Dagur - 28.04.1971, Blaðsíða 5

4
3

Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Símar 1-11-66 og 1-11-67
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Bjömssonar h.f.
LÝÐRÆÐISSKIPULAG
FRAMSÓKNARFLOKKSINS
FLOKKSÞIN G Framsóknarflojcks-
ins, hið 15. í röðinni, sem haldið var
í Reykjavík 16.—20. apríl sl., vakti
mikla athygli í höfuðborginni og
raunar um land allt. Mikið fjöl-
menni var þar og þátttaka ungs fólks
meiri en nokkru sinni fyrr. Stjórn-
málayfirlýsing þingsins liefur þegar
verið birt og hinar sérstöku ályktan-
ir um ýmsar greinar landsmálanna
munu verða birtar nú á æstunni.
Þingið var „oj>ið“ og er það nýlunda
í íslenzkum stjórnmálum. Blaða-
mönnum frá andstæðingunum var
boðið þangað og hverjum sem var
heimilt að hlýða á umræður. Sjálf-
stæðisflokkurinn, sem nú heidur
landsfund sinn, treysti sér ekki til að
starfa þannig fyrir ojmum tjöldum.
Það vakti einnig athygli á flokks-
þinginu, að andstæðingar Framsókn-
arflokksins höfðu talið sér trú um,
að klofningur væri í flokknum. En
á flokksþinginu kom í ljós, að þarna
hafði verið um þjóðsögu að ræða og
óskhyggju andstæðinga. Gátu menn
raunar sagt sér það sjálfir, fyrirfram,
að flokkur, sem býzt við klofningi,
heldur ekki „ojjin" þing.
Það liefur hins vegar komið í ljós,
að sumir gestir flokksþingsins eru
fremur ófróðir um skijjulag og starfs
hætti flokksins. Flokksþingið fyrir
landið allt, kemur að jafnaði saman
fjórða livert ár, og mæta þar kjömii;
fulltrúar flokksfélaga. En flokks-
félag hvers kjördæmis liafa með sér
sérstakt kjördæmissamband, sem ár-
lega heldur kjördæmisþing og kýs sér
sambandsstjórn. í miðstjóm Fram-
sóknarflokksins eiga nú sæti, sam-
kvæmt flokkslögum, 105 menn.
Mikill meirililuti þeirra er kosinn á
þingum kjördæmissambandanna, 9
á hverju eða samtals 72. Flokksþing
kýs 15 menn í miðstjórnina, en auk
þess eiga þar sæti þingmenn flokks-
ins, sem nú em 18 talsins. Af mið-
stjórnarmönnum eru a. m. k. 27 úr
samtökum ungra manna.
í framkvæmdastjórn, sem kosin er
árlega, em 14 menn og er formaður
SUF þar sjálfkjörinn en hinir kjöm-
ir af miðstjóm, þ. á. m. formaður
miðstjómar, sem er formaður flokks-
ins, svo og ritari og gjaldkeri.
Þessi 14 manna framkvæmdastjóm
fer með umboð miðstjórnar milli
miðstjómarfunda.
Rétt er að vekja athygli á því, að
með því að miðstjóm kjósi formann
og aðra framkvæmdastjómarmenn,
em áhrif kjördæmissambandanna á
val þeirra betur tryggð en ef þeir
væru kosnir á flokksþingi. En vegna
tíðarfars og af öðrum ástæðum getur
þingsókn úr fjarlægum kjördæmum
orðið minni en þau hafa rétt til. □
JÓNAS JÓNSSON ráðunautur:
HVERJIR EIGA LANDIÐ OG AUÐÆFI ÞESS?
