Dagur - 15.01.1966, Blaðsíða 4

4

5
Skrifstofur. Hafnarstræti 90, Akureyri
Símar 1-1166 og 1-1167
Ritstjóri og ábyrgðarmaSur:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
Samvinna
KRISTJÁN IV. Danakonungur
stofnaði dönsku einokunina á Is-
landi í samræmi við hagfræðikenning
ar síns tíma. Sú einokun var „lengsta
og þyngsta plága“, sem yfir landið
hefur gengið. Um svipað leyti komst
Finnmörk og Færeyjar í svipaðar
viðjar verzlunaránaUðar. Þessir verzl
unarhættir leiddu til langvinnra
hörmunga á öllum þessum stöðum.
Sem dæmi um þá niðurlægingu, sem
af slíkum verzlunarháttum leiddi
var t. d. sú staðreynd, að sakamenn
voru látnir velja milli lífláts og út-
legðar á Jjessum stöðum. Danska
einokunin á íslandi var engin hefnd-
arráðstöfun, heldur var litið á hana
með dönskum gróðahyggjuaugum.
Þessir verzlunarhættir lögðust ekki
niður fyrr en íslendingar voru orðn-
ir svo mergsognir, að engum var hag
ur að viðskiptum við J)á lengur.
Smám saman tóku Islendingar
• verzlunina í sínar hendur og hefur
hún nú lengi fallið í tvo farvegi.
Annarsvegar eru íslenzkir kaup-
menn og hinsvegar samvinnumenn.
Hinir fyrrnefndu liafa að vísu eigin
gróðasjónarmið að leiðarljósi eins og
þeir dönsku. En ]>að er J)ó íslenzk
gróðahyggja og verzlunarhagnaður-
inn rennur ekki viðstöðulaust úr
landi.
Samvinnumenn brutu odd af of-
læti kaupmanna með sterkum félags
legum samtökum á sviði almennrar
verzlunar og síðar á fleiri sviðum, og
veittu gróðahyggjumönnum þá sam-
keppni, sem enn stendur og hefur
orðið öllum almenningi í þessu landi
meiri stoð í lífsbaráttunni en nokk-
ur önnur félagsmálahreyfing, sem
borizt hefur til landsins fyrr eða síð-
ar. Þótt J)etta megi styðja tölulegum
rökum, er hitt })ó meira um vert, að
samvinnuhugsjónin og samvinnu-
starfið hefur þroskað fólk til sið-
mannlegri samskipta á fleiri svið-
um — lyft J)ví J)repi ofar á þroska-
braut —.
Hinsvegar unir fólk því bezt, að
geta á hverjum verzlunarstað valið
milli samvinnu- og kaupmannaverzl
ana, og J)arf að eiga þess kost. En
vegna J)ess, að verzlun og önnur starf
semi, sem rekin er á grundvélli sam-
vinnunnar er ekki eins einföld og
Jtar, sem að fullu er gert upp við
búðarborðið, þarf samvinnan meiri
kynningar við. Hlutur samvinnunn-
ar er lítill í höfuðstað landsins, m. a.
vegna ónógrar fræðslu um j>au mál.
En jafnvel J)ar, sem verk samvinnu-
manna tala skýrustu máli, má ekki
vanrækja fræðsluna. □
GÍSLI GUÐMUNDSSON, ALÞINGISMAÐUR:
NÝJU FJÁRLÖGIN 0. FL.
FJÁRLÖG ríkissjóðs fyrir árið
1966 voru afgreidd frá Alþingi
14. des. s. 1. Tekjur ríkissjóðs á
árinu eru áætlaðar krónur
3.794.375.000.00 og aðrar inn-
borganir í ríkissjóðinn kr.
6.100.000.00. Innborganir á sjóðs
yfirliti því samtals krónur
3.800.475.000.00, eða rúml. 3,8
milljarðar
Rekstrarútgjöld eru áætluð
kr. 3.608.158.000.00 og aðrar út-
borganir (afborganir lána og
. svonefnd eignaaukning) kr.
190.752.495.00. Greiðsluafgang-
ur kr. 1.563.721.00. Þetta er svo
lítill greiðsluafgangur, rúmlega
1% milljón í rúml. 3800 millj.
kr. umsetningu, að segja má, að
innborganir ög útborganir
standist á, og ríkistekjur notað-
ar að fullu samkv. áætlun fjár-
laganna.
