Dagur - 16.12.1980, Blaðsíða 5

65 ára afmæli Þórs:
Í.S.f. og Þór heiðra Þórsara
Eins og alþjóð er kunnugt varð
íþróttafélagið Þór 65 ára hinn 6.
júní á þessu ári. Margt hefur
verið gert til að minnast þessara
tímamóta og ýmsir áfangasigrar
hafa náðst í mörgum greinum
starfsins. Hinn 14. nóv. s.l. var
svo haldið afmælishóf að Hótel
KEA og þar bárust félaginu
margar veglegar gjafir og félag-
ar þess voru heiðraðir fyrir störf
sin í þágu Þórs og íþróttahreyf-
ingarinnar í heild.
Meðal gjafa sem bárust félaginu
voru: Kr. 1.000.000,- frá Þórsfélög-
um sem ekki létu nafns síns getið og
sama upphæð barst frá Kvenna-
deild Þórs, kr. 500.000,- bárust frá
Einari Malmquist og fjölskyldu, en
Einar var formaður félagsins frá
1925-1930 og er nú einn af heið-
ursfélögum Þórs, kr. 100.000,- bár-
ust frá hjónunum Hólmfríði
Guðnadóttur og Jóni Þórarinssyni
og sama upphæð frá Þorsteini
Svanlaugssyni og frú til minningar
um þá Þórarinn Jónsson og Kristj-
án Kristjánsson sem fórust í ferða-
lagi á vegum félagsins árið 1950, þá
bárust kr. 50.000,- frá Reimari
Þórðarsyni heiðursfélaga í Þór sem
nú er búsettur í Reykjavík. Sigurð-
ur Oddsson, formaður Þórs, lýsti
yfir kjöri heiðursformanns í félag-
inu og var það Haraldur Helgason,
en hann var formaður Þórs um 20
áraskeið, frá 1960-1980, eða lengur
en nokkur annar sem gegnt hefur
þeirri stöðu. Var Haraldi fært
skrautritað skjal í tilefni kjörsins.
Þá hlutu eftirtaldir félagar silfur-
MINNING
Jón Sigurðsson
Fæddur 16.12.1897 - Dáinn 16. 11. 1980
Kveðja frá ástvinum
Hér kvað við kallið hinsta,
sem kvaddi himins til
þá önd, sem upp er hafin
hér urðu þáttaskil.
Sem valið veganesti
þín von á Guð var fest.
Og ljós þitt, lífsins orðið
sem leiðsögn þér var best.
Að liðnum lokaþætti
við lítum gengin spor,
er marka skírar myndir.
Þær minna á ylríkt vor,
og lýsa ævileiðum
hins látna vildismanns.
Þær bera verðugt vitni
um vandað dagfar hans.
Er heilsu tók að hraka,
ei hræddu feigðarboð,
því utan eigin máttar
hann átti trausta stoð.
Hann guðstraust bar í barmi
það blessun var hans sál.
Ogjafnan lék í lyndi
hans létta gamanmál.
Þigkveðjum kæri vinur
svo klökk, í hinsta sinn.
I ljósi liðins tíma
við lítum veginn þinn.
Þú gekkst með glöðu sinni,
varst geðhýr, sannur, trúr.
Þín mynd er mildi vafin,
hún márkvisst sker sig úr.
Nú þakkir þér við færum,
við þökkum tryggð og ást.
Þó værir vinnulúinn
þín vinsemd aldrei brást.
Þér lýsti handtak hinsta,
erhreysti farin var.
í friði fórstu vinur,
og friður Guðs þig bar.
Þósorgin að oss sæki
og sæti þitt sé autt,
þá hæfir ei að harma
með hjarta gleðisnautt.
Enn vorar eftir vetur,
þá vermist líf á jörð.
Svo blóm í barmi gróa
við bæn og þakkargjörð.
J.S.
Kveðja
Hverjum og einum itasona reiddur er banabeður. Einn hefur lokið ærutíginn halur, hinstu brínu. Fjær er nú völundur vinnuranni. Hljótt er í smíðahúsi. Sagarhljóð oghefilhvinur eigi ná eyrum lengur.
Deyfð ríkir ogdapurleiki, þögulla um byggð og bæ. Hægar gengið um heimaranna. Hryggð yfir Sigurhæðum. Hvar sem fór hann fylgdi honum ávalt glens og gaman. Hafði á hraðbergi hnyttiyrði, orðsnjall ágætlega.
