Dagur - 08.03.1985, Síða 8

8 - DAGUR - 8. mars 1985
„Það er líkt með Piaf
eins og persónur í
þekktum skáldsögum;
allir sem lesið hafa
sögumar þekkja þœr,
þeim þykir vænt um
þœr og hafa gert sér
einhverja mynd af
því hvernig persón-
umar líta út og hvem-
ig þær koma fyrir. En
aumingja leikarinn
sem fœr það verkefni
að leika slíka persónu
verður að styðjast við
sína eigin mynd, en
síðan er það undir
áhorfendunum
komið, hvort þeim
líkar við persónu-
sköpun leikarans. Þeir
eru dómstóllinn. Ég
hef reynt að skapa
mína Piaf en ég reyni
ekki að stœla þá Piaf
sem í rauninni var til.
Það er til dæmis óger-
legt í söngnum; ég
gæti reynt að ná ein-
kennum Piaf en til-
raun til slíks yrði bara
vandræðalegt kák.
Þar að auki söng hún
áfrönsku - og það var
einkennandi fyrir
hennar söngstíl, til
dœmis hvemig hún
rúllaði á errunum. Ég
syng hins vegar ís-
lenska texta Þórarins
Eldjárns, sem em
frábœrir. Ég reyni að
segja það sama í
söngnum og Piaf á
sínum tíma. Þess
vegna á ég kost á að
líkja eftir hennartúlk-
un á boðskap textans,
sem hafði ekki hvað
minnst að segja í vin-
sældum hennar. Þess
vegna er mín Edith
Piafekki eftirlíking af
þeirri raunverulegu
Piafsem allir þekkja;
það er miklu nær að
tala um samlíkingu í
þessu sambandi. “
Edda Þórarinsdóttir leikari er komin
í helgarviðtal. Hún hefur dvalið á
Akureyri undanfarnar vikur við
æfingar á söngleiknum um Edith
Piaf, þar sem hún leikur titilhlutverk-
ið. Æfingar hafa verið strangar þessa
vikuna; bútaæfingar fyrri part
dagsins, en síðan rennsli á kvöldin.
Edda hefur því haft um ærið að
hugsa, þar sem hlutverk hennar er
burðarásinn í sýningunni; hún er á
útopnuðu á sviðinu nær hverja ein-
ustu mínútu af þeim nær 180 mínút-
um sem sýningin stendur. En þrátt
fyrir álagið tók hún viðtalsbeiðni
Ijúfmannlega. Hefðbundið upphaf,
spurning um uppruna, er hún ekki
„bara“ Reykvíkingur.
0 Uppalin í
Austurbœnum
„Jú, ég get ekki sagt annað, að vísu
er ég fædd á Siglufirði,“ svarar Edda.
- Nú, það er bara svona, segi ég,
og finnst konan öll hafa stækkað. En
hvernig stóð á því?
„Faðir minn er Þórarinn Guðna-
son, læknir, sem þá var starfandi á
Siglufirði. Móðir mín er Sigríður
Theodórsdóttir, jarðfræðingur. En
ég var ekki lengi þar, því ég var ekki
nema ársgömul þegar fjölskyldan
flutti til Reykjavíkur og þar hef ég
alið manninn síðan. Ólst upp austan
við læk, var í Austurbæjarskólanum
og byrjaði í Menntaskólanum í
Reykjavík. En mér hundleiddist í
þeim skóla og hætti þar námi í miðj-
um fjórða bekk.“
- Var leiklistin þá búin að ná
tökum á þér?
„Ég var búin að taka bakteríuna,
já, en hún var þá enn óvirk. Ég hafði
tekið þátt í leiklist þegar ég var í
landsprófinu og þar smitaðist ég. En
þegar ég hætti í MR fór ég í undir-
búningsnám undir söngkennaradeild
Tónlistarskólans. Pað nám heillaði
mig meira heldur en námsefnið í
MR. Ég hafði alist upp við músík,
byrjaði barn að læra á píanó og tón-
listin hefur alltaf átt sterk tök í mér.
Innst inni blundaði leiklistarbakterí-
an, en ég átti ekki von á því að ég
ætti heima á þeim vettvangi.11
- En í leiklistina fórstu?
