Dagur - 23.01.1965, Page 8

8
1
ílér í „Skálanum“ sat skáldið lönguni við skrit'tir og hér rœddi hann við gesti. (Ljósm.: E. D.)
og nam dyn tveggja heima
Ávarp Þórarins Bjömsson-
ar, skólameistara, flutt á
liátíðarsýningu Leikfélags
Akureyrar á 70 ára afmæl-
isdegi skáldsins, en við það
tækifæri veitti liann við-
töku peningagjöf, er Leik-
félagið gaf í söfnunarsjóð
Davíðsliúss.
FYRIR hönd Davíðshúss og
þeirra, sem standa að fjársöfnun
til kaupa á því, leyfi ég mér að
færa Leikfélagi Akureyrar ein-
læga þökk fyrir gjöfina og þá
viðurkenningu, sem í henni
felst, á þeirri hugmynd, að heim
ili þjóðskáldsins góða, Davíðs
Stefánssonar, skuli varðveitt
eins og hann skildi við það.
Mörgum er það áreiðanlega hug
leikið, að svo verði, og sú mun
og'hafa verið ætlun bæjarstjórn
ar Akureyrar í upphafi. Með
því að vinna að þessu máli er
því aðeins fylgt þeirri stefnu, er
bæjarstjórn markaði. Naumast
þarf að taka það fram, að slíkt
er ekki gert vegna skáldsins.
Sjálfur hefur Davíð reist sér
þann minnisvarða með ljóðum
sínum, að þar þarf engu við að
bæta. Það eru Ijóðin og maður
inn að baki ljóðanna, sem gefa
húsinu gildi, en ekki húsið, sem
eykur gildi ljóðanna.
Það er af tvennum ástæðum,
sem við beitum okkur fyrir því,
að heimili Davíðs Stefánssonar
varðveitist. í fyrsta lagi gerum
við það fyrir sjálf okkur, af
tryggð og ræktarsemi og þakk-
látsemi við það, sem hefur verið
okkur mikils virði og okkur þyk
ir vænt um. í öðru lagi gerum
við það fyrir framtíðina. Auð-
ævi þjóðanna eru fólgin í mögu
leikum þeirra, efnislegum og
andlegum. Það er meginskylda
SKILJA OG STROKKA
Reynihlíð, 22. janúar. — Hér
hefir verið mjög óstillt tíðarfar
að undanförnu. Hefir snjóað all
mikið og rennt í skafla. f dag er
austan hvassviðri og eins stigs
frost. Akvegir í sveitinni eru
allir ófærir og miklir samgöngu
erfiðleikar. Engin mjólk hefir
farið héðan í vikutíma, og het-
ir orðið að g-'^z þes_ ráðs að
(Framhald á blaðsíðu 2).
hverrar kynslóðar að skila fram
tíðinni sem flestum möguleik-
um. Það er þess vegna,. að við
viljum varðveita heimili þjóð-
skáldsins og afhenda það fram-
tíðinni. Enginn veit, hvað hún
Þórarinn Björnsson
ávarpar gesti í Davíðshúsi.
kann að gera úr því. En íslenzk
framtíð verður einum mögu-
leika auðugri, íslenzk menning,
vonum við, einni stoðinni styrk-
ari, og mun sízt af veita í heims
róti komandi tíða.
f kvöld erum við hingað kom-
in til að heiðra minningu Davíðs
Stefánssonar og njóta anda hans
einu sinni enn. í dag hefði hann
orðið sjötugur, og miög hefði
það aukið reisn þessa kvölds, ef
hann hefði sjálfur mátt stiga
hér á fjalirnar og flytja mál sitt
með sinni hljómmiklu og hljóm
fögru rödd og sínum fágæta
glæsibrag. Fyrir ári gekk hann
enn um á meðal vor. Þó að hann
hefði lítið um sig, sást hann
stundum á gangi í bænum, ofur
lítið herÖalotinn, en fyrirmann
legur, og oftast einn. Mitt í ys
og þys aldarinnar hafði Davíð
tekizt að skapa sér kyrrlátt um
hverfi. Það var eitt táknið um
sjálfstæði hans. En í þögninni,
sem umlukti hann, heima á
Bjarkarstíg, lagði hann hlustir
við huldumáli lífsins og nam dyn
tveggja heima. Hann var síður
en svo áhugalaus um strío u.o-
andi stundar, en jafnframt barxfc
honum að eyrum ómur frá „ó-
kunnu landi“, sem lagði honum
fögur Ijóð á tungu. Og með
hljóðlátri návist sinni veitti
hann lífi þessa bæjar aukna fyll
ing. Við hvarf hans varð sviðið
allt auðara og eðlisþyngd bæjar
ins minni.
