Dagur - 10.06.1983, Blaðsíða 7

*
I
*
„Afstaða almennlngs
hefur gjörbreyst66
Gunnhildur Aradóttir, Magnús Ásmundsson, Guðríður Ragnarsdóttir og Anna María Ingólfsdóttir.
- Við stofnuðum þessa Ak-
ureyrardeild í ágúst 1975 en
allir þeir foreldrar sem að fé-
lagsstofnuninni stóðu áttu
það sameiginlegt að þeir
vildu hafa börn sín eins lengi
heima og þeim væri mögulegt
í stað þess að setja þau á hæli.
Það er Jón E. Aspar, formað-
ur Akureyrardeildar Félags
barna með sérþarfir, sem hefur
orðið en hann og aðrir foreldrar
í þessu félagi hafa undanfarin ár
unnið mikið starf í þágu þroska-
heftra á íslandi.
Að sögn Jóns eru nú samtals
32 einstaklingar í félaginu á Ak-
ureyri en aðalverkefnið nú er
það að berjast fyrir því að
bæjarfélög og sveitarfélög og
svo þjóðfélagið í heild standi
við skyldur sínar gagnvart
þroskaheftum einstaklingum.
- Það má e.t.v. segja að
aðalmálið í dag sé réttarfarsleg
staða þessara einstaklinga og
eins allt það sem getur orðið
þeim til styrktar og hjálpar í
hinu daglega iífi, segir Jón.
Staðan var
mjög slæm
- Hvernig var staðan í þessum
málum t.d. fyrir félagsstofnun-
ina?
- Staðan var mjög slæm og er
auðvitað enn langt frá því að
vera góð. En hún er samt veru-
lega betri en hún var og aðal-
breytingin í því sambandi eru
lögin um aðstoð við þroskahefta
sem sett voru í maí 1979. í
framhaldi af þessari lagasetn-
ingu hefur ýmislegt gerst sem er
til verulegra bóta og eins hefur
afstaða almennings gjörbreyst.
- Hvað með staði eins og t.d.
Sólborg? Hvað er brýnast að
gera þar?
þó taka það skýrt fram að við í
félaginu höfum alltaf getað leit-
að til starfsfólksins á Sólborg og
okkur hefur þar verið tekið af
hlýhug og skilningi, en betur
má ef duga skal.
Nauðsyn að
hvfla heimilin
- Nú hafið þið foreldrar barna
með sérþarfir þessi börn ykkar
heima. Er þetta ekki mikið álag
á fjölskylduna?
- Því er ekki að neita og það
er einmitt núna einn þáttur sem
brennur á okkur þessum for-
eldrum en það er það að útvega
börnunum sumardvöl, þeim til
ánægju og eins til þess að hvíla
heimilin í nokkrar vikur á
hverju ári. Akureyrarbær er
búinn að veita okkur land undir
sumardvalarstað á Botni í
Hrafnagilshreppi en það líða
vafalaust nokkur ár áður en
okkur tekst að byggja þar upp
viðunandi sumardvalaraðstöðu.
- Hvað með önnur brýn mál
sem snúa að ykkur?
- Þau eru ótalmörg. Ég get
nefnt skólamálin og hvað verði
um þessa einstaklinga eftir að
þeir eru komnir af skólaaldri.
Ég get einnig nefnt að um næstu
áramót taka gildi lög um aðstoð
við fatlaða en við foreldrar
barna með sérþarfir erum
hrædd við þessi lög. Við ótt-
umst að það verði allt miklu
þyngra í vöfum samkvæmt þess-
um nýju lögum vegna þess að
samkvæmt þeim verður öllum
fötluðum, þ.e.a.s. þroskaheft-
um, blindum, hreyfihömluðum
og svo framvegis, steypt saman
í einn hóp og fjárveitingar
aukast hvergi nærri í samræmi
við fjölgun einstaklinganna í
hópnum, sagði Jón E. Aspar.
Jón E. Aspar.