SVAR TIL BRAGA SIGLRJÓNSSONAR
ÞANNIG spyr Bragi Sigurjóns-
son í Alþýðumanninum 11.
marz sl. En hann hefur einnig
flutt á Alþingi tillögu, þar sem
lagt er til að endurskoðuð og
endursamin verði löggjöf um
eignarráð yfir óbyggðum, stöðu
vötnum og fallvötnum í byggð-
um og óbyggðum, m. m. —
Spyr sá, sem ekki veit, má segja
um Braga í þessu tilliti. Hann
hefur verið allra manna hat-
rammastur í garð sýslunga
sinna fyrrverandi, sem standa í
harðri baráttu til að verja rétt
sinn. Þeir standa einfaldlega í
þeirri trú, að eignarrétturinn sé
enn friðhelgur hér á landi og
að við honum megi ekki hrófla,
nema að almannaheill krefji og
þá með eignarnámslögum
hverju sinni og sé þá eignin
bætt fullum bótum. — En
Bragi er á hinn bóginn jafn-
harður mecjhaldsmaður þeirra
óheppnu forsvarsmanna virkj-
unaraðila, sem misskildu svo
stöðu sína, að þeir töldu sér
fært að stytta sér leið framhjá
venjulegu réttarfari, og álitu sig
þess umkomna, að leggja nokkr
ar jarðir í eyði og undir vatn,
setja enn fleiri í hættu og spilla
hlunnindum þeirra og jafnvel
umhverfa vatnahverfum heils
héraðs. — Allt án þess að hafa
samráð við eigendur allra þess-
ara gæða — þá sem að þjóð-
félagið þó enn viðurkennir, sem
rétta eigendur og umráðamenn
viðkomandi lands.
Svo ofarlega er Braga þetta í
huga að hann spyr einnig: Hver
eigi rigninguna, sem skaparinn
lætur falla jafnt yfir rangláta,
sem réttláta? Mega nú ekki
þeir landlausu, einu sinni eiga
hlutdeild í rigningunni, fyrir
„Iandeigendaauðvaldinu“? —
Þessu verður að svara þannig:
— Ekki einu sinni rigninguna,
mega þeir eiga, sem yfirgefið
hafa landið, og valið sér annað
ævistarf en að erja sína fóstur-
mold og vinna fyrir sveit sína,
— eins og svo margir hafa orðið
að gera, — þeir verða einnig að
sleppa öllu tilkalli til þeirrar
rigningar, sem fellur á þá mold,
sem þeir hafa yfirgefið.
4000 bændum í 200 þúsund
manna þjóðfélagi eigi nær allt
landið með gögnum þess og
gæðum. Þjóðin öll gerir þetta
land byggilegt einn með öllum,
og allir með einum.“
Hún virðist ekki ljót hugsjón
jafnaðarmennskunnar þegar
Bragi bregður sér í hana, sem
hátíðaflík, enda ekki ekki snjáð
af hversdagsnotkun. í 12 ára
íhaldsþjónkun hefur þingmað-
urinn haft önnur ígangsklæði.

Vangaveltur sínar um það
hver eigi landið hefur Bragi á
þessum orðum: „í seinni tíð eru
menn farnir að velta því fyrir
sér í vaxandi mæli, hvort ekki
þurfi að taka til gagngerrar end
urskoðunar eignarhald og eign-
aryfirráð á landinu og auð-
æfum þess.
Um aldir ríkti hér á landi
bændaþjóðfélag, sem lifði að
meginhluta af því sem moldin
gaf af sér. Nú eru gerbreyttir
tímar, og eftirsóttustu auðæfi
landsins eru ekki lengur bund-
in moldinni, heldur vatninu,
sem um landið rennur: upp-
sprettuvatni til daglegrar
neyzlu í borg og bæ og bráðum
vísast útflutnings, heitt vatn til
upphitunar húsa og ylræktar,
straumvötn og stöðuvötn til
veiða og fallvötn til framleiðslu
rafmagns, hins ómissandi orku-
gjafa nútímans. Og menn taka
að spyrja: Hví skyldi vatnið,
sem fellur á landið úr skýjum
himinsins og safnast síðan sam-
an af landareign margra eða al-
menningum teljast endilega
eign þess landeigenda, þar sem
vatnið er statt á ferð sinni þeg-
ar það er tekið í notkun. Og
menn fylgja þessum hugsana-
gangi lengra: Er eðlilegt að um
sem við verðum að ganga út
