Dagur - 15.02.1984, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - 15. febrúar 1984
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR:
STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SÍMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 130 Á MÁNUÐI -
LAUSASÖLUVERÐ 18 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR:
HERMANN SVEINBJÖRNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI:
GlSLI SIGURGEIRSSON
BLAÐAMENN:
EIRÍKUR ST. EIRlKSSON OG GYLFI KRISTJÁNSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI: 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Kjaramál og
atvinnuleysi
í viðtali sem Dagur átti við Ingvar Gíslason, alþing-
ismann fjallar hann m.a. um þann árangur sem
ríkisstjórnin hefur náð og segir:
„Árangur ríkisstjórnarinnar liggur náttúrlega
fyrst og fremst í því að verðbólgustigið hefur stór-
lega lækkað og þetta er árangur sem við megum
ekki farga. Við megum því ekki hrófla neitt við
genginu og við verðum að halda launahækkunum
innan þeirra marka sem ráðgert hefur verið, 4-5%.
Ef þetta jafnvægi í gengi og launum raskast, þá
erum við búin að tapa þessum leik, “ sagði Ingvar
Gíslason.
Ingvar sagði einnig í viðtalinu að reynslan hefði
sýnt það, að hinn almenni víðtæki samningsréttur
væri nú orðið ekki til hagsbóta fyrir láglaunafólkið
og margir verkalýðsleiðtogar virtust vera að kom-
ast á þá skoðun. Þeir treystu orðið meira á úrlausn-
ir ríkisvaldsins heldur en samningsréttinn, til að
rétta kjör þeirra verst settu í þjóðfélaginu. Ingvar
telur að finna verði leiðir til að lögfesta lágmarks-
laun.
Stefán Valgeirsson, alþingismaður fjallar einnig
nm þessi mál í viðtali við Dag og segir: „Umræðan
í þjóðfélaginu, bæði hjá aðilum vinnumarkaðarins
og stjórnmálamönnum, hefur verið á þá leið að
þarna þurfi að lagfæra og að grípa verði í taumana.
Nú virðist það hafa komið í ljós að vinnumarkaður-
inn hefur ekki þrek eða manndóm til að taka á
þessum málum svo forsvaranlegt sé. Ég trúi því
ekki að við íslendingar getum liðið það að t.d.
uppalendur barna, ekki síst einstæð foreldri, búi
við það kröpp kjör að gera megi ráð fyrir veru-
legum uppeldislegum áföllum. “
Stefán leggur til að tekið verði á vandamálum
láglaunafólksins og jafnframt á atvinnuleysisvanda-
málinu sameiginlega. Tekin verði upp tekjutrygg-
ing í stað atvinnuleysisbóta og að þeir sem erfitt
eigi um vik vegna barnauppeldis að vera úti á
vinnumarkaðinum - og vinni auk þess fyrir lágum
launum - fái tekjutryggingu, en hinum sem auðvelt
eigi með að vinna úti en séu í ótryggri atvinnu eða
jafnvel atvinnulausir verði sköpuð atvinna.
„Eins og staðan er orðin í dag hef ég ekki trú á
öðru en verulegan uppskurð þurfi að gera í þjóðfé-
laginu, svo unnt verði að laga þetta. Auðvitað er
ekkert vit í því að ungt fólk gangi atvinnulaust,
vegna þess að það er nóg að vinna í þessu þjóðfé-
lagi,“ sagði Stefán Valgeirsson.
Hólmfríður Jónsdóttir:
Rabb um
álver
og fleira
Umræður um álver við Eyjafjörð
hafa staðið mörg undanfarin ár
og sitt sýnst hverjum. Þessar um-
ræður hafa að mínum dómi verið
ómálefnalegar og dregið úr um-
ræðu um aðra atvinnuuppbygg-
ingu á Akureyri.
