Dagur - 09.03.1960, Page 5

Miðvikudaginn 9. niarz 1960
D A G U R
5
Skæður og harSlengur óvinur roifunnar Mikil kirkjusókn síðastl. sunnudag
Magnús Brynjólfsson hefur ærinn starfa og hef-
ur Tjnnið að útrýmingu meindýra um tuttugu
y ára skeið í Akureyrarkaupstað
Á Akureyri var mikil kirkju-
sókn á æskulýðsdaginn af hálfu
nemenda, kennara og forráða-
manna skólanna. — Séra Krist-
; án Róbertss. þjónaði fyrir altari
undan og eftir predikun, úr ritn-
ingunni lásu Guðríður Þórhalls-
dóttir og Rafn Hjaltalín stud.
theol. Kirkjukórinn söng, við
orgelið var Jakob Tryggvason,
einnig sungu gagnfræðaskóla-
nemendur undir stjórn Áskels
Jónssonar, forspil, og eftirspil
lék Gígja Kjartansdóttir, séra
Pétur Sigurgeirsson predikaði.
Söfnuðust rúmar 1400 krónur til
æskulýðsstarfsins.
Á Húsavík var allur gagn-
fræðaskólinn við messu ásamt
öllum kennurum og skólastjór-
um, nemendur sungu með
kirkjukórnum undir stjórn pró-
fastsfrúarinnar, Gertrud Frið-
riksson, sem einnig er organist-
inn.
Á Siglufirði gengu nemendur
með skólastjórum og kennurum
í fylkingu til kirkju og skátar í
fararbroddi. Kirkjukórinn söng,
við orgelið var Páll Erlendsson.
Söfnuðurinn fór með ritningar-
orð og trúarjátninguna. — Séra
Ragnar Fjalar Lárusson messaði.
í Olafsfirði voru nemendur
með báðum skólastjórum og öll-
um kennurum við æskulýðs-
messu kl. 11 f. h. Séra Kristján
Búason messaði, og aftur var al-
menn messa kl. 2, kirkjukórinn
söng. Organisti er Guðmundur
Jóhannsson.
Á Dalvík var æskulýðsmessa í
skólahúsinu, og messaði séra
Stefán SnævaiT. Organisti er
Gestur Hjörleifsson. Var margt
af skólafólki og kennurum. —
Kirkjusókn var yfirleitt mjög
mikil á þessum stöðum og merki
dagsins seldist vel.
- Stálskip í sfað tréskipa
^ Hinn landskunni skíðamaður,
Magnús Brynjólfsson, sem um
margra ára skeið var í fremstu
röð á hverju skíðamóti, hefur nú
lagt skíðin á hilluna en snúið sér
að öðrum verkefnum. Hann
stundar nú sérstaka tegund
veiðiskapar, er meindýraeyðir
hjá Akureyrarbæ.
Einn daginn, þegar Magnús ók
hér fram hjá, kallaði eg til hans
og leitaði frétta af starfi hans.
Hve mörg ár hefurðu herjað á
rotturnar?
Ef tíl vill gætum við nú talað
um eitthvað skemmtilegra en
rottur, svarar Magnús með gáska
í svipnum, en ef þú vilt vita
hvað mörg ár eg hef unnið hjá
bænum við að eitra fyrir rottur,
þá eru þau nú orðin 20. Fyrst
vann eg við þetta með hinum
kunna borgara Jóni heitnum
Steingrímssyni.
I hverju er starf þitt einkum
fólgið?
Fyrst og fremst að eyða rott-
um, ennfremur að aflífa húsdýr,
svo sem hunda og ketti og svo
dúfurnar.
Það mun vera létt verk og löð-
urmannlegt að skjóta dúfur?