þjálfunar og sjúkraþjálfunar og
illa hefur gengið að fá sjúkra-
þjálfara til starfa en á Sólborg
er vafalaust verkefni fyrir tvo
slíka frekar en einn. Margir
þroskaheftir einstaklingar eru
jafnframt hreyfihamlaðir vegna
alvariegra heilaskemmda er
ástandinu valda. Þessum ein-
staklingum er líkamsþjálfun
ekki síður nauðsynleg en andleg
og oft forsenda þess að árangur
náist á öðrum sviðum. Fjár-
skortur hamlar hins vegar fram-
kvæmdum og mér finnst einnig
að þeir sem að þessum málum
vinna leggi ekki nægilega
áhersíu á þennan þátt. Ég vil
þarna störfuðu hefðu að segja
um vinnuna. Fjögur þeirra, þau
Guríður Ragnarsdóttir, Anna
María Ingólfsdóttir, Magnús
Ásmundsson og Gunnhildur
Aradóttir, iýstu sig fús til þess
og öll tóku það fram í upphafi
að þau kynnu mjög vel við sig í
vinnunni.
- Ég sauma aðallega mjólk-
ursíur og ég er mjög ánægð með
lífið og tilveruna, segir Guð-
ríður, en hún var þarna að
vinna einn síðasta daginn fyrir
sumarfríið. í sumarfríinu ætlaði
hún svo vestur á Skagaströnd
með kærastanum, Skarphéðni
Einarssyni, en þar ætluðu þau
að heilsa upp á ættingja Skarp-
héðins.
Gunnhildur Aradóttir sagðist
gera mest af því að setja saman
klemmur en Anna saumar klúta
af miklu kappi.
- Hún er alveg svakalega
dugleg, sögðu þær Guðríður og
Gunnhildur og bættu því við að
hann væri oft stór bunkinn af
klútunum sem lægi á borðinu að
afloknum vinnudegi.
Nú var röðin komin að Magn-
úsi en hann sagðist aðallega
vera í klemmunum. Ekki hafði
hann nákvæma tölu á hvað
hann setti saman margar
klemmur á degi hverjum en þær
væru ansi margar.
- Fáið þið mikið kaup fyrir
vinnuna?
- Já, við fáum mjög mikið
kaup og við getum keypt okkur
mikið fyrir kaupið, sagði Guð-
ríður. Síðast segist hún hafa
keypt sér rúmföt og samt hafa
átt afgang en hann geymir hún
á góðum stað.
Hin eru sammála Guðríði og
eru ánægð með vinnuna og
launin. Þau eru nægjusöm og
segjast hafa það gott. Aðstaðan
á vinnustaðnum sé góð og þar
líði þeim vel.
- Á sl. árum hefur þar orðið
mikil breyting á aðbúnaði
þeirra sem eru betur sjálfbjarga
og má þar til nefna starfsemi
sambýlanna og verndaðs vinnu-
staðar. Hins vegar skortir þar
mjög á alla aðstöðu til líkams-
- Starfíð hér á vinnustofunni
hefur gengið mjög vel og af-
köst fara sívaxandi, sagði
Magnús Jónsson, forstöðu-
maður Yinnustofu þroska-
heftra að Hrísalundi lb, í
samtali við Dag er hann var
inntur eftir starfseminni.
Að sögn Magnúsar var vinnu-
stofan opnuð um miðjan sept-
ember 1981 og síðan þá hefur
verið unnið þar að ýmiss konar
framleiðslu. Um 30 manns
starfa á vinnustofunni en leið-
beinendur eru sex talsins.
- Auk þessarar starfsemi hér
þá hefur verið þó nokkuð um
það að starfsfólkið hefur unnið
úti í bæ t.d. við lóðahreinsun og
eins hafa oftast nokkrir hinna
þroskaheftu unnið úti á hinum
almenna vinnumarkaði. Þetta
hefur verið svona frá tveim og
upp í fimm til sex manns en nú
hefur þeim öllum verið sagt upp
störfum og það sannar áþreifan-
lega það sem við höfum alltaf
vitað að ef einhvers staðar
kreppir að eða samdráttar gætir
þá er það þetta fólk, þroska-
heftir og fatlaðir, sem missa
vinnuna fyrstir. Því held ég að
verði ekki á móti mælt, sagði
Magnús Jónsson.
