Dagur - 21.06.1985, Side 11

21. júní 1985 - DAGUR - 11
,Ég virðist virka
eim og
hákarlafœla“
- segir Haukur Hreggviðsson, fálkaeftirlitsmaður
um varptímann. Þetta veit al-
menningur ekki. Þetta gildir um
nokkra fugla hér á landi, fálkann,
örninn, haftyrðilinn og snæugl-
una. Nálægt hreiðrum þessara
fugla má ekki koma á meðan egg
og ungar eru í hreiðrum nema
með ráðuneytisleyfi. Ég hef t.d.
rekið mig á það að fólk sem hefur
vitað af fálkahreiðrum, m.a. fólk
hér í sveitinni og hefur ætlað að
fara og mynda fuglana hefur ekki
haft hugmynd um að það væri að
brjóta lög. Það hefur einungis
haft áhuga á ljósmyndun og lang-
að að eiga myndir af fálkunum.“
- Varðar þetta sektum?
„Já, ég bara veit ekki hvað
sektin er há, í reglugerð sem er
gefin út 1968 er talað um 2.500-
15.000 gkr. sekt við þessu broti.
Síðan geta menn dundað við að
framreikna."
- Hvernig er það, er aðalvarp-
svæði fálkans hér á Norður- og
Norðausturlandi?
„Já, hér og á Vestfjörðum má
segja að sé aðalsvæðið, en þetta
svæði hér er sennilega þekktast.
Það er raunar ekki svo afskap-
lega langt síðan fálkaegg voru
tekin úr hreiðrum og seld og þá
voru menn út um allt að tína egg
til að selja þau og því ekkert
skrýtið að þetta svæði sé vel
þekkt. Gamlir menn hér í sveit-
inni hafa sagt mér að þegar þeir
voru ungir þá hafi þeir stundað
að tína egg til að blása úr og
selja.“
- Þetta hefur kannski verið
aukabúgrein þess tíma?
„Já, það má vel segja það og
einn af þeim sem keypti mikið af
eggjum hér var maður úr Laxár-
dal, William Frans Pálsson hét
hann, hann var á kafi í þessum
bisness og flutti eggin út, andar-
egg líka að sjálfsögðu, og hafði til
þess tilskilin leyfi.“
- Hvað finnst þér um hug-
mynd Jóns í járnblendinu að fara
út í útflutning á fálkaeggjum nú
til dags?
„Ja, ég veit ekki hvort þetta
er nokkuð frekar hans hugmynd
en mín, það eru mörg ár síðan ég
kom fram með þá hugmynd að
fylgjast með öllum fálkahreiðrum
á landinu og taka undan þeim
þannig að þeir séu hvergi á fleiri
en þremur eggjum. Þeir eiga
nógu erfitt með að koma upp
þremur ungum. Náttúrlega færi
það eftir árferði hvað yrði tekið
undan þeim. Þessi umframegg
mætti öll selja að mínu mati og
nota peningana til að borga
sterka gæslu um allt land. Af-
gangurinn, ef hann yrði einhver,
rynni þá til líffræðideildar Há-
skólans til líffræðirannsókna. Þar
vantar alltaf peninga og þarna
gæti verið lausn á því. Þetta kost-
ar að vísu lagabreytingar en það
ætti ekki að vera svo erfitt að
koma þeim í gegn, það hafa jú
verið gerðar lagabreytingar
áður.“
- Nú voru að finnast fálkar í
frysti á Húsavík, hvað viltu segja
um það mál?
„Það er óneitanlega dálítið
harkalegt, þá kemur upp það sem
aldrei hefur mátt minnast á að ís-
lendingar væru með í spilinu. Ég
meina það, að úr því að þeir geta
skotið fálka, af hverju skyldu
þeir þá ekki geta selt upplýsing-
ar? Ég lít a.m.k. þannig á
málið.“
- Hvernig gengur samstarfið
við lögregluna, er kerfið jafn
seinvirkt gagnvart þér og það
virtist vera í þessu fálkamáli á
Húsavík; fyrst að senda einum
bréf sem svo sendir einhverjum
öðrum bréf?
„Nei, nei, ég hef bara beint
samband við lögreglustöðina á
Húsavík. Eins hef ég mjög gott
samstarf við mann sem hefur ver-
ið að rannsaka lifnaðarhætti ís-
lenska fálkans, Ólaf Karl Niels-
en. Þar að auki hefur fólk hér
verið mjög duglegt við að láta
vita ef það hefur orðið vart við
grunsamlegar mannaferðir. Þar
sem ég er bara einn með svona
stórt svæði þá byggist árangur
míns starfs mikið á því að fólk
hringir í mig og lætur mig vita um
mannaferðir og þá er að fara á
staðinn."
- Það er þá almennur áhugi á
því meðal manna í Mývatnssveit
að vernda fálkana sína?
„Já, það er engin spurning;
menn vilja það og viðhorfið er
alltaf að breytast og áhuginn að
aukast eftir því sem meiri árang-
ur sést af starfinu.“
- Veldur fálkinn þá ekki nein-
um usla hér í Mývatnssveitinni?