Svo mætti ætla. En varlega
verður að fara með skotvopn hér
í bænum og er það raunar öll-
um bannað, nema undir þeim
kringumstæðum, að nauðsyn
krefji notkun skotvopna. —
Dúfui-nar voru orðnar hreinasta
plága og var mjög kvartað um
óþrifnað af þeirra völdum, en
aðrir virðast telja dúfurnar til
þess sem heilagt er. Svo var
ákveðið að eyða þeim að nokkru
og fækkaði eg þeim um á annað
þúsund. Nú valda dúfurnar ekki
teljandi óþrifnaði og eru auk
þess alltaf augnayndi.
Og nú eru menn farnir að
sjást á götunuin „með hund í
bandi“?
Já, það ber nokkuð á því á síð-
ustu tímum, að unglingar fái sér
hvolpa og hafi þá fyrir leikföng
rétt eins og kerlingar í sumum
borgum nágrannalandanna gera,
og margan hefur undrað. En í
sambandi við eldi kjölturakka
þar, er þó um ræktuð hundakyn
að ræða, en hér er því ekki til
að dreifa. Reynslan verður oftast
sú, að þegar hvolparnir eru orðn-
ir 4—6 mánaða er leitað aðstoð-
ar við að aflífa þá og kemur það
oft í minn hlut. Hundaeldi er
bannað í Akureyrarbæ án sér-
staks leyfis. Lítið er um það, að
þessir hundar séu tamdir eða
vandir á sómasamlega hundasiði
og eru því hvorki til gagns eða
gleði.
En ekki liafa menn kcttina sér
til gamans?
Jú, vertu viss, það gera menn.
En gamanið vill fara af, þegar
kettirnir eru orðnir 10 á sama
heimilinu. Þar er þungt loft inn-
an dyra. Þessi grey tímgast ört,
og í stað þess að lóga kettling-
unum, er reynt að gefa þá vinum
óg vandamönnum. Á nokkrum
stöðum í úthverfum bæjarins
eru útilegukettir, eyrnalausir,
úfnir, styggir og grimmir.
Á vorin eru kettimir óvinsæl-
ir með afbrigðum. Þá eiga smá-
fuglar sér hreiður við hvert hús
í bænum, þar sem einhver trjá-
gróður er, og þá segir veiðilöng-
Magnús Brynjólfsson.
un kattanna til sín. Kettirnir
drepa fjölda af ungum og unga-
mömmum, íbúum húsanna
til hins mesta angurs og armæðu.
Sagt er, að þá grípi jafnvel sum-
ir borgarar til byssunnar, þótt
óleyfilegt sé og verji garða sína
hinum óboðnu gestum. Þá ganga
klögumálin á víxl og kattareig-
endum er óskuð skemmsta leið
norður og niður.
Bæði hundar og kettir eiga það
til að klóra og bíta. Hundar hafa
tvívegis ráðist á lítil börn á götu
og veitt þeim áverka, hið síðara
skiptið nú nýverið.
Þú hefur mörg rottulíf á sam-
vizkunni, Magnús?
Ekki neita eg því, og þó finnst
mér samvizkan ekki hafa beðið
neina hnekki af þeim sökum. —
Hér áður var eitrað fyrir rottur
einu sinni á ári og bar það oftast
mjög góðan árangur, en var bara
ekki nóg. Allan hinn tímann
höfðu rotturnar næði til að
margfaldast og gerðu það líka,
þær voru eiginlega friðaðar aðra
tíma. Nú er eitrað öðru hvoru
allt árið eg til dæmis vikulega á
öskuhaugunum við Glerárgil.
Þar mun vera mikil uppeldis-
stöð fyrir rottur?
Því miður er það svo. Þangað
fer allur matarúrgangur frá bæn-
um og stundum kemur það fyrir
að kjöti er fleygt þar, jafnvel
svo tonnum skiptir. Þá er nú há-
tíð hjá þeim, blessuðum, kjöt í
alla mata, nýtt kjöt, úldið kjöt,
vindþurrkað kjöt og steikt kjöt
líka, því að á öskuhaugunum
slokknar eldurinn aldrei allt ár-
ið. Þó eí' reynt að ganga þarna
eins þrifalega um og hægt er,
enda væri þetta miklu verra að
öðrum kosti.
