Dagur - 13.05.1982, Síða 6

Sigfríður Angantýsdóttir:
Um málefni fjölskyldunnar
Barn sem fæðist inn í þennan
heim fæðist inn í fjölskyldu og
öðlast við það ákveðna stöðu í
samfélaginu. Fjölskyldan veitir
umhyggju, vernd,. öryggi og ást
ef alit er með felldu. Fjölskyldan
er hornsteinn samfélagsins og
ber að vernda hana og efla því
að sterk fjölskyldutengsl byggja
einstaklinginn upp og renna um
leið stoðum undir traust þjóðfé-
lag.
Stofnanaforsjá/stofn-
anauppeldi?
Er það rétt stefna að færa upp-
eldi og mótun barna og unglinga
í vaxandi mæli inn á stofnanir?
Ágæti þessarar fjölskyldu-
pólitíkur hefur verið dregið í
efa. Við framsóknarmenn á Ak-
ureyri viljum leggja áherslu á
mikilvægi fjölskyldunnar. Við
viljum sameina fjölskylduna í
stað þess að sundra henni.
Haraldur Ólafsson og Alex-
ander Stefánsson segja í greinar-
gerð með þingsályktunartillögu
um stefnumörkun í fjölskyldu-
vernd: „Ýmsar stofnanir koma
nú í stað fjölskyldunnar og ann-
ast uppeldi og umönnun ungra
og aldinna. Enda þótt þær séu í
eðli sínu hjálparstofnanir, sem
taka eiga við þegar önnur ráð
þrýtur, þá er þróunin sú, að þær
taka að sér æ meira af verkefn-
um fjölskyldunnar. Draga verð-
ur i efa að slíkt stofnanauppeldi
og slík stofnanafyrirsjá fyrir
heilt samfélag standist. Kanna
þarf á hvern hátt verði best
stuðlað að því að gera fjölskyld-
um kleift að taka verulega þátt í
að leysa vanda aldraðra og
þeirra, sem af ýmsum ástæðum
eru hjálparþurfi.
Vinna verður að því að skapa
börnum og unglingum góð upp-
eldisskilyrði og tryggja félags-
legt öryggi barnafjölskyldna.
Heimili og fjölskylda eru sá
grunnur, sem framtíð hvers og
eins er á reist. Það skiptir miklu
að sá grunnur sé traustur“.
Undir þessi orð vil ég taka en
tel þó að oft sé þroskavænlegra
fyrir barn að vera á dagvistar-
stofnun, a.m.k. ef það nýtur um-
hyggju, athygli og ástar innan
fjölskyldunnar að vinnudegi
loknum. Þannig er t.d. betur
fyrir þörfum barnsins séð en ef
það er öllum stundum heima hjá
foreldrum, sem ekki geta sinnt
því. Það er ekki hægt að gefa
foreldrum forskrift og segja
hvað þeim eða börnunum sé
fyrir bestu. Hver og einn verður
að fínna sér þann lífsstíl sem
honum hentar innan þess
ramma sem þjóðfélagið setur.
Við leggjum áherslu á mikil-
vægi fjölskyldunnar en bendum
einnig á nauðsyn dagvistarstofn-
ana. Aðstæður fólks eru mis-
munandi og dagvistun barna er
oft óumflýjanleg. Vistun á leik-
skóla er þó ekki ómissandi þátt-
Sigfríður Angantýsdóttir.
ur í uppeldi barns og verður fólk
sjálft að meta slíkt. Hverjum er
betur treystandi en foreldrum
fyrir velferð barna sinna?
Heimili og skóli.
Sífellt eru gerðar meiri kröfur til
skólanna, að þeir gegni uppeld-
ishlutverki jafnhliða fræðslu-
hlutverkinu. Þetta er eðlileg af-
leiðing þeirra þjóðfélagsbreyt-
inga sem átt hafa sér stað.