Hinn 24. janúar sl. bar Jón Sig-
urðarson, formaður atvinnu-
málanefndar, loks fram tillögu í
bæjarstjórn, þar sem fram kemur
skýlaus ályktun um að álver rísi
við Eyjafjörð og ósk um sam-
stöðu um þetta „mikla hags-
munamál" Eyfirðinga. Fulltrúar
núverandi stjórnarflokka sam-
þykktu þessa tillögu. Fulltrúar
Kvennaframboðsins lýstu hins
vegar algjörri andstöðu sinni við
hana og greiddu því atkvæði gegn
tillögunni.
En hvernig stendur á því að
konurnar láta svona? Til þess eru
margar ástæður. Ein þeirra, og
sú sem mest hefur verið rædd, er
mengun. Sú hætta gæti orðið
geigvænleg. Þó að í tillögu þeirri
sem bæjarstjórn samþykkti sé
sleginn sá varnagli „að talið verði
tryggt að rekstur versins stefni
lífríki fjarðarins ekki í hættu“
spyr ég: Hverjir verða þar kvadd-
ir til? Ég minnist þess að einn
ákafur álversaðdáandi sagði í
mín eyru, að hann gerði ekkert
með þær rannsóknir sem Nátt-
úrugripasafnið er þegar búið að
gera, þær væru ekki hlutlausar.
Margur heldur mig sig. Hvaða
tryggingu höfum við fyrir því að
þær rannsóknir sem fyrirhugaðar
eru nú verði hlutlausar, eða er
yfir höfuð hægt að tryggja það
fyrirfram að mengun hafi ekki
áhrif á lífríkið. Síðustu rann-
sóknir heilbrigðiseftirlitsins í
Straumsvík sýna að mengun er
vandamál sem erfitt er að koma í
Veg fyrir.
En hverjir koma svo til með að
vinna í álveri? Ég les oft að
gamni mínu dálka í blöðunum
þar sem börn eru spurð um það
hvað þau ætli að verða þegar þau
verði stór. Mörg og margvísleg
eru svörin, en ekki hefi ég ennþá
rekist á svarið: Verkamaður í ál-
veri, og ég er líka viss um að ef
sama spurningin væri lögð fyrir
foreldra, þ.e. hver væri ósk
þeirra varðandi framtíð barn-
anna, yrði verkamaður í álveri
ekki ofarlega á óskalistanum.
Undanfarið hefur staðið yfir
verkfall í álverinu í Straumsvík.
Pað hefur komið fram í fjölmiðl-
um að meðaltekjur starfsmanna
þar nálgist þó að vera þrefaldar
á við meðaltekjur kvenna sem
vinna í súkkulaðiverksmiðjunni
Lindu og sápuverksmiðjunni
Sjöfn, svo að nærtæk dæmi séu
nefnd. Svör starfsmanna við því
hvers vegna þeir vilja hærra kaup
eru skýr og skiljanleg. Vinnan er
erfið, áhættusöm, heilsuspillandi,
vinnutími óeðlilegur fyrir fjöl-
skyldulíf og starfsævin stutt. En
meðan erlendir aðilar á Suður-
nesjum eru að semja við íslenska
verkamenn þar, halda aðilar á ís-
lenska vinnumarkaðinum að sér
höndum og sjá hvað setur, og
tíminn líður. Þó er víst öllum
landslýð ljóst að ástandið er orð-
ið geigvænlegt, sérstaklega hjá
einstæðum foreldrum og barn-
mörgum láglaunafjölskyldum.
Þetta finnst mér ekki til að hafa í
flimtingum. Ef til þeás kemur að
foreldrar verða að gefa börnum
sínum grjónagraut í staðinn fyrir
sunnudagssteikina sem þau eru
vön, er það engin harmabót að
vita að forsætisráðherra íslands
þykir hann góður.
Við kvennaframboðskonur
höfum oft bent á að uppbygging
fyrir hvert starf í álveri væri
óheyrilega dýr miðað við annan
iðnað. Svarið hjá álmönnum er á
reiðum höndum. Öll þjónusta
fnargfaldast kringum stóriðju.
Þar koma fleiri störf. Trúlega
yrði keypt meira súkkulaði frá
Lindu og meiri sápa frá Sjöfn,
svo ég haldi mig við þau dæmi.
