Dagur - 02.04.1960, Blaðsíða 5

Laugardaginn 2. apríl 1960
D A G U R
5
Sfefán ÁðaEsfeinsson múraram
MINNING
HELGI VALTYSSON:
GLERÁR-ÞAHKAR í GÓUSÓL
Jú. — Það getur líka stundum
verið gaman að tala við sjálfan
sig í glampandi Góusól! Jafnvel
engu síður en í Laxármyrkri við
kertaljós. Og nú við jafndægur
á vori er sól hátt á lofti, og dag-
ur orðinn langur. Hugur vor
verður þá léttfleygari með hverj-
um degi og sækir í sínar áttir
eins og farfugiar vorsins.
-K
Undanfarið hafa fréttablöð
norðan jökla og sunnan flutt
markverð tíðindi, svo að hilla
tekur undir Akureyri framtíðar-
innar. Þar stendur m. a. skrifað:
Vararafstöð fyrir Akurcyri: —
Laxárvirkjunarstjórn samþykkti
á fundi.... í framhaldi af sam-
bykkt bæjarstjórnar á fundi. .. .
að fela tæknilegum ráðunaut sín-
um.... að gera áætlanir um
kostnað við byggingu og rekstur
2000 kw. dísilrafstöðvar (diesel-).
— En samþykktar „Glerár-
virkjunarstjórnar“ er hvergi
getið! —
-K
Slíkar fréttir verða skjótt
heimsfleygar (sbr. landfleygar).
Bretinn vill gjarnan losna við 2
dísil-rafstöðvar — ofurlítið brúk-
aðar — 1000 kw. hvor, gegn
góðri borgun. Og auðvitað koma
fleiri þjóðir á eftir með tilboð um
nýjar vélar, fyrir enn betri
borgun.
Talið er að slík vararafstöð
fullbúin muni kosta um 8—9
milljónir króna. Og samkvæmt
góðri og gildri þjóðlegri reynslu
má alltaf búast við smávegis
hækkun, a. m. k. upp í 10—12
milljónir smá-króna.
— Og nú vantar ekkert nema
milljónirnar. —
-K
En væri nú ekki gaman, —
meðan beðið er eftir skildingun-
um, — að skjala til við verulega
verksnjallan og sniðugan virkj-
unar-fræðing — en þeir eru því
miður alltof fáir meðal vorra
verkfræðinga — að bregða sér
hingað í sumarleyfinu og líta á
Glerá litlu frá ýmsum sjónar-
hæðum, og segja síðan háttvirt-
um tví-stjórnum Akureyrar
skemmtilega smásögu af því,
hvað t. d. mætti gera úr „ár-
sprænu“ þessari fullvirkjaðri fyr-
ir 10—12 milljónir króna, — sem
þá væru ef til vill orðnar að
gjaldgengri mynt?
-K
Hefði undirritaður „setið í
bæjarstjórn“ Akureyrar, myndi
hann hafa gert það — sér til
gamans — að fá hingað í sumar-
leyfi — einn eða tvo af norskum
menntaskólanemendum sínum,
sem nú eru miðaldra verkfræð-
ingar, — eða þá syni tveggja
skólabræðra sinna, sem einnig
eru verkfræðingar. Og sumir
þeirra eru óefað kunnugir efni-
legum smá-ám, sem að vísu voru
fremur litlar frá fæðingu, en fús-
ar til að verða stórar. — Og urðu
það líka! — Og það er alltaf
gaman að slíkum efnilegum
unglingum og þroskavænlegum!
-K
Eg hef verið að velta fyrir mér
í Góusól, hvernig verða muni
umhorfs á Akureyri framtíðar-
innar, með Glerárhverfi þétt-
byggt út að Krossanesi, og Glerá
óvirkjaða, vanhirta og óþæga, —
í beljandi stórflæði miðbæjar, —
með stíflum og jakaburði niður
eftir miklum hluta Oddeyrar, og
húsvitjun í kjallara góðbúanna,
eins og áður hefur komið fyrir á
þessari söguöld!
