Dagur - 01.05.1971, Blaðsíða 5

4
5
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Símar 1-11-66 og 1-11-67
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Bjömssonar h.f.
Ur vítðhringnum
FYRIR skömmu var hér í blaðinu
vakið máls á „bonus“-fyrirkomulag-
inu og bent á þá leið til atliugunar
fyrir samvinnuverksmiðjurnar, í
grein eftir Heimi Hannesson. I>ar
segir m. a.:
Oft gætir tortryggni í skiptum
vinnuveitenda og launþega. Hefur
þetta m. a. komið þanníg fram, að
gjarnan hefur óskum launþega um
kjarabætur verið þegar í stað svarað
með þeim rökum, að atvinnuvegirn-
ir þyldu ekki kauphækkun, en síðan
hefur verkalýðshreyfingin gripið til
ýmissa þeirra aðgerða, er ásamt af-
stöðu vinnuveitenda hefur of oft
leitt málin inn í vítahring verkíalla
og sundurlyndis, sem skapað hafa
öllum aðilum tjón.
Það er ljóst, að það mundi mjög
verða til þess að skapa bætt andrúms-
loft í skiptum launþega og atvinnu-
rekenda, ef fyrir lægi, að sú megín-
stefna yrði höfð í fyrirrúmi, að laun-
þegar fengju að njóta á einn eða
annan hátt batnandi afkomu við-
komandi atvinnurekstrar, um leið
og kröfum yrði stillt í hóf þegar lak-
ar gengur. Aðild launþega að stjórn
fyrirtækja gæti verið einn þátturinn
af ýmsum öðrum til að koma slíkum
skilningi á, jafnhliða því sem hlut-
lausar upplýsingar væru veittar um
hag atvinnurekstrarins. Og slíkur
skilningur myndi að sjálfsögðu leiða
til kjarasamninga til lengri tíma en
nú tíðkast.
Spuming er, hvort ekki væri rétt
fyrir samvinnuhreyfinguna að eiga
frumkvæði í þessum efnum og að
ýmsu leyti eru þegar fyrir hendi hjá
samvinnuverksmiðjunum á Akur-
eyri aðstæður til að kanna þessi mál
í fullri alvöm. Það væri t. d. eðlilegt,
að iðnverkafólkið í samvinnuverk-
smiðjunum fengi að njóta þess, t. d.
eftir áramótauppgjör, ef hagur verk-
smiðjanna hefur farið verulega batn-
andi. Mætti hugsa sér, að iðnverka-
fólkið fengi greidd viðbótarlaun í
samræmi við vinnu viðkomandi
aðila á árinu, og hluta af liagnaði
varið beinlínis í því sambandi.
Það þarf ekki að fara mörgum orð-
um um hversu slíkt skipulag mundi
hafa hvetjandi áhrif á störfin og yrði
til þess að skapa nýtt og hressandi
andrúmsloft í skiptum stjórnenda og
launþega. Að sjálfsögðu eru á þessu
máli margar hliðar, sem þarf að
ræða og kanna, en það væri vel, ef
forystumenn samvinnulireyfingar-
innar könnuðu þetta mál og hreyíðu
því við iðnverkafólkið. Ef vel gengi,
mætti hugsa sér, að svipaðir hættir
(Framhald á blaðsíðu 7)
Konur eiga að ganga fram til félagsstarfa
segir frú Valgerður Guðmundsdóttir á Hrísum
Barnaskóli Akureyrar.
(Ljósm.: E. D.)
Barnaskóli Ak. 100 ára
Rætt við Tryggva Þorsteinsson, skólastjóra
ÞEGAR ekið er, sem leið liggur
norður með Eyjafirði að vestan
og til Dalvíkur, er bærinn Hrís-
ar á hægri hönd og sá síðasti
áður en farið er yfir Svarfaðar-
dalsána. Bæjarstæðið er sér-
kennilegt og hallar lítilsháttar
frá bæjarhúsum niður að all-
stóru vatni, Hrísatjörn, þar sem
silungur vakir á kyrrum kvöld-
um. En gengt vatninu og bæn-
um eru bogadregnir melhólar,
sem veita skjól og gefa landinu
svip. Munu hólar þessir leifar
ísaldar, og svipaðir álíka háum
hæðum við Hörgá og Melgerðis
melunum í Eyjafirði. En fyrr-
um hefur Eyjafjörður verið
lengri og svo allstórar víkur
víða þar, sem nú er láglendi,
svo sem í Svarfaðardal og við
neðanverða Hörgá.