Hár er þsss að geta til við-
bótar, að vegaáætlun er nú ut-
an fjárlaga og að fjárveiting til
vegasjóðs, sú sem verið hefur
á fjárlögum undanfarin tvö ár,
hefir nú verið felld niður. Ef
gera skal samanburð við eldri
fjárlög, ber að leggja niður-
stöðutölu vegaáætlunar fyrir
1966 við niðurstöðutölu hinna
nýju fjárlaga. Tekjur og gjöld
vegaáætlunar á þessu ári, sem
afgreidd var í fyrravetur, eru
rúmlega 254 (254,1) millj. kr.
Nú hefir ríkisframlag til vega-
sjóðsins, 47 millj. kr., að vísu
verið fellt niður en aðrar tekj-
ur hans jafnframt auknar með
hækkun benzínskatts, bifreiða-
skatts og gúmmígjalds, sem tal-
ið er, að nemi eigi lægri upphæð
en hið niðurfallna ríkisframlag.
Samanlagðar tekjur ríkissjóðs
og vegasjóðs verða þá kr.
4.054.575.000,00 eða sem næst
fjórum milljörðum og rúmlega
54% milljón betur — og gert
ráð fyrir, að það fé verði að
fullu notað á árinu.
Ef að venju lætur, fara bæði
tekjur og gjöld ríkisins eitthvað
fram úr áætlun á árinu 1968. í
því sambandi er ástæða til að
geta þess, að í fjárlögunum er
ekki veiít neitt fé til verðupp-
bóta til útgerðar og fiskvinnslu-
stöðva, en á árinu, sem leið,
var nokkru fé varið úr ríkis-
sjóði til slíkra uppbóta. auk
rekstrarstyrks þess (40 millj.
kr.) til togaraútgerðarinnar,
sem enn er í fjárlögum. Ekki er
líklegt, að hjá þessu verði kom-
izt nú í ár. Fjármálai-áðherra
lét þess og getið á þingi, að laun
opinberra starfsmanna hefðu
hækkað meira en gert væri ráð
fyrir í fjárlögunum.
Nýir skattar og skattahækk-
anir, sem koma ríkissjóði til
góða á árinu 1966, eru þessir:
Gjaldeyrisskattur, rafmagns-
skattur, hækkun eignaskatts,
hækkun aukatekna ríkissjóðs,
hækkun benzínskatts, hækkun
bifreiðaskatts og diækkun
gúmmígjalds. Hlutu skattarnir
afgreiðslu á þingi í vetur. Far-
miðaskattur sá, er boðaður var
af fjármálaráðherra í haust,
kom ekki til meðferðar á þing-
inu. en í staðinn beitti ríkis-
stjórnin sér fyrir lögfestingu
hins nýja gjaldeyrisskatts, sem
fyrr var nefndur, en hann er
%% af öllum seldum gjaldeyri.
Þá var og verð á einkasöluvör-
um hækkað sl. haust.
Tekjustofnar ríkissjóðs og
vegasjóðs eru á árinu 1966
áætlaðir sem hér segir í milljón-
um króna:
Aðflutningsgjöld 1543
Söluskattur 938
Einkasölugróði (áfengi
og tóbak) 471
Tekju- og eignaskattur 406
Leyfisgjald af bifreiðum 124
Stimpilgjald 79
Aukatekjur 70
Gjaldeyrisskattur 0. fl. þ. h. 66
Gjald af innlendum
tollvörum 58
Ymsir skattar og inn-
borganir 45
3800
Sértekjur vegasjóðs
(benzínskattur 0. fl.) 254
4054
Hluti sveitarfélaga af. aðflutn
ingsgjöldum og söluskatti er hér
auðvitað ekki meðtalinn, en
hann er á þessu ári áætlaður
nálega 163 millj. kr.