Þá mun birtast í sjónvarpsfrétt
Ríkisútvarpsins fjölmenn bæjar-
stjórn Stór-Akureyrar á stjórnar-
fundi, og heyrast um land allt
bráðsnjallar umræður allra
stjórnmálaflokka bæjarstjórnar,
sem að þessu sinni virðast sam-
mála um Hið eina og örlaga-
þrungna málefni dagskrár:
— Hvernig eigiun við annars
að Iosa okkur við árskrattann!
Helgi Valtýsson.
íslandsmót í Körfuknattleik i
Laugardaginn 20. febrúar sl.
var Stefán Aðalsteinsson múrara-
meistari kvaddur hinztu kveðju í
Akureyrarkirkju af fjölda ætt-
ingja og vina. Hann varð fyrir
byltu í stiga að kvöldi 13. s. m.,
sem leiddi hann til dauða á næsta
degi.
Kunningi Stefáns segir svo í
bréfi til vinar síns: „Minningarn-
ar um jafn góðan heimilisföður,
bógværan og traustan mann,
endast hans góðu konu og börn-
um svo lengi sem við njótum
þeirra samvista."
Stefán var fæddur að Hreiðars-
staðakoti í Svarfaðardal 27. des-
ember 1907. Foreldrar hans voru
Þorbjörg Þórðardóttir frá
Hnjúki, annáluð dugnaðarkona,
kjarkmikil og trúuð, og Aðal-
steinn Sigurðsson, hagur á mai'gt
eins og hans bræður, glaðlyndur
og góður drengur, hann er nú
látinn fyrir nokkrum árum, en
Þorbjörg liíir við allgóða heilsu
í hárri elli í umsjá sona sinna.
Stefán ólst upp með foreldrum,
þremur bræðrum og uppeldis-
bróður og systur, í Hreiðarsstaða
koti til 17 ára aldurs, en þá flutti
fjölskyldan til Akureyrar. Þar
urðu allir bræðurnir iðnaðar-
menn og stofnuðu brátt sín eigin
heimili,' en óvenjusterk fjöl-
skyldubönd hafa alla tíð tengt
hópinn í eina heild.
Stefán lauk iðnnámi rúmlega
tvítugur og stundaði iðn sína æ
síðan og hlaut almenna viður-
kenningu fyrir störf sín. Unnu
þeir löngum saman bræðurnir,
Þórður og Stefán, og hafa byggt
fjölda húsa bæði á Akureyri og
um nærliggjandi sveitir.
Árið 1936 giftist Stefán Svan-
fiíði Guðlaugsdóttur frá Bárðar-
tjörn í Höfðahverfi. Sama ár og
hið næsta byggði hann hús
þeirra við Munkaþverárstræti nr.
20 og hefur þar staðið heimili
þeirra alla tíð. Þar hafa fæðst og
Undanfarnar vikur hefur farið
fram ítarleg könnun á því, hvort
unnt reyndist að ná samkomu-
lagi á milli fiskvinnslustöðvanna
annars vegar og LÍ'Ú hins vegar
um hráefnisverð. Árangur af
þeirri könnun hefur reynzt al-
gjörlega neikvæður. LÍÚ hefur
nú sent félagsdeildum sínum
„lágmarksverð", sem bátum er
ætlað að selja fyrir ,en leggja
upp árar að öðrum kosti. Sölu-
samtökin ráðleggja meðlimum
sínum eindregið frá því að greiða
bátum LÍÚ verðin, þar sem úti-
lokað sé, að nokkur grein íram-
leiðslunnar. geti staðið undir
þeim verðum, og senda þeim til-
lögur um hámarksverð. Ber
mikið á milli, og stríðið er sem
sagt hafið, þótt raunalegt sé til
þess að vita. Enn raunalegra er,
að ástæðan til þess, að samkomu
lag hefur ekki náðst, er ef til vill
fyrst og fremst sú, að verðlags-
ráð LÍÚ hefur talið sig hafa fyr-
irheit ríkisstjórnarinnar um
alist upp börn þeirra fjögur og
notið þess uppeldis og umönnun-
ar, sem beztu foreldrahús fá
veitt.
