Dagur - 13.08.1969, Blaðsíða 5

4
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Símar 1-11-66 og 1-11-67
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Björnssonar hi.
FORSETINN
FORSETI íslands, dr. Kristján Eld-
járn og frú, eru þessa dagana í opin-
berri heimsókn í Norðlendingafjórð
ungi og koma til Akureyrar næsta
mánudag, 18. ágúst. Eflaust verður
þessum tignustu þegnum landsins
vel fagnað nyrðra, ekki sízt á æsku-
slóðum forsetans. En þessi heimsókn
leiðir hugann að forsetaembættinu
og forsetahjónunum jöfnum hönd-
um. Forsetaembætti eru ýmist póli-
tískar valdastöður, þar sem forsetar
eru flokksleiðtogar, svo sem í Banda-
ríkjunum og Frakklandi, eða emb-
ætti óhlutdrægra þjóðhöfðingja, er
stendur ofar flokkadráttum en er
sameiningartákn á ýmsum sviðum
þjóðlífsins, eins og hér á landi. Hér
er forsetaembættið í eðli sínu ópóli-
tískt og pólitískar ákvarðanir þess
sjaldgæfar þótt forsetinn hafi tak-
markað neitunarvald. Hins vegar
kemur til hans kasta við stjómar-
myndanir og bein og óbein áhrif for
seta geta verið og hafa verið marg-
vísleg á liðnum árum, bæði útávið
og innávið, því allir forsetar lands-
ins, Sveinn Bjömsson, Árgeir Ás-
geirsson og nú dr. Kristján Eldjám,
em tákn þess bezta og markverðasta
í menningu þjóðarinnar. Um stöðu
þjóðhöfðingja geta menn deilt, en
við höfum valið einingar- og menn-
ingartáknið en hafnað valdamiklum
flokksforingja, og samkvæmt þessu
vali höfum við kjörið okkur þrjá for
seta, er áður vora nefndir.
Núverandi forseti fslands, dr.
Kristján Eldjám, er fjölmenntaður
og kunnur vísindamaður, ættaður
frá Tjörn í Svarfaðardal, en óþekkt-
ur á vettvangi stjórnmála. Aldrei
liefur sá er þetta ritar, orðið var slíks
ahnenns fagnaðar fólks úr öllum
stéttum og starfsgreinum út af fram-
boðsfregn og þegar kunnugt varð, að
dr. Kristján Eldjám yrði í framboði
1968. Því var líkast, að nafn þessa
Svarfdælings væri lausnarorð í mikl-
um vanda — að dr. Kristján væri
maðurinn, sem beðið væri eftir. Og
í samræmi við þetta urðu kosninga-
úrslitin 30. júní. Þau voru enn
merkilegri þegar haft er í huga, að
mótframbjóðandi lians var í ýmsan
hátt mjög vel til forseta fallinn.
Menn hafa ýmsa dóma dregið af for-
setakjörinu 1968,'einkum pólitíska.
Hvað sem um þá er að segja, er hitt
mikilvægt og öðru betra, að við eig-
um nú einstakan mannkostamann á
forsetastóli, er vð getum öll fagnað,
er hann, ásamt eiginkonu sinni, kem
ur í fyrstu opinberu heimsóknina til
Norðurlands. □
Kvenlélag Rípurhrepps hundrað ára
MHG — Frostastöðum, 11. júlí.
Hinn 7. júlí sl. voru 100 ár liðin
frá því að fyrsta kvenfélagið
var stofnað í Skagafirði, Kven-
félag Rípurhrepps. Ekki veit ég
hvort starfandi eru hér á landi
kvenfélög jafn gömul eða eldri
en fá munu þau vera a. m. k.
Og víst er um það, að ekki eiga
aðrar almennar félagsmálahreyf
ingar í Skagafirði jafn mörg ár
áð baki og kvenfélagasamtökin.