Breytingin á umsetningu fjár
laganna frá ári til árs og á und-
anförnum áratugum er, sem
vænta má, mikið rædd í sam-
bandi yið afgreiðslu þeirra
hverju sinni. í fjárlögum ársins
1950 voru innborganir um 300
millj. kr. Síðan hafa fjárlög 16
ára verið afgreidd á Alþingi. Sé
þeim 16 árum skipt í tvö jafn-
löng tímabil, og borin saman
síðustu árin á hvoru tímabili,
verða það fjárlögin fyrir árið
1958 og fjárlögin fyrir árið 1966,
þ. e. a. s. hin nýafgreiddu fjár-
lög yfirstandandi árs, sem til
samanburðar koma. Kemur þá
jafnframt fram sú breyting, sem
orðið hefir á fjárlögum á valda-
tíma þeirra þingflokka, er nú
standa að ríkisstjórn.
EinsyOg fram kemur í þing-
og stjórnartíðindum frá þeim
tíma voru niðurstöðutölur (inn-
borganir og útborganir) sam-
kvæmt fjárlögunum fyriiú árið
1958 rúmlega 807 millj. kr.
Stundum er þó talið, að rétt sé
að bæta hér við rúmlega 75
millj. kr., en það er sú upphæð,
sem útflutningssjóður varði á
árinu til niðurgreiðslu á vöru-
verði innanlands umfram það,
sem veitt hafði verið til þeirra
útgjalda í fjárlögunum, en bæði
fyrr og í seinni tíð hafa þessar
greiðslur hvílt á ríkissjóði. Sé
þessi aðferð höfð, sem að vísu
orkar tvímælis, verður fjárlaga
upphæðin þetta ór ca. 882 %
millj. kr., sem er rúmlega 194%
hækkun frá 1950 þ. e. á 8 árum.
Eins og fyrr var sagt eru nið-
urstöðutölur fjárlaga og vega-
áætlunar fyrir árið 1966 um
4054 millj. kr. og þó raunar
hálfri milljón betur. Hér er um
að ræða nálega 360% hækkun
frá 1958, þ. e. á 8 árum eins og
fyrr, ef fjárlagatalan frá 1958
er hækkuð samkvæmt framan-
sögðu. En sé miðað við hina
raunverulegu fjárlagatölu 1958
(807 millj.) er hækkunin á þess
um síðari 8 órum rúmlega 400%.
Upphæðin hefir sem sé fimm-
faldast frá 1958 til 1966. (Hækk
unin frá 1950 til 1958 er þá
169% í stað 194%).
í stjórnmáladeilum hefir því
einstaka sinnum verið haldið
fram, að greiðslur útflutnings-
sjóðs til útflutningsuppbóta 1958
eigi að telja með ríkisútgjöld-
um það ár og leggja greiðslu-
áætlun útflutningssjóðs við fjár
lagaáætlunina, en það myndi
breyta samanburðinum á síðara
átta óra tímabilinu til muna.
Her er auðvitað um fjarstæðu
að ræða. Útflutningsuppbæturn
ar 1958 ber að taka með í sam-
anburði á verði erlends gjald-
eyris þá og nú en ekki í saman-
burði á ríkisútgjöldum og skött
um. Samanburður á gjaldeyris-
verðbreytingum verður ekki
gerður hér, aðeins á það bent,
að gengisbreytingarnar 1960 og
1961 nema miklu hærri upLhæð
en tekjuöflunin til útflu'.nings-
uppbótanna fyrir þann tíma.
Fyrir þá, sem á’.iUga hafa á
þessum málum, gutur verið fróð
legt að líta yfir fjárlög síðasta
ársins fyrir heimsstyrjöldina
(1938). Niðurstöðutala þeirra
fjárlaga var rúmlega 18 milljón
it króna og má þykja ótrúlega
lág nú á tímum. Fyrir hverja
krónu, sem þjóðin greiddi þá til
ríkisþarfa, greiðir hún nú 225
kr. Tvennt veldur hér sjálfsagt
mestu um: Vaxandi þjóðartekj-
ur ásamt getu til að standa und-*’
ir hækkun sameiginlegs kostn-
aðar á þjóðarbúinu og hin stór-
fellda lækkun á kaupmætti
krónunar. Það vita þeir líka,
sem lengi hafa setið á þingi, að
sparnaðaráhugi fjármálastjórn-
arinar var meiri þá en í seinni
tíð, enda úr minmx að spila. Þá
voru erfiðir tímar, og olli þar
mestu um, hve treglega gekk að
selja aðalútflutningsvörur lands
manna erlendis og verðlag á
þeim óhagstætt.
