Dagur - 04.02.1970, Blaðsíða 4

4
5
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Símar 1-11-66 og 1-11-67
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Bjömssonar h.f.
Rækta úthafsf isk
MÖNNUM er loks farið að skiljast,
að útliöfin eru ekki ótæmandi auð-
lindir, sem þau hafa oftazt verið tal-
in. Fiskistofnamir em víða að ganga
til þurrðar. Hvalir em víða aldauða
en á öðrum stöðum hefur friðun
haldið í þeim lífinu. Hið sama getur
orðið bæði um bol- og flatfisk, svo
ekki sé nú minnst á síldina. Hinar
gengdarlausu fiskveiðar hafa víða
orðið meiri en fiskstofnamir þola,
og aflinn fer minnkandi ár frá ári.
Þessu hefur verið mætt með meiri
veiðitækni og fullkomnari veiðiskip-
um. Brátt kemur að því, að hin
aukna tækni vegur ekki upp á móti
rýmun fiskstofnanna nema að litlu
leyti og þá er illa komið. En ennþá
er þróunin sú, að sífellt fleiri skip
með stórbættan veiðibúnað, elta
þverrandi fiskigöngur um höfin. Og
menn velta því fyrir sér, livar þetta
ógnar kapphlaup muni enda.
í brezka tímaritinu Economist em
þessi mál rædd nýlega og em þar
settar fram hugmyndir um gjörbylt-
ingu í þessum málum. Ritið segir
frá aukinni fiskrækt í ám og vötn-
um og þó fyrst og fremst í söltum
sjó, í víkum og vogum og búmm.
Kunnugt er hversu háttað er fisk-
rækt í fersku vatni og hefur sú rækt-
un lengi verið stunduð í öllum ná-
lægum löndum en ekki hér svo
orð sé á gerandi. Ræktun údiafsfiska
hefur verið reynd á þann veg, að ala
upp fiskana að nokkru og sleppa
þeim síðan. Þetta hefur ekki borið
eins góðan árangur og menn væntu.
En nú eru hins vegar uppi miklar
ráðagerðir um það, segir í tímarit-
inu, að ala sjávarfiska á búgörðum
þar til þeir hafa náð heppilegri
markaðsstærð. Þykir sennilegt, að
slík ræktun, þótt dýr sé, muni í fram-
tíðinni geta keppt við útgerðina.
Japanir rækta úthafsfisk á þennan
hátt, m. a. á fiinm opinberum bú-
görðum og framleiða þau, ásamt
mörgum einstaklingum 500 þús.
tonn af flatfiski og ostrum og er sá
árangur mikill.
Ýmsar tegundir kola og skelfiskur
eru taldar auðræktaðar tegundir og
kolinn vex mjög fljótt. Bretar gera
tilraunir í fiskrækt við Hunderston-
kjarnorkustöðina, er gefur mikið af
heitu vatni, sem eykur vaxtarhraða
fiskanna. Það væri vel hugsanlegt,
segir Economist, að á þennan hátt
megi rækta fjórðung fiskmagnsins á
heimamarkaðinum, eða ræktun þess
magns af fiski, sem 250 togarar veiða
nú.
Hvað sem byltingu í ræktun út-
liafsfiska á svokölluðum búgörðum
(Framhald á blaðsíðu 2)
Ávarp i tilefni evrópska náffúruverndarársins 70
SÚ DEILD Evrópuráðsins, sem
fjallar um auðlindir náttúrunn-
ar og verndun þeirra, hefur sam
þykkt að helga árið 1970 nátt-
úruverndarmálum, og mælzt til
þess að svo verði gert í öllum
aðildarríkjum ráðsins. Af því
tilefni senda Samtök um nátt-
úruvernd á Norðurlandi út eftir
farandi ávarp.
l.
1. Náttúruvernd miðar fyrst
og fremst að varðveizlu hinna
lífrænu auðlinda náttúrunnar
og skynsamlegri og 'hóflegri
nytjun þeii-ra, svo að þær geti
haldið áfram að vera arðgæfair
um alla framtíð.
2. Náttúruvernd er mótfallin
rányrkju, í hvaða mynd sem
hún birtist, og vill leitast við að
endurskapa þau verðmæti, sem
farið hafa forgörðum vegna
óhyggilegrar notkunar.