frá, ef byggð á að lialdast mn
landið. Ef frá henni verður vik-
ið, og það liðið að mismunandi
landsnytjar séu aðskildar, þá
lenda „hlunnindin" það auð-
gripnasta og eftirsóttasta brátt
í höndum þeirra fjársterku, eða
þeirra, sem náðar njóta, en
sveitirnar standa rúðar eftir. Er
það kannski það sem þessir
„jafnaðarmenn“ vilja? Þeir eru
þó ekki að ræða um neina alls-
herjarþjóðnýtingu fasteigna í
landinu. Lóðir hækka þó hundr
að og sjálfsagt þúsundfalt í
verði, aðeins ef þær eru á „góð-
um stöðum.“ Ekki er talað um
það þó að þetta verði eingöngu
fyrir aðgerðir þjóðfélagsins, en
oft á engan hátt fyrir aðgerðir
eða verðleika eigendanna. Eða
hví eru húseignir svo misjafnt
metnar í landinu? Sumar
hækka sjálfkrafa, en aðrar falla
í vgrði, m. a. fyrir aðgerðir þjóð
fél'agsins. Þeir sem hæst tala
um „landeigendaauðvald“ bænd
anna og að taka þurfi eignir af
bændum ættu að athuga betur
fasteignamatið nýja. Þar er
hægt að sjá hverjir það eru sem
eiga hæst metnar eignir hér á
landi. Eða hvað ristir lu'in djúpt
jafnaðarmennskan?
Jónas Jónsson.
Lítum nánar á það, sem vitn-
að er til hér að framan. „Um
aldir rfliti hér á landi bænda-
Jijóðfélag, sem lifði að megin-
hluta af því, sem moldin gaf af
sér. Nú eru gerbreyttir tímar
og eftirsóttustu auðæfi landsins
eru ekki lengur bundin mold-
inni heldur vatninu.... o. s.
frv.“
Allt er þetta í þátíð, hér ríkti
bændaþjóðfélag og þá lifðu
menn af því, sem moldin gaf af
sér.
Af hverju lifum við nú Bragi
Sigurjónsson? Af hverju grund
vallast til dæmis Akureyri? Er
það ekki a. m. k. að hálfu af
því, sem moldin gefur af sér?
Og „nú eru gerbreyttir tím-
ar“ og þar sem hér ríkir eklti
lengur bændaþjóðfélag, aðrir
deila nú og drottna en þessir
fáu bændur, (B. S. telur þá
reyndar enn færri en flokki
hans hefur tekizt að gera þá)
þá er að dómi Braga ekki
ástæða til þess að þeir haldi
rétti sínum, og sjálfsagt að taka
a. m. k. það af þeim, sem eftir-
sóttast er í hans augum, — það
er vatnið.
Því er sagt við bændur: —
Þetta eru svo mikil verðmæti,
sem eru í höndum ykkar svona
fárra. Það eftirsóttasta tökum
við af ykkur, hinu megið þið
halda þangað til við gimumst
það líka.
Þeir menn, sem ræða um að
taka eigi hlunnindi jarðanna af
bændum, geta ekki gert sér
ljóst hvað það er, sem gefur
bændum ótvíræðan siðferðileg-
an rétt yfir landinu, en það er
þetta: Þeir sem búa í sveitum
og hafa gert það að ævistarfi
sínu að nýta gæði landsins,
þannig að þau koma allri þjóð-
inni til góða, rækta moldina,
nytja beitilöndin frá hafi til
hciða, þeir öðlast með því rétt
til allra annarra gæða, sem við
sömu svæði eru bundin.
Þetta er sú grundvallarregla,
Vel mætti hugsa sér, að allt
land og allar nytjar þess væru
í alþjóðareigu. Engu að síður
yrðu þó bændurnir þeir, sem
nytjuðu jarðirnar, urðu að hafa
rétt til að nytja öll gæði þeirra,
þau auðgripnustu yrðu ekki
með neinni sanngirni skilin
undan.
Enginn helgar sér í raun og
veru land með öðru en nýta
það. Það hefur íslenzk bænda-
stétt gert og gerir enn um land-
ið allt, frá fjöru og fram til
jökla, á því byggist réttur henn
ar til landsins, hálendisins jafnt
og heimalandanna. Þetta veitir
þó bændunum engan veginn
rétt til að fara með landið
hvernig, sem þeim kann að
þóknast, heldur skyldar það þá
til að fara með það eins og sam-
vizkusamur maður fer með
hlut, sem hann fær að láni.