Upphaf þessa máls má telja,
að 7. júlí, 1869 var boðað til
„konufundar" að Ási í Hegra-
nesi. Aðalhvatamaður að fund-
inum mun hafa verið frú Sigur-
laug Gunnarsdóttir í Ási, kona
Ólafs umboðsmanns Sigurðsson
ar, enda fundurinn haldinn á
heimili hennar. Þar með hafði
Kvenfélag Rípurhrepps hafið
göngu sína. En fleira óx upp af
þessu fundahaldi þeirra Hegra-
nesskvenna því fyrir forgöngu
félagsins og þá ekki hvað sízt
frú Sigurlaugar var komið á fót
fyrsta kvennaskóla í Skagafirði
en hann tók til starfa í Ási
haustið 1877. Hér var um stór-
merkt brautryðjandastarf að
ræða og skal þeim, sem nánar
vilja fræðast um það, bent á
ágæta grein um fyrsta kvenna-
skólann í Skagafirði, eftir Krist
mund Bjarnason í Skagfirðinga
bók 1966.
Mjög var það að vonum, að
Samband skagfirzkra kvenfé-
laga sæi ástæðu til að minnast
þessa merkis afmælis og gerði
það líka myndarlega með sam-
komu í félagsheimilinu Bifröst
á Sauðárkróki á hundraðasta
afmælisdaginn. Þar var fjöl-
menni samankomið og setti ís-
lenzki kvenbúningurinn mjög
svip sinn á samkvæmið, en hon
um klæddist þorri þeirra
kvenna, er hófið sátu. Frú
Helga Kristjánsdóttir á Silfra-
stöðum setti afmælishófið og
stjórnaði því, bauð gesti vel-
komna og þá einkum heiðurs-
gestina: Halldóru Bjarnadóttur,
frú Aðalbjörgu Sigurðardóttur,
frú Laufeyju Sigurðardóttur frá
Akureyri og eýslumannshj ónin
á Sauðárkróki. Meðan setið var
að hinum rausnarlegustu veit-
ingum skiptust á ræðuhöld og
söngur. Aðalræðuna flutti frú
Lilja Sigurðardóttir í Hróars-
dal. Minntist hún einkum Sigur
laugar í Ási, rakti æviferil henn
ar í stórum dráttum, ræddi hið
stórmerka og giftudrjúga braut
ryðjandastarf hennar og lauk
máli sínu með því, að fara með
erfiljóð, sem sveitungi Sigur-
laugar, og samtíðannaður, Jón-
as Jónsson bóndi í Hróarsdal,
orti og flutti yfir moldum henn-
ar. Að lokinni ræðu frú Lilju
söng frú Snæbjörg Snæbjarnar
dóttir einsöng. Bar frú Snæ-
björg við þetta tækifæri elzta
íslenzka skautbúninginn, en
hann var saumaður af frú Sigur
laugu í Ási eftir teikningu
venslamanns hennar, Sigurðar
Guðmundssonar, málara.
Frú Helga Kristjánsdóttir
skýrði frá því, að Kvenfélaga-
samband Skagafjarðar hefði
myndað sjóð til minningar um
Sigurlaugu í Ási og ber sjóður-
inn nafn hennar. Hafa sam-
bandsfélögin þegar lagt 90 þús.
kr. í sjóðinn en ættingjar frú
Sigurlaugar 10 þús. kr. Verður
að sjálfsögðu haldið áfram að
veita viðtöku gjöfum í sjóðinn
en hlutverk hans er að styrkja
Sjúkrahús Skagfirðinga til
kaupa á lækningatækjum.
Stjórn sjóðsins skipa: Ólafur
Sveinsson, sjúkrahússlæknir,
formaður og með honum þær
Helga Kristjánsdóttir á Silfra-
stöðum og Ólína Björnsdóttir á
Sauðárkróki.