3. Tilvera lífsins á jörðinni er
undir því komin að þetta heppn
ist. Náttúruvemd er því allra
hagur og allir ættu að geta sam
einast um hana, hvar í flokki
sem þeir standa. Náttúruvemd
er framtíðarstefna, stefna lifsáns
á jörðinni.
II.
1. Fáir spilla náttúrunni af
ásetningi, heldur er oftast
skammsýni eða hugsunarleysi
inn að kenna. Með upplýsingu
og fræðslu má oft ná miklum
árangri.
2. Stundur eru þó sterkir hags
munir annars vegar. í slíkum til
fellum þarf að leita aðstoðar lag
anna. Góð náttúruvemdarlog
eru því mikilvæg, en íslenzk lög
um náttúruvemd eru ní ú end-
urskoðun.
3. Með vísindalegri rannsókn
má oftast sjá fyrir afleiðingar
hvers konar ígripa í náttúruna.
Hver sem fremur sMkt ígrip er
því ábyrgur gerða sinna.
m.
1. Náttúra er fólkið sambland
af óteljandi þráðum og þáttum,
einkum þó hinn lifandi hluti
hennar. Á hverjum stað og tíma
skapast jafnvægi milli þessai-a
þátta. Þar sem maðurinn kemur
við sögu bætist við nýr þáttur
og ruglar jafnvægið.
2. Jafnvægi náttúrunnar verð
ur ekki skihð til hlítar, nema
með nákvæmri og ýtarlegri
rannsókn. Rannsókn náttúmnn
ar er því nauðsynlegm- undan-
fari náttúruvemdar.
IV.
1. Ymiss konar tilbúin eitur-
efni og úrgangsefni frá hús-
haldi og iðnaði, ógna nú öllu
lífi á jörðunni. Þau berast með
vindum og hafsti-aumum heims-
homanna á milli og menga loft,
vatn og sjó. Ekkert land sleppur
við þessa ógnun.
2. Þessi hætta er nú orðin
mörgum mönnum Ijós, og víða
hafa verið gerðar ráðstafanir til
að minnka hana. Þó er talið, að
hún aukist stöðugt, og em marg
ir uggandi run framtíð jarðlífs-
ins af þeim sökum. Hér hafa
náttúruvemdarmenn mikið
verk að vinna.
V.
1. Náttúruvemd viðurkennir
rétt mannsins til að byggja land
ið og hagnýta sér gæði þess, svo
framarlega sem það leiðir ekki
til varanlegra skemmda á landi
eða lífi.
2. Þar sem menn hafa búið
um aldaraðir og nytjað náttúm-
gæðin hófsamlega, hefur fyrir
löngu skapazt nýtt jafnvægi,
sem maðurinn er sjálfur þáttur
í. Jafnvel hús og önnur mann-
virki heyra því til. Þetta jafn-
vægi ber að varðveita, og stefna
að því hvarvetna, þai’ sem land
er byggt.
3. Hæfilega byggt land er oft
fegurra en óbyggt, einkum ef
landið er annars vel fallið til
búsetu. En það er ekki sama
hvemig landið er byggt. Hús,
brýr og vegi þarf að gera svo
úr garði, að ekki valdi stórum
spjöllum á landslagi eða heildar
mynd byggðarinnar.
4. Ymiss konar menningar-
og atvinnusögulegar minjar eru
víða orðnar óaðskiljanlegur
hluti náttúrunnar. Stuðla ber að
varðveizlu slikra minja og heim
ildum, sem þeim eru tengdar.
5. Allir menn hafa einhverja
þörf fyrir samvistir við óspillt
náttúrufar og sumum er það
hrein lífsnauðsyn. Náttúru-
vemdin vill vinna að því að
tryggja öllum þennan rétt,
skipulega og án þess að leiði til
örtraðar á því landi, sem þeirn
var ætlað að njóta.
VI.
1. Tæknin gerir nú mannin-
tun kleyft að komast til hirma
afskekktustu og fjarlægustu
staða. Enginn blettur á jörðunni
eða næstu jarðstjörnum er því
óhultur fyrir honum og ígripum
hans. Því ber brýna nauðsyn til
að vemda viss óbyggð svæði
með meina eða minna fullkom-
inni friðlýsingu.