Bændur taka við landinu af
feðrum sínum og þeim ber að
skila því til eftirkomendanna
svo góðu, svo vel með förnu og
þeir hafa þekkingu og bolmagn
til. Bæjarbúarnir og þeir sem
valið hafa sér annað hlutskipti
og í flestum tilvikum hægara,
arðvænlegra og áhættuminna,
verða að sætta sig við minna
land til persónulegra yfirráða.
En samt sem áður eigum við
öll landið, það er landið okkar
j' þeim skilningi, að við liöfum
öll skyldum við það að gegna.
— Það voru forfeður allra nú-
lifandi íslendinga, sem neydd-
ust til að ganga of nærri land-
inu, svo að það ber sárin enn
eftir — allir íslendingar eru
jafnskyldir til að græða þau
sár. Við eigum einnig landið öll
í þeim skilningi, að allir hafa
jafnan rétt til að njóta þess,
fegurðar þess og töfra á ferðum
og í útilífi. Landið er og á að
vera öllum frjálst — þeim er
fara með friði og án þess að
spilla dýralífi eða gróðri. Þar
eru aðeins afgirt ræktarlönd
undanskilin. íslenzkir bændur
loka ekki löndum sínum, fyrir
umferð, og selja ekki aðgang
að þeim. Þeir örfáu staðir þar
sem getur að líta skilti með
•.letrunum svo sem: „Einkaveg-
ur, óviðkomandi bannaður að-
gangur“ eru ekki við hlið
bænda, heldur frekast við sum-
arbústaði bæjarbúa, en slíkt er
mjög algengt erlendis.
Samband sveitafólks og bæj-
arbúa, er hér mjög mikið og
gott. Ég hygg að það muni ekki
vera svo farsælt í öðrum lönd-
um. Þetta er báðum aðilum til
hags, ánægju og sæmdar. Þjóð-
inni er að þessu styrkur. Auð-
vitað á þetta sínar orsakir. Þær,
að langflestir eru bæjarbúar
sveitamenn að uppruna ef ekki
beint, þá eiga þeir þangað
skammt að rekja 2—3 ættliði.
Þeir eiga því hver sitt heima-.
hérað eða ættarstöðvar, sem
þeim eru kærar og sýna ræktar
semi. Svo er a. m. k. langflest-
um farið. Þó er þetta ekki alveg
einhlítt, sumum borgarbúum,
sem upprunnir eru í sveitum er
þannig farið að hjá þeim birtist
ranghverfa tilfinningalífsins í
því að þeim finnst sveitunum
og fólkinu í átthögunum allt of
gott. — Það muni lifa þar, seni
blóm í eggi og fá allt upp i hend
urnar, laxinn syndi upp á borð
þeirra, mjólkin, kjötið og eggin,
dúnninn og öll hlunnindin, allt
komi þetta án fyrirhafnar, að
því svo ógleymdu að bændur
lifi ekki a öðru én styrkjum.
Þessir menn hafa ábyggilega
áður borið sínar góðu tilfihning
ar til æskustöðvanna, en eftir-
sjáin hefur brotizt út á þennan
hátt. Það Væri of hátíðlégt að
vitna til frægustu orða Guðrún-
ar Osvífursdóttur í þessu sam-
bandi. Sem betur fer eru þessir
menn fáir, en hugsunarháttur
þeirra gefur skýringu á ótrú-
lega ótugtarlegri afstöðu ákveð-
ins lítils flokks til ákveðinnar
stéttar í landinu.
Það þjónar aðeins hinu illa að
etja stétt gegn stétt, og að egna
bæjarbúa gegn sveitafólki er
ófögur iðja. Bændur eru ekki,
nema síður sé, meiri kröfu-
menn en aðrir þegnar þjóðfé-
lagsins, og þeirra skerfur af því,
sem til skipta er, mældur í krón
um og aurum, er snöggt um
minni en annarra stétta, þó eiga
þeir vissulega sín verðmæti þó
önnur séu. Það situr því illa á
mönnum að krefjast þess að
forræði bænda yfir löndum
þeirra og vötnum, sé af þeim
tekið. Landið eigum við allir í
óbeinum skilningi, allir öðlumst
við nægilegt landrými að lok-
um.