Frá Hrísum blasir Svarfaðar-
dalurinn við, háfjöllum girtur
og greinist þegar framar dregur
í Svarfaðardal og Skíðadal.
Eftir þeim renna árnar tvær,
sem sameinast og renna til
sjávar við Böggvisstaðasand,
ekki langt frá Dalvík. En til
austurs frá Hrísum og skammt
frá er Eyjafjörðurinn og Hrísey
á honum miðjum.
Húsfreyjan á Hrísum er frú
Valgerður Guðmundsdóttir, gift
Ingva Birni Antonssyni bónda
þar, myndarkona, og skipar
tólfta sæti á lista Framsóknar-
manna í Norðurlandskjördæmi
eystra við kosningar þær til Al-
þingis, sem framundan eru í
vor, en það hefur jafnan verið
einskonar heiðurssæti á listan-
um en ekki fyrr skipað konu.
Þegar fundum okkar frú Val-
gerðar bar saman nú fyrir
skömmu, datt mér í hug að
birta fyrst viðtal við hana, af
þeim sem á listanum eru og
færði það í tal. Tók hún því vel
og kvaðst aldrei hafa vanizt því
að fara í felur með skoðanir sín-
ar á opinberum málum eða mál
efnum kvenna.
Þú ert ættuð að sunnan?
Já, ég er fædd og uppalin í
Mosfellssveit, bóndadóttir, og
átti þar heima þangað til ég
gifti mig og fór að búa. Faðir
minn er Guðmundur Þorláks-
son og móðir mín Bjarnveig
Guðjónsdóttir. Hjá þeim ólst ég
upp á Seljabrekku.
f nágrenni við Halldór Lax-
ness?
Á næsta bæ. Hann er fæddur
í Laxnesi en byggði svo Gljúfra
stein, sem síðan varð frægur af
skáldinu. Það er svona hálftíma
gangur frá Seljabrekku að
Gljúfrasteini.
Er skáldið góður nágranni?
Já, svo sannarlega og þau
hjónin bæði, hvert öðru betra.
Faðir minn er Mosfellingur og
þeir Laxness þekkjast því vel
og ræða margt er þeir hittast
og þeir hafa alltaf verið kunn-
ingjar. Halldór Laxness kemur
oft heim, þegar hann er á sínum
daglegu gönguferðum um ná-
grennið. Oftast gengur hann við
staf og oft er hundur með hon-
um. Það þótti okkur hin ágæt-
asta gestkoma þegar Laxness
kom. Jafnan sagði hann eitt og
annað, sem gaf manni umhugs-
unarefni löngu eítir að hann
var farinn, og stundum var
hann svo kátur, að hann kom
öllum í gott skap með fyndni
sinni og frásögum. Og hann var
aldrei eins og aðrir, mælti
margt spaklega og sagði hlut-
ina á allt annan hátt en bænd-
urnir í kring og gat alltaf kom-
ið manni á óvart í samræðum.
Þú undir heima við algeng
sveitastörf?
Já, enda er gott að eiga
heima í Mosfellssveit og ég
undi ágætlega hag mínum, gerð
ist einnig ljósmóðir í sveitinni,
og ég gat ekki hugsað mér að
eiga heima á öðrum stað.
En þó fórstu í Svarfaðardal-
inn?
Það vildi nú svo til, að ég gift
ist ráðsmanninum á Bessastöð-
um, Ingva Birni Antonssyni, og
fluttist þangað. Þar áttum við
svo heima til 1968, að við flutt-
Valgerður Guðmundsdóttir.
um norður í fæðingarsveit hans
og fórum að búa, á Hrísum, en
þar var hann alinn upp, og þar
eru börnin okkar fjögur að
alast upp.