Þarna bjó Stefán sér og fjöl-
skyldu sinni eitt bezta heimili
sem getur, ekki að auði og alls-
nægtum, heldur gleði og nægju-
semi, með trausti á gefin loforð
og virðingu fyrir vinnunni, en
hann var eftirsóttur verkmaður,
glaður vinnufélagi og trúr í
starfi. Hann var sannur og
traustur vinur sinna vina, en
beztur eiginmaður og faðir.
Oll þessi ár hefur heimili
þeirra Stefáns og Svanfríðar
staðið sem opið hús fjölmennum
hópi vina og ættingja úr útsveit-
um Eyjafjarðar. Þar hafa allir
getað mælt sér mót, að húsráð-
endum forspurðum og notið vin-
áttu og veitinga þeirra hjóna í
glöðum vina hópi. —Fyrir allar
þessar góðu stundir þakka
nú ættingjar, vinir og venzla-
menn, hrærðir sviplegum missi
og biðjandi blessunar honum,
sem fór og hinum, sem biðu
stærstan brestinn. Víst er að
húsbóndinn nýtur nú arðs sinna
athafna í nýrri vist, og fjölskylda
hans stendur í eindrægni saman
unz síns vitjar vinar. T. G.
stuðning við viss lágmarksverð,
og hefur ekki viljað hvika frá
þeim verðum í átt til samkomu-
lags. Það er mjög erfitt að spá
um endalok þessarar styrjaldar.
Vinnslustöðvarnar eiga yfirleitt
ekki hægt með að stöðva rekstur
sinn á miðri vertíð. Þær hafa
tekið báta á leigu, ráðið til sín
fólk úr fjarlægum byggðum, lagt
fé í veiðarfæri o. s. frv. Það
verður því allt gert til þess að
forða stöðvunum til lokadags
vertíðar, en þá er ekki annað
fyrirsjáanlegt en að dragi til
langvinnra framleiðslustöðvana.
Ríkisstjórnin hefur neitað öllum
afskiptum af sanmingaumleitun-
um, enda virðist sú afstaða í
fullu samræmi við yfirlýsta
stjórnarstefnu. — Ríkisstjórnin
virðist gera því skóna ,að jafn-
vægi í atvinnulífi þjóðarinnar
náist ekki sviða- og sársauka-
laust, og hugsar sér sennilega
ekki að grípa í taumana fyrr en
Framhald d 7. siðu.
Dýrir búfjársjiikdómar.
Norskir bændur telja sig hafa
sloppið vel undanfarin ár við hið
geysimikla tjón, sem búfjársjúk-
dómar hafa valdið víðs vegar um
Norðurálfu. Enda er heilbrigði
búfjárins talin mjög góð í Nor-
egi.
í Bretlandi hefur t. d. kveðið
mjög mikið að gin- og klaufa-
veiki í nautgripum, þótt barist
sé hart gegn þessum vágesti, sem
hefur kostað ríkið offjár árum
saman. í fyrra kvað minna að
fári þessu í Bretlandi en undan-
farin ár.
Aftur á móti hefur í Bretlandi
geisað óhemju skæð alifuglapest,
sem t. d. undanfarin ár hefur
kostað ríkið enn meira en gin- og
klaufaveikin. Á fáeinum mánuð-
um varð t. d. að lóga 2,75 millj.
hænsna og kalkúna, og hefur
brezka ríkið greitt hænsnaeig-
endum 26 milljónir króna
(norskra) í skaðabætur, 1957
kostaði hænsnapestin ríkið 23,2
milljónir króna, og gin- og
klaufaveikin 17,4 millj. kr. —
Hjá einum alifuglaeiganda varð
að lóga 12000 kalkúnum og 8000
varphænum. Skaðabætur hans
námu 500.000 kr. (norskra).
íslenzk deild í Bókasafni
Björgvinjar.