Leggja verður þó áherslu á
þátt heimilanna og að þau fylgist
með námi barnanna og skóla-
göngu. Sé þetta ekki gert getur
farið svo að foreldrar og kennar-
ar togist á um barnið ef viðhorf
og uppeldisaðferðir stangast á.
Börn hafa beðið tjón af slíkri
togstreitu sem oftast stafar af
ókunnugleika eða hugsunar-
leysi. Efla ber samvinnu heimila
og skóla, ekki síst í félagsstarfi.
Það er gert í vaxandi mæli svo
sem dæmin sanna hér á Akur-
eyri.
Framsóknarmenn á Akureyri
vilja að í skólahverfum verði
gert ráð fyrir húsnæði fyrir hvers
konar tómstundastörf og sköp-
uð góð félags- og menningarað-
staða ekki aðeins fyrir ungling-
ana heldur fyrir fjölskylduna
alla. Sameiginlegar skemmtanir
og ferðalög foreldra og barna
hafa verið reynd á vegum skóla
og félagasamtaka með góðum
árangri. Þessari hreyfingu þarf
að fylgja eftir. Sem flesta þarf að
virkja í frjálsu félags- og æsku-
lýðsstarfi, unga sem aldna. Ég
tel ennfremur að það sé liður í
baráttunni gegn neyslu vímu-
gjafa að fólk læri að skemmta sér
á heilbrigðan hátt.
Æskan og ellin.
Engin börn eru hamingjusamari
en þau sem vita af ömmu eða afa
í nánd, á sínum stað, tilbúnum
til að þerra tár og miðla málum.
Elsta kynslóðin er akkerið,
kjölfestan, kynslóðin sem er
reynslunni ríkari, gefur ráð og
gætir þess að við gleymum ekki
uppruna okkar.
Við sem höldum fullri starfs-
orku og erum í blóma lífsins eig-
um ekki að ráðskast með mál-
efni aldraðra. Þeir eiga sjálfir að
geta haft áhrif á hvernig ævi-
kvöldinu er eytt. Það yrði þó öll-
um til góðs ef hægt væri að koma
því þannig fyrir að æskan og ell-
in hefðu meira saman að sælda.
Sigfríður Angantýsdóttir
„Þetta eru
ævintýralegar
stofnanir“
Hvað heitir vinabær Akureyr-
inga á Grænlandi? - Nei, það
eru líklega afar fáir sem geta
svarað því og ekki vissu blaða-
menn Dags það fyrr en ein af
dætrum þessa bæjar hafði lagt
leið sína upp á ritstjórnarskrif-
stofu blaðsins. En bærinn heitir
þá Nassaq en við íslendingar
köllum hann Brattahlíð við
Eiríksfjörð og segir um hann í
íslendingabók:
Land það er kallað er Græn-
land fannst og byggðist af íslandi.
Eiríkur inn rauði hét maður
breiðfirskur er fór út héðan þang-
að og nam þar land er síðan er
kallaður Eiríksfjörður. Hann gaf
nafn landinu og kallaði Grænland
og kvað menn myndu fýsa þangað
farar að landið ætti nafn
gott . . .“
Þessi auglýsingabrella tókst þó,
eins og allir vita, ekki betur til en
svo að afkomendur Eiríks á
Grænlandi eru nú hvergi sjáanleg-
ir en í stað þeirra byggir landið sú
þjóð sem Eiríkur og félagar köll-
uðu Skrælingja og litu niður á og
auk þeirra nokkuð af Dönum, alls
50.000 manns. Grænlendingar
kalla sig Inuita sem einfaldlega
þýðir menn og landið sitt kalla
þeir Inuitnunaat (manna land).
Magga Karlsen, heitir ung
grænlensk stúlka, sem hefur að
undanförnu dvalið hér á landi og
lært tóvinnu og kynnt sér íslensk-
an ullariðnað. Dagur átti við hana
spjall fyrir skömmu.