Góöur vinnustaður
En erindið í vinnustofuna var
ekki bara það að ræða við
Magnús Jónsson. Okkur lék
hugur á að vita hvað þeir sem
Halldor Gísli Bjamason með einn nemenda sinna.
Þess má geta að Halldór Gísli
hefur verið formaður íþróttafé-
lagsins Eikar og hann segir að
það sé ekki síst eftir að hafa
starfað þar að honum varð ljóst
hve þörfin á sundlaug er virki-
lega mikil.
- Það er engin spurning um
það að það er lífsnauðsyn að fá
þessa laug, segir Halldór Gísli
Bjarnason.
Skóladagheimilið á Sólborg:
Formaður Félags foreldra bama með sérþarfír:
Yinnustofan Hrísalundi lb:
„Góð vinna og
mjög gott kaup“
„Sundlaug er
1 ífsnauðsy n4 6
Á Sólborg er rekiö skóladag- mismunandi getustigum. Sumir - Það er rétt að við höfum
heimili fyrir þroskahefta ein- eru mikið líkamlega fatlaðir haft tíma í sundlauginni á laug-
staklinga, börn og unglinga auk andlegu fötlunarinnar en ardögum og starfsfólkið þar
sem utan skólatímans dvelja aðrir eru tiltölulega lítið fatlaðir hefur sýnt okkur mikinn velvilja
á heimilum foreldra sinna. líkamlega, segir Halldór. og hjálpsemi. En það breytir
Níu drengir eru nú á skóla- því ekki að öll aðstaða í laug-
dagheimilinu en deildarstjóri Lífsnailðsyn inni er til háborinnar skammar
þess er Halldór Gísli Bjarna- _ f>að eru engar ýkjur að það er með l’* fatlaðs fólks -
son, þroskaþjálfí. lífsnauðsynlegt fyrir þessa ein- vegna stiga sem eru út um allt
- Þessir drengir dvelja á Sól- staklinga að hafa aðgang að húsið og þetta þýðir einfaldlega
borg frá klukkan 9-17 og starfið sundlaug. Við höfum reynslu af þaö að þessir einstaklingar geta
á skóladagheimilinu er byggt því að þroskaheftum einstak- ekk* notað laugina sem skyldi,
upp í samvinnu við Þjálfunar- lingum, sem jafnframt eru með se8*r Halldór og bætir því við að
skóla ríkisins hér á Sólborg. Við skerta hreyfigetu, hefur fleygt þetta sé alls ekki vegna þess að
fylgjum mjög strangri stunda- mjög fram eftir aðeins nokkra strákana vanti áhugann. - Þeir
töflu í þeirri þjálfun sem við tíma í sundlaug. eru a^'r mjög áhugasamir um
erum með en meðal þess sem — Hvað um Sundlaug Akur- sund og þeim líður hvergi betur
við verðum að taka tillit til er að eyrar, hafið þið ekki aðgang að en e'nm*B * lauginni, segir
þessir drengir eru allir á mjög henni? Halldór.
Heimsókn á Sólborg og kynning á starisemi stofnunarinnar
6-DAGUR —10. júní 1983
Iþróttafélagið Eik:
,, I þróttirnar eru
árangursríkastar'
Undanfarin 15 ár hefur starf-
að hér á Akureyri íþróttafé-
lagið Eik, en í félaginu eru
bæði þroskaheftir og aðrir
sem áhuga hafa á íþróttum.
Stofnfélagar Eikar voru á sín-
um tíma 86 talsins. Ólafur
Þórarinsson, íþróttakennari,
er einn þeirra sem undanfarin
ár hafa tekið þátt í starfí fé-
lagsins. Blaðamaður Dags
hitti Ólaf að máli fyrir
skömmu og var hann fyrst
beðinn um að gera stutta
grein fyrir starfsemi Eikar.
