Dagur - 18.02.1982, Blaðsíða 7

Dagur - 18.02.1982, Blaðsíða 7
ÚTGEFANDI: ÚTGAFUFÉLAG DAGS SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI RITSTJÓRNARSlMAR: 24166 OG 24167 SlMI AUGLÝSINGADEILDAR OG AFGREIÐSLU: 24222 RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARM.: HERMANN SVEINBJÖRNSSON BLAÐAMENN: ÁSKELL ÞÓRISSON OG GYLFI KRISTJÁNSSON AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON ÚTBREIÐSLUSTJÓRI: JÓHANNES MIKAELSSON FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON PRENTUN: DAGSPRENT H.F. Um símakostnað Fjórðungssamband Norðlendinga benti á það árið 1975 og leiddi til þess rök, að símakostn- aður fólks og fyrirtækja í strjálbýlinu væri mikl- um mun hærri en á höfuðborgarsvæðinu. Landshlutasamtök sveitarfélaga tóku málið síðan upp á sína arma og í framhaldi af þessu var farið út í svokallaða skrefatalningu á sl. ári, sem menn töldu geta verið til þess fallna að jafna símakostnað. Enn eru ekki öll kurl komin til grafar varðandi það, hvernig til hefur tekist og hvaða áhrif þessi breyting hefur haft. Skrefatalningin mætti strax mikilli andstöðu sjálfskipaðra „sérfræðinga" í þessummálumá Reykjavíkursvæðinu. Málflutningur þeirra snerist um það m.a. að verið væri að hygla landsbyggðafólkinu á kostnað Reykvíkinga. Þessum mönnum virtist fyrirmunað að skilja það, að það var ekki verið að hygla fólkinu út á landi, heldur var með þessari aðgerð reynt að afnema eða draga úr forréttindum þeirra sem njóta þess að hafa allar helstu valdastofnanir þjóðfélagsins við stofugluggann. Fjórðungssamband Norðlendinga hefur gert könnun á símanotkun og notendafjölda, annars vegar Norðlendinga og hins vegar höfuðborgarbúa. Árið 1980 voru notendur sjálfvirks síma á Norðurlandi 12,5% af notend- um slíkra síma á landinu öllu. Símanotkun þeirra var hins vegar 18% af heildarnotkun- inni, sé miðað við teljaraskref. Sama ár voru notendur í Reykjavík 49% af heildinni, en notkun þeirra á síma, sé miðað við skrefafjölda nam hins vegar aðeins 34% af heildarnotkun- inni. Þetta dæmi gefur glögga vísbendingu um það, hversu Norðlendingar þurftu miklum mun meira en Reykvíkingar að hringja milli landshluta og það þarf enginn að efast um ástæðuna; — langmest af þeirri þjónustustarf- semi sem landsmenn allir hafa tekið þátt í að byggja upp og þurfa allir að nota, er í Reykja- vík. Leiðrétting þessara mála var því mikið réttlætismál. En hver skyldi kostnaðarmunurinn vera fyrir t.d. fyrirtæki á Akureyri annars vegar og í Reykjavík hins vegar, sem bæði þurfa að hringja fimm sinnum þriggja mínútna símtöl í opinbera þjónustustofnun í Reykjavík hvern virkan dag ársins? Fjórðungssambandið hefur borið þetta saman miðað við febrúarverðlag á símaþjónustu. Eftir breytinguna sem gerð var 1. nóvember sl. kosta þessar símhringingar aðeins 52% af því sem þær hefðu kostað miðað við óbreytt ástand. Athyglisverðara er þó e.t.v. það, að breytingin hefur líka orðið til hagsbóta fyrir þann sem er í Reykjavík, því þar kosta þessar símhringingar 79% af því sem þær hefðu kostað, ef kerfinu hefði ekki verið breytt. Vonandi upphaf að öðru meira Rætt við Ðjarna Kristjánsson formann Svæðisstjórnar málefna þroskaheftra á Norðurlandi eystra Svæðisstjórn málefna þroska- heftra á Norðurlandi eystra var fyrst skipuð 12. febrúar 1980 samkvæmt lögum nr. 47/1979. í svæðisstjórninni eru Bjarhi Kristjánsson