Þarna eitrarðu vikulega?
Já, og veitir ekki af. Þar nota
eg aðallega þrjár tegundir af
eitri, því að rotturnar eru fljót-
ar að vara sig á því, ef ekki er
stöðugt skipt um. Þegar vetrar,
virðist rottum mjög fjölga á
öskuhaugunum, hvaðan sem þær
koma, Qg verða haugarnir þá
morandi á skömmum tíma. Hins
vegar sézt varla rotta í mörgum
bæjarhverfunum, svo sem í Mýr-
arhverfunum og á brekkunum.
Fólk kvai'tar, þegar vart verður
við rottur, og er þá reynt að út-
rýma þeim hið bráðasta. Þessi
samvinna hefur gefizt hið bezta.
Hreinlæti hefur líka aukizt
mjög síðan farið var almennt að
nota góðar öskutunnur, svo sem
víðast er nú gert. Rotturnar
verða hvergi ágengar, þar sem
þrifnaður er í fullkomnu lagi. En
víða eiga rotturnar greiðan að-
gang, til dæmis í hlöðnum grjót-
görðum við sjó og víðar, enn-
fremur á Oddeyrartanga, þar
sem til fellst nóg æti og í göml-
um timburhúsum er erfitt að út-
í'ýma rottum að fullu.
Á ekki að flytja öskuhaugana?
Það er meiningin að flytja þá
lengra upp með Glerá. í nær-
liggjandi sveitum er töluvert um
rottur og þarf að eitra þar líka.
Einn hreppur a. m. k. hefur beð-
ið um aðstoð við að útvega eitur
og framkvæma eitrun.
Fleiri gestir á öskuliaugunum?
Þangað koma margir. Nokkur
hundruð svartbaka fá þar dag-
lega góða máltíð og væri nauð-
syn að herferð væri farin á
hendur þeim. Þeir eyða silungi
við ósa veiðiánna og einnig gera
þeir mikinn usla í varplöndum.
Þeir gæða sér líka á rottuskrokk-
unum, sem liggja eins og hráviði
eftir hverja eitrun. Svo koma
þarna fleiri gestir. Unglingar
sækjast eftir að skjóta rottur á
haugunum, en fara heldur gá-
lauslega með byssur sumir
hverjir. Lögreglan hefur hirt
suma og gefið þeim áminningar.
Um leið og blaðið þakkar
greinargóð svör, óskar það
Magnúsi Brynjólfssyni mikils
og góðs árangurs í hinni þrot-
lausu baráttu við meindýrin.
En jafnframt þeirri frómu, en
e. t. v. lítið eitt eigingjörnu ósk,
vona eg, að hinn harðfengi rottu-
bani megi öðru hvoru njóta ör-
æfakyrrðar við fagurt fjallavatn
eða silungsá, þvi að þar nýtur
hann lífsins eins og náttúruunn-
endur geta bezt notið. — E. D.
MOKAFLI
Fréttir herma, að í Ólafsvík sé
mokafli síðustu daga, upp í 39
tonn á bát. Mest er þetta einnar
náttar fiskm'.
Þrír bátar Iialldórs Jónssonar
útgerðarmanns þar fengu 100
smálestir einn daginn.
Munið að láta nafns ykkar
getið þegar þið sendið blaðinu
greinar til birtingar. Annars
hafna þær í bréfkörfunni.
Framhald af 8. siðu.
skipa, yfir 50—60 lestir, orðin
stálskip.
Þurrafúinn og hóflitlar stærð-
ir aflvélanna eiga veigamestan
þátt í þessari þróun. Ennfr. hef-
ur undarlegs tómlætis gætt í
því að efla innlendar skipa-
smíðar.
Hvar verður gert við stálskipin?
