Dagur - 28.01.1983, Síða 5

UR EINUIANNAÐ
Snjólaug Bragadóttir
Vídeó sem
helmilistæld
Það skal tekið fram, að ég er
ekkert hrifin af orðinu vídeó, en
að minnsta kosti vita allir, við
hvað er átt. Myndsegulband er
allt of langt og óþjált, en von-
andi eru hagir nýyrðasmiðir ekki
sofnaðir á verðinum. Hver man
ekki eftir þrýstiloftsflugvélinni,
sem varð að þotu og þyrilvængj-
unni, sem hlaut nafnið þyrla
fyrir þeirra tilstilli.
Nokkrar tillögur hafa skotið
upp kollinum í blöðum og kann
ég best við víðsjá af þeim. Vit-
þjófur er önnur, sem ég er mjög
á móti, vegna þess að allir hlutir,
sem eru misnotaðir, geta orðið
að vitþjófum viðkomandi mann-
eskju, hvort sem um er að ræða
bílinri eða ísskápinn, eða jafnvel
spegilinn.
Vissulega er hægt að misnota
vídeó og veit ég mörg dæmi
þess. Fólk tekur á leigu bíó-
myndir í sólarhringatali og situr
svo við án þess að skeyta um,
hvort börn eru að horfa með-
fram því á alls kyns hryllingfram
eftir nóttum. Ef svo blessað tæk-
ið skyldi bila skyndilega, kemur
í ljós, að fjölskyldan kann ekki
lengur að halda uppi sam-
ræðum, hvað þá hafa ofan af
fyrir sér af eigin hvötum.
En þó mest sé talað um hryll-
inginn, er hann vissulega ekki
ráðandi. Skynsamt fólk held ég
flest, að minnsta kosti það sem
hefur börn á heimilinu, velur
líka efni með tilliti til þeirra.
Gamanmyndir eru bara sorglega
lítið á markaðnum og þar sem
tíminn er fremur naumur og
kostar talsverða peninga, er
fremur valið það sem fullorðna
fólkið vill og börnin skilja síður.
Engin lög eru til um vídeó á
íslandi og á meðan svo er, veður
allt uppi. Höfundarréttur er
hlunnfarinn og öilu stolið sem
hægt er. Það kvað vera bannað
að taka upp efni úr íslenska
sjónvarpinu, en það er samt
gert. Norðmenn hafa árum
saman karpað utan og innan
Stórþingsins um ekki mikilvæg-
ari hlut en það, hvað lög skuli
gilda um spólur, sem teknar eru
upp úr ríkissjónvarpinu og send-
ar sjómönnum út á hafið. Á
meðan eru ólöglegar hryllings-
myndir orðnar þjóðarvandamál
þar og allt að fara úr böndunum.
Sagði ekki einhversstaðar að ís-
lendingar og Norðmenn væru
frændur? Það vill svo til, að ég
les mikið af norskum blöðum og
tímaritum og hef komist að því,
að Norðmenn (og þá væntanlega
frændlið þeirra líka) eru nautna-
seggir hinir mestu og hættir mjög
til að ofnota hlutina eða mis-
nota. Manni sýnist að þegar eitt-
hvað nýtt og skemmtilegt rekur
á fjörur og ein skeið af því er
nóg, sé vissara að hafa þær tvær,
til að allt verði helmingi betra.
Jæja, en öll dæmi verður að
ýkja svolítið, til að vel skiljist,
hvað verið sé að fara. Ef einhver
heldur að ég viti ekkert um hvað
ég sé að tala þegar vídeó er ann-
ars vegar, get ég fullyrt að ég hef
langa reynslu af slíku á heimili
mínu, heil fimm ár. Þó get ég
sagt með sanni, að það hefur
ekki verið misnotað neinum til
tjóns. Frá upphafi höfum við
haldið við það, að nota þetta að-
eins sem heimilistæki fyrir okkur
sjálf, ekki sem afþreyingu. Sem
sagt, við höfum aldrei á fimm
árum tekið svo mikið sem eina
mynd á leigu, eða fengið að láni.
Heimilisfaðirinn er sjómaður
og þess vegna tek ég upp það
sem hann vildi séð hafa og geymi
þangað til hann kemur. Þar sem
ég er kvöldsvæf og nenni ekki að
hanga uppi og bíða eftir mynd,
sem mig langar þó að sjá, get ég
slökkt á sjónvarpinu, stilit á
upptöku og farið í rúmið. Mynd-
in er svo á spólunni hvenær sem
ég má vera að því að setjast
niður með prjónana. Teikni-
myndir og barnamyndir allar eru
teknar upp og safnað saman í
réttri röð, það kemur sér vel,
þegar maður er í slátrum, veðrið
er bálvont eða smáfólkið er
lasið, svo eitthvað sé nefnt. Það
er helst reyndar þar, sem tækin
eru misnotuð, því litlir heimilis-
vinir eiga það til að setjast hér
upp og krefjast þess, að kveikt
sé á sjónvarpinu, eins og ekkert
sé sjálfsagðara. Best gæti ég
trúað að ég gæti haft bara vel
upp með því að selja aðgang, en
það er bannað, svo mikið veit
ég.
kvöld
stund í
Nú fer sá tfmi í hönd þegar hinir
ýmsu leikklúbbar í dreifbýlinu
koma fram á sviðið og leyfa okk-
ur menningarþyrstum íslending-
um að njóta árangurs erfiðis
síns. Og það er merkilegt hversu
víða er verið að setja upp leikrit.