Vel og lengi að verki staðið hafði, með sönnum sóma. Líka fékk litið ljúfum huga ávöxt iðju sinnar. Gekk á gagnvegum góður drengur alla ævidaga, virðingar naut á vegferð lífs iinna samborgara.
Byggingar margar og megintraustar reisti til gagns og gleði. Stórar og smáar standa- og bera vitni um völund sinn. Vandamenn, vinir og velunnarar kveðja nú klökkum huga mannvalið mæta. Minningaskin lýsir á leiðir fram.
H.Z.
merki félagsins fyrir frábær störf að
uppbyggingu íþróttasvæðis Þórs:
Haraldur Helgason, Guðjón Stein-
dórsson, Haukur Jónsson, Hilmar
Gíslason, Hallgrímur Skaptason,
Ævar Jónsson, Sæbjörn Jónsson,
Samúel Jóhannsson Ivar Sigur-
jónsson og Herbert Jónsson. Við
þetta tækifæri var Haraldur
Helgason særndur æðsta heiðurs-
merki ÍSÍ, heiðurskrossi, af Sveini
Bjömssyni forseta ÍSl fyrir frábær
störf að íþróttamálum, þá sæmdi
Sveinn þá Rafn Hjaltalín og Her-
bert Jónsson gullmerki ÍSÍ fyrir
mikil og góð störf í þágu íþrótta-
hreyfingarinnar. Jens Sumarliða-
son, f.h. stjórnar KSÍ, sæmdi Har-
ald Helgason gullmerki KSI og
Hallgrím Skaftason silfurmerki
KSÍ fyrir dugnað að málum knatt-
spyrnunnar.
I tilefni afmælishátíðarinnar
kom út starfsrit, sem spannar sögu
félagsins í máli og myndum frá
upphafi til þessa dags. Þeir félagar
sem greitt hafa árgjöld sín munu fá
ritið heimsent, en öðrum er eignast
vilja ritið er bent á blaðsölustaði.
I afmælishófinu 14. nóvember
voru teknar margar og skemmti-
legar myndir og verða þær til sýnis í
félagsherbergi Þórs í fþróttahúsi
Glerárskóla þar sem þeir sem
áhuga hafa á geta pantað eftir
þeim,
'Um leið og stjörn Þórs óskar öll-
um Þórsfélögum, svo og öllum Ak-
ureyringum, gleðilegra jóla og góðs
árs vill hún nota tækifærið og
þakka öllum þeim sem á einhvern
hátt hafa unnið félaginu gott á því
ári sem nú er að ljúka.
Stjórn {þróttafélagsins Þórs.
Hjónin Haraldur Helgason og Áslaug Einarsdóttir. Haraldur heldur á heiðursfor-
mannsskjalinu.
Frá Tannlæknafélagi Norðurlands:
UM TENNUR
Tannviðgerðir
Skemmda tönn á að lagfæra.
Venjulega eru tannfyllingar í jöxl-
um gerðar úr blöndu af kvikasilfri
og dufti sem samanstendur af silfri,
kopar, sínki og tini. Efnablanda
þessi nefnist amalgam. Vegna útlits
eru framtannafyllingar hafðar ljós-
leitar. Þessar fyllingar eru úr plast-
efnasamböndum. Þær endast yfir-
leitt nokkru skemur en amalgam-
fyllingar. Sterkustu (einnig dýr-
ustu) tannfyllingamar eru steyptar
gullfyllingar. Stundum getur tann-
skemmdin orðið svo umfangsmikil
að byggja þarf upp alla tönnina. Þá
er gerð króna.
Hér þarf að búa til brú. Brú þýðir
gullkróna á tennur beggja vegna
bilsins og á þær festist „sviftönn“
sem lokar því.
Rótfylling
Hafi tannskemmd náð djúpt inn í
tannbeinið getur tannkvikan sýkst.
Bólga í tannkvikunni veldur oft
tannpínu. Sjúka tannkviku verður
að fjarlægja úr tönninni. Tannholið
er svo sótthreinsað og fyllt með efni
sem ekki ertir líkamsvefina. Þetta
er rótfylling. Rótfyllingar eru
tímafrekar og vandasamar aðgerðir
og því er mikilvægt að tann-
skemmdir séu lagaðar á byrjunar-
stigi til þess að komast megi hjá
þeim.
