Dagur - 11.07.1983, Blaðsíða 3

„Voru Akureyringar og aðr-
ir Norðlendingar að afsala
sér sjálfstæði í orkumálum
með því að samþykkja sam-
einingu Laxárvirkjunar og
Landsvirkjunar?“ Það er
Valur Arnþórsson, kaupfé-
lagsstjóri og fyrrum stjórn-
arformaður Laxárvirkjunar,
en núverandi stjórnarmaður
í Landsvirkjun, sem svarar
þessari spurningu.
„Það er alveg ljóst, að Laxár-
virkjun er ekki lengur rekin sem
sjálfstætt fyrirtæki. Hún hefur
sameinast Landsvirkjun eins og
meira og minna hefur verið til
umræðu allar götur síðan 1965,
þegar Landsvirkjun varð til. Út
frá því sjónarmiði má segja að
sjálfstæði okkar í orkumálum sé
ekki hið sama. Hins vegar má
ekki gleyma því að sá meginá-
fangi sem nú er náð í orkumálun-
um er ekki sá að Laxárvirkjun
leggst niður sem slík. Heldur
hitt, að Landsvirkjun breytir um
eðli og hlutverk. Fram að þessu
hefur Landsvirkjun fyrst og
fremst verið virkjunarfyrirtæki
höfuðborgarsvæðisins með til-
styrk ríkisins. En nú, fyrir tilstyrk
Akureyrar, verður Landsvirkjun
landsfyrirtæki sem á að þjóna
landsbúum öllum jafnt. Enda er
það beinlínis tekið fram að
Landsvirkjun skuli selja rafork-
una á sama verði um allt land frá
þeim sölustöðum sem eru á meg-
influtningalínunum."
- Pú óttast ekki að hlutur
heimamanna verði borinn fyrir
borð, í samstarfi við Reykjavík-
urborg og Ríkið, sem eiga um
95% í fyrirtækinu?
„Við megum ekki gleyma því
að Ríkið sem slíkt á að þjóna öllu
landinu. Landsvirkjun mun að
sjálfsögðu þjóna hagsmunum
landsbyggðarinnar, þannig að
hagsmunir landsmanna í heild
séu í fyrirrúmi.“
Laxárvirkjun stöndug
- Laxárvirkjun hefur verið
stöndugt fyrirtæki fjárhagslega.
Lausafjárstaða þess hefur verið
góð, þannig að Akureyrarbær
hefur fengið góðan arð af fyrir-
tækinu. Landsvirkjun hefur hins
vegar átt í rekstrarerfiðleikum.
Heðfi ekki verið nær að njóta
arðsins af Laxárvirkjun áfram?
„Það kann vel að vera að í
þessu máli togist á skammtíma-
sjónarmið og langtímasjónarmið.
Þegar þessir samningar voru
undirritaðir og stefnan mörkuð
með hinu upphaflega samkomu-
lagi þá horfði þetta mál allt öðru
vísi við. Þá stóðu Laxárvirkjun
og Landsvirkjun nokkuð jafnfæt-
is hvað varðar lausafjárstöðu.
Hins vegar hefur staðan breyst á
þeim aðlögunartíma sem liðinn
er. Lausafjárstaða Landsvirkjun-
ar hefur versnað vegna mikillar
hækkunar á dollaralánum,
gengisbreytinga og vegna mjög
mikillar hækkunar á vöxtum af
dollaralánum auk þess sem orku-
verð til stóriðju er allt of lágt.
Einnig hefur staða Landsvirkjun-
ar versnað vegna þess að hún
lenti í mjög slæmum vatnsárum,
nú á síðustu árum, sem hafa ver-
ið þurr og köld. Einnig hefur
Landsvirkjun liðið fyrir halla-
rekstur um alllangt árabil. Þá
hlóðst upp skuldahali sem nú
verður að taka inn í orkuverðið.
Þetta hefur orðið til þess að
Landsvirkjun hefur þurft að
hækka taxta sinn verulega mikið.