„Já, ég á það nú mest Lárusi heitn-
um Pálssyni að þakka, en hann var
mikill vinur föður míns. Hann ýtti
mér af stað. Pá voru starfandi hér
tveir leiklistarskólar, hjá Leikfélagi
Reykjavíkur og Þjóðleikhúsinu. Lár-
us ráðlagði mér að fara í þann fyrr-
nefnda og það gerði ég. Sá skóli var
nýrri og Sveinn Einarsson var skóla-
stjóri. Skólinn byrjaði oftast um
fimmleytið á daginn og stóð eitthvað
fram eftir kvöldi, eftir því hvernig
stóð á sýningum. Par að auki vorum
við nýtt í sýningar félagsins strax á
fyrsta ári og að sjálfsögðu var sú
reynsla mikill skóli fyrir okkur. Ég
man að fyrsta verkefnið minn var að
leika ljón í barnaleikriti. Pá þótti
mér mjög uppörvandi, að lesa það
haft eftir Jarl Kulle, uppáhaldsleikar-
anum mínum, í blaðaviðtali, að hans
fyrsta hlutverk hafi einmitt verið að
leika ljón. Pessi tíðindi þóttu mér
góðs viti um framhaldið. Skólinn tók
þrjá vetur og úr honum útskrifaðist
ég 1967.“
- Hvað tók þá við?
„Fyrsta verkefnið sem ég fékk var
mjög skemmtilegt hlutverk í „Jakob
eða uppeldið" eftir Ionesco, en þar
lék ég unnustu Jakobs og það var
leikfélagið Gríma sem setti þetta
verk upp í Tjarnarbæ. Leikstjóri vár
Bríet Héðinsdóttir og þetta var frum-
raun hennar sem leikstjóri. Ég vann
mig ekki í álit hjá henni fyrsta morg-
uninn sem ég átti að mæta á æfingu.
Ég svaf svona líka rosalega yfir mig,
mætti tveimur tímum of seint. Ég
fékk heldur betur orð í eyra hjá
leikstjóranum, en fall er fararheill,
því ég man varla til þess að ég hafi
komið of seint á æfingar síðan. Mér
er það líka minnisstætt, að Bríet
hafði það oft á orði, að þetta væri
fyrsta og síðasta verkið sem hún setti
á svið. En þrátt fyrir þessi orð hefur
hún unnið mörg stórvirki við leik-
stjórn á undanförnum árum. Þess
vegna minni ég hana nú á þessar heit-
ingar af og til.
0 Svo kom
Jörundur
Sama ár lék ég í Sumarið ’37 eftir
Jökul Jakobsson með Leikfélagi
Reykjavíkur, en næsta leikár starfaði
ég í Leiksmiðjunni með Eyvindi Er-
lendssyni og öðru góðu fólki. Síðan
lá leiðin aftur til LR og þá er komið
að „Þið munið hann Jörund“ eftir
Jónas Árnason, en þar var ég í söng-
tríói og fór jafnframt með hlutverk
stúlkunnar „Mary“.“
- Þessi sýning sló í gegn, ef ég
man rétt.
„Já, það gerði hún svo sannarlega.
Ef ég man rétt þá urðu sýningar eitt-
hvað á annað hundrað og oftast fyrir
fullu húsi.
Það voru fleiri en ég sem komu til
greina í þetta hlutverk, því við vor-
um nokkrar leikkonurnar sem vorum
prófaðar. Þetta var fyrsta prufan sem
ég fór í ogég hreppti hnossið. Þó að
sýningarnar væru þetta margar fann
ég ekki til leiða, enda eru engar tvær
sýningar alveg eins. Með mér í tríó-
inu voru Troels Bendtsen og Helgi
Einarsson og við vorum bundin við
okkar pall á meðan sýningin stóð.
Það var bara slökkt á okkur á meðan
við vorum ekki með í leiknum. En
við höfðum örlitla ljósglætu, sem
dugði okkur til að spila tuttugu og
einn á meðan við biðum. Kökur sem
við fengum uppi í eldhúsi voru okkar
spilapeningar og ég man að ég snar-
fitnaði þennan vetur. Ég hef nefni-
lega alltaf verið heppin í spilum, en
sennilega þá óheppin í einhverju
öðru.“
- Tríóið ykkar fékk nafn af pallin-
um sem þið stóðuð á í sýningunni, en
frægð þess átti eftir að lifa langt um
lengur en sýningin. Segðu mér frá
þeim tíma. Hvernig kom það til?
„Það kom eiginlega af sjálfu sér,
við vorum farin að reka okkar tríó af
bullandi krafti á meðan sýningar
voru enn í fullum gangi. Fljótlega
urðu mannaskipti; Helgi Einarsson
fór út en Halldór Kristinsson kom
inn í staðinn. Við héldum þetta út í
tæp tíu ár, að vísu af misjafnlega
miklum krafti, en þetta var skemmti-
legur tími. Við fengum brennandi
áhuga fyrir þessu söngformi, - já, og
við urðum vinsæl, ég get ekki neitað
því. En ég þakka það mest frábærum
textum Jónasar Árnasonar. Það var
í þeim sannur tónn, sem höfðaði til
fólksins, já, og það gerir það raunar
enn.“
% Ekkert merkilegt
við það
- Þið urðuð fræg á einni nóttu,
hvernig tilfinning var það?