Frú Pála Pálsdóttir í Hofsósi
flutti kveðjur frá formanni
Kvenfélagasambandi íslands,
Helgu Magnúsdóttur á Blika-
stöðum, og ræddi að öðru leyti
um hlutverk kvenfélaganna og
þýðingu þeirra fyrir þátttakend
ur sjálfa og þjóðfélagið í heild.
Frú Pála hefur gegnt formanns
starfi í Sambandi skagfirzkra
kvenfélaga slíðastliðin 10 ár og
af því tilefni færði hún formönn
um kvenfélaganna silfurskeiðar
að gjöf.
Eyþór Stefánsson, tónskáld á
Sauðárkróki, las upp hið gull-
fagra Ijóð sr. Tryggva heitins
Kvarans á Mælifelli, Vor í
Skagafirði.
Hófust nú frjálsar umræður
og stóðu fram eftir nóttu. Fyrst
reið á vaðið hin aldna hetja Hall
dóra Bjarnadóttir, með sín 96
ár að baki. Eggjaði hún kveti-
félögin lögeggjan að duga vel
og láta hvergi deigan síga því
þótt mikið hefði áunnizt bærust
þó jafnóðum að höndum ný og
óleyst verkefni. Þá töluðu frú
Dómhildur Jónsdóttir á Hösk-
uldsstöðum á Skagaströnd, frú
Aðalbjörg Sigurðardóttir,
Reykjavík, frú Laufey Sigurðar
dóttir, Akureyri, sem flutti skag
firzku kvenfélögunum frumort
ljóð, Jóhann Salberg Guðmunds
son, sýslumaður, sem einkum
þakkaði gjöfina til Sjúkrahúss-
ins, sr. Gunnar Gíslason í
Glaumbæ, Guðmundur Gísla-
son frá Ríp, nú búsettur í Kópa
vogi, sem flutti þakkir fyrir
hönd afkomenda Sigurlaugar í
Ási, frú Jóhanna Jónsdóttir á
Sauðárkróki, sem rifjaði upp
gamlar minningar frá dvöl sinni
í Ási, frú Ólína Björnsdóttir á
Sauðárkróki og frú Jónína Sig-
urðardóttir á Egg, núverandi
formaður Kvenfélags Rípur-
hrepps.
Tekin hefur verið samna bók
um starfsemi skagfirzkra kven-
félaga frá öndverðu og var
hverju kvenfélagi afhent að
gjöf eintak af bókinni.
í sambandi við afmælishátíð-
ina var opnuð heimilisiðnaðar-
sýning í Bifröst og sýndir þar
ýmsir munir, unnir af skagfirzk
um konum, sumir meira en
aldargamlir. Mátti þar sjá
margt fallegt handbragð. Var
sýningin opin í tvo daga.
Allur var undirbúningur og
framkvæmd þessa hátíðahalds
með miklum ágætum og skag-
firzkum konum til verðugs
sóma. Q
Sfóra virkjunin fyrir ausfan
RÆTT er um stórvirkjun á
Austurlandi. Hún er hugsuð
þannig, að upptök Jökulsár á
Fjöllum, Jökulsár á Brú og
Jökulsár í Fljótsdal verði sam-
einuð í mikið vatnsfall með
virkjunarstað ívesturhlíð Fljóts
dals skammt frá Valþjófsstað.
Þar væri unnt að gera fimm
sinnum stærri virkjun en nú-
verandi Búrfellsvirkjun eða 2%
sinnum stærri virkjun en endan
leg Búrfellsvirkjun. Fallhæð
Búrfellsvirkjunar er 200 m. en
fallhæð jökulsánna í Fljótsdal
yrði 600 m.
Þessa dagana munu sérfræð-
ingar vera að athuga þessar hug
myndir eystra, og munu þær
athuganir á byrjunarstigi. En
möguleikum af þessu tagi er
auðvelt að velta fyrir sér næsta
áratuginn, ef svo vill verkast.