Á árunum fyrir heimsstyrjöld
ina var þó furðu miklu til vegar
komið. Af rúmlega 18 millj. kr.
á fjárlagaáætluninni fyrir 1938
voru 6 millj. 865 þús. kr. sam-
tals áætlaðar til samgöngumála
samkvæmt 13. grein og verk-
legra fyrirtækja (atvinnumála)
samkvæmt 16. grein eða nálega
38% af fjárlagaupphæðinni. Til-
svarandi upphæð nú til þessara
mála, miðað við heildarútborg-
anir fjárlaga, væri 1540 millj.
kr., en núverandi fi-amlög á 13.
og 16. grein og í vegaáætlun eru
samtals nálega 54% af þeirri
upphæð.
Þrátt fyrir hið erfiða árferði
og takmörkuðu fjárhagsgetu
þjóðarinnar var á árinu 1938
búið að lögfesta alþýðutrygging
ar og byrjað að veita fé til
þeirra úr ríkissjóði. En á ýms-
um sviðum kom það að sjálf-
sögðu fram, að þjóðin hafði þá
minni fjárráð en hún nú hefir.
G. G.
ÁRIÐ 1963 var haldið upp á ald
arafmæli Stefáns Stefánssonar,
skólameistara. Að því tilefni
bundust þrír grasafræðingar,
þeir Steindór Steindórsson,
Helgi Hallgrímsson og Hörður
Kristinsson, samtökum um að
koma af stað tímariti um grasa-
fræðileg efni.
Fyrsta hefti þessa tímarits
kom út um jólaleytiðþettasama
ár og flutti m. a. ýtarlegt ævi-
ágrip Stefáns.
Nú fyrir skömmu kom svo
þriðja hefti ritsins. Er það 128
bls. auk taflna, sem fylgja heft-
inu.
Ritið er að þessu sinni helgað
fjallaplöntum og fjallagróðri, en
sá hluti gróðurríkisins mun
vera almenningi fremur lítið
kunnur. Hefst það á kynningtfr-
grein um jöklasóleyjuna, sem
Helgi Hallgrímsson skrifar.
Fylgir greininni litprentuð
mynd af sóleyjunni, og er mvnd
.in tekin í 1350 m. hæð í fjallinu
Kerlingu.
Litmyndir hafa ekki áður
birzt í ritinu, en ætlunin er að
hafa a. m. k. eina slíka litmynd
í hverju hefti framvegis.
Þá kemur löng grein um
rannsóknir á hæðarmörkum
plantna á Eyjafjarðarsvæðinu
eftir þá Helga Hallgrímsson og
Hörð Kristinsson. Eru þar birt-
Kasthvammi 31. des. 1965. Síð-
an um miðjan nóvember hefur
veðrátta verið stirfin, en ekki
stórill, oft hríðað en aldrei mik-
ið. Snjór var lítið rifinn, og 15.
þ. m. þiðnaði, tók lítið en hjam-
aði. Ekki er mikill snjór, en þó
svo til jarðlaust, og hefur verið
innistaða fyrir fé mest allan
þennan mánuð. Frost hafa oft
01-ðið mikil, mest 26 gráður.
Góða hláku þarf til að jörð komi
að gagni, en þess þyrfti endi-
lega. Vegurinn hefur lengst af
verið fær jeppum, en ófær
vörubílum síðan 21. þ. m., og
mjólk ekki flutt síðan, og er
skilið og strokkað.
Jól og áramót liðu hljóðlega
og tilbreytingalítið, nema með
hinu venjulega tilhaldi á heim-
ilúnum. Samkomur hafa engar
verið.
Saumanámskeið var hér í
dalnum 18.—22. okt. að báðum
dögum meðtöldum og þátttaka
mikil. Kennari var frú Laufey
Sigurðardóttir frá Ingjaldsstöð-
úm og líkuðu verk hennar mjög
vel.
Eitt íbúðarhús er í smíðum
(byrjað á því 1963) og 1 fjós.
Nýrækt var engin á árinu. Ekk
ert var gert við veginn hér í
dalnum á þessu ári, en er þess
þó mjög mikil þörf.
Heldur veiddist minna af
mink en undanfarin ár, svipað
af refum. Pétur í Árhvammi
er búinn að vera grenjaskytta í
Reykdælahreppi í 41 ár.