- Það er e.t.v. réttast að
byrja á að geta þess að öll leið-
beinendastörf innan íþrótta-
félagsins Eikar eru unnin í sjálf-
boöavinnu en það þýðir um leið
að við höfum aðeins meiri pen-
inga í aðra starfsemi, s.s. ferða-
lög og fleira tengt félagsstarf-
inu. Varðandi þær íþróttir sem
iðkaðar eru innan Eikar þá er
fyrst að telja körfuboltann en
hápunktur íþróttavertíðarinnar
hjá okkur er einmitt körfubolta-
keppnin milli Eikar og starfs-
fólks Sólborgar. Þessi keppni
hefur farið fram sl. þrjú ár og er
keppt um veglegan bikar, segir
Ólafur.
- Hvernig hefur Eik gengið í
þessari keppni?
- Við unnum fyrsta árið en
töpuðum svo árið eftir en síð-
asta leikinn vann Eik svo með
glæsibrag, segir Ólafur og bætir
því svo við að auk þess séu Eik-
arfélagar nú byrjaðir að æfa
bocchia en sú íþróttagrein hafi
komið mjög vel út.
- Það var haldið opið mót
hér á vegum Lionsklúbbsins
Hængs og við gerðum okkur lít-
ið fyrir og náðum 5.-6. sætinu í
sveitakeppninni og 2.-3. sætinu
í einstaklingskeppninni. Þetta
kom okkur svo sannarlega á
óvart en sýnir svo ekki verður
um að villst að við eigum fram-
tíðina fyrir okkur í bocchia.
*
Iþróttirnar
besta meðferðin
Að sögn Ólafs þá getur hann að

Ólafur Þórarinsson.
öllu leyti tekið undir þær raddir
sem haldið hafa fram nauðsyn
þess og gagnsemi að Sólborg
fengi sína eigin sundlaug.
- Ég tel mig orðið þekkja
mjög vel til þessa fólks og ég hef
orðið vitni að ótrúlegum árangri
þess í sundinu. Ég minnist sér-
staklega einnar ferðar sem við
fórum út á Laugaland en þar
vorum við með fjóra hópa sem
fóru í laugina hver á eftir
öðrum. Hver hópur komst tvis-
var í laugina þann daginn hálfan
annan tíma í senn og ánægjan
skein úr hverju andliti. Það var
sérstaklega einn drengur, mikið
fatlaður sem kom okkur á óvart
en ég hygg að hann hafi þarna
hreyft sig meira á þessum
skamma tíma en á mörgum vik-
um þar á undan, segir Ölafur og
hann vildi jafnframt koma
þeirri persónulegu skoðun sinni
á framfæri að í gegnum íþróttir
væri hægt að ná langmestum ár-
angri með þroskahefta.
- íþróttirnar efla þor og
kjark. Líkamleg geta eykst
mikið og líkamsstarfsemin
verður eðlilegri og svo má ekki
gleyma að í hópíþróttum þá
eykst samheldnin og samkennd
manna, segir Ólafur Þórarins-
son, íþróttakennari.
Sambýlið Borgarhlíð 3:
„Hér er gott að búa“
Að Borgarhlíð 3 hér í bæ,
nánar tiltckiö í Borgarhlíð
3d, e og f, er annað tveggja
sambýla þroskaheftra á Ak-
ureyri. Þarna búa níu þroska-
heftir einstaklingar í ósköp
venjulegri blokk og lífíð er að
flestu leyti eins og hjá öðru
fólki. Það er vaknað, farið á
fætur, snæddur morgunverð-
ur og síðan er haldið I
vinnuna. Að vísu vinna þessir
einstaklingar ■ vernduðum
vinnustað en vinna er það
samt og vinnudeginum lýkur
ekki fyrr en um klukkan 16 á
daginn. Þá er farið heim,
slappað af og hlustað á
tónlist, unnin húsverk og svo
er það kvöldmaturínn, sjón-
varpið og annað sem tilheyrir
í þjóðfélaginu í dag.
Blaðamaöur Dags leit inn í
Borgarhlíð 3f í vikunni og ræddi
við þau Önnu Ragnarsdóttur og
Áskel Traustason sem þar búa
og Hólmfríði Ósk Jónsdóttur en
hún býr í d-íbúðinni. Þau voru
fyrst spurð hvenær þau hefðu
flutt inn í sambýlið og hvernig
væri að búa þar.