Akureyri, sem er formaður, og Egill Olgeirsson, tilnefndir af Fjórðungssam- bandi Norðlendinga, Jón E. Aspar tilnefndur af foreldra- samtökum þroskaheftra. Hér- aðslæknir og fræðslustjóri eiga einnig sæti í Svæðisstjóminni. Héraðslæknir, Gísli Auðuns- son, Húsavík, kom síðastliðið haust í stað Ólafs Oddssonar Akureyri. Fræðslustjóri, Ing- ólfur Armannsson kom síðast- liðið haust í stað Sturlu Krist- jánssonar. Verksvið svæðisstjórnar er í stórum dráttum að hafa yfirum- sjón með málefnum þroska- heftra. Til þess að fræðast nán- ar um starf Svæðisstjórnarinn- ar ræddum við við formann hennar Bjarna Kristjánsson. „Lögin um aðstoð við þroska- hefta tóku gildi 1. janúar 1980 og komu í stað eldri laga frá 1967 sem þá hétu lög um fávitastofnanir. Þau lög voru mjög ófullkomin og löngu úrelt og ekki í samræmi við þá þörf sem var fyrir þjónustuna né heldur ný og breytt viðhorf til þessa málaflokks. Landssamtökin Proskahjálp sem voru stofnuð fyrir 5 árum tóku það upp sem eitt af sínum stefnumálum að knýja á um setningu nýrrar löggjafar um þjónustu við þroskahefta. Það er fyrir forgöngu og áeggjan þeirra samtaka að þessi lög urðu til, en þau eru unnin af starfshópi sem fulltrúi frá þessum samtökum átti sæti í ásamt fulltrúum frá ráðu- neytum. „Lögin marka tímamót“ Lögin marka ákveðin tímamót hvað varðar lagasetningu vegna þjónustu við þroskahefta og í lög- unum eru einnig ákveðin nýmæli sem ekki er fordæmi fyrir í öðrum lögum hvað varðar félagslega þjónustu. í fyrsta lagi var landinu skipt upp í ákveðin þjónustusvæði sem eru hin sömu og fræðsluum- dæmin og gert er ráð fyrir að á hverju svæði starfi svokölluð Svæðisstjórn sem í eiga sæti full- trúar frá Fjórðungssamböndum, héraðslæknir, fræðslustjóri og fulltrúi frá foreldrafélögum. Þá er með lögunum stofnuð sérstök deild í Félagsmálaráðuneytinu sem þessi málaflokkur heyrir liilÉsitai tms Bjami Kristjánsson, Sigrún Sveinbjamardóttir sálfræðingur og Ingólfur Ármannsson fræðslustjóri í „Gullasafninu“ á fræðsluskrifstofunni. undir. í þriðja lagi gera lögin ráð fyrir að skipuð sé svokölluð stjórnarnefnd sem í eiga sæti full- trúar frá félagsmálaráðuneytinu, menntamálaráðuneytinu og heil- brigðisráðuneytinu og að auki fulltrúar frá Þroskahjálp og Or- yrkjabandalagi íslands. Stjórnunarnefndin hefur það hlutverk að samræma aðgerðir þessara þriggja ráðuneyta hvað varðar þjónustu við þroskahefta, útvega fé til framkvæmda o.fl. Áður fyrr höfðu verið lítil tengsl á milli þessarra aðila og lítið sam- ræmi á milli þess sem unnið var af hverju ráðuneyti fyrir sig.“ „Heildarskipulag var af skornum skammti“ - Var þessum málum lítið og illa sinnt áður en þessi nýju lög tóku gildi? „Það má segja að heildarskipu- lagning hafi verið mjög af skorn- um skammti innan þessa máia- flokks. Það voru fyrst og fremst frjáls félagasamtök s.s. styrktar- félög og foreldrafélög sem höfðu komið á ýmisskonar þjónustu og haft forgöngu um rekstur vist- heimila en um samræmdar að- gerðir var ekki um að tala. Þjón- ustan var því án nokkurrar skýrr- ar stefnu og nánast í molum.