En þegar fiskiskipaflotinn er
að verulegu leyti stálskip, vakn-
ar sú spurning, hvort íslending-
ar séu þess megnugir að gera við
stálskip, eins og þeir hafa áður
annast viðgerðir á stálskipum.
f 6. hefti 6. árg. Iðnaðarmála
segir Hjálmar Bárðarson skipa-
skoðunarstjóri m. a.:
„Þegar svo mörg stálskip eru
smíðuð á sama tíma erlendis, er
eðlilegt að spurt sé, hvort þau
verði nú öll jafnvel smíðuð. Því
er fyrst til að svara, að krafizt
er, að öll skipin uppfylli reglur
íslenzkrar skipaskoðunar og við-
urkennds flokkunarfélags. Flest
eru stálskipin okkar nú smíðuð
í Noregi. Norðmenn hafa tölu-
verða og langa reynslu í smíði
lítilla stálskipa, en margar þeirra
skipasmíðastöðva norskra, sem
nú eru að smíða stálskip fyrir
okkur, hafa þó aðeins fárra ára
reynslu, og nokkrar þeirra eru
hreinlega byrjendur í stálskipa-
smíði. Hér er mikið um að ræða
tréskipasmíðastöðvar, sem eru
að byrja að smíða stálskip, og
sumar stöðvanna voru óþekktar
af norska flokkunarfélaginu Det
Norske Veritas, þegar smíði ís-
lenzkra stálskipa var hafin þar.
Eg hef heimsótt nokkrar norsku
stöðvanna á ferðum mínum und-
anfarið. Sumar þeirra eru af-
bragðs vel búnar að tækjum og
mönnum. Einstaka stöðvar eru
hins vegar svo fáliðaðar og illa
búnar, að næsta ótrúlega bjart-
sýni þarf til að hefja smíði stál-
skips við slíkar aðstæður, t. d.
með 15 manna starfsliði, þar af
aðeins 3 rafsuðumenn og fá-
brotnustu tæki. Því ber ekki að
neita, að stundum eru smiðjm-n-
ar í væntanlegum heimahöfnum
skipsins á íslandi betur búnar að
tækjum og mönnum en verk-
stæðin, sem smíða skipin erlend-
is, en ótrúlega rótgróin er sú
trú, að allt sé stærra og full-
komnara í útlandinu en heima á
Fróni. Norðmenn sýna mjög
mikla framtakssemi við smíði
lítilla stálskipa. 1 þessari iðn-
grein erum við þegar langt á eft-
ir öllum þeim þjóðum, sem við
þó viljum telja okkur standa
menningarlega jafnfætis. Að
sjálfsögðu gætum við ekki byggt
60 skip á milli tveggja vertíða,
en það er leitt, að ekki skuli
vera einn einasti aðili á íslandi,
sem smíðar fiskiskip úr stáli, á
meðan við veitum nágrannaþjóð-
um okkar tækifæri til að æfa sig
í smíði stálskipa fyrir okkur.
Hér mun þó ekki vera tæknileg-
ur þrándur í götu, heldur fyrst
og fremst fjárhagslegur, þar eð
einkum lánsfjárskortur innan-
lands virðist stöðva framtak í
stálskipasmíðum hér. Þó er rétt
að benda á, að með þessum
geysilega aukna stálskipaflota
okkar er brýn nauðsyn á, að
skipaviðgerðarstöðvar um allt
land geti tekið að sér viðgerðir
stálskipa. Fyrr en varir er því
vandinn hér óleystur: Hvar eru
menn til að gera við þessi skip?
Eina leiðin, til að þeir séu fyrir
hendi, þegar á viðgerðum þarf
að halda, er, að þeir geti fengizt
við nýsmíði stálskipa á milli við-
gerðanna. Ef þetta verður ekki
undirbúið nú þegar, er ekki um
annað að ræða fyrir okkur en
að leita einnig til erlendra
stöðva um viðgerðir þessara
skipa að meira eða minna leyti.“
VEGÍR OPNAÐIR
í gær var unnið með jarðýtum,
vegheflum, dráttarvélum og
ámokustursvélum við snjóruðn-
ing á vegunum og götunum.