Dagur - 29.03.1985, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - 29. mars 1985
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR:
STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 200 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 28 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR:
HERMANN SVEINBJÖRNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI: GlSLI SIGURGEIRSSON
BLAÐAMENN:
EIRlKUR ST. EIRlKSSON OG GYLFI KRISTJÁNSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI: 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Að tileinka sér
alþjóðkga tækrú
Þrátt fyrir að ísland liggi
mitt á milli stórra markaðs-
svæða er íslensk atvinnu-
starfsemi í raun mjög ein-
angruð. Þetta er mönnum
að verða sífellt ljósara.
Rekstur fyrirtækja almennt
í heiminum einkennist nú
sífellt meira af því að fram-
farir verða hraðari og öll
viðskipti alþjóðlegri, auk
þess sem sífellt meiri
áhersla er lögð á vöruþróun
og rannsóknir hvers konar.
íslensk fyrirtæki eru flest of
smá til að geta staðið undir
umfangsmikilli rannsóknar-
og þróunarstarfsemi og
eiga því í erfiðleikum með
að starfa á alþjóðavett-
vangi. Því er mikil hætta á
því að þau muni dragast
aftur úr og muni í framtíð-
inni tapa framleiðslu sinni
til sterkari og betur skipu-
lagðra fyrirtækja erlendis.
Á þessu eru þó undan-
tekningar og allmörg stærri
fyrirtæki á íslandi hafa unn-
ið í þessum málum af mikl-
um krafti og náð árangri.
Má nefna í því sambandi
fyrirtæki í ullariðnaði, en
gjaldeyristekjur af útflutn-
ingi þeirra hafa fjórtánfald-
ast á jafnmörgum árum. Út-
flutningur skinnavöru er
einnig í mjög mikilli sókn,
þjónustufyrirtæki sjávarút-
vegsins hafa hafið útflutn-
ing og svo mætti áfram
telja.
Engu að síður kann að
vera ástæða til að gefa
þessu máli alveg sérstakan
gaum og í tillögu til þings-
ályktunar er gert ráð fyrir
að ríkisstjórnin stofni til að-
gerða sem hafi það að
markmiði að aðstoða ís-
lensk fyrirtæki við að til-
einka sér alþjóðlega tækni í
rekstri, framleiðslu og við-
skiptum. Meðal annars
verði komið upp kerfi við-
skiptafulltrúa sem aðstoði
fyrirtæki og stofnanir við að
komast í samvinnu eða
samband við vel rekin og
nýtískuleg fyrirtæki erlend-
is. Verði þeir tengdir sendi-
ráðum íslands og þeim
stofnunum sem veita fyrir-
tækjum aðstoð.
í greinargerð með tillög-
unni segir að framfarir í
fyrirtækjum byggist fyrst
og fremst á tæknilegri og
stjórnunarlegri þekkingu
starfsmanna og því hversu
vel starfsmönnum gengur
að tileinka sér nýja þekk-
ingu og nýta hana í störfum
sínum.
í þingsályktunartillög-
unni er gert ráð fyrir að
lagðar verði fram áætlanir
um að aðstoða íslensk fyrir-
tæki við að tileinka sér nýj-
ustu aðferðir við fram-
leiðslu, stjórnun og sölu.
Eins og áður sagði hafa all-
mörg fyrirtæki mjög hæfa
menn á sínum snærum, til
að stunda þessi störf. Hug-
myndin um að ríkið aðstoði
fyrirtæki er ekki afleit, eink-
um þegar um nýjar greinar
er að ræða. Mikilvægast er
þó að fyrirtækin geti sinnt
þessum störfum sjálf, að
þeim sé skapaður grund-
völlur til að sinna þróunar-
störfum og markaðsmálum
í ríkara mæli en verið hefur.
Afkoma undirstöðuat-
vinnuvega okkar og fram-
leiðslugreina sem tengjast
þeim hefur ekki leyft mikið
svigrúm til þess. Úr því eiga
stjórnvöld fyrst og fremst
að bæta.
Okkar ágæta svæðisútvarp sagði að
það hefði verið tólf stiga frost á Ak-
ureyri klukkan sex í morgun. Og
svæðisútvarpið lýgur aldrei frekar
en Mogginn. Menn verða víst að
trúa því að veturinn sé nú loksins
kominn, já seint koma sumir en
koma þó, og skíðamennirnir geta
hætt að vatna músum eða hlaupa
suður þangað sem úrkoman aldrei
bregst.
Veturinn sem týndist
Það er engan veginn nógu frumlegt
að fara eitthvað að tala um það hér
hversu veturinn hafi verið mildur
og góður, þetta er nokkuð sem allir
hafa fundið fyrir og skynjað. Ein-
hvern veginn hefur maður það á til-
finningunni að þessi vetur hafi
beinlínis „týnst“, og það raunar í
fleiri en einum skilningi. Fyrir það
fyrsta þá hafa menn frekar lítið haft
spurnir af efnasambandi því, eða
öllu heldur því afbrigði efnasam-
bandsins vatns sem snjór er kallað,
sem auðvitað hlýtur að kæta fjár-
málaráðherrann Albert en hrella á
hinn bóginn íþróttafrömuðinn
Albert.