Annars mega Akureyringar
minnast þess með þakklátum
huga, hve bærinn þeirra hefur
verið skáldsæll, ef nota má það
orð. Andrúmsloftið við Eyja-
fjörð vh'ðist skáldum hollt, því
að þjóðskáldin tvö, Matthías og
Davíð, entust hér vel og kváðu
af háleitri andagift og fegurð
til hinztu stundar. Má vera, að
hlýleg kyrrð og náttúruunaður
Eyjafjarðar sé skáldandanum
frjór sælureitur. Og ef til vill
er það ekki hending, að þau
skáld, sem lýsa íslenzkum nátt
úruunaði af mestum innileik,
eru bæði sprottin úr eyfirzkri
mold, þeir Jónas Hallgrímsson
og Davíð Stefánsson. Og hjá
báðum er það ekki aðeins nátt
úran, sem á hug þeirra, heldur
líka bóndinn og búið: líf manns
ins og stríð í faðmi náttúrunnar.
Davíð kom fram á tímamót-
um í íslenzkri ljóðagerð. Miklir
skáldjöfrar höfð'u lengi setið
að völdum, og það var ekki lið
leskjum hent að taka við merk-
inu af Matthíasi Jochumssyni
(Framhald á blaðsíðu 7).
RÖDDIN ER JAKOBS
í bókmenntum er oft talað um
rittengsl milli höfunda. Sé
skýrsla Efnahagsstofnunarinn-
ar í París um íslenzk efnaliags-
mál og þróun þeirra, sem lesin
hefur verið í útvarp og birt í
blöðum, lesin með atíiygli, leyn
ir sér ekki hvaðan orðavalið er
ættað og framsetningarmátinn
kominn. Röddin er Jakobs eins
og segir í Gamla testamentinu,
þó að hún sé hér eðrum eignuð.
Hvernig halda menn annars,
að Efnaliagsstofnunin í París
hafi komist að þeirri niðurstöðu
að aukning á útflutningi eftir
uppgripaafla á sjónum sé ein
hverri sérstakri efnahagsmáln
stefnu íslenskrar stjómvalda að
þakka? En vegna ókunnugleika
gerir Efnahagsmálastofnunin
ekki athugasemdir við þessar
upplýsingar og tekur þær sem
góða og gilda vöru. Hún veit
heldur ekki um útlitið á vinnu
markaðinum um áramótin, og
að útgerðin og vinnslustöðvarn
ar berjast í bökkum. Hún seg-
ir aðeins frá því, sem henni er
sagt. Skýrsla Efnahagsstofnun-
arinnar í París um efnahags-
mál á fslandi, sem stjómarblöð
in leggja kapp á að kynna lands
fólkinu, er skýrsla Bjarna Bene
diktssonar og hans samstarfs-
manna í ríkisstjórn íslands.
ÚTVEGSBANKAMENN
VORU KÆRÐIR
Saksóknari ríkissins hefur nú
sent Sakadómi Reykjavíkur á-
kæru á hendur hinum 5 stjórn
armönnum Starfsmannafélags
Útvegsbankans fyrir brot gegn
lögum nr. 33 frá 1915 um verk-
fall opinberra starfsmanna. —
Það var hinn 2. nóvember sl. að
starfsm. Útvegsbankans mættu
ekki til vinnu til þess að mót-
mæla ráðningu útibússtjóra á
Akureyri. Bankaráð Útvegs-
bankans taldi verkfallið ólöglegt
og saksóknari hóf rannsókn í
því. Hinn 8. janúar var málið
tekið fyrir dóm. Mæltist sak-
sóknari til þess að málinu yrði
lokið með áminningu á hendur
stjóm Starfsmannafélagsins. En
stjórnin neitaði að taka áminn-
Áköf oliuieit á botni Norðursjávar
Hundruðum miiljóna króna varið til rann-
sókna hjá 50 olíufélögum
ÁKÖF leit að olíu og gasi er
hafin í Norðursjó og mim hvergi
í heiminum jafn ákaft leitað
þessara auðlinda.
Olíufélög, yfir 50 að tölu taka
þátt í þessu leitarkapphlaupi,
og er raunar nokkuð síðan þau
fyrstu hófu leitina.