- Það eru fjögur ár síðan,
segja þau og öll eru þau sam-
mála um að það sé gott að búa í
Borgarhlíðinni. Og þeim er
hlýtt til annarra íbúa blokkar-
innar sem aldrei hafa sýnt þeim
annað en vinsemd og hlýju.
Ahugamálin
Talið berst að vinnunni og
Áskell segir að þau taki stræt-
isvagninn klukkan fimm mínút-
ur yfir átta og fari með honum
niður á torg. Þar þurfi þau að
skipta um vagn til þess að kom-
ast að vinnustofunni sem er að
Hrísalundi 1B. Vinnan byrjar
svo klukkan níu og á vinnustof-
unni segjast þau fá kaffi og há-
degismat.
- En hvað tekur við þegar
þið komið heim. Hvað er mest
gaman að gera?
- Föndra og vaska upp, segir
Anna, en Áskeli finnst mest
gaman að smyrna teppi. Áhuga-
mál Hólmfríðar eru af öðrum
toga spunnin en það skemmti-
legasta sem hún gerir er að fara
fjölyrða um það hve sundlaug
og sundíþróttin getur virkað
sem mikil hvatning, ekki síst ef
hinir þroskaheftu og aðrir geta
keppt þar við „venjulegt fólk“
á jafnréttisgrundvelli.
í stofunni þar sem ríkir hin
mesta smekkvísi er nýlegt lita-
sjónvarpstæki og það er því
ekki óeðlilegt að spyrja þau
Áskel, Önnu og Hólmfríði
hvort þau verji miklum tíma
fyrir framan sjónvarpið og hvað
l
Anna Ragnarsdóttir, Áskell Traustason og Hólmfríður Ósk Jónsdóttir.
á samkomur hjá Hjálpræðis-
hernum. Þar segir hún að sé
mikið spilað og sungið og ekki
megi gleyma bæninni.
Þess má jafnframt geta að
þær Anna og Hólmfríður eru
mjög vel syndar og m.a. hefur
Anna unnið til fjölda verðlauna
fyrir sund. Það þarf því ekki að
sé skemmtilegast í sjónvarpinu.
Dallas í uppáhaldi
- Palli póstur, segir Hólmfríður
hiklaust. - íþróttirnar, segir
Áskell en Önnu líst best á
Dallas. - Já Dallas er góður
bætir Áskell við - og Derrick
líka.
Borgarhlíð 3.
Guðrún Gunnarsdóttir grípur
nú inn í og upplýsir að eins og á
öðrum heimilum sé beðið með
óþreyju eftir Dallas alla vikuna
og miklar umræður séu alltaf
eftir hvern þátt.
- Kann hún Guðrún að búa
til mat, spyr ég nú upp úr þurru,
en þessi spurning vekur mikinn
hlátur í íbúðinni.
- Já, hún Guðrún kann svo
sannarlega að búa til mat, segir
Áskell þegar hann hefur jafnað
sig eftir hláturrokurnar og það
er greinilegt að þeim finnst
heimskulega spurt.
- Hvað er uppáhaldsmatur-
inn?
- Kótilettur, segir Áskell. -
Kjúklingar eru langbestir með
kokkteilsósu og frönskum
kartöflum bætir Hólmfríður við
og Anna segir: - Pylsur með
kartöflustöppu.
Það líður nú að lokum heim-
sóknar minnar en það er eink-
um tvennt sem hefur vakið at-
hygli mína. Það fyrsta er að
viðmælendur mínir eru ánægð
með lífið og tilveruna, þakklát
og nægjusöm og í öðru lagi þá
eiga þau það sameiginlegt að
þeim finnst gaman að vinna.
Um leið og ég geng út skýtur
Áskell því að mér að hann eigi
nú eiginlega afmæli í dag. Sé
nú orðinn 24 ára og vitaskuld
óska ég honum til hamingju
með daginn. Undir þær óskir
hafa vafalaust fleiri en ég tekið
þann daginn.
Myndir og texti: ESE
10. júní 1983 - DAGUR - 7