Sauðfé á fóðri er 1226, haut-
gripir 39 og 12 hestar. Af sauð-
fénu eru um 700 á þremur bú-
um, en búin eru 9. Meðaltala
136 kindur og 4,3 nautgripir.
Hinn 30. nóv. sl.. lézt Helgi
Hjálmarsson bóndi á Ljótsstöð-
um, varð hann bráðkvaddur við
störf sín. Hann var einn á heim
ili sínu, og hafði verið það að
miklu leyti um allmörg undan-
farin ár, en var þó orðinn heilsu
bilaður seinustu árin. Foreldr-
ar Helga voru Áslaug Torfadótt
ir frá Ólafsdal og Hjálmar Jóns
son frá Skútustöðum. Helgi var
fæddur á Ljótsstöðum og átti
þar heimili að undanskildu einu
ári, á barnsaldri. Hann helgaði
þeirri jörð krafta sína óskipta
og voru þar orðnar miklar um-
bætur, einkum í ræktun og girð
ingum, og seinast í sumar var
þar unnið að ræktun. íbúðar-
bygingar, fjós og hlaða, voru
reistar á árunum 1938—1944,_
áður var búið að byggja allmik-
ið af útihúsum sem nú eru að
ganga úr sér. Fram til ársins
1948 vann Jón bróðir Helga að
búinu jafnframt honum. Jón
var hann mikill afkasta- og þrek
maður, en þá bilaði heilsa hans
og hefur hann dvalið á heilsu-
hæli síðan. Helgi rak alltaf mik
inn búskap við hagstæða af-
komu. Á Ljótsstöðum er hægt
að reka stór bú eins og er, og
útþenslumöguleikar miklir, þó
er ólíklegt að jörðin byggist.
Helgi var ekki skólagenginn, en
þó mjög vel menntaður, víðles-
inn, athugull og minnugur með
afbrigðum. Helgi hafði mikla
hneigð og hæfileika til vísinda-
legra athugana. Hann var traust
ur maður og vinsæll í sínu um-
hverfi. Hann var 63 ára, fædd-
ur 17. ágúst 1902. G. Tr. G.
Timnuverksmið jan
TUNNUVERKSMIÐJAN á Ak-
ureyri tók til starfa á miðviku-
daginn og er ráðgert að smíða
í vetur 25 þús. tunnur. En það
mun vera um tveggja mánaða
vinna. Q
iril m íslenzk
ar töflur og línurit yfir það
hversu hátt hinar ýmsu plöntu-
tegundir vaxa í fjöllunum við
Eyjafjörðinn. Er það ærið mis-
jafnt, sem vonlegt er, og sumar
tegundirnar vaxa reyndar að-
eins í fjöllunum ofan við ein-
hverja vissa hæð, eins og t. d.
jöklasóleyjan.
Samanburður á hæðarmörk-
unum í fjöllum við utanverðan
Eyjafjörð og við Eyjafjarðardal
bendir til þess að fjallategund-
ir vaxi yfirleitt lægra í útsveit-
unum, sem mun stafa af rakara
loftslagi, meiri snjókomu og
kaldari sumrum. Greininni lýk-
ur með þessum orðum: Hæðar-
markarannsóknir geta á vissan
hátt komið í stað veðurathug-
ana, sem eru bæði dýrar og
taka langan tíma. Er það al-
kunna, að veðurathugunarstöðv
ar eru bæði allt of fáar og óhent
uglega staðsettar,til að þær geti
veitt nokkra verulega þjónustu
fyrir landbúnað eða skógrækt í
landinu. Hver planta er Taunar
ofurlítil veðurathugunarstöð,
sem búast má við að hafi staðið
á sama blettinum um aldir. Með
tilveru sinni og staðsetningu
einni saman, veitir hún okkur
mikilvægar upplýsingar umveð
urfar þess bletts, sem hún vex
á. Þesar veðurathugunarstöðv-
ar eru allsstaðar fyrir hendi, við
þurfum aðeins að læra að
spyrja þær.“
Aðra aðalgreinina ritar Stein
dór Steindórsson. Er hún fram-
hald af grein í 2. hefti Flóru og
fjallar um hálendisgróðurfélög,
og er að þessu sinni um snjó-
dældir, en snjódældagróður skil
greinir höfundur svo: „Snjó-
dældagróður kallast þau gróður
félög, sem fram eru komin við
það, að snjólag vetrarins er
óvanalega þykkt og langætt,
þannig að snjórinn liggur þar
lengur en í aðliggjandi gróður-
félögum, enda þótt vaxtartími
plantnanna styttist ekki veru-
lega við það.“ í snjódældum er
oft ríkulegur blóm- og lynggróð
ur, ef snjórinn liggur ekki lengi,
en þar sem hann liggur langt
fram á sumar verður gróðurinn
oft fáskrúðugur.