Og hvernig unir þú þér á
Norðurlandi?
Ég kann vel við mig og miklu
betur en ég nokkurn tíma þorði
að vona, þótt einhvers sé að
sjálfsögðu að sakna að heiman.
Og ekki datt mér það í hug þeg-
ar ég flutti norður og yfirgaf
bæði Álftanes og mína heima-
byggð, þar sem ég starfaði enn
sem ljósmóðir þar til ég fór
norður, að ég ætti eftir að fá
heitt vatn í bæinn á Hrísum.
En hitaveita Dalvíkur liggur
rétt við bæinn hjá okkur og við
fengum auðvitað strax heita
vatnið til afnota. Mosfellshrepp
urinn er mesti jarðhitahreppur
EKKI getur hjá því farið, að
menn sjái í svip nýliðins ára-
tugar augljósa drætti, sem ein-
kenna hann öðrum tímum frem
ur. Þess vegna er freistandi að
gefa þessu .tímaskeiði ákveðna
einkunn, lýsa því með einföld-
um, orðum. Winston Churchill
kallaði árin 1930—1940 „árin,
sem engispretturnar átu.“ Með
sama rétti gætum við íslend-
ingar kallað árin 1960—70 „ár
hinna glötuðu tækifæra.“ Ég
held, að flestir geti orðið sam-
mála um það, að sjaldan eða
aldrei hafi fslendingum boðizt
fleiri né gullnari tækifæri til
þess að búa í haginn fyrir fram-
tíð sína sem frjáls og fullvalda
þjóð en nú hin síðustu 10—12
ár. En höfum við notfært okkur
þessi tækifæri? Því miður verð
ur að svara þeirri spurningu
neitandi. Á allt of mörgum svið
um höfum við glatað tækifær-
unum, stundum óafvitandi, en
oftast fyrir afglöp þeirra, sem
valdir voru til þess að standa á
stjórnpalh þjóðarskútunnar. ís-
lendingum gafst mikið, en þeim
hafa ekki notazt gjafirnar að
sama skapi. Aðalkeppikeflið
virðist hafa verið að halda uppi
einhvers konar sýndarvelmeg-
un í ytri háttum, en minna hirt
á íslandi, þó hafði ég ekki heitt
vatn heima hjá mér þar, og
ekki fyrr en ég kom norður í
Svarfaðardal, og svona getur
ýmislegt skeð, sem mann sízt
grunar.
Hvernig fellur þér við snjó-
inn og hina norðlenzku veðr-
áttu?
Það var nú einmitt það, sem
ég ætlaði að minnast á. Veður-
farið er svo miklu betra og
skemmtilegra hérna fyrir norð-
an en syðra, oft svo stillt og
fagurt, og snjórinn hlífir jörð-
inni á vetrum og hann gefur
líka marga möguleika, alveg
heima við bæjarvegginn, eink-
um fyrir æskuna og unnendur
vetraríþrótta og þá skautasvell-
in ekki síður.
Og fólkið og mannlífið?
Ég hef nú þegar kynnzt
mörgu fólki og sérstaklega dug-
legu og traustu fólki. Unga
fólkið er líka einstaklega mann
vænlegt, yfirleitt og það mun
koma í ljós, að það verður ekki
eftirbátur þeirra eldri.
Svo þú telur ekki „spillingu“
unga fólksins vandamál?
Ungt fólk hefur sjálfsagt ætíð
verið vandamál, vegna áhuga
hinna eldri á því, að það kom-
ist til manns, eins og kallað er
og sé þess umkomið að heyja
sína hörðu lífsbaráttu með
sóma. Ég neita því ekki, að
ungt fólk sé í meiri hættu nú
en fyrrum var og sú hætta
verði einhverjum að fótakefli.