„Nei, hann veiðir að vísu dálít-
ið af rjúpu, en ekki meira en svo
að það er nóg í jólasteikina
handa öllum sem vilja."
- Þú segist stunda þessi
eftirlitsstörf í sumarfríinu þínu,
hvað starfarðu þannig að þú hafir
svona langt sumarfrí; tvo og hálf-
an mánuð?
„Ég er vélvirki hér í Kísiliðj-
unni og hef 5 vikna sumarfrí hin-
ar 5 vikurnar sem fara í þetta
sinni ég þessu með vinnunni."
- Er þá ekki auðvelt að
hringja í Kísiliðjuna og kanna
hvort þú sért að vinna og fara á
meðan og ræna?
„Nei, svo einfalt er það nú
ekki. Sveitungarnir eru árvökulir
og það er auðvelt fyrir mig að fá
einhvern til að leysa mig af annað
hvort í vinnunni eða við gæsluna,
þannig að það er aldrei neinn ör-
uggur tími fyrir fálkaeggjaþjófa.
Svo á ég ýntis leynivopn í bak-
höndinni ef á þarf að halda."
- Hefur þú verið áhugamaður
um fugla lengi. eða kom það til
eftir að þú komst hingað í fugla-
paradís Islands?
„Nei, ég er búinn að vera það
lengú ég get sagt með sanni að ég
sé búinn að liggja yfir fuglum síð-
an ég var svona 6-7 ára. Ég er
Vopnfirðingur og það er mikið
um fugla þar, m.a. alls kyns
flækingsfugla og þar sá ég mikið
af fuglum sem eru fáséðir. Þetta
er sjálfsagt eitthvað sem er í
blóðinu, einhver baktería. Auð-
vitað jókst áhuginn mikið eftir að
ég kom hingað, ég neita því
ekki.“
- Ertu landsbyggðarmaður?
„Já, það má eiginlega segja að
ég sé náttúrubarn, mér líður
hvergi betur en þegar ég er kom-
inn sem lengst upp á fjöll.“
- Þetta er þá óskastarf fyrir
þig að passa fálkana?
„Já, það má segja það.“
- Og vel launað að sjálfsögðu?
„Þetta er unnið í sjálfboða-
vinnu að vissu marki, ég fæ borg-
aðan bílastyrk og annað ekki.“
- Hvað finnst þér um tilboð
Bílaleigu Akureyrar að bjóða tvo
bíla til að nota við eftirlitsstörf
yfir sumarið?
„Mér líst í sjálfu sér vel á það,
en þá kemur spurningin um pen-
ingana upp aftur, til að nýta bíl-
ana þarf tvo menn og þeir verða
einhvers staðar að fá laun."
- Þarna gæti hugmyndin um
að selja eggkomið í góðarþarfir.
„Já víst gæti hún það. Ég er
sannfærður um að það eru flestir
íslendingar sem vilja hafa fálk-
ann þó hann sé ránfugl og þetta
er ekki verri leið til að fjármagna
vörsluna en hvað annað. Ég vil
endilega að þetta verði kynnt fyr-
ir þingmönnum og náttúruvernd-
armönnum og síðan athugað með
lagabreytingar í þessu sambandi.
Eflaust eru einhverjir sem eru á
móti þessu af náttúruverndar-
sjónarmiðum en ég tel þetta á
vissan hátt náttúruvernd. Fálkinn
á í erfiðleikum með að konta upp
fleiri en þrem ungum og því má
þá ekki taka eggin strax eins og
að láta ungana veslast upp vegna
fæðuskorts seinna?“
- Haukur, svona í lokin; það
er annað mál sem mikið hefur
tengst fréttum úr Mývatnssveit í
vor og sumar og þá á ég við kís-
ilgúrnám í Mývatni. Hvernig líst
þér sem náttúruverndarmanni á
áframhaldandi tilverurétt Kísil-
iðjunnar?
„Það byggist algjörlega á svari
urn rannsóknir. Éf rannsóknir
sýna að lífríki Mývatns sé í
hættu, þá er ekki spurning um að
Kísiliðjan á að víkja. Við tökum
ekki nýtt Mývatn og slettum því
einhvers staðar inn á landið. eins
og hverjum öðrum punkti inn á
landakort. Þessi staður á engan
sinn líka, alla vega ekki í Evrópu
og sennilega hvergi í heiminum.
þannig að það er alls ekki rétt-
lætanlegt á neinn hátt að fórna
Mývatni fyrir tímabundið kísil-
nám eða eitthvað annað. Við
höfum hvorki siðferðilegan né
lagalegan rétt til að gera slíka
hluti. “
- Þú segir þetta þó svo þú
byggir afkomu þína og fjölskyldu
þinnar á Kísiliðjunni.
„Já, því mín vinna skiptir ekki
máli ef lífríki Mývatns er annars
vegar, það eru hreinar línur á
því. Ég get alltaf fengið mér eitt-
hvað annað að gera, hér eða ann-
ars staðar."
Þar með sláum við botninn í
þetta samtal við Hauk Hregg-
viðsson, fálkaeftirlitsmann og
náttúruverndarmann í Mývatns-
sveit, sem hefur í nógu að snúast
þessa dagana. - ám