- Ég hef dvalið eitt ár í Dan-
mörku og lært þar meðferð
ullar,s.s. ullarþvott, spuna, vefn-
að o.þ.h. Fyrir hálfum mánuði
kom ég til íslands og tók þátt í
námskeiði í lopaprjóni á vegum
Álafoss. Þá hef ég skoðað ullar-
verksmiðjur hér á landi, bæði
Álafossverksmiðjurnar og Gefj-
un hér á Akureyri. Þetta eru
ævintýralegar stofnanir og mun
stórfenglegri en nokkuð það sem
ég hef látið mig dreyma um á
Grænlandi. Á Grænlandi er eng-
inn ullariðnaður og ekki einu
sinni heimilisiðnaður úr ull nema
að mjög litlu leyti. Þó er í landinu
margt sauðfé og sauðfjárrækt ná-
lega eina búgreinin sem stunduð
er. En öll ull er flutt óunnin út og
hún unnin erlendis. Síðan er heil-
mikið flutt inn af erlendri vefnað-
ar- og ullarvöru, lopapeysur og
ýmislegt sem Inuitar (Grænlend-
ingar) gætu svo hæglega framleitt
sjálfir. En það sem okkur vantar
er hefðin, það hefur ekki skapast
hefð varðandi tóvinnu eins og hér
á landi enda var sauðfé fyrst flutt
inn til Grænlands frá Islandi á
þessari öld. Mig dreymir um að
taka þátt í að skapa þessa hefð
með því að kenna löndum mínum
það sem ég hef verið að Iæra, bæði
hér og í Danmörku. Mig dreymir
um að kenna Inuitum að prjóna
og vefa og vinna sj álfir úr þeirri ull
sem framleidd er í landinu. í
Nassaq er gamalt ónotað sjúkra-
hús þar sem ég og félagar mínir
höfum fyrirhugað að innrétta lítið
spunaverkstæði en sá hængur er á
að húsið kostar 280.000 dkr. en
við eigum aðeins 5.000 dkr. í
banka. Við höfum sótt um styrk,
bæði til bæjaryfírvalda og lands-
stjórnar og meira að segja hugleitt
hvort vinabæir Nassaq gætu ekki
veitt okkur einhvern stuðning t.d.
með tæknilegri aðstoð. Þetta er
okkur mikið kappsmál enda er
ekki eingöngu um að ræða að
setja á stað eitt smáfyrirtæki í
2.500 manna bæ, þetta er skref í
þá átt að gera Grænland menning-
ar- og efnahagslega sjálfstætt
land.
Eins og mörgum er kunnugt,
kusu Inuitar nýverið um það,
hvort landið skyldi tilheyra Efna-
hagsbandalagi Evrópu eða ekki.
Inuitar höfnuðu aðild og sagði
Magga okkur að orðið hefði mikil
vakning hjá þjóðinni í kringum
þetta mál.
- Það voru haldnir fundir um
málið í öllum bæjum á Græn-
landi, þar sem mættir voru til leiks
fulltrúar allra flokka, þeirra
þriggja sem vildu hafna aðild og
þess eina sem mælti með henni.
Og það var sama hvernig viðraði
eða hvort fundinn bar upp á afla-
hrotu, alltaf voru fundarsalirnir
yfirfullir og helst þurftu allir að tjá
sig um málið.
Þá biðjum við Möggu að segja
okkur af daglegu lífi í þessum
vinabæ Akureyrar. Hún á bágt
með að skilja að okkur finnist það
spennandi. - Þetta er ósköp
venjulegur Grænlenskur bær,
segir hún og við erum engu nær,
þar eð við erum sama merki
brenndir og flestir aðrir íslending-
ar, að vita svo til ekkert um þenn-
an næsta nágranna okkar sem
Grænland er. Og við göngum á
hana.
- Nú, þetta er 2.500 manna
bær og lifíbrauð langflestra íbú-
anna er fiskveiðar eða fiskvinnsla.