En þetta verður enn merkiiegra
þegar málið er kannað og í ljós
kemur að uppsetning margra
dreifbýlisleikfélaga er hreint
ekkert iakari en hjá hinum
„stóru“ í þéttbýlinu. Þetta varð
ég áþreifanlega var við sl.
sunnudagskvöld er ég brá mér
með fjölskylduna í Laugaborg í
Eyjafirði og sá leikrit Jónasar
Árnasonar Skjaldhamra.
Það er Leikfélagið Iðunn í
Hrafnagilshreppi sem hefur tek-
ið þetta kunna verk tii flutnings.
Ýmsir hafa í gegnum árin
spreytt sig á Skjaldhömrum, og
það sern ég best veit þá nýtur
þetta leikrit alltaf mikiiia vin-
sælda. Og ekki að ástæðulausu.
Leikritið er meinfyndið, persón-
urnar fáar en fjölbreyttar og
spaugilegar hver á sína vísu.
Leikritið er einfalt og virðist
léttvægt hvað boðskap snertir en'
þegar hláturinn tekur enda og
áhorfandinn nær að setjast niður
í einrúmi með minningar frá
skemmtilegu kvöldi þá festa ræt-
ur ýmsar myndir sem í sjálfu sér
eru hápólitískar. Leikritið vekur
áhorfandann því til hugsunar
um ýmislegt, t.d. hersetu, nátt-
úruvernd o.fl.
En hvernig skyidi Leikfélag-
inu Iðunni hafa gengið að koma
þessu ágæta leikriti til skila til
áhorfandans?
Því er fljótt svarað. Leikend-
ur og aöstandendur sýningarinn-
ar eiga mikiö lof skilið. Leik-
stjóranum, Gesti E. Jónassyni,
hefur tekist vel upp með gerð
leikmyndar. Hún gaf það and-
rúmsloft sem hæfði efninu vel.
Leikendurnir komust allir vel
frá sínu. Pétur Helgason var ör-
uggur í hlutverki Stone majors-
I.eikarar í „Skjaldhömrum“. Gestur E. Jónososn, sem jafnframt er leik-
stjóri, er lengst til hægri í aftari rðð. Lcikrítið verður sýnt í Laugaborg á
sunnudagskvöld kl. 20.30.
smá byrjunarörðugleikar voru
hjá Pétri en hann komst fljótt
yfir þá. Sama er að segja um
Í’uríði Schiöth í hiutverki leften-,
ant KatrinarStanton-smástirð-
leiki í byrjun en síðan varð fram-
sögn og fas allt rnjög sannfær-
andi. Ulfar Hreiðarsson kentst
mjög vel frá vitavarðarhlutverk-
inu. Einlægni, gáski og svolítill
einfeidningsháttur gera vita-
vörðinn að vini manns strax í
byrjun og leikur Úlfars er frjáls
og óþvingaður. Kristinn Jónsson
leikur N. Claxton, korporál.
Hlutverkinu skilar Kristinn vel -
persónan er í sjálfu sérekki stór-
kostleg né eftirminnileg, en viss-
ir taktar hjá Kristni koma manni
til að brosa þegar hugsað er til
sýningarinnar. Björk Sigurðar-
dóttir leikur „máilausu" stúlk-
una Birnu, (systur vitavarðar-
ins). Hennar heimur er við áifa
og huldufólk, og í gegnum
mennina sér hún sem skyggn
væri. Það er ekki auðveit hlut-
verk að ganga ætíð um þegjandi.
Leikarinn þarf þá að hafa citt-
hvað annað en málið til að bera,
til þess að heiila áhorfand-
ann. Sonur minn, 10 ára, sagði
eftir frumsýninguna: „Mér
fannst sú sem lék Birnu vera al-
varleg eins og álfkona.*1 Sú setn-
ing segir nóg um hversu vel hef-
ur til tekist um vai á leikara í
þetta hlutverk.
Að síðustu skal getið um leik-
stjórann Gest, sem bregður sér á
ógleymanlegan hátt í hltuverk
furðufuglsins og rolunnar Páis
Daníels. Gestur er fæddur í
svona hlutverk, og vakti óskipta
kátínu.
Sem sagt, gott leikrit og vel
flutt. Þeir sem viija vera góðir
viö sig og sína nánustu ættu ekki
að láta þessa sýningu í Lauga-
borg frarn hjá sér fara. Þetta er
ieikrit fyrir alia fjölskylduna og
því upplagt að fara mcð alit liöið
í Laugaborg og sjá Skjald-
hamra.
Pétur Þórarinsson.
Hér í Helgar-Degi munu á næstunni birtast myndir úr ljós-
myndaplötusafni Hallgríms Einarssonar og sona hans sem nú er
unnið að „copyeringu“ á.
Allar þessar myndir eru ónafngreindar í safninu og viljum við
heita á Ákureyringa og aðra þá sem telja sig þekkja myndirnar
að klippa þær úr blaðinu og senda, ásamt nöfnum, til Minja-
safnsins á Akureyri, Aðalstræti 58, eða láta frá sér heyra með
öðrum hætti.
Þá viljum við benda á að „album“ með myndum úr safninu
liggur frammi í Amtsbókasafninu hér í bæ. Væri vel þegið ef
bæjarbúar, einkum þeir eldri, vildu líta þar inn og sjá hvort þeir
þekkja þessar myndir og ef svo væri að skrifa nöfnin í „blokkir“
sem þar munu einnig verða.
Minjasafnið á Akureyri.
3
Myndin er af:
28. jantiar 1983 - DAGUR - 5