“ - Hver hafa verið verkefni Svæðisstjórnarinnar frá því hún tók til starfa? „Það var strax ljóst að verkefni svæðisstjórnanna eru viðamikil og skipulag á þjónustu við þroska- hefta víðast hvar óljós. Lögin gera ráð fyrir að svæðisstjórnir geri til- lögur um uppbyggingu þjónust- unnar hver á sínu starfssvæði og sjái til þess að samræmdar séu að- gerðir ýmissa opinberra aðila á þessum vettvangi. Jafnframt gera lögin ráð fyrir ákveðinni lág- marksþjónustu í hverju umdæmi sem er t.d. rekstur á leiktækja- safni, sjúkraþjálfun, talkennsla, iðjuþjálfun, þroskaþjálfun, sál- fræðiþjónusta og félagsráðgjöf. Þessi þjónusta var að nokkru leyti fyrir hendi á svæðinu, en skipulögð af mörgum aðilum og ekki að neinu leyti samræmd. Einnig var lítið vitað um fjölda þroskaheftra og aðsætður þeirra, en eitt af verkefnum svæðisstjórn- arinnar er skv. lögunum að láta fara fram könnun á fjölda þeirra og skrá alla sem hugsanlega hafa þörf fyrir þjónustu af einhverju tagi. „Óljóst með fjárveitingar“ Það verður að viðurkennast, að svæðisstjórnin hefur ekki haft möguleika á að þoka málum áfram með nægilegum hraða og má þar ýmsu um kenna. í fyrsta lagi var mjög óljóst með fjárveit- ingar til framkvæmda á lögunum og er reyndar enn og í öðru lagi er ljóst að svæðisstjórn getur ekki unnið sjálf þau verkefni sem lögin gera ráð fyrir nema í samvinnu og samráði við ýmsa þá aðila sem eðli starfs síns vegna hljóta að hafa veruleg afskipti af málefnum þroskaheftra. Eftir allmiklar um- ræður innan Svæðisstjórnar og viðræður við ýmsa aðila var að lokum ákveðið að leita til Fræðsluskrifstofu umdæmisins um að hún tæki að sér að annast ýmis þau verkefni sem Svæðis- Stjórn er ætlað að ieysa og var um það gerður samningur s.l. haust. Á fræðsluskrifstofunni, eða öllu heldur sálfræði- og ráðgjafardeild hennar, starfa nú 3 sérfræðingar, þ.e. sálfræðingur, félagsráðgjafi og talkennari, sem að hluta til sinna verkefnum vegna þessa samnings og getur fólk leitað þangað um ráðgjöf og leiðbein- ingar. í tengslum við deildina ei einnig rekið leiktækjasafn, sem áður var starfrækt af Akureyrar- bæ. Þá er nýlokið könnun á fjölda og högum þroskaheftra á svæðinu en það unnu menn sem ráðnir voru til þess verkefnis af Svæðis- stjórn og Félagsmálaráðuneytinu. Þeir hafa heimsótt alla þá sem við vissum um hér í umdæminu sem einhverja þjónustu höfðu fengið og rætt við þá eða þeirra aðstand- endur, en eftir er að vinna úr þess- um gögnum. Það má segja að undirstaðan fyrir því að hægt sé að skipuleggja þessa þjónustu sé sú að vita hvar þetta fólk er, hvernig þess aðstæður eru og hvað það er sem þessir einstaklingar sérstak- lega þurfa á að halda.“ - Hvernig hefur þjónustu við þroskahefta á svæðinu verið hátt- að til þessa? . „Stærsti þjónustuaðilinn er Vistheimilið Sólborg en á þess vegum njóta milli 75-80 einstak- lingar þjónustu af ýmsu tagi. Stofnunin rekur t.d. sambýli á tveimur stöðum í bænum, vernd- aðan vinnustað og við hana er starfandi skóli með 35-40 nem- endum. Þjónustusvæði Sólborgar hefur reyndar ekki eingöngu mið- ast við Norðurland eystra heldur eru þar einnig einstaklingar af Norðurlandi vestra og víðar að. „Samræmda þjónustu skortir“ Þá njóta þroskaheftir vissulega þjónustu skólanna víða í umdæm- inu og dagvistunarstofnana. Hins vegar hefur nokkuð á það skort að þessi þjónusta verði samræmd og fyrst og fremst er hún bundin við stærstu þéttbýlisstaði. Þá er ljóst, að bæði foreldrar og aðrir þeir sem í starfi kynnast þeim vanda- málum sem hér er fj allað um finna sig einangraða og án stuðnings og ráðgjafar. Samstarf Svæðisstjórn- ar við Fræðsluskrifstofuna er fyrsta skrefið í þá átt að bæta úr brýnni