Laxárvirkjun hefur fylgt á eftir
án þess að hafa sömu þörfina. Af
þeim sökum hefur Laxárvirkjun
safnast nokkuð fé. Þeir fjármunir
eru þó ekki miklir miðað við þær
miklu eignir sem Landsvirkjun
hefur í rekstri sínum.
Einnig ber að hafa í huga að
hefði ekki orðið úr sameining-
unni hefði Laxárvirkjun orðið að
kaupa síaukinn hluta af
sinni orkuþörf út af Lands-
„Fórnuðum peði
til að styrkja
sóknarstöðuna“
- segir Valur Arnþórsson um sameiningu Laxárvirkjunar og Landsvirkjunar
virkjunarkerfinu á verði sem
væntanlega hefði verið hærra
heldur en við fáum sem aðilar að
Landsvirkjun. Þar af leiðandi
hefði hagur Laxárvirkjunar versn-
að þegar til lengri tíma er litið á
meðan hagur Landsvirkjunar
hefði vænkast.
Ég er ekki í vafa um það að
ákvörðunin um sameiningu virkj-
ananna þjónar langtímasjónar-
miðum og hagsmunum Akureyrar
mjög vel. En það má segja að við
höfum fórnað peði til að styrkja
stöðuna í sóknartaflinu.“
Orka fyrir álver
- Nú er rætt um sókn í almenn-
um iðnaði á Eyjafjarðarsvæðinu
og jafnframt er horft til orkufreks
iðnaðar. Hvenær getur Lands-
virkjun útvegað næga raforku
fyrir álver við Eyjafjörð?
„Það er ekkert launungarmál
að það er eitt af hinum stærri
hagsmunaatriðum við sameining-
una að Akureyri og Eyjafjarðar-
svæðið munu verða mjög sterk í
orkuflutningskerfi landsins. Ak-
ureyri verður meiriháttar tengi-
punktur í landskerfinu. Þannig
kemur orkan til Eyjafjarðarsvæð-
isins eftir þrem meginleiðum. Að
vestan og austan eftir byggðalínu
en að sunnan eftir nýrri línu sem
verður lögð frá Þjórsársvæðinu
yfir hálendið um Bleiksmýrardal
og Garðsárdal í dreifingarstöðina
á Rangárvöllum við Akureyri.
Það er þess vegna ljóst að við
munum með þessu móti í raun og
veru rjúfa þá einangrun sem Ak-
ureyri og Éyjafjörður býr við af
þeim sökum að á okkar svæði eru
engar af stærri orkulindum
landsins. Ekki háhitasvæði eða
stór fallvötn til virkjana. Þetta at-
riði mun styrkja okkur í þeirri
samkeppni sem óhjákvæmilega
er í landinu um staðsetningu iðn-
aðar, hvort sem hann er stór eða
smár.
Við virkjun Blöndu skapast
svigrúm fyrir stóriðjufyrirtæki í
líkingu við fyrirhugaða kísil-
málmverksmiðju á Eskifjarðar-
og Reyðarfjarðarsvæðinu. Ef til
á að koma umtalsverður orkuiðn-
aður til viðbótar þarf að virkja
meira. Þá er efst á blaði, eins og
nú horfir, að snúa sér að Fljóts-
dalsvirkjunum. Þær virkjanir, sem
þar eru nú á landakortinu, eru
með aflgetu upp á 1677 megawött
og 8 þúsund gígastunda orku-
framleiðslugetu. Það er meira en
tvöföld orkuframleiðsla dagsins í
dag í öllum orkuverum landsins.
Fljótsdalsvirkjanirnar yrðu því
aldrei reistar í einum og sama
áfanganum heldur stig af stigi.
Gæti orðið um 1990
Með fyrstu áföngunum, sem tald-
ir eru álitlegir við Fljótsdalsvirkj-
un, er talið að til verði næg orka
fyrir stóriðju með 1000-1500
gígawattstunda orkuþörf á ári.
Þar með yrði svigrúm fyrir álver
í orkukerfinu. Þetta gæti orðið
um 1990.
