Dagur - 21.09.1982, Qupperneq 4

ÚTGEFANDI: ÚTGAFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
RITSTJÓRNARSlMAR: 24166 OG 24167
SlMI AUGLÝSINGADEILDAR OG AFGREIÐSLU: 24222
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARM.: HERMANN SVEINBJÖRNSSON
BLAÐAMENN: ÁSKELL ÞÓRISSON OG GYLFI KRISTJÁNSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRl'MANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI: JÓHANNES MIKAELSSON
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT H.F.
Framleiðsla á
fóðurvörum
Árið 1981 voru flutt inn rúmlega 60 þúsund
tonn af fóðri fyrir búfé. Þar af var meira en
helmingurinn fóðurblöndur úr fóðri sem hægt
er að framleiða eða er jafnvel framleitt hér á
landi. Megnið af afganginum var kornvara,
einkum maís og bygg, sem ætti að vera hægt
að framleiða hér á landi. Þetta kom fram í er-
indi sem dr. Björn Dagbjartsson, forstjóri
Rannsóknarstofnunar fiskiðnaðarins, hélt um
möguleika í matvælaiðnaði og framtíð fóður-
framleiðslu hér á landi á fjórðungsþingi Norð-
lendinga fyrir nokkru.
í erindi dr. Björns komu fram sláandi upplýs-
ingar um það hversu illa við íslendingar nýt-
um hráefni sem til leggjast. Hann sagði að á
síðast liðnu ári hafi væntanlega verið fleygt
allt að 40-50 þúsund tonnum af slógi, allt að 5
þúsund tonnum af grásleppu, 6 þúsund tonn-
um af vambagor, 3 þúsund tonnum af blóði, 30
þúsund tonnum af mysu og þannig mætti
lengi telja.
Björn Dagbjartsson sagði að það væri mjög
brýnt að leggja meiri áherslu á nýtingu þess-
ara innlendu hráefna til fóðurbætisgerðar en
hingað til hefur verið gert. Hann benti á að loð-
dýrafóður yrði væntanlega notað í stórum stíl
á næstunni, ef hugmyndir um 80 ný loðdýrabú
yrðu að veruleika. Hráefnið í loðdýrafóður er
að langmestu leyti úrgangur frá fiskvinnslu og
slátrun. Björn leggur til að stofnað verði fóður-
eldhús í samvinnu loðdýraræktenda, frysti
húsa og sláturhúsa, sem þjóni eins stóru
svæði og samgöngur leyfa. Því fyrr sem menn
átti sig á þessu þeim mun betra, því þetta geti
bókstaflega skipt sköpum fyrir þessa ungu
búgrein, sem loðdýrarækt er hér á landi.
Þá minnist Björn Dagbjartsson á fiskafóður
og sagði: „Hingað til hefur fiskafóður tiltölu-
lega lítið verið notað hér á landi af eðlilegum
ástæðum, þar sem eiginlegt fiskeldi hefur
varla komist af stað hér ennþá, aðeins seiða-
rækt. Nú bendir hins vegar ýmislegt til þess að
á næstu árum verði þörf fyrir jafnvel þúsundir
tonna af fóðri fyrir eldislax og silung. Það er
mjög líklegt að það verði fljótt hagkvæmt að
framleiða þetta fóður innanlands og ef skyn-
semin fær að ráða þá aðeins á einum stað og
jafnvel með erlendri þátttöku eða eftir keyptri
uppskrift. Siglufjörður hefur ýmislegt upp á að
bjóða í þessu sambandi, svo sem nægilegt
húsrými, vélakost, vinnuafl og sumt af hráefn-
unum, fiskimjöl, lýsi og rækjuúrgang. “
Um þetta mál sagði Björn Dagbjartsson að
lokum: „Ég hef þá trú að það sé ekki spurning
um það hvort fiskfóðursframleiðsla verður
hafin hér á landi fyrir alvöru, heldur hvenær og
hvar. “
Guðmundur Ðjarnason, alþingismaður:
Einnig verði
tekið tillit
til stöðu
iðnaðarins
atvinnugreinar verði hart úti.
Gengisskráning okkar hefur
ávallt verið miðuð við afkomu
sjávarútvegsins og iðnaðurinn
því oft og einatt borið skarðan
hlut frá borði. Nú blasir einmitt
sú hætta við að lægra olíuverð til
fiskiskipa og sérstök meðferð á
fjármagnskostnaði útgerðarinn-
ar þýði röskun á gengisskrán-
ingu, nokkurs konar þorsk-
gengi, sem verði mjög þungbært
fyrir útflutningsiðnaðinn, sem
síðar gæti haft mjög alvarleg
áhrif á atvinnulífið, einkum hér
á Akureyri, sem ekki má við
neinum áföllum.
Hér þurfum við þingmenn að
vera vel á verði og gæta þess að
einnig verði tekið tillit til stöðu
iðnaðarins. Að sjálfsögðu hefði
verið best að allt hefði þetta
fylgst að í efnahagsaðgerðum
ríkisstjórnarinnar a dögunum og
samræmis gætt milli hinna ein-
stöku atvinnugreina. Þá hefði
t.d. mátt laga stöðu iðnaðarins
með lækkun launaskattsins, en
um það náðist því miður ekki
samstaða, enda verður það víst
seint og trúlega aldrei sem öll
vandamál verða leyst og þaðan
af síður að það gerist í einum
pakka.