2. Slík friðlýsing gegnir því
hlutverki, að varðveita sýnis-
horn þeirrar náttúru, sem nú er
til á jörðunni, til skoðunar og
rannsókna, yndis og ánægju
þeim sem síðar lifa á jörðunni.
3. í sama skyni ber að forðast
að útrýmt sé tegundum dýra
eða plantna, eða þeim sé fækk-
að svo að hætta sé á útrýmingu.
4. Náttúrufyrirbæri, sem em
sérstök eða einkennandi fyrir
eitthvert land eða landshluta,
ber að sjálfsögðu að varðveita,
og sama er að segja um fyrir-
bæri sem eru að flestra dómi
óvenju fögur, eða hafa mikið
vísindalegt gildi fyrir rannsókn
landsins.
5. Allar skemmdir á náttúr-
unni ber að forðast, hvar og
hvenær, sem þær eru fram-
kvæmdar. Beri brýna nauðsyn
til að valda skemmdum á henni,
þarf að athuga vandlega hvort
meira vegi, skemmdimar og af-
leiðingar þeh-ra, eða það hag-
ræði sem menn telja sig ná.
6. í slíkum tilfellum verður að
hafa í huga, að skemmdir á
náttúrunni verða sjaldan bætt-
ar svo að gagni komi Þær em
því ævarandi skaði, en hagræð-
ið oft stundarhagnaður.
VII.
1. Samtök um náttúruvemd
á Norðurlandi vora stofnuð til
að vinna að framgangi náttúm-
verndar í fjórðungnum, eftir
þeim markmiðum, sem hér hafa
verið tahn. Sa-mtökin eru óbund
in og óháð öllum öðmm sjónar-
miðum en þeim, sem á hvrejum
tíma teljast aðalinntak náttúru-
vemdar.
2. Samtökin em byggð upp af
áhugafólki um allt Norðurland,
og eru öllum opin, sem vilja
vinna með þeim að náttúru-
vemd í þeim anda er að ofan
greinir. Félög og fyrirtæki geta
gerzt styrktaraðilar samtak-
anna.
3. Samkvæmt Iagauppkasti,
sem laigt verður fyrir næsta aðal
fund, kjósa félagar í hverfu hér
aði, þijá menn úr sínum hópi í
fulltrúaráð. Aðalfund skal halda
árlega, til skiptis í héruðunum,
og er öllum félögum heimilt að
sækja hann með fullum réttind
um. Aðalfundur kýs fimm
manna stjórn, eftir tillögum full
trúaráðs. Heimilt er að stofna
deildir innan samtakanna.
4. Næsti aðalfundur og fram-
haldsstofnfundur samtakanna
verður haldinn á Akureyri
næsta vor. Auk aðalfundar-
starfa verður þar fjölbreytt
kynningai'dagskrá, með erind-
um, myndasýningum og skoð-
unarferðum.
5. Náttúrugripasafnið á Akur
eyri hefur látið gera veggmynda
sýningu um náttúmvernd á
Norðurlandi, og hefur hún þeg-
ar verið sýnd á Akureyri við
góða aðsókn. Næsta vor og sum
ar verður hún væntanlega sett
upp á ýmsum öðrum stöðum á
Norðurlandi.
VII.
1. Samtök náttúruvemdar-
manna á Norðurlandi eru enn
of fámenn og fátæk af fjárhlut.
Styrkur þeirra er undir því kom
inn, að sem allra flestir sem
hlynntir eru þessum málum,
Sameinist þeim og sem víðast í
fjórðungnum.
2. Ekki verður til þess ætlast,
að aHir félagsmenn hafi jafn
mikinn áhuga á öUum þeim
málaflokkum, sem náttúmvemd
in hefur á stefnuskrá sinni.
Minna má þar duga. Þrátt fyrir
það ættu þeir að geta sameinast
okkur og unnið þannig að fram
gangi áhugamála sinna.
3. Náttúruvernd kostar einnig
fé. Þrátt fyrir það, að aUir trún
aðarmenn samtakanna vinna
störf sín ólaunuð, er þó jafnan
einhver kostnaður í sambandi
við ferðir, fundi, samskipti við
önnur félög, kynningu, eftirlit
o. s. frv.