En hinu megum við þá heldur
ekki gleyma, að nú eru tæki-
færi unga fólksins svo mildu
fleiri en áður og hverjum vel
gerðum og áhugasömum ungl-
ingi er fær vegur til fleiri átta
og er það ómetanlegt. Og mann-
lífið, svona almennt séð, virðist
mér einkennast af almennri
velmegun, svo sem öll ytri skil-
yrði bera vitni um, og ég held
að fólkið sé yfirleitt hamingju-
samt. Og það vil ég segja sveit-
ungum mínum og margir aðrir
mættu líka hugleiða það, að hér
um slóðir líður fólkinu ekki
verr, ég held betur, en syðra,
þar sem ég þekki til, og á ég
um að haga málum þannig, að
atvinnuvegirnir væru efldir til
frambúðar og gerðir færir um
að rísa undir því, sem á þá er
lagt. Verðbólga hefur leikið
lausum hala og tíðar gengis-
fellingar hafa verið taldar til
sérstakra bjargráða í efnahags-
málum. Launamismunur hefur
farið vaxandi, sem merkir ein-
faldlega, að þjóðartekjunum er
nú skipt ójafnar en áður var.
Það er líka einkenni þessa
tímabils, hversu seint miðar í
þá átt að hefja almannatrygg-
ingakerfið upp úr staðnaðri
skriffinnsku og niðurlægjandi
nefndavaldi.
Eftiröpunarhncigð.
Eitt hið gleggsta tímanha
tákn er heimskuleg eftiröpunar
hneigð gagnvart erlendum skoð
unum og kenningum. Það hefur
verið rauði þráðurinn í pólitík
núverandi valdaflokka að
stjórna í samræmi við erlendar
fyrirmyndir án þess að gæta
þess, að aðstæður allar hér á
landi eru í flestum aðalatriðum
gerólíkar því, sem gerist í stóru
iðnaðarlöndpnum í Evrópu og
Ameríku. í því sambandi skipt-
ir mestu máli, að atvinnulífið
hér á íslandi er allt öðru vísi
þar við höfuðborgarsvæðið sem
eina heild.
Skólamálin eru ckki vanda-
mál á Dalvík?
Ég er svo hamingjusöm yfir
því hve góðan barnaskóla við
höfum, og að þar er einnig ungl
ingaskóli, sem skiptist í gagn-
fræða- og landsprófsdeild. í
undirbúningi er, að byggja
heimvistir við skólann fyrir
stærra svæði.
Mikið af tómstundum á Hrís-
um?
Sem betur fer er alltaf nægi-
legt að gera, þó ég sé nú
kannski ekki mikil búkona. En
tómstundirnar nota ég mest til
að lesa. Ég les eiginlega allt,
sem ég kemst yfir.
Áttu ekki einhvcr uppálialds-
skáld?
Jú, og þar er Halldór Lax-
ness efstur á blaði hjá mér, en
margir aðrir höfundar eru mér
einnig mjög hugstæðir.
Þið aukið ræktunina á Hrís-
um með ári hverju?
Fólk verður að hafa allmikið
ræktað land og bú af þeirri
stærð, sem getur skilað við-
unandi tekjum, og að því stefn-
um við. Jörðin er góð og getur
borið mikið bú.
Og þú situr í sveitarstjórn
Dalvíkurhrcpps. Ilvcrnig fellur
þér það?
Ég kann vel við mig meðal
karlmannanna í sveitarstjórn
Dalvíkurhrepps. Konur eiga að
standa jafnfætis karlmönnum í
félagsmálum og í stjórnmálum
og þær eiga ekki að draga sig í
hlé í þeim málum, sem þær
hafa áhuga á.
Atvinnulífið í kauptúninu?
Það er of einhæft, útgerð og
fiskvinnsla að mestum hluta.
Það er að sjálfsögðu gott, svo
langt sem það nær, en skapar
þó ekki nægilega trygga at-
vinnu. Á Dalvík er líka nokkur
iðnaður, en hann þyrfti að vera
mun meiri og fjölbreyttari og
að því ber að vinna.
Margir hafa þá skoðun, að
konur eigi ekki að skipta sér af
stjórnmálum?
