Dagur - 21.05.1984, Blaðsíða 4
4 - DAGUR - 21. maí 1984
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR:
STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SÍMI:. 24222
ÁSKRIFT KR. 150 Á MÁNUÐI -
LAUSASÖLUVERÐ 22 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR:
HERMANN SVEINBJÖRNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI:
GÍSLI SIGURGEIRSSON
BLAÐAMENN:
EIRÍKUR ST. EIRÍKSSON OG GYLFI KRISTJÁNSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRÍMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI: 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Atvinnumál
skólafólks
Nú er kominn sá tími þegar skólafólk fer að
leita sér sumarstarfa, skólunum er að ljúka og
flestir sem aldur hafa til leita út á vinnumark-
aðinn. Hinir sem yngri eru fara gjarnan í
vinnuskóla eða falast eftir því að gæta yngri
barna. Allt er þetta af hinu góða og nauðsyn-
leg leið fyrir unga fólkið að kynnast atvinnu-
lífinu sem bíður þeirra þegar skólagöngu
lýkur.
Þannig hefur þetta verið um áratuga skeið.
Sumarvinnan hefur verið mikilvægur liður í
uppfræðslu ungmenna út um allt land. Nú
telja margir að blikur séu á lofti í þessum
efnum. Atvinnuframboð er almennt eitthvað
minna en verið hefur síðustu árin. Því er ekki
óeðlilegt að þeir sem hafa búið við atvinnu-
leysi taki við störfum þeim sem losna þegar
sumarleyfi hefjast af fullum krafti. Við það
kann vandi skólafólks að aukast að sama
skapi, en það er brýn nauðsyn að skapa því
störf við hæfi.
Fátt er verra en það ástand sem skapast hef-
ur víða í nágrannalöndum okkar, þar sem
ekkert nema iðjuleysi tekur við hjá unga fólk-
inu þegar skólanum lýkur. íslendingar verða
einfaldlega að koma í veg fyrir slíkt ástand og
flestir hafa skilning á því að það telst til
mannréttinda að fá að starfa. Þeir eru sem
betur fer fáir sem telja hæfilegt atvinnuleysi
af hinu góða, þeir sem aðhyllast ómengaðar
markaðskenningar frjálshyggjunnar.
Lenging orlofstíma hefði átt að hafa það í
för með sér að meira svigrúm skapaðist fyrir
sumarstörf skólafólks. Þessi hefur þó ekki
orðið raunin á svo ótvírætt sé, því mörg fyrir-
tæki hafa séð sér þann kost vænstan í kjölfar
þessara breytinga að hætta starfsemi tíma-
bundið yfir sumarið. Þetta er ekki aðeins
óheppilegt gagnvart sumarvinnu skólafólks,
heldur hlýtur það einnig að hafa slæm áhrif á
framleiðslugetu og framleiðni hjá fyrirtækjum
að þurfa að stöðva, því töluverðs átaks mun
þörf að koma öllu af stað á nýjan leik.
Það sjónarmið hefur skotið upp kollinum að
koma eigi í veg fyrir að skólafólk taki vinnu
frá þeim sem enga hafa fyrir. Þetta er alrang-
ur hugsunarháttur og hættulegur. Unga fólk-
ið á ekki minni rétt á störfum en þeir sem
eldri eru og afleiðingar atvinnuleysis geta
haft miklu alvarlegri áhrif á ungt og tiltölu-
lega ómótað fólk, heldur en þá sem hafa átt
því láni að fagna að geta unnið þegar því hef-
ur sýnst svo. Atvinnuleysi er einfaldlega
fyrirbæri sem íslendingar eiga að hafna alfar-
ið, jafnvel þó að það verði til þess að þau laun
sem greiðast fyrir verðmæti vinnunnar skipt-
ist á fleiri en ella og verði þar með lítillega
lægri á hvern og einn. Hlutverk sveitarfélaga
og ríkis er stórt í því að leysa þetta vandamál.
Lára Ólafsdóttir:
Enga álverksmiðju
við Eyjafjörð!