Fiskvinnslustöðvarnar eru í eigu
KGH - Köngelig Grönlands
Handel - eins og raunar stærstur
hluti atvinnutækja á Grænlandi. í
bænum er barnaskóli og bygging-
ariðnaður eins og venjulega og er
algengt að kennarar og iðnaðar-
menn séu Danir sem koma og
dvelja á staðnum í nokkur ár til að
hala inn pening en fara síðan aftur
til Danmerkur. Þeir reka sjón-
varpsstöð í bænum og er efnið
keypt frá Danmörku. Hinsvegar
er ríkisútvarp í Grænlandi og fara
útsendingar þess fram á Græn-
lensku. Samgöngur fara að mestu
fram sjóleiðis en þó er spölkorn
frá bænum flugvöllurinn í Nass-
uaq. En annars á ég svo erfitt með
að lýsaNassaq. Þetta erjúheima-
bær minn og ég geri mér enga
grein fyrir hvað ykkur kann að
fínnast merkilegt og hvað ekki.
Og með það var hún þotin, hún
var tímabundin og mátti ekki vera
að því að tala meira við okkur.
Við sitjum eftir og hugleiðum
hvort það sé ekki einmitt hlutverk
vinabæjar eins og Akureyrar að
miðla Nassaq-búum af þeirri
tækniþekkingu sem hann getur
státað af og Inuitar eru í þörf
fyrir.
,Mig dreymir um að taka þátt í að skapa þessa hefð'
Frambjóóendur Framsóknarflokksins á beinni línu:
„Þar með rætist
draumur margra“
— sagði Sigurður Óli Brynjólfsson þegar
rætf var um undirbúning sundlaugar
í Glerárhverfi
Það urðu margir til að notfæra
sér símatíma frambjóðenda
Framsóknarflokksins á Akur-
eyri í síðustu viku og spurt var
um margvísleg mál. Ekki er
með nokkru móti unnt að
rekja hvert símtal til hlítar, en
reynt að tæpa eitthvað á flest-
um þeirra.
Spurt um orkufrekan
iðnað
í einu símtalanna sagði viðmæl-
andi Jóns Sigurðarsonar, sem
skipar 5. sæti listans, að í um-
ræðu á Alþingi hefði Halldór
Blöndal sagt að Akureyringar
biðu eftir álveri. Jón Sigurðar-
son benti á að Halldór talaði
ekki fyrir hönd Akureyringa í
þessu máli. „Ef við byrjum á að
ræða um mengun þá liggur fyrir
skýr afstaða framsóknar-
rnanna", sagði Jón. „í stefnu-
skránni segir að við viljum ekki
hætta lífríki fjarðarins, en um
það eða annan iðnað og meng-
unaráhrif er ekkert hægt að
segja nema að undangengnum
rannsóknum“. Jón sagði að það
væri hins vegar erfiðara að segja
nokkuð til um hina félagslegu
röskun, en það væri hægt að
segja að grundvallarskilyrði væri
að þeir atvinnuvegir sem hér eru
nú þegar kæmu ekki til með að
líða fyrir tilkomu stóriðju. Ann-
ar viðmælandi spurði hvort ekki
væri möguleiki á að koma upp
orkufrekum iðnaði, sem full-
nægði skilyrðum um mengunar-
leysi, og hlæði utan á sig ýmsum
atvinnugreinum. „Það var ætl-
unin í sambandi við byggingu
álversins í Straumsvík. Menn
vonuðu að þar skapaðist úr-
vinnsluiðnaður, en af þessu hef-
ur ekki orðið. Sennilega er því
um að kenna að Alusuisse hefur
ekki haft neinn áhuga á þessu
máli. Þetta er eitt af því sem við
þurfum að hyggja að áður en
ákvörðun verður tekin um orku-
frekan iðnað“.