„Við eignumst sjaldan öllu
meira en eina grafarlengd.“
Eigum við ekki að láta okkur
það nægja, Br^gi? □
Skátar liylla Tryggva Þorsteinsson á sextugsafmælinu.
(Ljósmyndastofa Páls)
gvi Þorsfeinsson skólastj. sextugur
SÉ andinn ungur, verður aldur-
inn áðeins skref í átt til fleiri
og stserri afreka. Tryggvi Þor-
-Steinsson er einn þeirra manna
er ellin ínær lítt að merkja sér.
Hann’.lilaér, bjÖrtum hlátri, með
kynslóð'morgundagsins og leið-
ir litlar hendur á braut til auk-
ins þroska, af sama kappi, góð-
vild Og umhyggju er ætíð áður
hefur einkennt starf hans sem
uppalanda.
Kvamtur er hann Rakel Þór-
-arinsdót-tur-frá Kollavik í Norð-
ur-Þingeyjarsýslu. Börn þeirra
eru þrjú og öll uppkomin.
Er ungir og aldnir vinir heim
sóttu þau hjónin í tilefni af-
mælisms, sl. laugardag 24. apríl,
var þeijn tekið af alkunnri
rausn, er fylgt hefur heimilinu
og er hluti af viðhorfi þeirra
hjóna til. nágrannanna, „sam-
slungið íslenzkri gestrisni.
Um 1957 lágu leiðir okkar
Tryggva saman. Mér sem öðr-
um, er. ho.num hafa kynnzt, var
strax Ijóst, að hann er óvenju-
lega ,-traustur og réttsýnn. Þá
var hann kennari í Barnaskóla
Akureyrar, en starfaði auk þess
flest kvöld vikunnar að öðrum
þátturo uppeldismála svo sem
skátastörfum og gæzlustörfum
í æskulýðsheimili stúkunnar að
Hóte.l Varðborg. Ég var þá um-
sjónarmaður hótelsins, ungur í
kennarastarfi og fann að af
. Tryggva mátti margt mikilvægt
nema. Nokkru síðar varð.hann
yfirkennari við skólann og til
þess valinn af Hannesi J.
Magnússyni skólastjóra og rit-
höfundi, Um 1964 tók hann við
skólastjórn og hefur gegnt því
Norræn ráðstefna
mn
RÁÐSTEIFNA um norrænt sam
starf á sviði bindindisfræðslu
var haldið í Hásselby-höll í
Stokkhólmi í lok febrúar sl.
Fjörutíu manns sóttu ráðstefn-
una, þar af tveir íslendingar,
Sigurður Gunnarsson kennari
og Sigurður Pálsson skrifstofu-
stjóri. Sænska áfengisvarnar-
ráðið sá um ráðstefnu þessa, en
aðalviðfangsefni hennar var að
fjalla um stefnumið norræns
samstarfs að bindindisfræðslu
og sér í lagi bækur og önnur
kennslugögn í því sambandi.
Einn fulltrúi frá hverju landi
flutti greinargerð um notkun
kennslugagna og bindindis-
fræðslu almennt í heimalandi
sínu. Sigurður Gunnarsson tal-
aði af hálfu íslands.
Alla daga ráðstefnunnar voru
haldnar sýningar á kennslu-
gögnum... þeim, en til éru í
hverju landi um þessa fræðslu,
Ten hlutur íslands yar þar ekki
. stór. Einnig vöru sýndar
fræðslumyndir, - ________
Á ráðstefnunni voru gerðar
ýmsar ályktanir, m. a. að stuðla
gkyldi að þyí, að haldin" yrðu
Uorræn námskeið varðandi
fræðslu um: áfengi og etiturlyf,
svo og ráðstefnur um kennslu-
tæki. Þá skyldi upplýsingum
miðlað milli viðkomandi landa
um það, sem áhugavert er á
sviði áfengis- og eiturlyfjarann-
sókna og komið gæti að gagni.