Loks eru í heftinu smágrein-
ar, flórunýjungar og ritfregnir.
Eins og gefur að skilja er út-
gáfa fræðirita eins og Flóru, all
miklum fjárhagsörðuleikum
bundin, enda verður varla til
þess ætlazt að þau beri sig af
áskriftargjöldum einum saman.
Bókaforlag Odds Björnssonar,
sem er útgefandi ritsins, hefur
enn sannað alþjóð, að fleiri hug
sjónir eru til en gróðahugsjónin
ein saman. Útgáfan er forlaginu
til sóma. Q
I Mill j ónamæringur |
Saga eftir
ARNOLD BENNETT

2.
$»$»$*$*$»$*$*$»$
svolítinn bíltúr. . . . ef til vill lairgar mig ekki. Hvers vegna
ætti stráknrinn ekki að bíða.
Þetta voru rök, sem honum virtust ómótmælanleg. Hann
renndi tortryggnisaugum til bílsins. Svo hélt hann áfram
með blaðið, las lýsingu á splunkunýrri lækningastöð, sem
mr. Slielton Shelton hafði látið reisa og borgað og gefið
West Ham. Hann vissi, að mr. Shelton Shelton var eigandi
blaðsins, sem hann var að lesa, mjög auðugur maður, sem
orðinn var einn af helztu mannvinum Lundúnaborgar með
því að strá ókeypis lækningastöðvum hingað og [rangað um
borgina.
Smábíll, og ósköp hversdagslegur, brunaði upp að aðal-
dyrunum. Ekillinn var ungur maður gæddur hernaðarlegri
reisn og yfirbragði yfirstéttarmanns. Ung stúlka, glæsilega
klædd, stökk út úr bílnum. Aristókratinn talaði nokkur orð,
við stúlkuna, bar höndina upp að húfunni og þeysti burtu.
— Hver var Jressi ungi maður, telpa mín? var spurningin,
sem mr. Hollins beindi snaggaralega til ungu stúlkunnar,
þegar hún andartaki síðar gekk inn í dagstofuna.
— Cogglesltall höfuðsmaður, svaraði hún lágt og rólega
og alveg hiklaust.
— Hvers konar höfuðsmaður?
— Við Fyrstu lífvarðarsveitina.
Mr. Jack Hollins, sem gætti ])ess umfram allt að sýna
engan vott geðshræringar, þagði fáeinar mínútur. Svo sagði
hann.
— Hver er hann?
— Hann er sonur Sir Maurice Coggleshall, baróns,. . . .
níunda barónsins, held ég. Kannske hann sé bara sá áttundi.
Rétt í þessn kom Samuels, yfirþjónninn, inn á þægilegu
augnabliki með te, sem Minnie drakk, en ekki faðir hennar.
— Hvar hefurðu kynnzt honnm?
— A te-dansi í Oueens Hall. Við Sara Allbrií>ht vorum
-N. o
J)ar saman. Hún þekkti hann. Hann hefur mikinn áhuga á
málaralist.
— Hvenær?
— Ja, um bil fyrir þremur mánuðum.
Samtalinu var lokið.
Minnie Hollins opnaði háa gluggann. Hún stóð þarna
stundarkorn önnum kafin við „að meta“ allt, sem fyrir aug-
un bar með alvöruaugum listakonunnar, byggingar, tré,
grjóthleðslur og himin, allt í leit að hugsanlegum fyrir-
myndum, yrkisefnum málarans. Hún naut þessarar dásam-
legu og hljóðlátu fegurðar dagsins. Það var eitthvað í mjúkri
voðfeldni skýjanna og andlitum þeirra, sem fram hjá fóru,
sem hrærði strengi í sál hennar. Hún var hávaxin, velvaxin
stúlka, með andlit, sem flestar konur mundu telja fallegt,
þó fæstir karlmenn hefðu verið á sarna máli. Svipur hennar
stafaði ró og Ijúfmennsku.