þörf á sviði ráðgjafar og vera einstaklingum og stofnunum til leiðbeiningar um meðferð og úrræði á þessum vetvangi". Nú verður þessi aðstaða fyrir hendi á Fræðsluskrifstofunni sem er staðsett á Akureyri, hvaða möguleika hafa þá þroskaheftir annars staðar úr fjórðungnum á að notfæra sér hana eða fá sams- konar þjónustu í sína heima- byggð. Verður komið upp sams- konar aðstöðu í öðrum kaupstöð- um í umdæminu? „Þarf að veita meiri aðstoð en verið hefur“ „Það hefur ekki verið tekin nein ákvörðun um það, en ljóst er áð fyrst til að byrja með mun vera auðveldast fyrir aðila á Akureyri og í nágrenni að nýta sér þessa þjónustu. En hins vegar er þetta fólk staðsett víðar í umdæminu þannig að það þarf á einhvern hátt að veita meiri aðstoð en gert hefur verið. Til að byrja með væri sú að- stoð fyrst og fremst fólgin í ein- hverskonar ráðgjöf og leiðbein- ingum frá Fræðsluskrifstofunni, og þá hugsanlega með heimsókn- um þess fólks sem þar starfar, út í skóla og dagvistunarstofn- anir annars staðar en hér á Akur- eyri. - Hver verða brýnustu verk- efni Svæðisstjórarinnar, er það einhver einn þáttur t.d. sem er meiri nauðsyn að leggja áherslu á öðrúm fremur? i „Þau viðhorf eru nú mjög ríkj- ahdi að þroskaheftir njóti í sem ríkustum mæli þjónustu almennra stofnana og sem næst sinni heima- byggð. Réttur þroskaheftra sem og annarra fatlaðra er ótvíræður hvað þetta varðar og hluti af al- mennum mannréttíndum. Marg- ar hinna svokölluðu almennu þjónustustofnanir telja sig hins vegar illa í stakk búnar til að tak- ast á við þau vandamál sem þroskaheftum fylgja, og reyna jafnvel að vísa þeim frá sér. í flest- um tilfellum stafar það alls ekki af illvilja heldur miklu frekar af ótta við að ráða ekki fram úr vandan- um og skorti á upplýsingum um eðli verkefnisins og oft aðstöðu- leysi. Ég held að með upplýsingum og ráðgjöf eins og þeirri sem hægt verður að veita frá Fræðsluskrif- stofunni megi í mjög mörgum til- fellum stuðla að árangursríkara starfi þessara stofnana hvað við kemur þjónustu við þroskahefta. Ef þetta mat er rétt er það eitt brýnasta verkefni svæðisstjórnar- innar að efla þessa þjónustu og samstarf við foreldra, skóla, heil- brigðisstofnanir, félagsmálastofn- anir og aðra þá aðila sem málun- um tengjast“. - Hvernig verður Svæðisstjórn- in sett með mannafla til þess að sinna þessu verkefni eins og þið hafið hug á að gera? „Við höfum gert tillögur um á- kveðinn mannafla á Fræðsluskrif- stofunni vegna þessa verkefnis og er búið að samþykkja ráðningu hluta þess fólks sem við teljum nauðsynlegt en annað ekki“. Hefur þroskaheftu fólki fjölgað? „Um þetta eru ekki til neinar ábyggilegar tölulegar upplýsing- ar, en rannsóknir sem gerðar hafa verið erlendis benda til þess, að fjölgað hafi alvarlega þroskaheft- um einstaklingum, t.d. þeim sem lifa af erfiðar fæðingar. Meiri þekking og aukin tækni á sviði læknisfræðinnar gerir það einnig að verkum að fleiri en áður lifi alvarleg áföll sem valda ýmiss konar þroskaheftingu. Auk þess hefur lífaldur þessa hóps sem ann- arra hækkað. Trúlega er ekki um að ræða verulega fjölgun innan þessa hóps heldur breytta sam- setningu hans“. Að lokum sagði Bjarni: „Svæðisstjórn er ljóst, að sú þjónusta sem hér er lagður grunn- ur að, er alls ekki nægileg en markar vonandi upphaf að öðru meira. Hver þörfin er liggur ekki ljóst fyrir, en svæðisstjórn og starfsfólk Fræðsluskrifstofunnar sem að þessum málum vinnur óskar mjög eindregið eftir góðu samstarfi við alla þá aðila í um- dæminu sem þetta mál varðar s.s. skóla, dagvistir og heilsugæslu- stöðvar. Síðast en ekki síst er for- eldrum bent á að kynna sér þá þjónustu, sem hér stendur til boða“. 