Raunhæfar rannsóknir taka ein
hver ár en virkjunarfram-
kvæmdir 6—9 ár, ef af þeim
Aðaff. Æsku lýðssambandsins
TfUNDI aðalfundur Æskulýðs-
sambands kirkjunnar í Hóla-
stifti verður dagana 13. og 14.
september í sumarbúðum ÆSK
við Vestmannsvatn í Aðaldal.
Fundarefnið verður: Fermingin
og undirbúningur hennar.
Fulltrúar samtakanna eru
sóknarprestar og æskufólk úr
söfnuðum á sambandssvæðinu,
sem er hið forna Hólastifti.
Fundurinn hefst kl. 4 e. h. laug-
ardaginn 13. sept. Þátttaka til-
kynnist séra Sigurði Guðmunds
syni prófasti á Grenjaðarstað
fyrir 10. september n. k.
Þar sem sumardvöl að Vest-
mannsvatni fyrir aldraða átti
vinsældum að fagna, er önnur
vika ákveðin til þeirrar stárf-
semi að loknum námskeiðum
barnanna, — og verður dagana
27. ágúst til 3. september n. k.
Prestar á Norðurlandi og for-
stjórinn á elli- og hjúkrunar-
heimilinu Grund, Reykjavík,
gefa allar upplýsingar varðandi
þessa sumardvöl og taka á móti
umsóknum. Dvalarkostnaður er
kr. 2.000.00.
I haust verður foringjanám-
skeið að Vestmannsvatni fyrir
það æskufólk, sem kosið verður
í stjórn æskulýðsfélaganna fyr-
ir næsta starfsár.
(Fréttatilkynning frá ÆSK í
Hólastifti).
verður. En jafnframt slíkri fram
kvæmd, sem Orkustofnunin
áætlar að kosti 15—20 milljarða
króna, þarf að finna raforkunni
markað, auk þess litla hluta,
sem til þess þarf að fullnægja
Austurlandi nútímans að þessu
leyti. Q
- LÉLEG SPRETTA
(Framhald af blaðsíðu 1).
sprettur. Hér syðra sést nær
aldrei til sólar í sumar. Þetta er
veri*a óþurrkasumar en 1955 og
er þá mikið sagt, og svo bætist
hið einstæða sprettuleysi við.
Þetta getur lagast eitthvað ef
þið fáið ærlega norðanrigningu
nyrðra, því þá þornar upp hér.
Það verður vel þegið hér syðra
um jólaleytið í vetur, að fá
mjólk og rjóma að norðan, sagði
dr. Halldór Pálsson að lokum.
Á mið-Norðurlandi hefur hey
skapur gengið allvel í sumar.
Heyskapurinn byrjaði að vísu
seint, ,en spretta varð allgóð og
jafnvel ágæt.
í hreppunum framan Akur-
eyrar er fyrri slætti víða lokið
og hirðingu einnig á mörgum
baéjum. Á Svalbarðsströnd er
hið sama að segja og í Fnjóska-
dal er heyskapur langt kominn.
Á Árskógsströnd er heyskapur
í fullum gangi og þurrkar hag-
stæðir. Svarfdælingum hefur
gengið vel að heyja og eru flest
ir bændur nú að ljúka við fyrri
slátt. Á öllu þessu svæði var
'spretta góð, en vegna þess hve
seint spratt verður síðari slátt-
ur ekki mikill, enda háin notuð
til beitar í vaxandi mæli. Hvar-
vetna er meiri arfi í túnum en
nokkru sinni áður.
Eyfirzkir bændur munu geta
selt hey í ár. □
5

o ■>. ■ ■

Togarinn Hrímbakur, einn af togurum Ú. A. á Akureyri, slitnaði upp og rak á land við Glerár-
ósa 1967 og hefur legið þar síðan í fjörusandinum. Á föstudaginn var Hrímbakur dreginn af
strandstað og mun verða seldur sem brotajám. (Ljósm.: E. D.)