Ekki er unnt að segja með
nokkurri vissu, sagði norskur
fyrirlesari nýlega, að olía finn-
ist á botni Norðursjávar. Hins-
vegar er auðsætt, að finnist þar
olía, er hvergi styttra að flytja
hana á öflugan og tryggan mark
i.), sem fer ört vaxandi. í hin-
um opinberu fréttum er sagt frá
leiðangrum margra þjóða, og
eru þeir mjög kostnaðarsamir,
þegar um er að ræða leit á hafs
botni. Hver borhola á allmiklu
dýpi kostar t.d. 20—30 millj.
norskar krónur, en 5—700 millj.
norskar að virkja hana, ef um
olíufund er að ræða. Talið er
mögulegt að bora á 300 m. dýpi
af fljótandi fleka. Evrópulönd
framleiða nú um 6% af þeirri
olíu sem þau nota.
Olíuleit fer fram á ýmsum
norðlægum slóðum í sumar m.
a. við ísland, Jan Mayen og fr-
land. □
ingu og var málið þá sent aft-
ur til saksóknara og hefur liann
nú afgreitt málið á þann hátt,
er fyrr frá greinir.
VÍSINDIN F.FLA ALLA DÁÐ
Síðan liáskólarektor lýsti í vet
ur þörf aukinna vísinda á landi
hér, hafa ýmis blöð haldið þeim
umræðum áfram og er það vel.
Mbl. hefur t.d. í viðtölum leitt
fram samhljóða vitnisburði um
hina auknu þörf vísindalegrar
menntunar og ranasókna. En
Morgunblaðsmenn á Alþingi
virðast hins vegar ekki hlynnt-
ir bættri aðstöðu við þessa greih
í verki. Þannig felldu þeir til-
lögur Framsóknarmanna 8 millj
króna framlag til byggingar á
Keldum, fjárupphæð til iðnaðar
deildar Háskólans, 0.5 millj. kr.
til upplýsingaþjónustu fyrir at
vinnuvegina, 0,4 millj. kr. tsl
jarðfræði — og iðnrannsóltna,
0,8 millj. kr. framlag til Fiski-
deildar og 0,2 millj. kr. til Bún-
aðardeildar. Einnig felldu þeir
0,85 millj kr. framlag til Iðnað-
armálastofnunar íslands, 0,9
millj. kr. tæknirannsókha o. s.
frv. Að vísu er það virðingarvert
að sýna áhuga sinn í orði, svo
sem Mbl gerir. En betra hefði
verið að sýna hann einnig í
verki.
ORT VIÐ LAT
PÁLS ZOPHONÍASSONAR
Ljós guðsdýrðar logar enn
látnum yfir Páli
Kindur, hestar, kýr og menn
kveðja á sínu máli.
H. J.
MINNKASKINN OG FISKUR
í málgagni Sölumiðstöðvar hrað
frystiliúsanna er frá því greint
að Danir fái nálega jafnmikið
fyrir útflutt minkaskinn og fs-
lendingar fyrir útfluttan fisk,
eða 12—1300 millj. kr.
í Danmörku er hlynnt að
minnkarækt, en á fslandi er
hún bönnuð með lögum. Þó hef
ur fsland margfalda yfirburði
hvað snertir fóðuröflun handa
þessum loðdýrum, þar sem úr-
gangur sjávarafurðanna er.
STÁLSKIPASMÍÐIN
Hér á Akureyri er smíði fyrsta
stálskipsins, 335 tonna fiskiskips
undirbúin af kappi í Slippstöð-
inni lif.. Talið var fyrirsjáanlegt
atvinnuleysi í sumurn greinum
járniðnaðar, að því blaðinu hef
ur verið tjáð. Hinsvegar munu
þessir iðnaðarmenn ekki þurfa
að kvíða atvinnuleysi á öðrum
stöðum. Nú lítur út fyrir, að
með stálskipasmíðinni þurfi ekki
að óttast brottfluttning þessara
góðu iðnaðarmanna okkar úr
bænum og er það vel. — Ný
stálskipasmíðastöð á Akureyri
á að geta orðið stórkostleg lyfti
stöng fyrir atvinnulífið í bæn-
um. Því bcr að styðja að upp-
byggingu hennar eftir mætti.
SNJÓKÚLAN
Kona ein í Brekkugötu segir
svo frá: Eg hafði hallað mér
stundarkon l.önd fyr
(Framhald á blaSsíðu 7).
SMÁTT OG STÓRT