4. Þess er fastlega vænzt, að
margir verði til að ganga í sam-
tökin á þessu ári, og að ýmis
félög, félagasambönd, fyrirtæki
og stofnanir, telji sér málefni
samtakanna svo skyld, að þau
vilji gerast styrkjendur þeirra.
5. Heimilisfang samtakanna
er fyrst um sinn Náttúrugripa-
safnið á Akureyri, pósthólf 580,
Akureyri.
GleðHegt náttúmverndacár.
Tjöm í Svarfaðardal, 7. jan. ’70.
Hjörtur Eldjárn Þórarinsson,
Tjörn.
Helgi Hallgrímsson,
Víkurbakka.
Ami Sigurðsson,
Blönduósi.
Egill Bjarnason,
Sauðárkróki.
Jóhann Skaptason,
Húsavik.
Norrænir áhugamenn um leiklisf þinga
í SÍÐUSTU viku komu hingað
til landsins stjórnarmenn nor-
rænna áhugamannaleikhúsráðs
(Nordisk amatörteater rád) og
héldu hér fund. En í marz í
vetur miyn Bandalag ísl. leik-
félaga gerast aðili að ráðinu. En
sjö bandalög eru í því nú, frá
hinum Norðurlöndunum.
Tilgangurinn með þátttöku ís
lendinga er sá, að vinna að
nánara samstarfi,
Ymis athyglisverð verkefni
eru framundan á vegum ráðsins.
í maí í vor verður þing áhuga-
leikhúsfólks í Kungalv í Sví-
þjóð. í sumar stendur ráðið að
sumarbúðum unglinga í Dan-
mörku, sem alþjóðasamtök
áhugaleikhúsfólks, IATA, eiga
einnig aðHd að. Þátttakendur
munu starfa í tvær vikur að
leiksýningum. Þá verður þingað
um bamaleikrit í Ás í Finn-
landi. Og á næsta ári verður
efnt til norrænnar leikhúsviku
áhugamanna í Gautaborg, þar
sem leikflokkar aðHdarþjóða
munu efna til sýninga.
Þorraspjall um þjóðarmálin
MÖRGUM varð bylt við þegar
útvarpið hafði það eftir Hag-
stofunni, að hin árlega fólfcs-
fjölgun hér á landi hefði minnk
að um þúsund manns á árinu
sem leið, miðað við næsta ár á
undan og væri hér um útflutn-
ing að ræða. Þúsund manns
hefði flutt búferlum frá íslandi
til annarra landa á árinu 1969.
Surnir kenna þetta stjómarfar-
inu, aðrir vaxandi alþjóða-
hyggju og minnkandi tengslum
við land og þjóð. En hverjar
sem ástæðurnar kunna að vera,
er hér mikið áhyggjuefni á ferð.
í þessum útflytjendahóp em
Reykvíkingar áreiðanlega mjög
fjölmennir, enda hefur höfuð-
borgin áreiðanlega meira sam-
band við umheiminn en aðrir
landshlutar.
Þegar blaðið fór í prentun var
Alþingi í þann veginn að gera
fjögurra vikna hlé. Til þess
munu vera tvær ástæður. í
fyrsta lagi á Norðurlandaráð að
koma saman í Reykjavík um
næstu helgi og mun það leggja
undir sig bæði Alþingishúsið og
Þjóðleikhúsið í vikutíma eða
svo. Hingað kemur fjöldi fuH-
trúa frá þjóðþingum Norður-
landa, en auk þess starfsfólk,
blaðamenn o. s. frv. og mun
samkoman setja svip á Reykja-
vík á meðan hún stendu.r, hver
sem árangur hennar verður að
öðru leyti. Hvorki mun íslenzka
töluð á þessu þingi eða prentúð
þótt haldin sé á íslandi.
Önnur ástæða fyrir hinu
langa þinghléi mun vera sú, að
ríkisstjórnin telji sig þurfa að
losna við þingið til að fá tíma
til að semja ný stjórnarfmm-
vörp. Ef svo er, gæti það stutt
þá skoðun, að ráðherrar eigi
ekki að sitja á Alþingi.
