Dagur - 09.09.1961, Blaðsíða 2

2
Hjálmar skáld frá Hofi 75 ára
HJÁLMAR ÞORSTEIN SSON
frá Hofi varð 75 ára 5. septem-
ber s.l.. Það á ef til vill ekki við
að ég skrifi um hann nú, þar
sem ég gat sjötugsafmælis hans
í tveimur stærstu blöðum
Reykjavíkur, en þetta verður
stutt.
Hjálmar frá Hofi, svo er hann
jafnan nefndur, er sérstæður
persónuleiki, og einn slyngasti
hagyrðingur sem nú er uppi, og
mun hans nafn lengi í minnum
haft, þeirra er þekkja hann
bezt. Hann er svo fljótur að
kasta fram stöku, að þeir yngri
mega vara sig. Gott sýnishorn
þess er það, að er ég kom til
hans að Hofi (Á Kjalarnesi) 18.
júlí í sumar, kom hann út, gekk
í veg fyrir mig og heilsaði mér
með þessari vísu:
Fyrir andann frjóa þinn
fáu þó ég lofi. —
Vertu alltaf velkominn,
vinur minn að Hofi.
Tilraun til svars eru svo eftir
farandi vísur:
Þakka hlýju þína er skylt
þú ferð eflaust mannavillt.
Ándi minn er ekki frjór,
ekkert nema klaki og snjór.
Ef á Hofi hef ég dvöl
! við hunangsilm og skáldaöl.
Myndi andinn þekki þinn
þýða í burtu klakann minn.
Hjálmar hefur gefið út þrjár
Ijóðabækur. Heita þær eftirfar
andi nöfnum: Geislabrot (Rvík.
1928), Kvöldskin (Rvík. 1950),
og Munarósir (Akranesi 1957).
Auk þess eru prentuð eftir
hann tvö smárit (tvíblöðungar)
(Rvík. 1935) sem nú mun í
fárra manna höndum, eru það
deilur þeirra Hjálmars og
Sveins frá Elivogum.
Hjálmar sagði mér í sumar
að hann væri með nýja bók í
handriti, og myndi hún koma út
innan tíðar. Hygg ég gott til
hennar, þegar hún kemur.
Það er gaman að vera skáld
og bóndi í fagurri sveit á ís-
landi. Yrkja bæði andann og
efnið. Bóndinn er frjáls og lýtur
engum nema skapara sínum,
hann er í nánum tengzlum við
móður náttúru. Hann er trúr
köllun sinni. Hann er hyrningar
steinn þjóðfélagsins, eða með
orðum Jónasar Hallgrímssonar:
„Bóndi er bústólpi,
bú er landstólpi,,' etc.
Hjálmar hefur búið að Hofi
(landnámsjörð Helga Bjólu)
síðan árið 1916, og farnazt vel.
Hann er gæfumaður. Vel er
Hjálmar þokkaður af sveitung-
um sínum, og öllu því fólki er
þekkir hann, mun hlýtt til hans.
Ég óska að hann verði allra
karla elztur, og haldi áfram að
yi-kja snjallar vísur. Þessi er eft
ir hann:
„Ut við sundin ægis blá
— enn skal bundin staka,
— fram að blundi ef ég á
eina stund að vaka.“
Heill þér Hjálmar, hálfáttræð
um vini.
p. t. Akureyri, 6. sept. 1961.
Stefán Rafn, Reykjavík.
Oldrykkjan og
VERIvAMAÐURINN birti
greinar um svall og siðleysi
unga fólksins í tveim næstsíð-
ustu blöðum sínum. Greinarhöf.
komast að þeirri niðurstöðu,
að þetta sé að kenna hinu
slæma þjóðskipulagi á íslandi,
„þjóðfélagið hefur kippt fótun-
um undan þessum unglingi áður
en hann fór að sleppa sér,“ seg-
i Ný áróðursherferð hafin gegn
afhendingu íslenzku handritanna
í DANMÖRKU er hafin ný
herferð gegn afhendingu ís-
lenzku handritanna. Þar er
fremstur í flokki Jóhannes
Bröndum-Nielsen prófessor. —
Hann leggur áherzlu á, að
Árnasafn í Höfn sé miðstöð á
sviði fornnorrænna fræða í
heiminum, og að aðstaða sé
betil í Koupmannahöfn en á
íslandi til þeirra fræðiiðkana.
Eins og kunnugt er lýsti
danska stjórnin því yfir, að ís-
lendingum yrðu afhent allt að
20C0 handrit. Ská(a- og þakkar-
ræður voru haldnar af þessu
tilefni af hálfu íslendinga. En
þegar til Dana-þings kom
reis öflug andstaða innan þings
og utan. Andstæðingarnir
■brugðu fæti fyrir framgang
málsins á síðustu stundu og þar
við situr enn í dag. Danska
stjórnin lofaði opinberlega
meira en hún gat efnt og ís-
lendingar þökkuðu ákaflega
það, sem þeir ekki fengu.