Ég harma þau vinnubrögð og
þá óbilgirni sem fram kemur í af-
stöðu fulltrúa LÍÚ og veit af
samtölum mínum við ýmsa út-
gerðarmenn í okkar kjördæmi
að menn eru alls ekki á eitt sáttir
og sumir mjög óánægðir. Sér-
staklega er óskemmtilegt að Út-
gerðarfélag Akureyringa skuli
telja sig knúið til slíkra aðgerða í
kjölfar umræðna um alvarlegar
horfur í atvinnumálum á Akur-
eyri og fundahalda þingmanna
kjördæmisins með atvinnumála-
nefnd og bæjaryfirvöldum. Von-
andi er að samkomulag náist og
viðunandi lausn fáist allra næstu
daga því það er að sj álfsögðu öll-
um ljóst hversu gífurlegan
vanda það hefur í för með sér ef
sjávarútvegurinn er lamaður.
Guðmundur Bjarnason.
Með efnahagsaðgerðum ríkis-
stjórnarinnar og ákvæðum í
bráðabirgðalögum var að sjáif-
sögðu tekið á vandamálum út-
gerðarinnar, en einkum þó hvað
varðaði uppsafnaðan vanda hjá
togaraútgerðinni. Ljóst var að
þrátt fyrir þessar aðgerðir var
fiskiskipaflotinn enn rekinn með
halia og að á því yrði að taka
með öðrum ráðum. Allir voru
sammála, einnig fulltrúar út-
gerðarinnar, um að rekstrar-
grundvöllur fengist ekki með því
einu að hækka fiskverðið. Bilið
væri of breitt og slík gífurleg
hækkun fiskverðs, 30-40%,
þýddi aðeins stóra gengisfell-
ingu og nýja verðbólguhol-
skeflu. Þaö sem þyrfti að gera
væri að lækka rekstrarkostnað-
inn og við það miða þær tillögur
sem sjávarútvegsráðherra lagði
fyrir og fékk samþykktar í ríkis-
stjórninni.
Hér er um að ræða lækkun
olíukostnaðar og breytingar á
fjármagnskostnaði. Þessar að-
gerðir koma ölium fiskveiðiflot-
anum til góða, ekki eingöngu
togurunum, eins og bráða-
birgðalögin gerðu einkum ráð
fyrir. Staðreyndin er sú að báta-
flotinn, einkum hér á norðaust-
urhorninu, er mjög illa settur og
verulega undir meðaltali, sem
fyrst og fremst stafar af því hve
afli hefur verið lélegur það sem
af er árinu. Þetta var okkur þing-
mönnum Framsóknarflokksins í
kjördæminu vel ljóst og höfum
við margsinnis minnt á þetta í
viðræðum við sjávarútvegsráð-
herra og þegar rætt hefur verið
um vanda togaranna.
Því fagna ég þeim skrefum
sem nú á að stíga til að lækka
rekstrarútgjöld fiskveiðflotans
alls. Lækkun olíukostnaðarins
kemur til með að hafa áhrif strax
en breytingar á fjármagnskostn-
aði er erfiðara að meta, en þær
koma að sjálfsögðu einnig veru-
lega til góða. Mikilsvert er í því
sambandi að hraða aðgerðunum
svo þær hafi meiri áhrif, t.d.
varðandi breytingar vanskila- og
skammtímalána í lán til lengri
tíma, og mjög þýðingarmikið er
að inn í þá skuldbreytingu komi
einnig ýmsar viðskiptaskuldir en
ekki aðeins vanskil í bönkum
eða við olíufélögin. Þá er að lok-
um í tillögum ráðherra gert ráð
fyrir samráði við hagsmunaaðila
um að mæta rekstrarvandanum
á næsta ári og tel ég það mikil-
vægt, því útilokað er að gera
flotann út með tapi til frambúð-
ar, þó ekki reynist unnt að lag-
Guðmundur Bjarnason.
færa stöðuna til fulls með þess-
um aðgerðum, þegar vandinn er
orðinn svo stór sem raun ber
vitni. Því eru áframhaldandi við-
ræður í leit að nýjum leiðum
mjög þýðingarmiklar.
En erfitt er að gera svo öllum
líki og því miður blasir sú stað-
reynd við, að þegar ein atvinnu-
grein er tekin út úr og til sér-
stakra aðgerða gripið hennar
vegna, þá er hættan sú að starfs-
skilyrði séu gerð mismunandi
eða þeim raskað og aðrar
Framkvæmdastjórinn
finni orðum sínum stað
í Degi 2. september er grein eftir
Áskel Einarsson framkvæmda-
stjóra Fjórðungssambands
Norðurlands. Greinin er hluti úr
skýrslu er hann flutti á Fjórðungs-
þingi á Sauðárkróki.
Ástæða þess að ég sting niður
penna eru skrif hans um mótun
nýrra byggðastefnu, en þar segir
Áskell m.a.
„Það er búið að koma miklu
óorði á byggðastefnuna svo-
nefndu. Þetta má að mestu rekja
til handabaksvinnubragða í
Framkvæmdastofnun ríkisins, á
kauphallarmarkaði hinna póli-
tísku hrossakaupa."
Ég las þetta oftar en einu sinni
og velti því fyrir mér hvað fram-
kvæmdastjóri Fjórðungssam-
bands Norðlendinga væri að fara
og hver væri tilgangur slíkra
skrifa. Eru það ekki einmitt svona
skrif, án nokkurs rökstuðnings
sem koma óorði á Framkvæmda-
stofnun ríkisins og þá er þar
starfa, ekki síst þegar þau eru sett
fram af manni sem maður skildi
ætla að væri marktækur.
Ég hefi nú um tíma setið í
stjórn Framkvæmdastofnunar
ríkisins og hlýt því að eiga hlut að
þeirri ógeðfelldu starfsemi sem
framkvæmdarstjórinn talar um.
Það er trúlega farið fram á of
mikið að framkvæmdastjóri
Fjórðungssambanda Norðlend-
inga finni orðum sínum stað.
Stefán Guðmundsson
alþingismaður
4-DÁGUR^- 21 .* septémber'1982 v