Mikilvægt var talið að efla
menntun kennara á sviði eitur-
efna- og umhverfismála. □
starfi síðan með miklum ágæt-
um. Við skólastjórnina setur
hann markið hátt og skipar
skólanum þann sess í áliti, er
bæjarfélaginu er sæmd að og
ber að meta. Hann hefur gengið
ótrauður til starfa innan stofn-
unarinnar, verið húsbóndinn á
heimilinu, leiðtoginn í f.vlking-
arbrjósti og prakkarinn í hópn-
um, ef því var að skipta. Oft
tekst honum með galsa og gleði,
að aga þau börn er öðrum tæk-
ist ekki fneð löngu keyri. Sé í
alvöru mælt, finna samstarfs-
menn og nemendur hlýhug að
baki hverju orði, er segja þarf
til leiðbeiningar eða umvönd-
unar. Slik forysta og persónu-
leiki er ómetanlegur á stóru
heimili eins og Barnaskóli Ak-
ureyrar er.
Áður en Tryggvi tók við
skólastjórn hafði hann víða unn
ið að framfaramálum lands og
þjóðar. Hann hafði starfað vest-
ur og austur á fjörðum, leitað
þekkingar á erlendri grund og
flutt hana mörgum einstakling-
um. Hér á Akureyri hefur hann
tekið virkan þátt í félagsstörf-
um. Má þar nefna, að 1925 hóf
hann störf í skátareglunni og
varð formaður Skátafélags Ak-
ureyrar 1940. Óhætt er að segja,
að skátafélagið hér hefur hon-
um mikið að þakka, enda heim-
sóttu félagarnir hann á afmælis
daginn í skrúðgöngu og færðu
gjafir. Þá hefur Tryggvi verið
í stjórn íþróttabandalags Akur
eyrar, verið framkvæmdastjóri
Flugbjörgunarsveitar Akureyr-
ar, átt sæti í Æskulýðsráði Ak-
ureyrar, formaður Skógræktar-
félags Akureyrar og formaður
Kennarafélags Norðurlands —
eystra. Þar að auki verið leið-
andi í mörgum öðrum félögum
og nefndum.
Sé litið á þau félög, er hann
hefur helzt helgað starfskrafta
sína í frístundum, kemur í Ijós,
að öll hafa þau það markmið,
að vinna að græðslu lands og
menntun þjóðar. Enda hefur
þetta verið snarasti þátturinn í
ævistarfi hans utan og innan
skólaveggjanna og gert hann
að einni þeirra máttarstoða, er
íslenzk nútíð og framtíð munu
styðjast við.
Af kynnum okkar þykist ég
ráða, að í eðli sínu sé hann enn
sveitadrengurinn frá Neðsta-
landi í Öxnadal, er fluttist ung-
ur á mölina og leitaði með föð-
ur sínum Þorsteini Þorsteins-
sjmi, þeim þekkta leiðtoga í
Ferðafélagi Akureyrar, út í
óbyggðina, víðáttu fjallanna.
Þar mun hann hafa fengið hluta
af því uppeldi, er sterkustu
taugarnar liggja til. Enn leggur
hann bíl sínum og leitar til
INGVAR GÍSLASON alþingismaður:
ArSskipfifyrirkomulag og
afvinnulýðræði í reksfri
fjalla á sama tíma og fjölmennt
er í miðbæinn. Margan sunnu-
dagsmorguninn, er aðrir rísa úr
rekkjum, hefur Tryggvi Þor-
steinsson þegar verið nokkrar
klukkustundir á fótum í snævi
þöktu tjaldi uppi við jökulbrún.
Þá stund á óbyggðin hug hans
hálfan, en jafnhliða gæti hann
vex-ið að yrkja ljóð fyrir skát-
ana og skólabörnin.
Vinir og velunnarar um land
allt hafa sent honum afmælis-
kveðjur. Kannski læðist að
þeim, eins og mér, sá grunur,
að enn höfum við ekki séð hans
mestu afrek. Maður með hans
málafylgni, áhuga og reynslu
er líklegur til margra frekari
afreka.