Einnig gæti verið að aðrir
smærri stóriðjukostir gætu þótt
álitlegir. Það kemur fleira til
Valur Amþórsson.
greina en heilt álver. Þá koma að
mínu áliti til greina aðrir virkjun-
arkostir sem yrðu metnir út frá
hagkvæmnissjónarmiðum. Þarvil
ég sérstaklega benda á Búrfell 2,
sem er mjög álitlegur virkjunar-
kostur.“
- Nú átt þú sæti í stóriðju-
nefnd sem iðnaðarráðherra hefur
nýlega sett á fót. Hafa einhverjir
stóriðjukostir fyrir Eyjafjörð
komið þar inn á borð?
„Nei, enda er nefndin nýbyrj-
uð að starfa, þannig að hún er
enn að móta sína starfshætti. Það
er því ótímabært að tala um
Eyjafjarðarsvæðið í tengslum við
stóriðjunefndina. Hún mun
væntanlega hafa allt landið undir
varðandi sínar athuganir.
Hins vegar liggur það fyrir að
iðnaðarráðuneytið lét gera hag-
kvæmniathugun varðandi álverk-
smiðju á íslandi. Athugunin var
gerð í samstarfi við Árdal-Sund-
al-verke í Noregi. Við athugun-
ina voru tveir staðir hafðir í
huga, Vogastapi og Eyjafjarðar-
svæðið. Þegar á heildina er litið
kentur Eyjafjarðarsvæðið mjög
vel út í þeim athugunum. Það er
þó alveg ljóst að það á eftir að
gera enn frekari athuganir á
Eyjafjarðarsvæðinu. Það þarf að
kanna hvort hægt er að reisa hér
álver án skaða fyrir umhverfið."
Með opin augu
og opinn huga
- En þitt persónulega mat á
þessum málum. Þurfum við álver
til að fyrirbyggja fólksflótta frá
Eyjafirði?
„Ég vil fyrir mitt leyti skoða
alla valkosti. Ég er hlynntur upp-
byggingu almenns iðnaðar og tel
að það sé traustasti og besti val-
kosturinn. Á hann legg ég höfuð-
áherslu. Hins vegar eigum við
ekki að neita neinu varðandi
stóriðju að óathuguðu máli. Við
eigum að skoða möguleika á upp-
byggingu stórra iðjuvera. Við
erum vön stóriðjufyrirtækjum á
Eyjafjarðarsvæðinu. Nýtt stór-
iðjuver yrði ekki með fleiri starfs-
menn en sum þau stóriðjufyrir-
tæki sem hér starfa fyrir, þannig
að slíkt iðjuver hefði ekki í för
með sér umtalsverða félagslega
röskun að mínu mati. Þess vegna
held ég að við ættum að skoða
alla þessa kosti opnum augum og
með opnunt huga. Akureyri hef-
ur styrkt stöðu sína í orkukerf-
inu. Það er þýðingarmikið skref
vegna framtíðarinnar. í stað þess
að Akureyri hefur rekið lítið ein-
angrað orkufyrirtæki fram að
þessu þá verður það nú hennar
hlutverk að sjá um alla megin-
orkuvinnslu og orkuflutning á
öllu Norður- og Austurlandi, allt
frá Holtavörðuheiði norður og
austur um til Hafnar í Horna-
firði. Þessa nýju stööu þurfum
við að nýta Éyjafjarðarsvæðinu
til framdráttar".
Tjaldborgartjald
eykur ánægju
útilegunnar
* LÉTT GÖNGUTJÖLD
MEÐ YFIRSEGLI
* TVEGGJA MANNA
ÁN YFIRSEGLS
* ÞRIGGJA MANNA
MEÐ OG ÁN YFIRSEGLS
* FJÖGURA MANNA
MEÐ YFIRSEGLI
* FIMM-SEX MANNA
MEÐ OG ÁN YFIRSEGLS

Tjaldborgartjald
eykur ánægju útilegunnar
HAFNARSTR. 91-95 - AKUREYR1 ■ SlMI (96) 21400
11. júlí 1983 - DAGUR - 3