(Framhald á blaðsíðu 7)
HUNDRAÐASTA starfsár
Barnaskóla Akureyrar er-senn
á enda. í tilefni þess sneri blað-
ið sér til skólastjórans, Tryggva
Þorsteinssonar, og lagði fyrir
hann nokkrar spurningar um
sögu þessarar stofnunar.
Það mun hægt að rekja sögu
þessarar stofnunar frá upphafi?
Já, það er auðvelt að rekja
liana í stórum dráttum, en vit-
anlega verður það ekki gert í
stuttu blaðaviðtali. Snorri Sig-
fússon fyrrum skólastjóri Safn-
aði efni til sögu barnafræðsl-
unnar á Akureyri og er handrit
hans í vörzlu bæjarins. Það nær
yfir 80 ár og geri ég ráð fyrir
að þar finnist flestar upplýsing-
ar er máli skipta um það tíma-
bil. Síðustu árin eru auðrakin.
Um og eftir 1865 var farið að
hreyfa málinu í blöðum en_ekk-
ert varð úr framkvæmdum þar
til Friðbjörn Steinsson, bóksali
flutti tillögu um að stofna barna
skóla á Akureyri, sem sam-
þykkt var á bæjarstjórnarfundi
7. janúar 1870 en skólinn tók þó
ekki til starfa fyrr en tæpu ári
síðar.
Hver varð þá skólastjóri og
hverjir hafa verið það síðan?
Þessir menn hafa verið skóla-
stjórar: 1871—1884 Jóhannes
Halldórsson, guðfræðingur.
1884—1901 Páll J. Árdal. 1901—
1908 Kristján Sigfússon. 1908—
1918 Halldóra Bjarnadóttir.
1918—1929 Steinþór Guðmunds-
son. 1929—1930 Ingimar Eydal.
1930—1946 Snorri Sigfússon.
1947—1965 Hannes J. Magnús-
son. 1965 og síðan Tryggvi Þor-
steinsson.
Árið 1871 voru um 20 nem-
endur í skólanum en íbúar bæj-
arins rösk þrjú hundruð.
Kennslan fór fram í húsi skóla-
stjórans, Aðalstræti 2, en árið
1877 keypti bærinn verzlunar-
hús Jóhanns Hafsteins og fékk
skólinn þá tvær allstórar stofur
til umráða, og starfaði þar til
aldamóta. Það er eftirtektar-
vert að í fyrstu reglugerð skól-
ans er tekið fram að kenna
skuli á íslenzku, eins og það
væri ekki sjálfsagt í íslenzkum
barnaskóla, en þess ber að geta
að dönsk menningaráhrif voru
afar sterk á Akureyri og ber
bærinn þess glögg merki enn í
dag.
Eftir sögn gamals nemanda
úr skóla þessum var aginn mjög
strangur. Börnin urðu að sitja
keyprétt og ef þau lögðu hend-
urnar fram á borðin, þegar það
átti ekki við, var barið á þær
með reglustriku. Þær fimm
klukkustundir er skólinn starf-
aði daglega var eins gefið eitt
fimm mínútna hlé og kennslu-
aðferðir voru vitanlega eftir
þeirra tíma venju. Eitthvað hef-
ir þó lifnað yfir skólalífinu þeg-
ar kennarar skólans, séra Matt-
hías Jochumsson og Páll J. Ár-
dal, gripu korða og æfðu skilm
ingar í skólatímanum. Þá gekk
gólfið í bylgjum og eggjunarorð
krakkanna glumdu í stofunni,
segir Jóhannes Jósepsson glímu
kappi í æviminningum sínum.
Þegar frá leið tóku Oddeyring-
ar að gera kröfur til sérstaks
skóla fyrir þann bæjarhluta og
starfaði hann frá 1879—1900.
Á fyrstu árum Barnaskóla
Akureyrar mátti aðeins taka
við læsum börnum en fljótlega
kom í ljós að sum heimilin gátu
illa séð um lestrarkennsluna.