Skólastarfið tekur örum
breytingum og krefst í auknu
mæli starfskrafta með reynslu
og þekkingu. Nýjungar eru
kynntar, sumar góðar, en aðrar
lítilfjörlegar. Þá er gott að hafa
þann við stjórnvölinn, er vegur
og rnetur þá aðferð og leið, er
vænlegust er, og vísar bráð-
þroska æsku á leið til mann-
dóms og þroska. Til þeirra
hluta má telja Tryggva Þor-
steinsson mörgurn öðrurn fær-
ari. Ég flyt honum og konu
hans heillaóskir og kveðjur
félaganna í Kennarafélagi Eyja-
fjarðar, svo og persónulegar
kveðjur fyrir góð kynni og sam
starf fyrr og síðar.
Indriði Úlfsson.
HEIMIR Hannesson vakti ný-
lega hér í blaðinu athygli á
nauðsyn umræðu um arðgreiðsl
ur til iðnverkafólks í samvinnu-
verksmiðjum. Hér er vissulega
orð í tíma talað, sem mér er
ljúft að taka undir. Endurskoð-
un á heildarstefnu í launa- og
kjaramálum er hin mesta nauð-
syn, og án minnsta efa kemur
til greina í því sambandi að
vekja upp gamlar og þó síungar
hugmyndir um arðskiptifyrir-
komulag í atvinnufyrirtækjum
og atvinnulýðræði, þar sem
starfsfólki er gefinn kostur á
að taka þátt í stjórn stórra fyrir
tækja með einum eða öðrum
hætti.
Það hefur lengi verið áhuga-
mál margra samvinnumanna og
framsóknarmanna, að sam-
vinnuhreyfingin hefði ötula for-
göngu á þessu sviði. Því miður
hefur það dregizt, að þetta mál
yrði tekið til . gaumgæfilegrar
athugunar innan samvinnu-
hi'eyfingarinnar, en úr því þarf
að bæta sem fyrst. Unga fólkið
í samvinnuhreyfingunni og
Framsóknarflokknum munekki
láta á sér standa, þegar um
þessi mál verður rætt.
SÍUNG HUGMYND.
Ég get ekki stillt mig um að
minna á grein, sem ég ritaði um
samvinnumál fyrir næstum 10
árum og birtist í Ársriti Félaga-
sambands Framsóknarmanna í
Norðurlandskjördæmi eystra.
Þar var m. a. rætt um kjara-
mál iðnverkamanna á vegum
samvinnuverksmiðjanna og sam
búðina milli þeirra og stjórn-
enda iðnfyrirtækjanna. í grein-
inni sagði m. a.:
„Það er athyglisvcrð stað-
reynd, að um 25 ára skeið
kom aldrei til vinnustöðv-
unar hjá samvinnuverksmiðj
ununx á Akureyri vegna
deilu um kaup og kjör. Það
var fyrst sumarið 1961 að til
slíkrar stöðvunar kom, en
leystist þó skjótar en marg-
ur mun liafa þorað að vona.
Þetta bendir óneitanlega til
þess, að gott samstarf sé
milli forráðamanna verk-
smiðjanna og iðnverkafólks-
ins, enda mun svo vera,
Hinn glæsilega árangur iðrx-
aðarstarfs samvinnumunna
er ekki sízt að þakka vel
þjálfuðu starfsfólki, seni
rnargt hefur unnið i araliui
í verksmiðjunum og skapaö
þá einingu og liefð, sem
nauðsynleg er, ef góður áx •
angur á að nást í hvaða
starfi sem er.
I
ARÐSKIPTI OG
SAMVINNA.