Úr Dagens Nyheter þann 11.
apríl 1984 (lauslega þýtt):
Matvælaeftirlitið varar Sunds-
vallbúa við: Borðið ekki salatið.
Flysjið alla ávexti.
Mælt er með að fólk forðist
stórblöðugt grænmeti, eins og
salat, spínat og alls konar garðkál
innan átta ferkílómetra svæðis í
kringum álverksmiðju Gránges í
Sundsvall. Annað grænmeti og
ber ætti að skola vandlega og alla
ávexti ætti að flysja.
Matvælaeftirlitið hefur komist
að þeirri niðurstöðu að gífurleg
aukning hefur orðið á krabba-
meinsframkallandi efnum á þessu
svæði þcgar bornar eru saman
mælingar sem gerðar hafa verið
nú og sams konar mælingar sem
gerðar voru 1980 og 1981.
Niðurstöðumar koma bæði
heilbrigðisyfírvöldum og Gráng-
es Aluminium í Sundsvall á óvart
vegna þess að óhreinindin sem
koma frá verksmiðjunni hafa
minnkað svo mikið að nærrí ligg-
ur að þau séu engin eftir að verk-
smiðjan var endurbyggð.
Almenningi er ráðlagt að forð-
ast að neyta mikils grænmetis og
berja af þessu svæði.
Matvælaeftirlitið mælir einnig
með aðgæslu utan þess svæðis
sem mælingin fór fram á.
Ég hrökk við þegar ég sá þess
grein í Dagens Nyheter.
Hugsið ykkur ef það litla græn-
meti sem við getum ræktað í
garðskikum sunnan undir vegg
væri svo mengað að við þyrftum
að gera sérstakar ráðstafanir til
að geta notið þess . . .
Mér hefur skilist að Svíar séu
framarlega á sviði mengunar-
varna. Ef mig minnir rétt var ál-
verksmiðjan í Straumsvík lengi
án nokkurs hreinsibúnaðar og
rannsóknir sýndu seinna að um-
hverfi verksmiðjunnar var stór-
lega mengað. Ég á bágt með að
ímynda mér að nokkur verk-
smiðja í Svíþjóð fái undanþágu
frá að setja upp fullkomnasta
hreinsibúnað sem til er þegar
verksmiðjan er reist. Samt sem
áður er mengunin slík að heil-
brigðisyfirvöld verða að gefa út
þessa viðvörun um neyslu græn-
metis sem ræktað er í nágrenni
álverksmiðjunnar í Sundsvall.
Hreinsibúnaðurinn verður æ
fullkomnari og við skiljum betur
og betur þvílíkur óþverri það er
sem að hluta til festist í þessum
búnaði. Enn sem komið er virðist
samt sem áður enginn búnaður
vera svo fullkominn að við getum
áhættulaust andað að okkur loft-
inu sem verksmiðjurnar blása út
í náttúruna.
Við vitum ekki svo mikið. Vís-
indamennirnir eru heldur ekki al-
vitrir og vita það líklegast best
sjálfir. Við hin ættum líka að
hætta að trúa á útlenda og ís-
lenska vísindamenn sem væru
þeir Guð alvitur. Pegar að því
kemur að rannsóknir og reynsla
almennings erlendis sýna að um-
hverfi áiverksmiðja og annarra
eiturspúandi verksmiðja' verða
ekki fyrir neinni mengun, þá - og
fyrst þá - getum við farið að
hugsa um að koma okkur upp ál-
verksmiðju í Eyjafirði, þ.e.a.s. ef
einhver hefur áhuga á því
þá . . .
Hvers vegna getum við ekki
komið okkur upp ýmiss konar
smáiðnaði? Iðnaði sem við
höfum hráefni og nægilegt verk-
vit til að koma upp og standa
undir sjálf? Hvers vegna þurfum
við endilega að vera svo stórtæk
í öllu sem við gerum? Þurfum við
að meta allt með sama mæli-
kvarða og stóru, ríku þjóðirnar?
Færi okkur ekki betur að horfast
í augu við staðreyndirnar, hætta
að gera eins og stóru bræður okk-
ar úti í heimi, læra frekar af mis-
tökum þeirra, haga okkur eins og
sá litli bróðir sem við erum og
gera hlutina eftir eigin höfði?