Síðan Alþingi kom saman að
nýju 12. janúar hefur það m. a.
unnið að því að afgreiða nokkur
fylgifrumvörp EFTA-málsins,
sem ekki vannst ráðmm til fyr-
ir jól. Fjármálaráðherrann vHdi
að vísu afgreiða bæði tollski-á
og söluskatt fyrir jól ,,í einum
hvelli“, rétt fyrir þingfrestun,
en þingmenn töldu þessi stór-
mál þurfa nánari athugunar við
og reyndist það rétt, því á toH-
skránni er þingið nú búið að
gera 170 breytingar eða vel það,
með samþykki ráðherrans, en
feHdar voru tHlögur Framsókn-
armanna um niðurfeUingu toUa
á ýmsum vélurn vegna atvinnu-
vesganna.
Talið er, að tekjuauki ríkis-
sjóðs af 45% hækkun söluskatts
ins, nemi 800—900 mH'ljónum
króna á ári og muni um 25%
samsvara lækfcun tolla af vör-
um frá EFTA-löndum en um
20% vera bein skattahækkun.
Mun söluskatturinn nú vera
orðinn langliæsti tekjustofn rík
issjóðs og leggst hann jafnt á
allt, sem hann er lagður á, brýn
ar nauðsynjar sem lúxusvömr.
Ef Sjálfstæðisflokkurinn hefði
verið í stjórnarandstöðu, hefðu
skattahækkanirnar, sem orðið
hafa í ráðherratíð Magnúsar
Jónssonar, verið kallaðar „dráps
klyfjar“.
í Reykjavík er þó meira rætt
um kvennaSkólamálið þessa dag
ana. Skiptist fólk í harðsnúnar
fylkingar með og móti, hvort
leyfa eigi Kvennaskólanum í
Reyfcjavík að bæta við sig
menntaskóla. Hér þarf raunar
fleira til að koma en leyfið eitt.
Menntaskóli kvenna þyrfti auð-
vitað að fá húsnæði, sem ríkið
yrði að 'koma upp og svo að
greiða reksturskostnaðinn eins
og við hliðstæða skóla. í Reykja
vík virðist nú Kennaraskólinn
búa við mest þrengsli, miðað við
aðsókn og víðsvegar um lands-
byggðina t. d. hér á Akureyri,
bíða menn eftir ríkisframlagi tH
bráðnauðsynlegra skólahúsa,
með eftirvæntingu. □
JON H. ÞORBERGSSON:
FURÐULEGAR RÁÐAGERÐIR
SVO má telja fyrirætlanir þær,
sem rafveitumar liugsa sér að
framkvæma hér í Suður-Þing-
eyjarsýslu. Með því að veita ám!
úr sínum eðlilegu farvegum og
setja 57 metra háa stíflu neðst
í Laxárdal. Ef þessi óliæfa yrði
framkvæmd, má búast við
þessu: *
1. Laxveiði í Skjálfandafljóti
myndi hverfa.
2. Ágæt silungsveiði í Svartár
vatni í Bárðardal mundi hverfa.
3. Framengjar í Mývatnssveit,
sem eru sama sem tún margra
bænda, mundu stórskemmast
eða eyðileggjast með öllu.
4. Vegna hækkunar á vatns-
borði Mývatns og auknum sand
burði í það, eru hlunnindi þess
í hættu, svo og tún og graslendí
með vatninu.
5. Með stíflunni neðst í Lax-
árdal mundi ■ liann fyllast af
vatni og þannig heil sveit fara í
eyði og liin ágæta stangveiði
þar ónýtast.
6. Laxveiði í Laxá í Aðaldal
hlyti að spillast og áin þar um-
turnast. En þar er hún jafnvel
merkilegasta stangveiðiá í
Evrópu.
7. Ilér á jarðskjálftasvæði, og
jafnvel hvort sem er, gæti það
komið fyrir, að hin 57 metra liáa
stífla neðst í Laxárdal, bilaði og
mundi þá vatnsflaumurinn
drepa menn alla og skepnur i
Noi-ræna áhugaleikhúsmanna
ráðið stendur fyrir námskeiðum
fyrir fomstumenn leikfélaga
(áhugaleikflokka), lætur þýða
og dreifir leikritum, og stuðlar
að gagnkvæmum heimsóknum
leikfélaga með sýningar til ann-
arra félaga.
í Bandalagi íslenzkra leik-
- Meira en þúsund .. .
