
mikið réttlætismál þéttbýlisins á
Reykjanesi, en viljið þið ekki, lxátt-
virtir frambjóðendur þríflokkanna,
fræða okkur um hvenær og í hvaða
málum dreifbýlisvaldið, sem Jxið
viljið minnka, hefur setið yfir hlut
þéttbýlisiiis, livenær hefur verið
gengið á rétt þess? Hvers vegna
hefur fólkið flutt utan af lands-
byggðinni til Reykjavíkur? Éin-
faldlega af því, að Jxar hafa lífs-
skilyrðin verið betri, af því, að
ekki hefur verið búið nógu vel að
íólkinu út um land af liálfu hins
opinbera. Það er þjóðarnauðsyn að
landið allt sé setið og nýtt, gæði
Jxess og fiskimiðin við strendurnar,
nýtt af atorku, enda sýnir réynzlan
að ýmis tiltölulega fámenn byggðar-
lög skila ótrúlega miklu verðmæti
í þjóðarbúið. Vegna mjög aukinnar
uppbyggingar atvinnutækja út um
land allra síðustu árin, hefur fólks-
flóttinn til Reykjavíkur stöðvast.
Magnús Jónsson mun et t. v.
koma með tölur hcr á eftir til að
reyna að afsanna Jxetta, en tölurnar
veikja ekki rnitt mál, flutningar til
Reykjavíkur s. I. ár eru hverfandi
litlir úr dreifbýlinu. Þeir eru úr
kaupstöðum landsins að mestu.
Fengi uppbyggingin að halda
j áfram, myndi ekki Jxurfa neitt stór-
fellt aljxjóðar átak til Jxess, að fólk-
inu færi aftur að fjölga úti um
land og er þess vissulega mikil þörf.
Alveg tvímælalaust mundi ]>að
auka þjóðarframleiðsluna miklu
meira, ef fólkinu fjölgaði úti um
land, heldur en ef fjölgunin lendir
öll í Reykjavík eins og segja má
að verið haíi um hríð.
Kosningarnar nú munu skera úr
úm ]>að livor stefnan sigrar,, stefna
þríflokkanna, sem vill rýra áhrifa-
vald hinna dreyfðu byggða til þess,
scm þeir nú þegar eru farnir að
sýna í verki, að draga úr uppbygg-
ingunni, sem þeir kalla pólitíska
fjárfestingu, úti um land.
Eða stefna Framsóknarflokksins,
sem vill styðja að uppbyggingunni
um landið allt, eftir því sem frekast
er unnt á hverjum tíma. En við
.teljum, Framsóknarmenn, það vera
grundvallarskilyrði fyrir því að það
megi takast, að ekki sé dregið úr
áhrifum fólksins úti um land, á AI-
þingi og ríkisstjórn. Þess vegna má
ekki leggja kjördæmin niður, Jxau
eru forn undirstaða og traust, sem
liefur staðið vel undir þjóðfélags-
byggingu okkar. Á ótraustri undir-
stöðu stendur engin bygging til
lengdar.
Háttvirtir kjósendur! Þið sem
viljið skapa ykkur og afkomendum
ykkar bætt skilyrði, til þess að búa
úti um hinar dreifðu byggðir við
hliðstæð lífskjör og eru í höfuð-
staðnum, Jxið kjósið Framsóknar-
flokkinn, af því að reynzlan hefur
sýnt, að honum einum íslenzkra
stjórnmálaflokka í dag, er treyst-
andi til að standa á verðinum fyrir
hagsmunum ykkar.
(Ræðukafli frá framboðsfundi).
Skaut mink í kálgarði
Ki’istinn bóndi Rögnvaldsson
á Hnjúki í Skíðadal skaut mink í
kálgai’ði við bæ sinn í síðara
hretinu í þessum mánuði.
Nú er svo komið, að minkar
hafa tekið sér bólfestu í flestum
eða öllum dölum hér nærri, svo
sem í Eyjafjarðardölum, Hörg-
árdal, Oxnadal, Þorvaldsdal,
Fnjóskadal og víðar er ófögnuð-
ur þessi kominn, allt til sjávar.
EYFIRÐING AR
er þurfa upplýsingar vegna kosninganna, hringi
til kosningaskrifstofu Framsóknarflokksins, sími
1443 eða í síma 1371.