Elsku bestu! Sláum hnefunum
í borðið! Enga álverksmiðju við
Eyjafjörð!
Með sumarkveðju frá Svíþjóð
(olíumengaðri Dalaelfi og deyj-
andi skógum . . .).
Lára Ólafsdóttir
Norsborg
Svíþjóð.
DAGE.XS XYHETEB Oiisdagen ilrn 11 upril l')H4
varniU-
j t\stn armj% ^ -----
SMUtds^aUsbacuai
At inte sallftden.
skala frukten
Frán Dagens Nyheters
NorrlandsTedaknon
SUNDSVALL, tisdag
Allmanheten^^*-;
IBM tölvubúnaður
í Samvinnuskólann
„IBM - System 36“ er tölvu-
búnaðurinn sem Samvinnuskól-
inn á Bifröst tekur til notkunar í
haust. Þessi fullkomnu tæki
eru bylting í starfsemi skólans
og ný viðhorf skapast í starfs-
fræöslunámskeiðum hans fyrir
samvinnuhreyfinguna. Nýlega
hafa hagstæðir samningar tek-
ist um þessi tölvukaup við
umboðsmenn IBM á íslandi.
Nú í sumar verða allar
kennslustofur og kennsluhús-
gögn Samvinnuskólans endur-
nýjuð. Bókasafn Samvinnu-
skólans er í endurmótun og í
haust verða matvælageymslur
mötuneytis Samvinnuskólans
endurbyggðar.
Samvinnuskólinn er í mjög
auknum mæli að taka mynd-
bönd í ríotkun jafnt í reglulegri
kennslu sem á starfsfræðslu-
námskeiðunum. Næsta vetur
verður sú nýjung í kennslu
Samvinnuskólans að heila viku
munu nemendur sjálfir starf-
rækja tilraunafyrirtæki til þess
að öðlast raunhlíta reynslu af
atvinnurekstri.
Þetta kom meðal annars fram
í yfirlitsræðu skólastjóra Sam-
vinnuskólans á Bifröst, Jóns Sig-
urðssonar, við skólaslit 1. maí sl.
en þá lauk 66. skólaári Sam-
vinnuskólans og 29. árinu á Bif-
röst í Norðurárdal. Umsóknar-
frestur um skólavist næsta vetur
er til 10. júní nk.
122 nemendur stunduðu nám
við Samvinnuskólann í vetur og
luku 38 Samvinnuskólaprófi. I
hópi nemendanna voru 45 í fram-
haldsdeild Samvinnuskólans sem
starfar í Reykjavík og af þeim
gangast 24 undir stúdentspróf nú
í vor.
Við skólaslit nú höfðu alls
7.101 sótt starfsfræðslunámskeið
Samvinnuskólans frá því að þeim
var hrundið af stað 1977, en nú í
vetur höfðu þar af 343 sótt slík
námskeið skólans. Nú í vor verða
38 námskeið á 36 stöðum í öllum
landshlutum auk Bifrastar.
Framhaldsdeild Samvinnuskól-
ans verður slitið laugardaginn 12.
maí nk. í Holtagörðum í Reykja-
vík og útskrifast þá tíundi stúd-
entaárgangurinn.
Hæsta einkunn á Samvinnu-
skólaprófi hlaut að þessu sinni
Hildur Árnadóttir frá Keflavík -
9.27.
I yfirlitsræðu sinni sagði skóla-
stjóri meðal annars:
„Skólar verða vitaskuld að
uppfylla almennar kröfur, en um-
fram þær er farsælast að hver
stofnun sé sem sjálfstæðust og
væntanlegir nemendur geti valið
sér braut eftir vild og getu því að
eitt hæfir ekki öllum. Auður,
biómi og skrúð þjóðmenningar
og þjóðernis vex og dafnar best
þegar fjölbreytni og sjálfræði er
mest. Við megum aldrei gleyma
því að auk annarra hlutverka er
skólunum ætlað að efla íslenska
menningu, styrkja íslenskt þjóð-
erni og auka mennt þjóðarinn-
ar“.