(Framhald á blaðsíðu 8)
þar um 163 á árinu. Næstfjöl-
mennasta sýslan er Gullbringu-
sýsla með 7.750 íbúa, en í GuU-
bringu- og Kjósasýslu eru sam-
tals 11.251 íbúi.
öllum Aðaldal, fylla þar aDt
með aur og leðju og eyðileggja
öll mannvirki.
8. Það er talað inn, að með
þessu fengist ódýrt rafmagn, en
það gæti nú brugðist ef rafveit-
an yrði að greiða þúsundir
milljóna króna í skaðabætur
fyrir spjöll á verðmætum hér-
aðsins, í bráð og lengd.
Við Suður-Þingeyingar eig-
um vötn, Iönd og hlunnindi þau,
sem rafveitan hyggst að taka til
svo hrottalegrar meðferðar og
niunum aldrei líða, að svo verði
gert og neyta til þess aðstöðu í
lögum og stjórnarskrá þjóðar-
innar.
Mega því upphafsmenn þess-
ara ráðagerða strax fara að
hugsa þessi mál á annan hátt
en þennan. Eignarnám kemur
hér-aldrei til greina.
Það er víst, að þjóðin getur
haft miklar tekjur af erlendu
skenuntiferðafólki. Þar er Suð-
ur-ÞingeyjarsýsIa betri höfuð-
stóll, en flest önnur héruð lands
ins, eins og hún er nú og eins
,fyrir innlent fólk og þá likal
atvinnuvegur fyrir liéraðsbúa.
Slíkt yrði meira og minna eýði-
lagt ef framangreindar fjarstæð
ur yrðu að verulcika. Slíkt má
ahlrei ske.
25. janúar 1970
Jón H. Þorbergsson.
Fjölgaði um 267 í Norðurl.
eystra.
í Reykjaneskjördæmi varð
fjölgunin mest af kjördæmun-
um, en þar fjölgaði um 679 (og
er þá Reykjavík ekki undan-
skilin) og eru þar nú 37.272 íbú-
ar. f Vesturlandskjördæmi em
nú 13.207 íbúar og fjölgaði um
69. í Vestfjarðarkjördæmi fækk
aði um 112, og eru þar nú 10.133
ibúar. f Norðurlandskjördæmi
vestra fjölgaði um 25 íbúa og
eru þar nú 9.998 íbúar. í Norðulr
landskjördæmi eystra fjölgaði
íbúum um 267 og eru nú 22.078.
í Mývatnssveit fjölgaði íbúum
um 24. í Austurlandskjördæmi
fjölgaði íbúum um 43 og em nú
11.279. í Suðurlandskjördæmi
fjölgaði um 38 íbúa og eru íbú-
ar þar nú 17.976.
Fólkfæsti hreppurinn er Loð-
mundarhreppur, sem fyrr, með
1 íbúa, en í Flateyjarhreppi á
Skjálfanda em nú 5 íbúar en
voru áðtrr 8. f Grímsey hafði
fjölgað um 2 og eru þar nú 89
íbúar. □
- Húnavellir í A.-Hún.
(Framhald af blaðsíðu 1).
nemendur í heimavist en skóla-
stofur eru fyrir 120 nemendur
og er það sú tala er skólinn á
að rúma er by.ggingutm, þeim er
áður getur, er lokið. Má því
segja að Austur-Húnvetningar
hyggist að sjá vel fyrir mennt-
un æskufólksins í héraðinu í
næstu framtíð.
Byggingakostnaður Húna-
valla er nú um 33 miUj. króna.
Skólinn er teiknaður af Birni
Olafs arkitekt, Reykjavík, en
verkfræðistörf hefir Verkfræði-
stofan Hönnun og Rafteikn s.f.
annazt.
Aðalverktaki við byggingar-
framkvæmdir hefir Fróði h.f. á
Blönduósi verið en yfirsmiðu(r
Einar Evensen byggingameist-
ari, Blönduósi, sem einnig hefir
haft aðalumsjón á hendi með
öHum framkvæmdum. Aðrir
verktafcar hafa verið: Bjarni Ó.
