Dagur - 23.10.1985, Blaðsíða 6

6 - DAGUR - 23. október 1985
23. október 1985 - DAGUR - 7
W
nemenda og þess manns sem
þekkti verkið til hlítar. Þegar
óeðlilega mikill munur var á mati
nemenda og kennara var rætt um
hver orsökin væri. Því næst var
farið að nýju að fiskinum og hann
skoðaður með tilliti til matsins
sem gert hafði verið. Þannig gekk
þetta fyrir sig í stórum dráttum.
Þetta er í annað skiptið sem
slíkt námskeið er haldið á Akur-
eyri. Fyrra skiptið var árið 1980.
Sigurður Óskarsson sagði að það
væri skortur á matsmönnum um
þessar mundir, þess vegna væri
farið í þetta núna. Hann sagði að
öll aðstaða og móttökur hjá Ú. A.
væri til fyrirmyndar og auðveld-
aði alla kennslu.
Það hráefni sem notað var við
kennsluna var af ýmsum stöðum
á Norðurlandi. Þegar talað var
við þann hressa hóp sem fylgst
var með í matinu, voru þeir sam-
mála um að fiskurinn sem þeir
væru að meta væri ekki góður,
enda væri um að ræða afgangs-
fisk sem ekki þætti góður til út-
flutnings. Að öðru leyti væri
gaman að þessu og góður mann-
skapur.
- Eru menn sammála í mat-
inu?
Þeir voru sammála um að það
væri ekki hægt að vera sammála.
„Það er þá eitthvað til að vera
sammála um,“ sagði einhver
hress í hópnum. „Við lærum
heilmikið á þessu,“ var álit ein-
hvers og hinir tóku undir það.
Það þarf að vanda mat á fiski
mjög mikið var það sem kom
fram hjá þeim í saltfiskhópnum.
„Við þurfum að gæta hagsmuna
bæði kaupenda og seljenda,"
sagði einn.
- Er þá ekki auðvelt að fúska
ef maður þekkir mann og svo
framvegis?
Þá kom í ljós að slíkt er ekki
hægt því hver matsmaður hefur
ákveðið númer og yfirmatsmaður
fer yfir mat hinna. Þannig er hægt
að rekja það ef menn ætla að
fúska.
Auk meðferðar á saltfiski og
flökum fá þátttakendur kennslu í
svokölluðum tandurfiski sem nú
er farið að framleiða fyrir erlend-
an markað og þarf aðra meðferð
en hinn venjulegi fiskur sem fer í
salt.
Það sást greinilega á þeim fiski
sem félagarnir voru að skoða og
meta að það þarf verulega að
vanda alla vinnu við fiskverkun
ef góður árangur á að nást í sölu
erlendis. Þess vegna eru nám-
skeið sem þetta sem haldið var á
Akureyri fyrir stuttu nauðsynleg.
afurðir við erum að flytja út og
hversu nauðsynlegt er að hafa
kunnáttufólk í allri framleiðslu á
þessari mikilvægu útflutnings-
vöru. Þess skal getið fyrir þá sem
vilja reikna að verðgildi pesetans
var 0,2580 kl. 9.30 á þriðjudags-
morgni.
- Hefur skipstjórinn Halldór
Hallgrímsson fengist við saltfisk-
verkun nýlega?
„Nei,“ segir Halldór. „Ég hef
ekki komið nálægt saltfiski í rúm
tuttugu ár. Þá var ég á togara og
við söltuðum allt um borð. Það
voru túrar sem tóku margar
vikur. Það var ekki nokkrum
bjóðandi, en var svona samt.
Menn réttu ekki úr sér vegna
vinnu dögum saman. Sem betur
fer er þetta allt annað í dag.“
Myndir og texti gej.
Það þarf mikið að „spekúlera“.
Bannað að fúska
Oft hefur verið spurt hvort líf-
ið á Islandi sé saltfiskur. Svör
hafa verið mörg og misjöfn,
því sitt sýnist hverjum. Fer það
vafalítið eftir því hvar viðkom-
andi býr á landinu og hvaða af-
stöðu hann hefur til sjávarút-
vegs og þess fólks sem vinnur
við hann. Nýlega var haldið
námskeið í mati saltfisks. Yar
það haldið í húsakynnum Út-
gerðarfélags Akureyringa.