Endurbygging eldri
gatna og malbikun
Sigurður Óli Brynjólfsson, sem
skipar 1. sæti listans, sagði í við-
tali við þorpsbúa að nú væri unn-
ið að undirbúningi sundlaugar í
Glerárhverfi, við Glerárskól-
ann. „Þar með rætist draumur
rnargra", sagði Sigurður. Þeir
ræddu einnig um fyrirhugaða
göngugötu í Hafnarstræti og
sagði Sigurður Óli að með tíð og
tíma yrði Hafnarstræti með fall-
egri götum bæjarins, en eins og
kunnugt er á að helluleggja hana
næsta sumar. En Sigurður bætti
við að þá yrðu bæjarbúar líka að
leggja sitt af mörkum og hann
minnti á að umgengni í miðbæn-
um væri oft slæm eftir skemmt-
anir.
Frambjóðendurnir voru nú
minntir á að í síðasta eintaki ís-
lendings segði orðrétt: „I sam-
starfssamningi núverandi meiri-
hluta í bæjarstjórn Akureyrar
skal lokið við að setja bundið
slitlag á götur bæjarins á næstu
fjórum árum og áhersla verði
lögð á að ganga frá gangstéttum
og opnum svæðum“. Viðmæl-
andinn sagði einnig að eftir væri
að malbika um 8 km af gatna-
kerfinu, sem til var í upphafi
kjörtímabilsins.
Sigurður Jóhannesson, sem
skipar 2. sæti listans, varð fyrir
svörum. Hann sagði að hér væri
um að ræða viljayfirlýsingu, en
þetta var talin raunhæf áætlun
og menn bjuggust við að geta
staðið við hana á kjörtímabil-
inu. „Þetta hefur einfaldlega
reynst erfiðara en reiknað var
með. Við höfum ekki getað fjár-
magnað þessar malbikunar-
framkvæmdir eins mikið og
þurft hefði. Endurbygging eldri
gatna hefur t.d. tekið gífurlega
mikið fjármagn, en þvf verki er
næstum lokið. Það hefur þurft
að endurbyggja næstum allar
gömlu göturnar en þær nýju eru
tilbúnar undir malbik. Það er
því miklu minna átak sem bíður
nú, en var fyrir fjórum árum, því
að gömlu göturnar eru að verða
búnar. En ég tel að mikið hafi
áunnist á þessum síðustu fjórum
árum. Við höfum malbikað
rúman 21 km á meðan heildar-
lengd gatna á sama tíma jókst
um 10,2 km.
Hefur enginn áhuga á
verslunarlóðum?
Sigurður Jóhannesson, sem er
fulltrúi hjá Kaupfélagi Eyfirð-
inga, var einnig spurður um upp-
byggingu verslunarmiðstöðvar-
innar í Glerárhverfi. Sigurður
sagði að bygging hennar kæmi
Akureyrarbæ í sjálfu sér ekki
við, ýmsir aðilar hefðu tekið sig
saman um byggingu hennar.
Hins vegar sagðist hann geta
upplýst spyrjandann um að
fyrstu verslanirnar yrðu væntan-
lega opnaðar í sumar.
Sigfríður Angantýsdóttir,
sem býr í Glerárhverfi og skipar
4. sæti listans, var minnt á að
hún hefur verið auglýst sem
„frambjóðandi utan úr þorpi“ í
Degi. Hún var spurð hvort hún
teldi að hún gæti eitthvað gert
fyrir íbúana í því hverfi ef hún
kæmist í bæjarstjórn, hvort hún
gæti eitthvað ráðið við „kerfið".
„Ef það er hægt að ráða við
kerfið, því skyldi ég ekki geta
það eins og hver annar?“ spurði
Sigfríður á móti. „Ég hef það
með mér að ég er kunnug í
hverfinu, m.ö.o. málefnum
þess. Ég er staðráðin í að gera
það sem ég get til þess að þjón-
usta við íbúana verði bætt. Það
kemur að því að útdeila. fjár-
magni, t.d. til ýmislegra félags-
legra þátta. Það hlýtur að vera
möguleiki á að hafa áhrif á þá“.