Var þá samþykkt að ráða ,,lag-
legan kvenmann" til að kenna
lesturinn og átti að greiða
henni 25 aura á klukkustund
fyrir kennsluna. Það tók svo
tvö ár að finna þennan kven-
mann, og kennsla þessi mun
hafa staðið í önnur tvö ár. Ekki
Var nú ástandið glæsilegt.
Ekki bætti það úr skák að
skólagjöld nemendanna voru til
finnanleg fyrir fátæklinga og
þeir sem ekki áttu börn í skól-
anum vildu alla hluti til hans
spara svo bæjarstjórnarsam-
þykkt þurfti til, ef kaupa átti
gólfsóp eða mottu.
Undir aldamótin fer skilning-
ur á öllum framfaramálum vax-
andi og skólamálin urðu ekki
útundan. Fyrir forgöngu Páls
Briem amtmanns, Klemensar
Jónssonar sýslumanns og ann-
arra menningarfrömuða var ráð
ist í að byggja „Gamla barna-
skólann“ undir brekkunni og
var hann vígður 18. okt. 1900
og sameinaðist allur bærinn um
þann skóla.
LEIKLISTARSTARFSEMI á
Húsavík hefur lengi verið mikil,
eins og raunar önnur félags-
starfsemi á þeim stað. Þessa
dagana er verið að sýna þar
gamanleikinn „Er á meðan er“
og sitthvað mun vera á prjón-
unum. Á ferð um Húsavík ný-
verið hittum við að máli for-
mann Leikfélags Húsavíkur,
ungan mann, Einar Njálsson að
nafni, og inntum hann eftir
Leikfélaginu og störfum þess. '
— Jú, þetta er gamalt félag,
sagði Einar. — Það var stofnað
um aldamótin og hét þá því
virðulega nafni „Sjónleikafélag
Húsavíkinga.“ Það hefur starf-
að að kalla óslitið síðan, en ein-
hverntíma um 1930, að ég held,
var skipt um nafn á félaginu og
Hvað voru margir neniendur
í skólanum um aldamótin og
hvað er að segja um skóla-
gjöldin?
Nemendur voru 66 árið 1899
og skólagjöld sem hér segir:
í efsta bekk kr. 2.25 á mánuði.
í mið bekk kr. 1.75 á mánuði.
í neðsta bekk kr. 1.00 á mánuði.
Þegar fleira en eitt barn frá
sama heimili sótti skólann voru
greiddir 25 aurar á mánuði með
hverjum nemanda. Þetta fyrir-
komulag hélzt þar til fræðslu-
lögin tóku gildi árið 197 og
komu þau til framkvæmda á
Akureyri haustið 1908.
Hvaða breytingar urðu á skól
anum við setningu þessara
laga?
Þar til fræðslulögin gengu í
gildi skipti ríkið sér ekki af því
hvenær, hvað eða hvernig börn
um var kennt, en með lögunum
urðu öll börn fræðsluskyld á
aldrinum 10 til 14 ára og við
próf áttu þau að sýna vissa
kunnáttu í tilteknum náms-
greinum. Fræðsluskyldan var
óbreytt í landslögum til 1936 en
hér á Akureyri hófst skóla-
ganga barna við 8 ára aldur
árið .1930.
Árið 1908 voru þeir kosnir í
skólanefnd séra Geir Sæmunds
son, Stefán Stefánsson skóla-
meistari og séra Jónas frá
Hrafnagili. Fröken Halldóra
Bjarnadóttir var þá ráðin skóla
stjóri en hún hafði verið kenn-
ari í Noregi um 11 ára skeið.
Vegna nýju fræðslulaganna
og fyrir tilstilli Halldóru og ann
arra góðra starfskrafta voru þá
teknir upp nýir þættir í skóla-
starfinu, t. d. hófst þá handa-
vinnukennsla er fröken Hall-
dóra annaðist sjálf ásamt Aðal-
björgu Sigurðardóttur og I.árus
Rist hóf leikfimiskfennslu við
skólann.