Orðsending Irá Fræðsluráði
um stofnun framhaldsdeilda við Gagnfræða-
skólann á Akureyri
FRÆÐSLURÁÐ AKUREYR-
AR hefur ákveðið að láta
kanna, hvort tök eru á að stofna
til framhaldsdeilda(r) við Gagn
fræðaskólann á Akureyri nú í
haust í samræmi við bréf nánis-
brautanefndar, dags. 16. júlí
1969 og bráðabirgðatillögur
nefndarinnar um skipan náms-
ins, dags. 14. júlí 1969. Hefur
fræðsluráð falið þeim Sigurði
Óla Brynjólfssyni, kennara, og
Valgarði Haraldssyni, náms-
stjóra, að annast könnunina í
samráði við skólastjóra Gagn-
fræðaskólans.
Ein af meginforsendum þess,
að framhaldsdeildirnar verði
stofnsettar, er sú, áð nægilega
margir nemendur hafi hug á að
stunda námið. Því er nauðsyn-
legt, að. þeir, sem rétt hafa til
setu í deildunum, athugi sem
allra fyrst, hvort þeir hafi tök
á að sinna þessu námi, og láti
skrá sig hjá skólastjóra Gagn-
fræðaskólans (sími 1-23-98)
dagana 18., 19. eða 20. ágúst kl.
4—7 síðdegis, ef þeir óska eftir
setu í framhaldsdeild.
Til skýringar og glöggvunar
er nauðsynlegt að taka fram eft
irfárandi:
1) Gert er ráð fyrir tveggja
ára framhaldsnámi og skiptist
efnið í „kjarna“ (námsgreinar,
sem allir eru skyldir að nema)
og kjörsviðsgreinar.
2) Kjörsviðin gætu orðið fjög
ur fyrsta veturinn, uppeldis-,
hjúkrunar-, tækni- og við-
skiptakjörsvið.
3) Meginmarkmið námsina
verði: a) Aúkin 1 kunnátta og
hæfni til að stunda framhalds-
nám og nám í sérskólum, b)
undirbúningur undir ýmis stör-f
í atvinnulífinu, c) almenn
menntun.
4) Inntökuskilyrði: a) Gagn-
fræðapróf með meðaleinkunn
6,0 eða hærri í samræmdum
greinum (íslenzku, dönsku,
ensku og stærðfræði), b) lands-
próf miðskóla með meðaleink-
unn 6 í kjörsviðsgreinum sér-
staklega.
6) Réttindi:
a) Nemendur, sem staðizt
hafa 1. árspróf á tæknikjörsviði,
verði undanþegnir fyrra árs-
helmingi námsárs í undirbún-
Akureyrar
ingsdeild Tækniskóla íslands.
Að öðru leyti veitir próf eftir
1. ár ekki sérstök réttindi, en
góð vilyrði eru þó gefin um, að
nemendur, sem staðizt hafa
það próf, gangi fyrir landsprófs-
og gagnfræðaprófsmönnum um
aðgang að t. d. Hjúkrunarskóla
og Fóstruskóla, sbr. reglugerðir
þeirra skóla.
b) Próf úr 2. ársdeild veiti eft-
irtalin réttindi: Uppeldiskjör-
svið veiti (fram til ársins 1976)
réttindi til að hefja allt kenn-
aranám utan núverandi starfs-
sviðs Háskóla íslands þ. e. al-
mennt barnakennaranám við
breyttan Kennaraskóla íslands,
handavinnukennaranám, teikni
kennaranám tónlistarkennara-
nám, húsmæðrakennaranám og
íþróttakennaranám, samkvæmt
nánari ákvæðum, er sett verði í
reglugerðum hlutaðeigandi
skóla. Prófið veiti auk þess for-
gangsréttindi að Fóstruskóla
Sumargjafar. Hjúkrunarkjör-
svið veiti forgangsréttindi að
Hjúkrunarskóla íslands, svo og
réttindi til sjúkraþjálfara- og
vinnuþjálfaranáms o. fl. Tækni-
kjörsvið veiti réttindi að raun-
greinadeild Tækniskóla íslands.