Tanndráttur
— brýr
Ef tönn er svo mikið skemmd að
ekki er hægt að gera við, þarf að
draga hana. T.d. er krónan er
brunnin burtu, tannkvikan sýkt og
sýkingin komin í kjálkabeinið.
Missir tannanna skilur eftir bil í
tannröðina. Tennurnar næst
skarðinu vilja „halla“ sér inn í það.
Öll röðin getur riðlast. Samanbit
tanna í efri og neðri kjálka getur
skekkst.
Tannpartar
Ef tennur eru dregnar og tannbilin
verða mörg er oft ekki hægt að gera
brýr. Þá er hægt að gera lausan
„tannpart." Talið er best að gera
svokallaðan stálpart. Hann er
steyptur úr krómstáli eftir máti af
munni sjúklings. Krókar festa
partinn við þær tennur sem enn eru
í munninum. Einnig má festa part-
inn með ýmiskonar „smellum" ef
krónur eru gerðar á tennurnar næst
partinum.
„Þriðju tennurnar“
Flestir þekkja falskar tennur, því
þær eru óvíða algengari en hér á
landi.
Að ýmsu er samt að gæta við
gerð þeirra. Til að smiða gervi-
tennur þarf kunnátta tannlæknis á
líffærum og slímhúð munnsins að
vera tiltæk.
Tvö mikilvæg atriði eru: 1. Mát-
takan, fyrsta mát er undirbúnings-
mát, annað mát, svokallað „funkti-
onsmát" gerir ráð fyrir hreyfingum
kjálka, vöðva tungu og vara. Þetta
mát gerir út um festu tannanna
síðar. 2. Samanbit eða afstaða
kjálkanna hvors til annars með
tönnunum. Skökk bithæð getur
valdið þreytu í tyggingarvöðvum,
verk í gagnaugum, höfuðverk lík-
um migrene og vöðvabólgu allt frá
kjálkavöðvum yfir í hálsvöðva og
axlir. Þrátt fyrir kunnáttu tann-
læknis og vandaða vinnu tnnsmiðs
þýðir ekki að gera ráð fyrir að
„þriðju tennurnar“ þoli samanburð
við hinar fyrri.
Tannlæknar — Tann-
smiðir
Tannlæknar hafa lokið námi í
tannlækningum frá háskóla hér-
lendis eða erlendis. Þeir hafa leyfi
Heilbrigðisráðherra til að stunda
tannlækningar samkvæmt lögum
þar um. Tannlæknir lærir tann-
smíði sem hluta af sínu námi og
hafa tannlæknar hingað til séð um
að mennta tannsmiði og útskrifa þá
frá Tannsmiðaskóla Tannlækna-
félags íslands.
Tannsmiðir eru aðstoðarfólk
tannlækna og sjá um smíði á krón-
um, brúm og lausum gervitönnum
eftir mátum sem tannlæknir tekur í
munni sjúklings.
Tannlæknir sér síðan unt að lok-
inni smíði að koma henni fyrir og
ber fulla ábyrgð á notagildi hennar
gagnvart sjúklingi.
Tannsmiðir hafa engin réttindi
til að vinna sjálfstætt i munni fólks.
Tannsmíðanám er þriggja ára
verklegt nám með bóklegunt nám-
skeiðum. Þó tannsmiður sé
„Meistari" í sinni grein segir það
aðeins að hann hefur réttindi til að
vinna þá vinnu sem tannlæknir
felur honurn.
Ef tannsmiður fer inn á verksvið
tannlæknis er það brot á lögum um
tannlækningar. (nr. 7 frá 1929).
Það hefur komið fyrir að tann-
smiður hefur stundað gervitanna-
gerð með þeim afleiðingum að tjón
var unnið á vefjum og líffærum í
munni. Slíkt er nefnt skottulækn-
ingar og er brot á lögum (nr. 47 frá
1932). Að lokum skal á það bent að
ellilífeyris- og örorkuþegar fá end-
urgreiddan50%afkostnaðiviðtann-
viðgerðir og gervitannagerð hjá
tannlæknum sem vinna samkvæmt
samningi við Tryggingastofnun
Ríkisins.
DAGUR.5