Dagur - 12.02.1982, Blaðsíða 4

Ragnar Lár:
1
i
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
RITSTJÓRNARSlMAR: 24166 OG 24167
SlMI AUGLÝSINGADEILDAR OG AFGREIÐSLU: 24222
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARM.: HERMANN SVEINBJÖRNSSON
BLAÐAMENN: ÁSKELL ÞÓRISSON OG GYLFI KRISTJÁNSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI: JÓHANNES MIKAELSSON
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT H.F.
Undanþágureglur
flækja kerfið
Einhvern tíma sagði spakur maður, að svo
virtist sem allar leiðir til að einfalda skattalög
landsmanna gerðu þau flóknari. Það er nokk-
uð til í þessum orðum, en þó sýnist sem tals-
vert hafi áunnist á undanförnum árum. Nýtt
skattframtalsform vakti mörgum ugg, þegar
það fyrst kom fram, en þrátt fyrir að mönnum
hafi fundist það framandlegt í upphafi og þyki
jafnvel enn, hefur með því tekist að einfalda
vissa þætti skattamálanna. Jafnframt þessu
nýja framtalsformi var skattalögum breytt og
undanþáguliðum fækkað verulega, en það eru
einmitt undantekningarnar frá aðalreglum
skattalaganna sem flækja málin mest.
Þegar álagning skatta er notuð til tekjujöfn-
unar í þjóðfélaginu, þarf slíkar undantekning-
arreglur. Það er hins vegar óheppilegt að
þurfa að nota skattalögin í þessum tilgangi, en
kjarasamningar og önnur atriði sem ráða um
launakjör manna hafa ekki dugað til að ráða
fram úr vandanum. í skattalögum hafa verið
og eru reglur sem ívilna þeim sem standa í
húsbyggingum til eigin nota og taka til þess
lán. Eðilegra væri að húsnæðislánakerfi ríkis-
ins leysti þessi vandamál.
Úr því verið er að minnastá undanþáguregl-
ur skattalaga, sem ævinlega gera þau flóknari,
er ekki úr vegi að nefna skattafrádrátt sjó-
manna, sem verið hefur við lýði í mörg ár. Þar
er einnig dæmi um launatilfærslu, sem eðli-
legra væri að ætti sér stað með öðrum hætti.
En það er einhvern veginn svo, að hafi regla
einu sinni verið tekin upp verður hún trauðla
afnumin, jafnvel þó svo að aðstæður hafi
breyst og rökin fyrir tilvist reglunnnar ekki
fyrir hendi lengur.
Sagt er að ein af röksemdunum fyrir skatta-
ívilnunum sjómanna sé sú, að þegar reglan
var sett hafi verið mannekla á fiskiskipaflotan-
um og allt að því þriðjungur flotans mannaður
erlendum sjómönnum. Það er alla vega ljóst,
að þessi forsenda er ekki fyrir hendi í dag,
hvað svo sem um hinar tvær, sem nefndar hafa
verið, má segja. Sá skuttogari er ekki til á land-
inu í dag, að ekki sé biðlisti í skipsrúm á
honum.
Nefnd sem skipuð var af forsætisráðherra til
að bera saman starfsskilyrði þriggja höfuð-
atvinnuvega okkar hefur komist að þeirri
niðurstöðu, að hver sjómaður hafi að jafnaði
7000 króna hærri ráðstöfunartekjur vegna
þessara skattaívilnana. Að sjálfsögðu er þessi
upphæð ákaflega mismunandi há, en hæstur
er frádrátturinn til þeirra fiskimanna sem
hæstar hafa tekjurnar, burtséð frá fjarveru-
stundum þeirra að heiman, sem var önnur
aðalforsendan fyrir frádrættinum.
Þetta eru óeðlilegar reglur og svo er vafa-
laust um margar fleiri, s.s. reglurnar um út-
reikning vísitölugrundvallarins. Breyttir þjóð-
félags- og atvinnuhættir krefjast þess að slíkar
reglur séu í sífelldri endurskoðun.