Viðskiptakjörsvið veiti atvinnu-
réttindi til skrifstofustarfa hjá
opinberum stofnunum og for-
gangsréttindi til vinnu við verzl
unarstörf fram yfir umsækjend
ur, sem hafa ekki Verzlunar-
skólapróf eða Samvinnuskóla-
próf, en jafnan rétt á við þá.
7) Hliðarbrautir:
a) Nemendur, sem lokið hafa 1.
árs prófi og staðizt, hafa rétt til
að setjast í 2. bekk mennta-
skóla. Menntaskólar hafi þó rétt
til að tilskilja hærri meðaleink-
unn en 6 til inngöngu, ef ástæða
þykir til. Tilkynnt verði um
slík viðbótarskilyiSði a. m. k. 6
mánuðum fyrh’ vorpróf.
b) Nemendur, sem lokið hafa 2.
árs prófi og staðizt, hafi rétt til
að setjast í 3. bekk mennta-
skóla, í þær deildir, sem kjör-
svið nemandans er skyldast,
hugsánlegum viðbótarskilyrð-
um, sem sett verði í reglugerð
fyrir menntaskóla.
Framangreindar upplýsingar
eru hér birtar samkvæmt bráða
birgðatillögum námsbrauta-
nefndar, dags, 14. júlí s.l. Hugs-
azt getur, að einhverjar breyt-
ingar verði gerðar á þessum
ákvæðum, áður en skipan náms
ins verður komin í endanlegt
form og reglugerð um það verð-
ur birt. Fræðsluráð Ak.
Tíu félög heslamanna á Ijórðungsmóli
DAGANA 18.—20. júlí fór fram
Fjórðungsmót norðlenzkra
hestamanna að Einarsstöðum í
Reykjadal.
í tilefni af því lögðum við
nokkrar spurningar fyrir for-
mann framkvæmdanefndar
mótsins, Sigfús Jónsson, bónda,
Einarsstöðum.
Hve oft eru slík mót haldin
og hvert er niótssvæðið?
Mótin eru haldin reglulega til
skiptis í fjórðungnum og svæði
þessa móts er Norðlendinga-
fjórðungur.
Hvenær hófst undirbúningur
að mótinu?
Segja má, að undirbúningur
hæfist seinnipartinn í vetur.
Hestamannafélögin Þjálfi, Suð-
ur-Þingeyjarsýslu og Grani,
Húsavík, sáu aðallega um fram-
kvæmdir, einnig lítillega Léttir
á Akureyri.
Að hve miklu leyti er undir-
búningurinn unninn í sjálfboða
vinnu og að hve miklu leyti
með aðkeyptri vinnu?
Á þessu stigi málsins er erfitt
um það að segja, en ég tel senni
legt, að undirbúningsvinna
skiptist um það bil til helminga
á sjálfboðavinnu og aðkeypta
vinnu. Félagar í Þjálfa og
Grana hafa lagt fram sjálfboða-
vinnuna.
Hve mörg hestamannafélög
eru á mótssvæðinu?
10 félög úr Norðlendingafjórð
ungi taka þátt í mótinu og þar
af er eitt, Gnýfari, Ólafsfirði,
sem er rétt nýgengið í Lands-
samband hestamanna. Reyndar
eru félögin á mótssvæðinu alls
11, en eitt þeirra, Þytur, Vest-
ur-Húnavatnssýslu, hefur ekki
sent þátttakendur.
Hverjar eru lielztu fram-
kvæmdir í samþandi við undir-
búning mótsins?
Lagfæring á skeiðvelli er
mesta framkvæmdin. I hann
var ekið á annað hundrað bil-
hlössum af vikurmöl og er
kostnaður við það á annað
hundrað þúsund krónur.
Á hann nú að vera orðinn
fyrsta flokks kappreiðavöllur.