1 i ♦ * wk . Roger Behrends er liði Þórs mikil lyftistöng - hér skorar hann í leiknum gegn Tindastól. Mynd KGA. Þór f úrslit Á þriðjudagskvöldið léku í íþróttaskemmunni Þór og Tindastóll í annarri deild í körfubolta. Þetta var síðari leikur þessara aðila í deild- inni, en Þór vann fyrri leikinn nokkuð örugglega. Banda- Einn leikur verður í 2. deild- inni í körfuknattleik annað kvöld og fer hann fram í íþróttaskemmunni kl. 20. Þá leika Þór og ísafjörður og er þetta síðasti leikur Þórs í riðlakeppninni. Liðið hefur þeg- ar tryggt sér sæti í úrslitunum, og ríkjamaðurinn Roger Behr- ends lék nú í fyrsta sinn með Þór og styrkir hann liðið mikið. Til að byrja með var leikurinn mjög jafn, en Þórsarar léku maður á mann í vörninni. Þegar mætti því tapa leiknum annað kvöld. Ekki er vitað hvaða lið leika í úrslitunum önnur, en allt bendir til þess að það verði lið Mennta- skólans á Egilsstöðum, Breiða- blik og annað hvort FH eða Vestmannaeyjar. staðan var 21-18 fyrir Þór breyttu þeir varnaraðferðinni og fóru að leika svæðisvörn og þá gjörbreyttist leikurinn hjá þeim og þeir breyttu stöðunni í 44 gegn 18 á skömmum tíma. I hálf- leik var taðan 50 gegn 21. í síðari hálfleik héldu Þórsar- ar áfram að auka forskotið og þegar flautað var til leiksloka var staðan 88 gegn 43 og öruggur Þórssigur í höfn. Þórsarareru nú komnir í úrslit í annarri deildinni en úrslitaleikirnir verða hér á Akureyri fyrstu helgina í mars. Flest stig Þórs gerði Roger 34, Jón gerði ^^.Erlingur 14, Valdi- mar 10, og Eiríkur 8. Kári Mar- ísson var stigahæstur þeirra Skagfirðinga ásamt Alfreð með 15 stig, Ómar var með 6, Gústaf 4, Gylfi 2 og Björn 1. Dómarar voru Hörður Tuliníus og Rafn Benediktsson, og sýndi Hörður sérlega skemmtilega „takta“ að þessu sinni. Körfubolti annað kvöld Góðir sigrar hjá Ásu Hermanns- mótið: Hermannsmótið í alpagrein- um var haldið í Hlíðarf jalli um síðustu helgi. Helstu urðu þessi: úrslit Úrslit í svigi: KONUR: Ásta Ásmundsdóttir A 103.06 Hrefna Magnúsdóttir A 103.69 Sigrún Þórólfsdóttir í 107.03 KARLAR: Árni Þór Árnason R 100.36 Guðmundur Jóhannsson f 101.58 Ólafur Harðarson A 103.14 Hermannsbikarinn: Guðmundur Jóhannsson í svig 9.24 stórsv. 0.00. samt 9.42 Helgubikarinn: Ásta Asmundsdóttir A svig 0.00 stórsv. 55.00 samt 55.00 Úrslit í stórsvigi: KONUR: Nanna Leifsdóttir A 132.83 Tinna Traustadóttir A 137.80 Guðrún H. Kristjánsdóttir 142.16 KARLAR: Guðmundur Jóhannsson í 122.00 Sigurður H. Jónssson í 123.10 Elías Bjarnason A 125.10 Alpatvíkeppni: KONUR: Ásta Ásmundsdóttir A Hrefna Magnúsdóttir A Sigrún Þórólfsdóttir í - KARLAR: Guðmundur Jóhannsson í Ólafur Harðarson A Elías Bjarnason A Um helgina: Mikið verður um að vera í Hlíðarfjalli um helgina. Á laug- ardag verður Bikarmót í alpa- greinum unglinga sem hefst kl. 11 f.h. og kl. 14 verður Febrúar- mót í göngu, keppt í öllurn flokkum. Á sunnudeginuni verður svo framhaldið Bikar- mótinu í alpagreinum unglinga. Ása Ásmundsdóttir. 6 - DAGUR -18. febrúar 1982 18. febrúar 1982 - DAGUR - 7

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.