Halldóra innleiddi líka nýja
skólasiði, sem hafa haldizt til
þessa dags, t. d. Litlu jólin sem
nú heitir það Leikfélag Húsa-
víkur.
— Hvernig er leikhússaðstað
an hér?
— Hún er ágæt fyrir óhorf-
endur, en ekki nógu góð fyrir
leikarana. Við leikum í Sam-
komuhúsinu og það tekur 147
manns í sæti, en sviðið er of
lítið.
— Hvað eru margir í Leik-
félaginu? 1
— Við höldum enga félaga-
skrá og hér eru engin félags-
gjöld greidd en það eru fjölda-
margir, sem starfa í félaginu,
bara þeir, sem vilja og geta á
hverjum tíma.
— Hvernig er svo aðsóknin?
— Hún er yfirleitt mjög góð
og fólkið úr nærsveitunum kem
,M\\ SEM ENGISPRETTURNAR ATU”
EFTIR INGVAR GISLASON ALÞINGISMANN
upp byggt en í öðrum vestræn- syn að nóta vel menntaða starfs
um löndum, Frumatvinnuvegir krafta hvar sem þeir geta brðið
okkar, sem afkoma þjóðar- að liði, en jafnvel háskóla-
heildarinnar hvílir á, verða menntun getur gert menn
ekki reknir með sama öryggi heimskari en þeir þyrftu að
og stóriðnaðurinn í Evrópu og vera, ef þeir gera sér ekki Ijósa
Ameríku. Við eigum allt undir þá staðreypd, áð háskólaménnt-
aflabrögðum, veðráttu og öðr- un á sér takmörk. Hættulegast
um duttlungafullum náttúru- er .þó að misskilja þau fræði,
öflum. Við getum hvenær sem sem menn hafa lagt stund á eða
er orðið fyrir áföllum, sem ætla þau meiri en þau eru í
mannlegur máttur ræður ekki raun og veru. Það mætti kalla
við nema að takmörkuðu leyti. að misskilja fræðin, eða ,>ætla
Þetta færir okkur sérstakari þau meiri en þau eru, þegar
vanda að höndum í stjórn efna- ríkisstjórn í landi bænda og
hagsmála. Af þessu leiðir m. a., fiskimanna hagar efnahagsað-
að ekki er unnt fyrir ríkisstjórn gerðum sínum og annarri póli-
íslands að sækja fyrirmyndir í trk í samræmi við efnahags-
þessum efnum til háþróaðra aðgerðir stóriðnaðarþjóða, sem
iðnaðarþjóða né hafa allt vit ráða yfir tryggum mörkuðum
sitt úr kenningum erlendra og skammta sér sjálfar verð-
fræðimanna og stjórnmála- lagið á hráefnum og framleiðslu
manna, sem miða fræði sín og vörum sínum.
efnahagsaðgerðir við gerólíkar Það má tylja núverandi ,ríkis
aðstæður þeim, sem hér eru. stjórn til ávirðinga, að hún hef-
Erlend háskólaménntun í hag?: ui framið -efnahagsleg og .póli-
fræði og viðskiptafræðimennt- tísk afglöp í nafni hagfræðivís-
im, sem byggist á'mjög einhliða indanna og þar af leiðandi á
og ófullkomnum innlendum þeirra kostnað. Þó er hagfræði
rannsóknum, er síður en svo í sjálfu sér mjög merk fræði-
trygging fyrir skynsamlegri grein, pg .-ýmsir hinna fremstu
stjórn efnahagsmála, enda eru hugsuða heims hafa verið hag-
hagfræðikenningar hvorki al- fræðingar. Það er því harms-
gildar né ætlaðar til flutninga efni, liversu margir verða til
milli landa. Til þess eru aðstæð- þess að mistúlka kenningar
ur of ólíkar í hinum ýmsu lönd- hennar og misnota hana í þágu
um. Það er út af fyrir sig nauð- skammsýnna stjómmála. Q
Iðunn Steinsdóttir og Védís Bjarnadóttir í hlutverkuin sínum í
gamanleikpum „Er á meðan er.“ Ljósmyndastofa Péturs, Ilúsavík.
allir Akureyringar kannast ío
o. fl. í tíð Halldóru myndaðis:;
í skólanum bókasafn til útlána
fyrir börn, sem síðar var sam-
einað lestrarstofusafni skólans
þegar það tók til starfa árið
1932. Einnig varð þá til vísir aö
handbókasafni fyrir kennara.