íslendingafélagið í Björgvin í
Noregi hefur sótt um 1500 kr.
fjárveitingu og fengið hana hjá
„Skrifstofu menningarsambands
við útlönd1 til að koma á fót ís-
lenzkri deild í „Hinu almenna
bókasafni Björgvinjar“.
Lektor (sendikennari) við
Björgvinjar háskóla, Gunnar
Sveinsson ,mun aðstoða við bóka-
valið. Hann hefur einnig undan-
farið í vetur haldið námskeið í
íslenzku í nágrenni Björgvinjar,
og eru flestir nemendanna kenn-
arar.
Skaítheimta gleypti gróðann.
Þótt hin víðkunna klámsaga
Agnars Mykle, „Söngurinn um
roðasteininn“, reyndist mjög eft-
irsótt „verzlunarvara“ — jafnvel
einnig hérlendis — varð minna
úr gróðanum heima fyrir í Nor-
egi, en ætla mætti. Höfundur og
forlag hans, Norska Gyldendal,
höfðu lýst því yfir, að hreinar
tekjur af norsku útgáfu „Söngs-
ins um roðasteininn“, á ákveðnu
tímabili, skyldu renna í sjóð til
styrktar bókmenntum o. s. frv.
Sala bókarinnar á þessu tíma-
bili reyndist 170.000 kr., en er
málafærslukostnaður, skattar o.
fl. voru greiddir, urðu eftir aðeins
20—30.000 kr. Síðan jafnaði for-
lagið upphæð þessa, svo að 50.000
kr. voru lagðar í „bókmennta-
sjóð“. — Höfundarlaun og þókn-
un Mykle urðu alls 143.000 kr„
en af þeirri upphæð varð hann
að greiða 113.000 kr. í skatt. —
Þótt höf. sækti um undanþágu
og héti að leggja þessa upphæð í
(„sérstakan sjóð“, hö&iuðu allir
aðilar niðurjöfnunar og skatta
þessari beiðni hans.
ÍBA sendi lið til keppni á ís-
landsmóti í körfuknattleik, sem
stendur yfir í Reykjavík þessa
dagana. Keppt er í tveim riðlum
og eru fjögur lið í öðrum riðlin-
um en þrjú í þeim riðli sem
ÍBA er í.
Fyrri leikur Akureyringanna
var við núverandi Reykjavíkur-
meistara, KFR, A-lið.
Mikill hraði var í leiknum
fyrstu mínúturnar og leikurinn
nokkuð jafn. Eftir 10 mín. stóðu
leikar 16:13 fyrir KFR, en úr því
fór að bera á þreytu hjá Akur-
eyringunum, sem eru óvanir svo
stórum sal, sem Hálogaland er,
og hálfleiknum lauk með 35:21
stigi fyrir KFR.
í síðari hálfleik kom enn bet-
ur í Ijós, hve leikmenn ÍBA eru
óvanir stórum sal, vörnin var of
opin og KFR-ingar fengu að
skjóta óáreittir úr sæmilegu færi.
Síðari hálfleik lauk 46:23 og
urðu því úrsht 81:44 fyrir KFR.
Síðari leikur ÍBA var við Ár-
mann og var hann mjög skemmti-
legur.
Fyrri hálíleikur var jafn fyrstu
mínúturnar, en um miðjan hálf-
leik náðu Ármenningar forskoti
er hélzt til hlés. í hléi stóð 33:20
fyrir Ármann.
í síðari hálfleik höfðu Akur-
eyringar frumkvæðið og voru yf-
ir að stigum allt fram á síðustu
mínútu, en þá tókst Armenning-
um að komast einu stigi yfir og
lauk síðan hálfleik 25:24. Heild-
arúrslit urðu því 58:44 stig.
Ferð þessi var hin gagnlegasta
fyrir körfuknattleikinn á Akur-
eyri og er vonandi að haldið
verði áfram þátttöku í íslands-
móti. — L, .
Fiskvinnslustöðvarnar og L. í. Ú.