Þá er víst óhætt að segja að vet-
urinn hafi heldur betur týnst í skól-
unum. Fyrst var það verkfall opin-
berra starfsmanna í skammdegis-
byrjun, og síðan verkfall fram-
haldsskólakennara í skammdegis-
lok. Og að sjálfsögðu var Albert i
einu aðalhlutverkanna, þó það
verði því miður að viðurkennast að
oft hafi sólóleikur hans verið kraft-
meiri en í þetta skiptið. Ragnhildur
olli líka vonbrigðum. Það hafa ekki
einu sinni komið frá henni skondn-
ar yfirlýsingar um að foreldrarnir
þurfi nú að fara að taka stjórn skól-
anna í sínar hendur eða að það
þurfi að fara að taka upp ritskoðun.
Hið eina sem frá henni heyrist er
óþörf ögrun gagnvart þeim ung-
mennum sem það eitt hafa til saka
unnið að vera fædd með blakka
þar sem apartheid væri kölluð asna-
skapur. Verst að þá hefðum við
ekki fengið neina fallega sögu um
sumar og sól og hamingjusamt fólk.
Víða pottur brotinn
Ekki svo að skilja að þeir Botha og
kumpánar hans í Suður-Afríku séu
einir á báti með það að fótum troða
hin einföldustu mannréttindi. í
Suður-Afríku eru aftökur fram-
kvæmdar meira en þriðja hvern dag
að meðaltali. í íran eru böðlar All-
ah heldur ekki á atvinnuleysisskrá
þótt efnahagslífið sé í rúst, og geð-
veikrahælið bíður þín ef þú nennir
ekki ' kommaleik með félaga
Gorbachof í Sovét. Já það er víða
pottur brotinn í þessum málum, og
við mörg lönd sem mannréttinda-
brot stunda höfum við hin Guðs út-
valda þjóð umtalsverð viðskipti. En
auðvitað er ekki verið að sýna ungu
viðskiptajöfrunum utan af Islandi
gálgana og geðveikrahælin. Þeim
eru bara sýndir brosandi leigubíl-
stjórar sem kæra sig ekkert um að
útlendingar séu að spilla atvinnu
þeirra með einhverjum mannrétt-
indavaðli eða vanhugsuðum verð-
launaveitingum.
En eftir dymbilvikuna koma
páskarnir. Lífið sigrar dauðann,
vorið veturinn. Óskandi er að eins
og Kristur dó ekki til einskis, þá
megi hið sama gilda um alla þá sem
í fótspor hans hafa fetað, látið lífið
fyrir sannfæringu sína og skoðanir.
Vonandi rennur sá dagur upp fyrr
en seinna að gálgarnir og geð-
veikrahælin verði aðeins óhugnan-
leg minnismerki um vanþroska
mannkynsins. Okkur íslendingum
ber siðferðisleg skylda til að leggja
okkar lóð á vogarskálina til að svo
megi verða. Okkar lóð er ef til vill
ekki stórt, en ef mörg slík koma
saman kann vel svo að fara að vægi
skálanna taki að breytast.
Seint koma sumir
húð. Hvaða máli skiptir annars
einn dagur á heilum týndum vetri?
Mannréttindi u páskum
Nú hafa sem sagt allir fundið vetur-
inn sinn. Skólarnir eru byrjaðir
aftur á fullu, og þar verður víst lítið
um páskafrí eiiv, og hjá þing-
mönnunum, enda nemendurnir
þegar búnir að taka það út, óbeðið
að vísu, en þingmennirnir hafa
aftur á móti setið með sveittan
skallann við að reyna að salta og
svæfa viðkvæm mál á borð við bjór-
og útvarpslög, án þess að særa
sómatilfinningu háttvirtra kjós-
enda, það er nefnilega aldrei að
vita hvenær á svoleiðis fólki þarf að
halda, því er alltaf best að vera
hvorki með né móti. Ekki að furða
þó að þeir þurfi á langþráðu fríi að
halda. Það er líka kominn nærri
heill mánuður síöan menn fengu
skitna viku í það að skála fyrir nor-
rænni samvinnu.
Já það er komið fram að páskum,
annarri mestu hátíð kristinna
manna, og þeirri mestu reyndar að
margra áliti. Einhvern veginn eru
páskarnir, og þá sér í lagi undanfari
þeirra dymbilvikan alltaf tengd
mannréttindum. Það er einmitt í
dymbilvikunni sem við minnumst
frægasta pólitíska morðs sögunnar.
Maður var festur upp á kross sem
óbótamaður fyrir að segja: „Elska
skaltu náungann" sem yfirvöldun-
um þótti ekki alveg nógu sniðugt,
og þetta varð til þess að allir lýðir
heyrðu þessi orð. Þessa sögu þarf
ekki að rekja frekar, hana þekkja
allir. Og enn þann dag í dag er ver-
ið að krossfesta Krist. Að undan-
förnu hefur talsvert verið fjallað
um ástandið í Suður-Afríku. Þar í
landi hafa löggurnar það fyrir
sunnudagsgaman að skjóta á allt
sem í mannsmynd er, bara ef það er
svart á litinn, og hver veit nema að
byssurnar séu sænskættaðar. Á
dögunum lagði þangað suður eftir
leið sína forstjóri upprennandi
fyrirtækis hér í bæ, og að sjálfsögðu
var hann inntur frétta af ferðum
sínum í svæðisútvarpinu svo sem
gamall og góður þjóðarsiður býður.
Af viðtalinu var að vísu erfitt að
ráða hvort umræddur forstjóri
hafði verið í Suður-Afríku eða
himnaríki, líklega þó ekki seinni
staðnum þar sem þaðan snúa ekki
margir. Reyndar snúa ekki allir frá
Suður-Afríku heldur. Þetta hefði
forstjórinn góði getað sannreynt
með því að lita sig svartan og fara
síðan í göngutúr með hvítri stúlku,
eða þá bara labbað um með spjald