Á síðustu árum Halldóru voru
keypt til skólans eðlisfræði-
áhöld er notuð voru við eðlis-
fræðikennslu, þar til hún lagð- (
ist niður í barnaskólanum viö
setningu nýrra fræðslulaga ariö
1946.
Er þér kunnugt um fleiri
námsgreinar, sem kenndar voru
í þessum gamla barnaskóla, og
síðar lögðust niður?
Já, ég var nemandi í skólan-
um frá 1920 til 1925 og þá var
kennd þar mannkynssaga,
steinafræði, nótnalestur og
danska. Danskan var ekkl
skyldunámsgrein en við lasun.
hana lítilsháttar í tvo vetui .
Nokkrar breytingar urðu á
námsgreinunum frá ári til árs,
t. d. fengu drengir mjög stopula
kennslu í handavinnu en þega.c
ég hugsa til skólans á þein.
tíma er ég var þar nemandi, og
ber hann saman við þá oarnr •
skóla sem ég hefi síðar kynnzv,
finnst mér að hann hafi verio
ágætur, bæði hvað snerti up[ ■
eldi og fræðslu.
í fundargerðum frá kennart-
félagi skólans á þeim tímun.
má sjá að starfslið skólans hafð '.
vakandi áhuga fyrir kennslu og
uppeldismálum og Ný lesbók,
sem það gaf út árið 1921 ber þvi
gott vitni.
Iivenær tók skólinn til starfa
í því húsi sem hann hefir nu:
Það var 19. okt. 1930. f þvr
húsi var í upphafi gert ráð fyrii'
yfirbyggðri sundlaug, leikfimis-
sal og stórri lesstofu auk venju-
legs kennslurýmis. Einnig átti
byggingin að ná um 16 m,
lengra til suðurs. i
(Framhald á blaðsíðu 6).
á Húsavík
ur mjög mikið til að fara í leik>
húsið. Svo förum við líka új
um nágrennið stundum og til
Akureyrar og sýnum þar. Þ.’i
má minnast á það, að við flutt-
um ,,Volphone“ í útvarpið, en
ekki veit ég aðsóknina að því.
— Hvaða leikrit heldurðu, ad
flestir hafi séð hjá ykkur?
— Líklega „Þið munið hann
Jörund,“ sem við sýndum 14
sinnum hér á Húsavík og það
er alveg sérstakt, því venjulega
eru sýningar ekki margar h’já
okkur. Annars sáu margi::
„Puntila og Matta" því við fero
uðumst um með það.
— Hvernig gengur „Er á
meðan er?“
— Prýðilega, það hefur veriö'
uppselt fram að þessu. Þetta e :
gamanleikur og leikendur ern
19 manns, allt áhugafoik auc-
vitað.
— Hafið þið íeikstjóra a
Húsavik?
— Já, við höfum SigurÖ Halí-
marsson og hann bregður þ' i
við að mála leiktjöldm líka.
„Er á meðan er“ er 7. verkefmo,
sem hann stjórnar her, annarfl
höfum við fengið leikstjora víoa
að, frá Reykjavik og Ákureyrþ
svo eitthvað sé nefr.t.
Einar vildi lítið segja um,
hvað væri næst á leikskránni,
en gaf í skyn, að það yrði eitt-
hvað mikið og stórt. Gg þar
sem Einar leikur lika, spyrjui.r
við hann að lokum, hvernig ss
að leika fyrir Þingeyinga!
— Það er mjög ánægjulegt
að leika fyrir Húsvíkinga op;
Þingeyinga, þeir eru þakklátir?
leikhúsgestir. j
S. B. j