Ég vildi óska að ég gæti sagt
með sanni að ég treysti íslenskri
verkalýðsforustu til að sjá þá svo
Hólmfríður Jónsdóttir.
um að launamismunurinn yrði
þá ekki eins hróplegur, en það
get ég ekki sagt. Að mínum dómi
mundi stóriðja hér frekar auka
hann, og brjála þannig það stétt-
lausa samfélag sem við höfum
hingað til státað okkur af.
Markmið Kvennaframboðs er
meðal annars að minnka launa-
mismun og koma á mannlegra
samfélagi. Það sem ég hefi drepið
á hér að framan varðandi stóriðju
er ekki spor í þá átt.
Rannsóknir fyrir alla stóriðju
kosta óhemju fjármuni. Mín
skoðun er að á þessum fjármun-
um þurfum við frekar að halda í
þágu annarra atvinnuvega. Ef
fiskurinn í sjónum fer minnkandi
þá þarf að spyrna við fótum
reyna að rækta hann upp aftur ef
hægt er og/eða nýta betur það
litla sem við fáum. En auðvitað
kostar þetta uppbyggingu og
rannsóknir og til þess þarf fé.
Ég get ekki látið hjá lfða að
átelja þá svartsýnisstefnu sem
ríkir á Islandi um þessar mundir.
Það hefur fyrr árað illa og afli
brugðist, ég vil trúa því að fiskur-
inn komi aftur, sjórinn er hlýrri í
ár, það er jákvætt, en um það eru
engar stórfyrirsagnir í blöðunum,
svo ég nefni það sem dæmi, en
auðvitað verðum við að vera við
öllu búin, en síst af öllu megum
við leggja árar í bát og gefast
upp. Mér flýgur í hug að sá flótti
frá raunveruleikanum sem hrjáir
margt ungt fólk á íslandi og kem-
ur fram í neyslu alls konar vímu-
gjafa eigi rót sína að rekja til
þessarar svartsýnisstefnm En hún
er söm við sig. Fjölmiðlar geta
mest um það sem aflaga fer. Það
er aldrei getið um allt það lífs-
glaða, heilbrigða unga fólk,
meirihlutann, sem stenst raunina,
en það breytir því ekki að hinir
unglingarnir eru of margir, ísland
þarf á öllu sínu unga fólki að
halda.
Kveðja
til
Sigurðar
frá
Græna-
vatni
Vegna Þorrakveðju frá þér til
Jóns Sigurðarsonar, frænda míns
í Degi 6. feb. langar mig að senda
þér nokkur orð:
í þessu greinarkorni hér að
framan hefi ég stiklað á stóru um
skoðanir mínar á álveri. Þú sérð
fljótt að ekki erum við Jón frændi
sammála um þau mál. En ég set
þetta fram sem mínar skoðanir
en ekki skoðanir föður míns,
Jóns Sigurðssonar í Ystafelli,
sem er löngu látinn og ég ber að
sjálfsögðu djúpa virðingu fyrir
hugsjónum hans. Þrátt fyrir það
eru þetta mínar eigin skoðanir.
Síst vanmet ég það veganesti sem
góðir foreldrar gáfu mér er ég
lagði út í lífshlaupið en reynsla
mín er samt sú, á langri ævi, að
hver einstaklingur verði sjálfur
og einn að vera ábyrgur orða
sinna, gerða og viðbragða hverju
sinni og geti ekki hreykt sér hátt
af gengnum forfeðrum. Því legg
ég til að Jón fái að hafa sínar
skoðanir í þessu máli, sem
öðrum, og verja þær og rökstyðja
án þess að blanda skoðunum og
hugsjónum föður míns og afa
hans, Jóns í Ystafelli þar inn í.
Hvað varðar birkiilm og sunn-
anvind hefi ég þá trú að hvorugt
okkar Jóns hafi gleymt neinu þar
um og ég er, sem betur fer, viss
um að við getum bæði, hér eftir
sem hingað til, notið hvíldar frá
önnum og erli dagsins í kyrrðinni
og bjarkarilminum í Ystafells-
skógi.
Akureyri á þorra 1984
Hólmfríður Jónsdóttir
frá Ystafelli.