Af öðrum framkvæmdum mætti
helztar nefna innréttingu á stóð
hestahúsi fyrir 30 hesta, veit-
ingaaðstöðu var komið upp í
hlöðu heima á Einarsstöðum og
gerðar girðingar bæði vegna
hagagöngu fyrir hestana á mót-
inu og á mótssvæðinu sjálfu
vegna mannaferða, bíla- og
tjaldstæða.
Norðurlandsmótið
NORÐURLANDSMÓTIÐ í
knattspyrnu, 1. deild, hefst í
kvöld, miðvikudagskvöld. Þá
leika á Akureyrarvelli Þór og
Ólafsfjörður, en á Húsavík KA
og Völsungur. Báðir leikirnir
hefjast kl. 8.
Fór fram hér heima fyrir
skipuleg þjálfun hesta vegna
mótsins?
Mótið vakti áhuga manna fyr
ir aukinni þjáKun hestanna, en
vegna þess tíma, sem fór í und-
irbúning mótsins, var ekki hægt
að sinna því verkefni skipulega.
Er þátttaka hestamanna í mót
inu meiri eða minni en áður og
þá sér í lagi, liver er þátttaka
hestamanna utan mótssvæðis-
ins?
Þátttaka er sennilega fullkom
lega sambærileg við það, sem
áður hefur verið. Utan móts-
svæðisins er þátttaka sérstak-
lega frá Austurlandi, en annars
ekki nema örfáir menn úr
Reykjavík og af Suðurlandi
Bendir það til þess, að mönnum
á þessum stöðum þyki of langt
að sækja mót hingað norður í
land. Þá ætti í sama mæli að
vera of langt fyrir Norðlendinga
að sækja Landsmót á Þingvöll-
um, en hreyfing er fyrir því, að
Landsmótin verði stöðugt hald-
in þar. ,
Hefur mótið það sem af er
sýnt að þínum dómi framför í
hestamennsku á mótssvæðinu?
Því miður of litla, sérstaklega
hvað snertir stóðhestana. Ung-
hryssur eru margar mjög góðar.
Að endingu taldi Sigfús sig
ekki hafa neinu sérstöku við
þetta að bæta, og þökkum við
honum fyrir spjallið.
20. júlí 1969.
G. G.
Tveir Kópavogslundir
FYRIR rúmum 300 árum var
nokkur hópur fyrirmanna, inn-
lendra og erlendra, saman kom
inn suður í Kópavogi. Tilgang-
urinn með þessu gleðisnauða
fundahaldi var sá, að neyða ís-
lendinga til enn frekari undir-
gefni en orðin var við danskan
kóng út við Eyrarsund. Valda-
mönnum hinnar dvergvöxnu,
dönsku þjóðar fannst, að þeir
ykju nokkru við orðstír sinn og
veraldargengi með því að undir
oka aðra þjóð, úr því að ein-
hver fannst minni og umkomu-
lausari en þeirra eigin. And-
spænis dönskum byssukjöftum
undirritaði Árni lögmaður Odds
son hyllingareiðinn. Enn hafði
verið hert að þeim fangahlekkj-
um, sem íslendingum var
þyngra að þola en hafís, eldgos
og svartadauða.
Rúmum þrjú hundruð árum
síðar var annar fundur haldinn
í Kópavogi, í öðrum tilgangi og
með öðru yfirbragði en sá fyrri.
Hér voru ungmennafélagar
komnir til þings. Þeirra ræða
laut ekki að því að drepa í
dróma heldur að hinu, að leysa
úr læðingi. Þeir ræddu um að-
gerðir til þess að vemda og
auka íslenzkt gróðurlendi og
þann þátt, sem ungmennafélag-
ar gætu átt í þeirri þýðingar-
miklu landvarnarbaráttu. Það
er verðugt verkefni þeirri æsku,
sem skipar sér undir merki ung
mennafélaganna og mætti e.t.v.
sumsstaðar a.m.k. valda nokkr-
um þáttaskilum í starfsemi
þeirrar merku félagsmálahreyf-
ingar.