Pálsson, pípulagningameistari,
Reykjavík, annaðist pípulagnir,
PáU Þorfinnsson, rafv.m., Höfða
kaupstað, raflagnir, Haraldur
Hróbjartsson og Ragnar Guð-
mundsson, múrarameistarar úr
Skagafirði, múrverk, og Guð-
bjartur Þ. Oddsson, málara-
meistari, Blönduósi, málningu.
Bygginganefnd Húnavalla er
skipuð oddvitum þeirra hreppa
er að skólanum standa, en for-
maður hennar hefir verið Grim
ur Gíslason oddviti Áshrepps,
en reikningshaldari Torfi Jóns-
son oddviti Torfalækjarhrepps.
Húnavellir standa í miðju
héraði og ríkti alger eining um
staðarvalið og byggingu skólans.
Starfsemi HúnavaUa hefir
líka farið vel af stað svo tUefni
gefur tH bjartsýni um framtíð-
ina. (Fréttatilkynning)
félaga eru nú 45 félög, sem setja
á svið um 40—50 leifcrit (af
fullri lengd) á ári, og eru þær
sóttar að jafnaði af um 30.000
áhorfendum. fslenzk áhugaleik-
félög fá ym 1300.000 kr. í styrk
frá ríkinu árlega, en bandalagið
250.000 ki'. Að sögn Sveinbjöms
Jónssonar er skortur á íslenzk-
um leikhúsvei'kum aðalvanda-
mál leikfélaganna hér.
1 stjórn Norræna áhugaleik-
húsmannaráðsins em: Lennart
Engström fi'á Svíþjóð, Bjax-ne
Lpnegren fi-á Finnlandi, Ai'ne
Aabenhus frá Danmörku.
Leiklistarráðunautur Banda-
lags íslenzkra leikfélaga er
Sveinbjöm Jónsson. Kom hann
ásamt stjóminni hingað til
Akureyrar fyrir helgina, sáu
Gu(Una hhðið og sátu miðdegis-
verðax'boð Leikfélags Akux-eyr-
ar. □
Sitjandi: Ásgeir Magnússon, framkvæmdastjóri Samvinnutrygg-
inga og Andvöku- og Ólafur Sverrisson, kaupfélagsstjóri í Borgar-
nesi. Standandi: Björn Vilmundarson, deildarstjóri og Bjarni
Þórðarson, tryggingafræðinguir. ,
Hóplíftryggingar njóla vaxandi vinsælda
Kaupfélag Borgfirðinga tryggir starfsfólk sitt
NÝLEGA var undirritaður
samningur við Líftrygginga-
félagið Andvöku um hóplíf-
tryggingu á starfsfólki Kaup-
félags Boi’gfirðinga. Felur hann
í sér líftryggingu á hveijum
starfsmanni að upphæð kr.
200.000.00. Mun kauþfélagið
greiða helming iðgjaldsins og
starfsfólkið sjálft hinn helming-
inn. Hér er um meifcan áfanga
að ræða, sem vert er að minnast
á sérstaklega.
Hvað eru hóptryggingar?
Hóptx-yggingar em ætlaðar
stai'fsfólfci fyrirtækja, félögum í
félagssamtökum eða öðrum hópi
manna, sem vilja skapa fjöl-
skyldum sínum áðurnefnt ör-
yggi. 20 menn eða fleiri geta
tryggt sig sem hóp. Tryggingar-
fjárhæðin verður einungis
greidd við andlát manns í
tryggðum hópi og þá til ek'kjui
hins látna, barna hans eða lög-
erfingja. Á þennan hátt fá við-
komandi menn slíkt öryggi á
stórum ódýrari hátt en hugsan-
legt er með nokkru öðm móti.
Við slíkar hóptryggingar er
hægt að veita kjör, sem eru
óhugsandi, ef hver tryggir fyrir
sig, enda einstaklingstryggingar
að ýmsu leyti annars eðlis.
Hóptryggingar og fyrirtæki.
Erlendis hafa hóptryggingar
tíðkazt í 25—30 ár, og hafa gef-
izt með ágætum. Er algengast
að hópar starfsmanna hjá ein-
stökum fyrh-tækjum taki slíkar
tryggingar, og hafa fyrirtækin
þá oft aðstoðað við trygginguna
á ýmsan hátt. Oft hafa fyrir-
tækin greitt einhvem hluta
iðgialdsins, sem venjxtlega er
óveruleg upphæð, en þó hefur
slík umhyggja reynzt afar vin-
sæl meðal starfsfólksins og oxð-
ið til að auka samhug þess og
velvild í garð atvinnui'ekand-
ans. Auk þess er kostnaður við
slíka þátttöku í tryggingum víð-
ast frádráttarbær til skatts svo
sem launagreiðslur.