„Það var ekkert sérstök tilfinning.
Jú, ég fann að það var í sjálfu sér
ekkert merkilegt við það að verða
frægur. Og frægðin er fallvölt, menn
gleymast þegar þeir hætta að fást við
það sem þeir urðu frægir fyrir. Þann-
ig fór með okkur í „Þrjú á palli". Við
urðum fræg um tíma, en ég var fegin
því að gleymast aftur.“
- Þið voruð á ferðinni þvers og
kruss um landið, einhverjar uppá-
komur?
„Já, já, af og til var eitthvað óvænt
að gerast. Ég man eftir skemmtun á
ísafirði. Það var um páska og margt
um manninn fyrir vestan á skíða-
landsmóti. Þar komum við fram á
skemmtun, en eitthvað hafði atriði
okkar verið tímasett vitlaust, því
þegar við komum fram á sviðið var
mikill kliður í salnum og flestir orðn-
ir vel kenndir, enda hafði dansinn
staðið um stund. Þess vegna tók eng-
inn eftir komu okkar og allir héldu
dansinum áfram. Við fórum því aftur
án þess að ná til fólksins, þannig að
þeir sem héldu skemmtunina hefðu
getað sparað sér kostnaðinn við að
fá okkur. Mér er líka minnisstæð
skemmtun á Stokkseyri. Þar frum-
fluttum við texta eftir Jónas, sem var
kveðinn í orðastað látins manns, sem
gerði lítið úr syrgjendunum. Hann
átti að hafa sungið þetta liggjandi í
kistu sinni. En þegar söngnum var
lokið stóð upp í salnum kona og hélt
yfir okkur langa skammaræðu. Hún
taldi þetta hið mesta guðlast. Þegar
hún hafði hellt úr skálum reiði sinnar
strunsaði hún út og unginn af sam-
komugestunum á hæla henni. Síðar
höfðum við af því fregnir, að blessuð
konan hefði nýlega misst manninn
sinn. En við lögðum ekki í að syngja
þetta bráðskemmtilega kvæði aftur.“
0 Til Þjóðleik-
hússins
- Á áttunda áratugnum starfaði
Edda ýmist hjá LR eða Þjóðleikhús-
inu og 1980 fór hún á fastan samning
hjá síðarnefnda leikhúsinu og þar er
hún enn. Stjórnendur þar voru hins
vegar svo vinsamlegir að gefa henni
leyfi til að taka þátt í uppfærslu LA
á Edith Piaf. Hvernig kom það til að
hún tók þetta hlutverk að sér?
„Það var líkt og þegar ég fékk
hlutverkið í „Þið munið hann
Jörund“. Það voru nokkrar leikkon-
ur prófaðar og ég var valin. Ég er
vissulega ögn stolt yfir því og ég hef
haft mjög gaman af því að koma
hingað norður. Öll umskipti eru til
góðs; það er hressandi að kynnast
nýju umhverfi, fá nýja mótleikara og
nýja áhorfendur. Ég held að slík
hreyfing á milli atvinnuleikhúsanna
mætti vera meiri. Það væri til góðs
fyrir leikarana, áhorfendur og ekki
síst fyrir listina."
- Svo við snúum okkur að Edith
Piaf, hvernig vinnur þú svona pers-
ónu. Hafið þið þekkst lengi?
„Ég hef þekkt hana sem söngkonu
frá því að ég var krakki. Æskuvin-
kona mín bjó um tíma með foreldr-
um sínum í Frakklandi og þegar þau
komu heim var fullt af plötum með
Edith Piaf í farangrinum. Og þessar
plötur voru mikið spilaðar á þessu
heimili og þar heyrði ég söng Piaf
mjög oft og hann hreif mig strax. Ég
veit ekki fyrir víst hvað það var sem
heillaði mig. Ekki var það textinn,
því ég kunni ekki bofs í frönsku. Ég
held að það hafi ekki heldur verið
röddin sem gerði útslagið, heldur sú
tjáning sem hún lagði í hvert orð.
Hún opnaði hjarta sitt svo gersam-
lega þegar hún söng.
Þegar það var ákveðið að ég tæki
þetta hlutverk að mér fór ég að viða
að mér gögnum um Piaf; plötum,
bókum og myndum, sem sé öllu sem
ég mögulega komst yfir. Síðan hef ég
mótað persónuna með hliðsjón af
því, en eins og ég sagði þér í upphafi;
ég er ekki að stæla Piaf. Það er ekki
hægt. Samt sem áður verð ég að
finna einhver mannleg tengsl við
hana, ég verð að skilja persónuna og