Þrjú ár eru til næstu kosn-
inga í Danmörku og fær þetta
mál ekki lausn fyrr en að þeim
tíma liðnum.
Stjórn Árnasafns og aðrir
fylgjendur Jóhannesar Brönd-
um-Nielsen hafa lýst því yfir,
að þeir ætii að nota þann tíma
vel til að koma í veg fyrir að
íslendingar fái hinn forna arf
sinn nokkru sinni. Margir fyrir-
lesarar verða sendir út af örk-
inni og í Árnasafni sjálfu verð-
ur rökum gegn aíhendingunni
haldið fast að safngestum.
Málsmeðferð danskra stjórn-
arvalda í þessu viðkvæma máli
og yfirlýsingar um afhendingu,
áður en kom til kasta þingsins,
er mjög óviðfeldin, klaufaleg og
yfirborðskennd, enda árangur
eflir því.
Enn um sinn verða íslend-
ingar að heyja baráttuna fyrir
hinn dýrmæta bókmenntaarf
sinn, sem nágrannaþjóðin held-
ur ófrálsri hendi.
| fjarskiptistöð | Guðm. Karl Pétursson sextugur
ÞANN 23. ágúst sl. var byrjað
að ryðja veg upp í Hvanneyrar-
skál. Er það Landssíminn, sem
þetta gerir, og vegurinn ætlaður
til að koma byggingarefni upp í
skálina. — í Hvanneyrarskál
hyggst Landssíminn reisa lítið
steinhús fyrir fjarskiptistöð,
sem á að auðvelda símaþjón-
ustuna við Siglufjörð. Verður
það bæði móttöku- og sendi-
stöð. Við húsið verður síðan
reist 40 m. hátt grindamastur.
Að sjálfsögðu verður einnig að
leggja rafmagnsstreng upp eftir
og einnig símalínu. Er hér um
að ræða merkan áfanga í þeirri
áætlun, að koma slíkum stöðv-
um upp víðs vegar um landið.
Milljónamæringur á einni
mínútu.
Stofnandi brezka Penguin-
bókaforlagsins víðkunna, sem
er heimsfrægt fyrir sína ódýru
og vönduðu bókaútgáfu, varð
milljónamæringur punda á
augabragði fyrir skömmu. Þá
voru hlutabréf forlagsins skráð
í Kauphöllinni í fyrsta sinn, og
gengið hækkaði í hvelli um
50%.
Sir Allen Lane á 51% hluta-
bréfanna, sem nú eru metin á
ir annar greinarhöfundurinn.
Hinn segir, að kapítalismanum
sé um að kenna, þetta sé í góðu
samræmi við einkaframtakið
o. s. fr. M. ö. o., hér þarf að
breyta um þjóðskipulag til að
afnema ofdrykkju og siðleysi.
Ekki þarf að hugleiða það
lengi, hvers konar þjóðskipulagi
þessir menn vilja koma á á ís-
landi, og í áróðri fyrir því er
flest notað.
í þessu sambandi er rétt að
minna á, að þau tíðindi gerð-
ust nýlega í föðurlandi komm-
únismans, að foringinn, Krús-
séf, hóf harða . hríð gegn of-
drykkju i ríki sínu og taldi hana
eitt hið mesta böl þjóðar sinnar.
Þannig var ástandiði þar í
þessum málum eftir áratuga
stjórn kommúnnsta í því „landi
lífsgleðinnar".
Þetta sýnir, að á sviði
drykkjuskapar og siðleysis í
sambandi við hann, verður að
leita annarrar fyrirmyndar.
Þjóðskipulag okkar íslend-
inga er að sjálfsögðu ekki galla
laust. Innan þess geta þó allir
góðir menn unnið að aukinni
siðmenntun þjóðarinnar. □
NÝTT ÚTIBÚ
VERZL. EYJAFJÖRÐUR opn-
aði í gær nýtt útibú í Stórholti
í Glcrárhverfi í gser fyrir við-
skiptarnenn verzlunarinnar
norðan Glerár.
Þar verða seldar flestar þær
vörur, sem verzlað er með í að-
alverzluninni, svo sem matvör-
ur, nýlenduvörur, búsáhöld o.fl.
Guðmundur Karl Pétursson
yfirlæknir á Akureyri varð sex
tugur í gær. Hann er fæddur
á Hallgilsstöðum í Arnarnes-
hreppi. Varð stúdent 1925, lagði
stund á læknisfræði og var orð-
inn kandídat við Landsspítalann
1931, stundaði framhaldsnám í
Svíþjóð og víðar með handlækn
ingar að sérgrein, varð spítala-
læknir við gamla sjúkrahúsið á
Akureyri 1936 og síðan yfir-
læknir þar og á nýja Fjórðungs
sjúkrahúsinu.