Með
blokk
Hefurðu nokkurntíma velt því
fyrir þér, hversu mörg prósent
þjóðarinnar ganga með gler-
augu?
Gengur þú kannski með
gleraugu?
Flestir sem þurfa að ganga
með gleraugu, dags daglega,
velta því fyrir sér, hvernig
gleraugun fari þeim, enda
ekkert eðlilegra.
Gleraugun verða hluti þess
sem með þau gengur. Gler-
augnanotkun mannfólksins er
ekki ný af nálinni, langt því
frá.
2000 árum fyrir Krist
Fundist hafa kvarts, eða gler-
linsur, sem notaðar voru um það
bil 2000 árum fyrir Krists burð.
Að vísu munu þær hafa verið
notaðar á svipaðan hátt og
stækkunargler eru notuð í dag.
Sjálf saga gleraugnanna er miklu
yngri, eða frá því um árið 1200
e.k.
Gleraugu sjást í fyrsta sinn á
mynd, (svo vitað sé), frá árinu
1352. Sú mynd er málverk af
kardinála, sem situr við skriftir
og heldur á gleraugunum, sem
hann horfir í gegnum, en í þann
tíð höfðu menn ekki uppgötvað,
að þeir gætu notað eyrun til að
halda gleraugunum föstum. Það
má hafa verið stórkostleg upp-
finning, þegar mönnum kom
það til hugar, að eyrun gætu
verið til fleiri hluta nytsamleg en
heyra með þeim. Já, jafnvel
hjeyrnarlausir gátu haft gagn af
eyrunum
í fyrstu var gleraugunum sem-
sagt haldið í annarri hendi.
Fljótlega komust menn að raun
um, að þessi máti var ekki svo
hagkvæmur sem skyldi. Þeim
þótti óþægilegt að binda þannig
hendur sínar.
Nærtækt appírat
Það lá því beinast við, að
reyna að festa gleraugun með
einhverjum hætti, og nærtæk-
asta „appíratið" til festingar var
að sjálfsögðu nefið, en ekki
hvað?
En það var ekki þægilegt að
ganga með gleraugun klemmd á
nefið, að ekki sé talað um hve
nefhljóðið var hvimleitt. Það var
ekki fyrr en eftir 1700, sem
mönnum hugkvæmdist að gera
spangir á gleraugun, spangir
sem ná afturfyrir eyrun og máiið
Þetta er ekki frambjóðandinn úr
frönsku myndinni sem sýnd var í
Sjónvarpinu á dögunum. Þetta er
Jónas Haralz.
var leyst. Enn þann dag í dag
byggjast gleraugu á þessari ein-
földu, en snjöllu lausn.
En gleraugun breytast. Þau
eru háð tískunni, eins og svo
margt annað í okkar veröld.
Eltann Jón
Sumir leggja allt kapp á að
ganga með gleraugu sem vekja
athygli. Má þar t.a.m. nefna
popparann Elton John, en hann
á í fórum sínum mikinn fjölda
gleraugna. Sumirsegja, að hann
hafi byrjað að safna þessum
gleraugum, (sem flest eru sér-
smíðuð) þegar hann fór að missa
hárið. Þá kom hann fram á
skemmtunum með afkárlegustu
gleraugu, jafnvel svo stór, að lít-
ið sem ekkert sást af andlitinu.
En því miður kom að því, að
hárunum fækkaði svo mjög, að
engin gleraugu gátu dregið svo
frá því athyglina, að Eltann Jón
væri ánægður og þá ,tók hann
upp á því, að ganga með fjöl-
breyttustu tegundir af höfuð-
fötum og málið var Jeyst í eitt
skipti fyrir öll.
Gamall málsháttur segir:
„Fötin skapa manninn“. Þessi
málsháttur á ekki síður við um
gleraugun.
(Upplýsingar fengnar að láni
úr bókinni Optik, sem fengin var
að láni hjá Kalla Davíðs).
Gleraugun
skapa manninn
Eltann Jón leggur ekki lengur ofurkapp á afkáraleg gleraugu. Nú er það höfuðfatið, sem er honum allt.
4- DAGtlR -12: f ebrúa r -1982