Mr. Jack Elollins sökkti sér niðnr í blaðalesturinn, rétt
eins og hann hefði verið aleinn í stofunni. Nú voru sex ár
liðin frá andláti konu lians. Sá atburður hafði skapað hon-
um þann vanda, hvernig hann ætti að gæta sautján ára
stúlku, sem var rétt sloppin úr heimavistarskóla, án þess að
láta sér hana verða fjötur um fót. Hann bar óskorað traust
til stúlkunnar af þeirri einföldu ástæðu, að hún var dóttir
hans, og leysti því vandann með því að láta sem hann væri
ekki til. IJng stúlka, sem bjó í stórhýsi við Carlos Place,
varð að vera vel klædd. Og meira en það. Hann viðurkenndi,
að hún yrði að vera mjög vel klædd. Hann hafði heldur
ekki yfir neinu að kvarta í þeim efnum, því að hún lagði
sig í líma að vera J)að. Hann var eins stoltur af útliti hennar
og bílsins. En hann greiddi sjálfur alla reikningana. Hún
hafði engan eigin framfærslueyri, og vasápeningar hennar
voru af skornum skammti, ekki sízt þegar tillit var tekið til
stöðu hennar á heimilinu. Þó hún hefði umsjón með ýms-
um þáttum heimilishaldsins, var mr. Hollins þar hið æðsta
yfirvald. Hann greiddi alla reikninga og gaf flest fyrirmæli.
Þegar Minnie þnrfti að segja Samuels eitthvað, var hún vön
að byrja með orðunum: Pabbi segir. . . .
Mr. Hollins var ljóst, að nng stúlka yrði að hafa eitthvað
fyrir stafni, sem fyllti hug hennar og tíma, ef hún ætti ekki
að falla í freistni ýmissa vafasamra dygða. Hvað það væri
skipti minna máli. Hann taldi, að það gæti ekki gert henni
neitt, þótt hún lærði að mála, svo að hún fékk leyfi til að
sækja Handíðaskólann. Hann gaf henni fúslega leyfi til að
breyta stóru þakherbergi í vinnustofu listmálara. Hann kom
aldrei í })essa vinnustofn, J)egar Minnie var })ar, en rölti
stnndum þangað upp, Jregar hún var úti. í Handíðaskólan-
um kynntist hún ýmsum, og öðru hvoru bauð hún stallsystr-
um sínum heim til sín upp á te. Það var framreitt í garð-
stofunni á neðstu hæðinm, og faðir hennar sást J)ar aldrei.
Hún fór með J)essum stöllum sínum á hljómleika og leik-
sýningar, hálfopinbera dansleiki og klúbbkvöld. í öruggri
sannfæringu þess, að Minnie væri engin „kjáni“, skipti mr.
Hollins sér ekkert af henni, með J)ví ósagða skilyrði, að
hún skipti sér ekkert af honum. Annan hvern sunnudag
fóru þau saman í kirkju, ög einu sinni á ári tók hann hana
með sér í ferðalag. Hann spurði hana sjaldan nokkurs.
Hann kyssti liana aldrei.
Kvöld eitt, háífum máriúði eftir samtalið um Coggleshall
höfuðsmann, sagði Minnie:
— Coggleshall höfuðsmann langar til að heimsækja þig,
pabbi.
— Hvaða náungi ep4>að nú?
— Þú manst það vel.... Eg sagði þér af honum. Hann
er í Fyrstu íífvarðarsveitinni.
— Æjá. .
— Getur hann komfðTá, morgun?
— Hann getur komið hvenær sem honum þóknast. Hvort
mér þóknast' að vera heima er annað mál.
— Ég skrifa honum miða og bið hann að koma síðdegis
á morgun.
Mr. Hollins gætti til dóttur sinnar á laun, áður en hún
hvarf úr stofunni. Hann var að huga eftir, hvort hann sæi
nokkurn vott geðshræringar hjá henni, en varð einkis var.
Hann fletti upp á Sir Maurice Coggleshall í almanaki Whit-
akers. Jú, Sir Maurice stóð þarna í tignustu röð lágaðalsins
brezka.