Guðmnudur Karl Pétursson
var afburða námsmaður, góður
íþróttamaður og hamhleypa til
allra verka og virðist starfs-
23 milljónir norskra króna. Ein
af ástæðum fyrir velgengni þess
ari á hlutabréfamarkaðinum
(Kauphöllinni) er talin sú, að
forlagið hafði þá nýskeð gefið
út hina gömlu og mjög um-
deildu skáldsögu D. H. Lawr-
ence „Ástmaður lafði Chatter-
Iey“, sem 2 milljónir eintaka
seldust af á skömmum tínirt.
Aðeins 43 stórbændur
í Noregi.
í Noregi eru aðeins 443 jarð-
ir meira en 1000 „mál“ að víð-
áttu, og telst þó ein þeirra til
borgar, en ekki byggðar. Þar
eru jarðeignir mældar í „mál-
um“, en ekki dagsláttum, eins
og hér áður fyrr. En norskt
„mál“ er um tíundi partur
hektara.
Alls eru 433.000 bændabýli
með landbúnaðar skilyrðum
(víðáttu), og af þeim 55.500 í
borgum og kauptúnum. Flestar
eru bændajarðir í Akurhúss-
fyllci og þar næst á Iieiðmörk.
„Deffa úr loffi
Ólafsfirði, 7. sept. Hér rigndi
ofsalega um helgina og ér jörð
vatnsósa. Ekkert hefur síðan
náðst af heyjum þótt þurrt hafi
verið síðustu daga. Þrír bænd-
ur eru enn án súgþurrkunar.
Súgþurrkunin bjargar því, sem
bjargað verður í sumar.
Allir bátar eru hættir síld-
veiðum og komnir heim. Þeir
eru nú að búa sig undir haust-
róðrana. Söltun varð í sumar
1?632 tunnur og hefur aldrei
verið eins mildl. Hún skiptist
þannig: Jökull 6960, Stígandi
h.f. 5556 og Auðbjörg 6116 tunn
ur. í fyrra var saltað hér samt.
2800 tunnur. Guðbjörg var afla
hæsti báturinn í sumar, fékk
tæplega 16000 mál og tunnur og
er það mestp síldveiði á Ólafs-
fjarðarbát. Sæþór fékk 11508
mál og tunnur og Ólafur Bekk-
ur 10600.
Búið er að lengja sjúkraflug
völlinn svo hann er 400 metra
langur. Eldri hlutinn var einn-
ig lagfærður, svo að nú er flug-
þreki hans minni takmörk sett
en flestum öðrum. Skógræktar-
mál, flugmál, íþróttamál og
mannúðarmál eru meðal áhuga
mála Guðmundar og hvergi er
hann hálfur.
Guðmundur Karl Pétursson
er löngu viðurkenndur, sem
mikilhæfur skurðlæknir. Hann
leggur sig eftir nýjungum í
læknavísindum með tíðum og
nauðsynlegum utanferðum og
undir hans stjórn varð lítið og
ófulikomið sjúkrahús að einu
því fullkomnasta á landinu,
þótt fleira kæmi þar til en dugn
aður yfirlæknisins.
í félagsmálum og daglegrl
umgengni er Guðmundur Karl
hinn mesti fjörgammur og
mikill veitandi lífsþróttar og
gleði og oft fundvís á heppileg
úrræði. Iivorki hefur yfrlæknir
inn leitað á náðir tóbaksins til
að „róa taugarnar", eða sterkra
drykkja til að „hressa upp á
hversdagsleikann" og er slíkt
þakkarvert fordæmi og verður
vart að fullu metið.
Kona Guðmundar er Ingá
Jóna Karlsdóttir frá Reykjavík.
Dagur sendir afmælisbarninu
og ástvinum þess hinar hugheii-
ustu árnaðaróskir. E. D.
dropar stórir”
brautin góð. Símalína við enda
brautarinnar var lögð í jörð. □
•IIIIMIIMIIIIIMIIIMIIIMIIIIIIIIIIIIIMMIIIIIMIIIIIllllllillk
a . -
! Sjúkraflugvölliir |
í Hrísey
Hrísey, 7. sept. Lokið er við að
byggja 425 m flugbraut ofan við
Saltnes, en eftir er að sá í hana.
Þarna ætti að verða góð gras-
flugbraut fyrir sjúkraflugvél,
sem okkur hefur tilfinnanlega
vantað.
Stöðug vinna er í hraðfrysti-
húsi kaupfélagsins, enda leggja
hér upp bátar frá Dalvílc, Greni
vík, Hauganesi og Litla-Ár-
skógssandi, auk heimabáta. Ó-
gæftir hafa verið, en síðustu
daga gaf á sjó og er afli sæmi-
legur.
Verið er að reisa hráefna-
geymslu við frystihúsið, 270 fer
metra, tvær hæðir. Þrjú íbúðar
hús eru í smíðum.
í dag er Fjallfoss liér að taka
skreið og nýlega er farið tölu-
vert af saltfiski og beinamjöli.