Ýmsir telja, að ungmenna-
félögin séu ekki orðin nema
svipur hjá sjón við það, sem
áður var. Þar mun þó fulldjúpt
tekið í árinni. Þó fer vart milli
mála, að þeim hafi víða þorrið
þróttur og hefur sú hnignun þá
Leiðrétting
í SÍÐASTA ERINDI minningarkvæðis um frú Helgu Jóns-
dóttur í síðasta tölublaði Dags varð línubrengl og á erindið
að hljóða svo:
Þótt örlögin skilji okkur nú
skal ekki syrgja né kvíða,
til bjartari heima heldur þú,
þar huggun og lækning bíða.
Þeim gafst ætíð fögur fyrirheit,
hvers ferill var dyggðaríkur.
Svo hittumst við aftur, liress og teit,
er hérvistardögum lýkur.
L. & B.
trúlega einkum orðið síðasta
aldarfjórðunginn. Allt fram að
stríðsárunum síðari störfuðu
ungmennafélög af miklum eld-
móði í hverju sveitarfélagi á fs-
landi að kalla. Starf þeirra var
fjölbreytt og tók bæði til and-
legra þátta og efnislegra. Iðkað
ar voru margháttaðar íþróttir,
æfð ræðumennska á fundum og
ritleikni í handskrifuðum félags
blöðum, sýndir leikþættir, þar
sem aðstaða öll var tíðast í
öfugu hlutfalli við áhugann og
ánægjuna, gengist fyrir bygg-
ingu sundlauga og samkomu-
húsa, lögð stund á skógrækt,
farnar sameiginlegar skemmti-
og kynnisferðir um heimahéruð
og nágrannabyggðir og fer því
þó fjarri, að allt sé það talið,
sem þessi merkilegi félagsskap-
ur ungs fólks á öllum aldri tók
Sér fyrir hendur. Mun lengi og
víða sjást til verka ungmenna-
félaganna frá þessum blóma-
árum þeirra.
Mér sýnist, að stríðsárin síð-
ari hafi, með ýmsum hætti, vald
ið einskonar aldahvörfum á
flestum sviðum íslenzks þjóð-
lífs. Þau færðu okkur að hönd-
um margvíslega verklega tækni
og mikla efnislega velmegun.
Tækniframfarirnar hafa síðan
aukizt jafnt og þétt en velmeg-
unin reynzt nokkuð breytileg
og afslepp. Félagsmálastarfsemi
öll beið meiri og minni hnekki
og hefur ekki síðan hafizt til
fulls úr þeim öldudal. Þjóðin
varð skyndilega of önnum kaf-
in við margvíslegt fjármuna-
vafstur til þess að hún mætti
vera að því, að sinna þessum
meginþætti þroskavænlegs
mannlífs. Ungmennafélögin
urðu illa fyrir barðinu á þessari
óheillaþróun. Sumsstaðar lögð-
ust þau með öllu niður og hafa
ekki náð sér á strik á ný. Ann-
arsstaðar hafa þau að vísu rétt
við en einskorða sig sum þá
gjarnan við þrengra starfssvið
en áður. Hjá sumum þeirra er
starfsemin að mestu bundin við
íþróttaiðkanir. Það er út af fyr-
ir sig ekki að lasta því íþróttir
hafa alla stund verið veigamikið
stefnuskráratriði hjá félögun-
um en það er þó of takmarkað
svið fyrir jafn margþætta félags
málahreyfingu og ungmenna-
félögin voru. Því ber að fagna
þeirri liðsemd, sem félögin vilja
nú veita landgræðslumálunum.
Þau fá þar fangs á nýju verk-
efni, sem víkkar starfssvið
þeirra og er jafnframt þýðingar
mikið þjóðnytjamál.
Sumir vilja vekja upp þegn-
' skylduhugmyndina á nýjan
i leik. Formælendur hennar
H benda m. a. á, að úr því að er-
(Framhald á blaðsíðu 6).

f*