Sigfríður var þá spurð hvort
ekki væri hægt að skylda þá sem
fá verslunarlóðir til að ljúka við
gerð verslana sinna. Sigfríður
sagði að það væri e.t.v. ekki
aðalvandamálið, það virtist vera
sú staðreynd að menn vilja ekki
lengur standa í því að reisa versl-
anir í nýjum hverfum. „Verslun-
arlóðir eru fyrir hendi, en eng-
inn sækir um þær, enginn virðist
hafa áhuga“.
Flokkar félagshyggju og
samvinnu
Úlfhildur Rögnvaldsdóttir, sem
starfaði áður með Samtökum
frjálslyndra og vinstri manna, en
skipar nú 3. sætið á lista fram-
sóknarmanna, var spurð um
hvernig væri að vinna allt í einu
með framsóknarmönnum. Hún
sagði að það samstarf sem hún
hefði nú þegar átt með þeim væri
ánægjulegt, þeir hefðu tekið sér
vel. „Við höfum átt gott sam-
starf í þessum kosningaundir-
búningi og ég efast ekki um að
framhaldið verður á svipaðan
veg. Það er ekki mikill munur á
stefnu þessara flokka, þeir eru
báðir flokkar félagshyggju og
samvinnu, og það var ekki erfitt
að skipta yfir, en það átti sér
langan aðdraganda“.
Úlfhildur var einnig spurð, af
karli, hvað væri átt við með
„reynsluheimi" kvenna í þessari
kosningabaráttu. Karlinn tók
það fram að hann vissi ekki við
hvað væri átt þegar rætt væri um
„reynsluheim".
„Nei, ég get það ekki vegna
þess að ég skil ekki umrætt orð-
tak - og síst þegar talað er um
það um leið og stjórnmál eða
bæjarmál. Ég tel að karlar og
konur eigi að vinna seman að
málefnum bæjar og þjóðar. Og
þótt þær hafi upplifað þá reynslu
að fæða af sér barn þá er það líka
reynsla fyrir karlmanninn að
verða faðir. Ég vil ekki að fólk sé
flokkað niður eftir kynferði".
Sigurður Jóhannesson var
inntur eftir hvort hann teldi að
fólk hefði efni á að greiða hærri
dagvistargjöld fyrir börn sín. Al-
mennt séð ættu notendur þessar-
ar þjónustu að greiða meira fyrir
hana en þeir gera í dag, svo að fé
bæjarsjóðs nýtist í auknum mæli
til framkvæmda, meðal annars
til uppbyggingar nýrra dagvist-
arstofnana. En hann benti á að
auðvitað þyrfti að taka sérstakt
tillit til þeirra sem eru efnaminni
og eiga erfitt með, eða geta ekki,
greitt fullt gjald.
Frambjóðendurnir voru
spurðir um hvað framsóknar-
menn ætluðu að gera í sambandi
við uppbyggingu dagvistarstofn-
ana næsta kjörtímabil. Úlfhildur
varð fyrir svörum og sagði að
ætlunin væri að halda áfram
framkvæmdum við nýja dagvist
við Þórunnarstræti. „Takmarkið
er að dagvistarrými verði í sam-
ræmi við raunverulegar þarfir
íbúa bæjarins", sagði Úlfhildur.
AKLiinLÍK B * * ----------- Bæjarins bestu greiðslukjör ------------------------------- akuhvík
GLERARGÖTU 20 — 600 AKUREYRI — SlMI 22233 — NAFNNÚMER 0181-7825 * 9 GLERARGÖTU 20 — 600 AKUREYRI — SlMI 22233 — NAFNNÚMER 0181-7825
6-DAGUR-13. maí 1982
13. maí 1982 - DAGUR - 7