Þrátt fyrir tiltölulega góiJ
kjör, sem samvinnuvcrk •
Ingvar Gíslason.
smiðjurnar hafa boðið starfs
nxönnum sínum, er því ekki:
að neita, að hægt væri aí
hugsa sér aðra skipan ;
launakerfi þeirra en tíðkaö
hefur verið. Kæmi þá tLl
greina að launa menn efti:.*
afköstum eða veita þeim
hlutdeild í arði. Arðskipti'
fyrirkomulagið er mikilvæg':
atriði i samvinnuverzluninn
OG ÆTTI EINNIG AE)
VERA ÞAÐ I SAMVINNU
IÐNAÐI. Stórfyrirtæki er •
lendis hafa mörg tckið upp
arðskiptifyrirkomulagið o:
viðurkenna réttilega him i
mikilvæga lilut vinnunar :í
sköpun auðæfa og fram •
leiðsluverðmæta. Vonand'i
dregst það ekki, að sani'
vinnumenn gefi þessu nan •
ari gaum en liingað til. Þettu
mál er þess virði, að það si:
rannsakað til lilítar.1
Aðalfundur Alm. Toltvörugeymslunnar
AÐALFUNDUR Almennu Toll-
vörugeymslunnar h.f., Akur-
eyri, var haldinn að Hótel Varð
borg laugardaginn 24. apríl sl.
Tómas Steingrímsson stórkaup-
maður stýrði fundi, en fundar-
ritari var Sigurður Jóhannes-
son framkvæmdastjóri. For-
maður stjómar Almennu Toll-
vörugeymslunnar h.f., Valde-
mar Baldvinsson, flutti skýrslu
stjórnarinnar og lýsti bygging-
arframkvæmdum við tollvöru-
geymsluna, sem hófust 31. júlí
1969, en geymslan var tekin í
notkun 10. júlí 1970. Færði
hann sérstakar þakkir stjórn og
framkvæmdastjóra Tollvöru-
geymslunnar h.f. í Reykjavík
Friðrik Þorvaldsson fram-
kvæmdastjóri las upp og skýrði
efnahags- og rekstursreikning
Almennu Tollvörugeymslunnar
h.f. fyrir árið 1970, en eins og
áður var greint frá, hófst rekst-
ur ekki fyrr en á miðju ári, eða
Velta Samlagsins ein milljón á degi hverjum
(Framhald af blaðsíðu 1)
Að loknum lestri skýrslunnar
snæddu fundarmenn hádegis-
verð á Hótel KEA, en síðan var
fundi fram haldið með því að
Jóhannes Eiríksson ráðunautur
flutti erindi um nautgriparækt.
Þá fóru fram umræður og
kosningar. Endurkjörinn var til
þriggja ára í Samlagsráð Stefán
Halldórsson bóndi á Hlöðum og
varamenn í ráðið til eins árs
voru endurkjörnir Jón Hjálm-
arsson bóndi í Villingadál og
Haukur Halldórsson bóndi í
Sveinbjarnargerði, en Samlags-
ráð var stofnað á sl ár pg eiga
í því sæti þrír mjólkurframleið-
endur auk kaupfélagsstjóra og
Samlagsstjóra. Ráðið heldur
fundi þar sem mál Samlagsins
eru rædd og skýrð á breiðum
grundvelli.
Ársfundinmn
kl. 16.
slitið
um
□
10. júlí 1970. Enn skortir nokk ■
uð á, að geymslurými inni sé
fullnýtt, þó eru allar sergeymsí-
ur þegar leigðar og' eftirspux x
eftir geymslurými fer vaxandi
Gestir fundarins voru Einar
Farestveit stórkaupmaðui,
Helgi Hjálmarsson tran *
kvæmdastjóri, Þorsteinn Berr •
harðsson stórkaupmaður og
Gústav Einarsson verkstjóii,
Reykjavík. Á fundinum fluti:
Þorsteinn Bernharð'sson ávarp
og kveðjur frá stjóm Toilvöru •
geymslunnar h.f. í Reykjavik
og ýmsir fleiri tóku til mais.
Stjórnin var öll endurkosii',
en hana skipa: Valdemar Balt -
vinsson stórkaupmaður, áigurd
ur Jóhannesson framkviema;.
stjóri, Kristján Jónsson fran •
kvæmdastjóri, O. C. Thorarei.
sen lyfsali og Tómas Steingrm..:
son stórkaupmaður. í var;
stjórn eru Stefán Hallgrímsscn
útvarpsvirki og Albert Guó
mundsson stórkaupmaður.
Framkvæmdastjóri er Fiiðriti
Þorvaldsson. i