Þeir sem að námskeiðinu
stóðu voru Fiskvinnsluskóli ís-
lands og Fiskmat ríkisins. Þátt-
takendur voru tuttugu og sex
talsins frá ýmsum stöðum á
landinu, allt frá Reykjavík,
norður um land til Neskaup-
staðar með viðkomu á Bolung-
arvík, Patreksfirði og flestum
stöðum á Norðurlandi að eyj-
unum meðtöldum, Hrísey og
Grímsey.
Það var rfkjandi skemmtilegt
andrúmsloft meðal þátttakenda
og kennara þegar við litum inn á
námskeiðið.
Forstöðumaður námskeiðsins
er Sigurður Óskarsson kennari
við Fiskvinnsluskólann í Reykja-
vík. Hann sagði að námskeið sem
þessi stæðu yfirleitt í tvær vikur.
Hins vegar hefði verið breytt út
af þeirri venju og allt efnið væri
tekið fyrir á einni viku. Það gerði
það að verkum að meira álag
væri á þátttakendur en ella þar
sem kennt væri frá því snemma á
morgnana og langt fram á kvöld.
Verklega kennslan færi fram á
daginn en bóklega hliðin væri
kennd á kvöldin. Síðan yrði próf
í lok námskeiðs. Sigurður sagði
að þátttakendur færu í gegnum
allt sem viðkomandi væri saltfiski
og saltfiskmati.
Þátttakendum var skipt í þrjá
hópa og var unnið með hvern
hóp fyrir sig að ákveðnum verk-
efnum námsins hverju sinni. Sá
hópur sem við fylgdumst með var
í hreinu mati á saltfiski. Aðrir
voru að meta saltfiskflök af ufsa
og þorski. Okkar menn fengu
það verk að meta fisk sem Sig-
urður hafði valið og raðað niður
eftir númerum. Síðan var hver
nemandi látinn fara og meta
þessa fiska sem voru 10 talsins.
Síðan var farið í kennslustofu og
niðurstöður hvers nemanda
skráðar á töflu. Mat kennarans
var skrifað síðast og þá sást
hversu mikill munur var á mati
„Það er gaman að kynnast þessu,“ sagði Halldór skipstjóri.
Kostar sama
og úrvals nautakjöt
- Námskeið í saltfiskmati á Akureyri
„Hér er
kóngafæði
- þrjár hressar á
námskeiðinu
Það voru ekki eingöngu karlar
á þessu námskeiði í saltfisk-
mati. Konur voru þar einnig þó
í minnihluta væru. Matsstörf í
fiskiðnaði hafa lengst af verið í
höndum karlmanna. Þess
vegna var það gaman að rekast
á ungar hressar konur á nám-
skeiðinu.
Þær sátu á gólfinu framan við
vinnslusalinn þar sem kennslan fór
fram. Þær voru þarna frammi þar
sem það var einn af fáum stöðum
þar sem mátti reykja. Þær voru í
hópi reykingamanna. Hafdís Sig-
urbergsdóttir er frá Dalvík, Val-
borg Stefánsdóttir frá Árskógs-
sandi og Sólrún Sveinbergsdóttir
sem er úr Hrísey. Þær voru
ánægðar stöllurnar með nám-
skeiðið. Sögðust fá út úr svona
námskeiði hærra kaup auk þess
sem það fylgdi þessu ábyrgð að
vinna við matið. Sólrún hefur
unnið þrjú ár í saltfiski á heima-
slóðum. Það kom upp úr kafinu
að þær Hafdís og Valborg reka
sínar eigin fiskverkunarstöðvar.
Valdís á ásamt fleirum fyrirtækið
Otur hf. á Dalvík og Valborg
rekur ásamt fleirum Sólrúnu hf. á
Árskógssandi.
- Hvað lærið þið hér?
„Allt um fiskinn. Frá því hann
er veiddur og þar til hann er
kominn til útlanda á diskinn hjá
neytendum.“
Þær borða sjálfar saltfisk. En
vildu taka fram að fæðið sem þær
hefðu fengið í mötuneyti ÚA
væri kóngafæði og afskaplega
ódýrt. Þær vildu koma á framfæri
þökkum til þeirra sem væru í eld-
húsinu.