Hvað, ef þér fallið frá?
Hver fjölskyldumaður með
Fleslir vegir færir aS nýju
í MIKLU noi'ðaustanveðri noi'ð
aiHands um helgina urðu flestir
vegir ófæi'ir og allir fjallvegir.
í gæi-morgun var bílum hjálpað
af Vegagerðinni yfir Oxnadals-
heiði og gékk gi-eiðlega og Holta
vörðuheiði var einnig opnuð þá.
Dalvíkui'vegur varð ófær á Há-
mundarstaðahálsi og var ekki
í'uddur í gær, en á að gera það í
dag. Verið var í gær að ryðja
snjó af Svalbai-ðssti'andai'vegi
og opna veginn til Húsavíkur.
Vegir í næsta nági'enninu, svo
sem í hreppunum framan Akrn'
FRÁ SKÁKFÉLAGINU
NÝLOKIÐ er haustmóti félags-
ins. Úrslit urðu: Júlíus Bogason
með 11 vinn. 2.—5. ui'ðu með
8 vinninga hver: Jóhann Snorra
son, Jón Björgvinsson, Hjör-
leifur Halldói'sson og Ævar
Ragnarsson.
Áformað er að hefja starfs-
hópakeppni næstkomandi
fimmtudagskvöld að Varðborg.
Einnig er áformað að halda
hér skákmót um næstu mánað-
armót með sterkum aðkomu-
skákmönnum.
(Aðsent)
eyrar, voru mjög þungfærir en
unnið var að því að hi'einsa þá
í gær. Munu því flestir vegir
verða færir í dag, ef veður fyH-
ir þá ekki á ný. Q
ábyi'gðartilfinningu hlýtur að
hafa velt þeirri spurningu fyrir
sér og gert upp við sig, hvemig
konan og bömin fæm að, ef
hann féUi frá. Orlög sín fær eng
inn umflúið og það er efcki
vai'legt að treysta góðri heilsu
og trúa því, að ekkert geti kom-
ið fyrir.
Öll þekkjum við dæmi um
sorgleg örlög ekfcna og bama
þeirra, er menn hafa fallið frá
skyndilega. Hið opinbera hefur
gert margt tH að létta slíkt hlut-
skipti, en þó nægja þær að-
gerðir engan veginn. Atvinnu-
rekenduim og samstarfsmönnum
ber engin lagaleg skylda til að
hlaupa undir bagga, en finnst
oftast siðferðileg skylda hvíla á
sér. Þegjandi leggja menn eitt-
hvað af mörkum — og döprum
hug er það þegið.
Hóptryggingar eru svar trygg-
ingavísindanna við þessum
vanda. Þær skapa hið nauðsyn-
lega öryggi á sanngjaman, ódýr
an og viðeigandi hátt.
Hóptryggingar og aðrar 1
tryggingar.
Hóptryggingar koma ekki í
staðinn fyi'ir liftryggingar ein-
staklinga. Upphæðir þeirra ei'U
alltaf lágmarksti'ygging, sem
hver einstaklingur ætti að hafa.
Vitað er, að fleiri kaupfélög
hafa nú ákveðið að tafca svipaða
lífti-yggingu og Kf. Borgfix’ðinga
og ýmsir starfs- og félagahópar
hafa sýnt verulegan áhuga.
21. janúar 1970.
Bernharð Paisson
Fæddur 27. ágúst 1903. — Dáinn 29. desember 1969.
KVEÐJA FRÁ ELFU
Vaskur maðu-r veginn ekur
verkin öll hann lofa skjótt
þegar orkan þrjóta tekur
þá er gott að sofna rótt.
Fregn að mörgum hanni hleður
höggvið er á lífsins streng1
þegar sveitin þögul kveður
þekktan lial og góðan dreng.
Vel þú heilum vagni ekur
veginn inn á Ijóssins strönd
víst er eitt að við þér tekur
vinaliópur, móðurhönd.
(A. Ó.)