Coggleshall höfuðsmaður kom i sínum hversdagslega
smábíl daginn eftir. Minnie kynnti hann fyrir föður sínum,
en dró sig síðan í hlé og skildi þá eina eftir í stofunni.
„Jamm, svo þetta er höfuðsmaðurinn í Fyrstu lífvarðar-
sveitinni og elzti sonur níunda barónsins", hugsaði mr. Hol-
lins með sjálfum sér. Ef mr. Hollins hefði ekki verið svona
auðugur, hefði hann kannske fundið til einhvers taugatitr-
ings á þessari stundn, en hann var auðugur, stórauðugur.
Coggleshall höfuðsmaður svaraði nokkurn úeginn alveg tif
})eirra hugmynda, sem mr. Hollins hafði gert sér um, hvern-
ig höfuðsmaður í Fyrstu lífvarðarsveitinni og elzti sonur
níunda barónsins ætti að líta út. Höfuðsmaðurinn var falleg-
ur maður, nokkuð stórvaxinn, glæsilegur í framgöngu,
smekklega klæddur og aðdáunarlega frjáls í fasi. Hann sett-
ist með slíku öryggi, að J)að gaf sjálfskennd mr. Hollins í
engu eftir. Hann talaði létt og hiklaust, en })ó ekki um of.
Eftir fáeinar setningar um daginn og veginn, vék Coggles-
hall höfuðsmaður beint að erindi sínu, sem var að óska
samþykkis föðurins til J)ess að mega kvænast Minnie
Hollins. Hann nefndi aldur sinn, sem var þrjátíu og eins,
og fór nokkrum orðum um liðna daga ævi sinnar og fram-
tíðarætlanir. Hann viðurkenndi, að sem stæði hefði hanu
ekki aðrar tekjur en höfuðsmannslaunin og J)að fé, sem
faðir hans gæti látið honum í té, en }rað væri lítilræði, vegna
})ess að Sir Maurice væri fátækur maður.
— Ohó, skauzt upp úr mr. Hollins.
— Mér })ætti mjög vænt um að fá að vita, hvenær yður
væri hentugt að seg-ja mér, mælti Coggleshall höfuðsmaður,
hvort J)ér eruð að nokkru leyti andvígur Jiessu hjónabandi?
(Hann nefndi ekki einu orði, að hann teldi sig óverðugan
hinnar ungu stúlku).
— Ég segi ekki, að ég sé andvígur })ví, og ég segi ekki
heldur, að ég sé J)ví fylgjandi, svaraði mr. Hollins með hroll-
kenndu kæruleysi. En hafið J)ér nægar tekjur til að sjá
dóttur mirini farborða á sómasamlegan hátt? Eða hafið þér
J)að ekki?
— Nægilegar til þess að bægja sultinum frá dyrum okkar,
mr. Hollins. En við, faðir minn og ég, vonnm, að })ér gerið
það, sem telja verður eðlilegt við þessar kringumstæður, að
þér látið dóttur yðar í té árlegan framfærslueyri.
— Jahá! Einmitt J)að. Þið vonið J)að. Jæja, úr því að })ér
nefnið föður yðar í þessu sambandi, þá væri kannske ekki
úr vegi, að hann kæmi hingað og talaði við mig. (Hann.
vildi alls ekki kalja föður höfuðsmannsins „Sir Maurice“.
Nei, svo sannarlega ekki).
— Faðir minn býr norður í landi, sagði Coggleshall höf-
uðsmaður jafn rólega og áður.
— Hvað um það? svaraði mr. Hollins. Málið er J)ess virði
að skreppa sem snöggvast til Lundúna, ekki satt?
Hann sagði þetta allt að því ógnandi. Coggleshall höfuðs-
mað.ur svaraði, að hann mnndi reyna að fá föður sinn til
J)ess að heimsækja Carlos Place. Fáeinum mínútum seinna
kvaddi hann. Mr. Hollins reis á fætur og fylgdi gestinum
fram að dagstofudyrimum, en minntist })ess })á, að hann
liefði átt að hringja, svo að Samuels yrði reiðubúinn í and-
dyrinu. Hann laut fram yfir stigahandriðið og hrópaði:
Samuels! Svo tók hann J)étt í hönd biðilsins og sneri aftur
til stólsins við gluggann. Hann nefndi samtalið ekki einu
Framhald.