Gott að fara í „pásu“.
' % 'T
t; v
„Er hér að gamni mínu“
- Halldór Hallgrímsson skipstjóri metur saltfisk
Það er ekki á hverjum degi
sem þaulreyndir skipstjórar
taka sig til og fara á fiskmats-
námskeið. Þess vegna var ekki
hjá því komist er við vorum að
fylgjast með í saltfiskmatinu
að sjá Halldór Hallgrímsson,
stóran og stæðilegan innan um
aðra þátttakendur á námskeið-
inu.
„Ég er hérna að gamni mínu,“
segir Halldór. „Það er gaman að
kynnast þessu. Ég fór á ferskfisk-
námskeiðið fyrir 5 árum og þótti
upplagt að fara á þetta fyrst ég er
í Iandi.“
- Hver stjórnar Svalbak með-
an þú ert á þessu námskeiði?
„Við Kristján Halldórsson
skiptumst á að fara út. Þess
vegna er ekkert bölvað að vera á
sjónum, þegar maður fær góð frí
á milli.“
- Oft er spurt um launin hjá
skipstjórum.
„Þau geta verið góð þegar vel
fiskast, því er ekki að neita. Það
verður líka að taka það með í
reikninginn að ef þú stendur þig
ekki þá ert þú látinn hætta. Að
því leyti er ekkert atvinnuöryggi í
þessu starfi.“
- Nú hefur Svalbakur veitt
4000 tonn af fiski. Er þá ekki ör-
uggt að þú haldir starfinu?
„Það ætla ég að vona. Fyrst við
erum farnir að tala um afla og
sjósókn, þá væri ekki úr vegi að
nefna það að oft er því haldið
fram að togaramenn séu ósvífnir
og sleppi stórum hluta af aflanum
í gegnum lensportin að nýju, það
er að segja öllum undirmálsafla.
- Þá höfum við að öllum líkind-
um sleppt miklu magni hjá
okkur, því stór hluti af 4000
tonnum hlýtur að vera um 1000
tonn, ekki satt,“ segir Halldór og
brosir. „Þetta er mesta firra þeg-
ar menn fara að hugsa méð höfð-
inu, það er augljóst.“
- Ekki deilum við frekar um
það, heldur tökum upp spjall um
saltfisk og hvað hann er verðmik-
ill erlendis. Þar kemur fram eins
og mörgum er kunnugt að hann
er talinn kóngafæða. En hvað
kostar svo fæðið í útlandinu?
Halldór og fleiri sem þarna voru
sögðu að hrygglengja úr stórum
saltfiski, sem væri talinn besti
hluti fisksins, kostaði um 1200
peseta kg. Kjúklingakjöt kostar
300 pes. kg. Sporðblaðka af salt-
fiski ásamt 2-3 hryggjarliðum
kostar sama og kjúklingakjötið.
Þetta er sá hluti fisksins sem við
hér á landi setjum í rusladallinn.
Þetta nýta t.d. Spánverjar í súpur
og fleira. Úrvals nautalundir
kosta sama og besti hluti salt-
fisksins. Á þessu sést hvaða
Um helgina var haldin í and-
dyri íþróttahallar sýning á
handavinnu kvenna. Sýning
þessi var liður í listahátíð
kvenna sem efnt var til í tilefni
af lokum kvennaáratugar. Til-
gangur listahátíðar var að
vekja athygli á konum og verk-
um þeirra. Auk handavinnu-
sýningarinnar voru fjórar
myndlistarsýningar á þremur
stöðum í bænum opnaðar á
laugardaginn var. Myndlistar-
sýningunum lýkur á morgun,
þann 24. október, nema hvað
einkasýning Ruthar Hansen
verður opin fram á sunnudag.
Eins og fyrr segir var sýning á
handavinnu kvenna opin í and-
dyri íþróttahallar um síðustu
helgi. Gestir á sýningunni voru
hátt á annað þúsund og að sögn
forsvarsmanna sýningarinnar var
henni ákaflega vel tekið. Munir
á sýningunni skiptu hundruðum
og voru eftir fjölmargar konur
víðs vegar úr Eyjafirði. Munirnir
voru misgamlir, elsti hluturinn á
sýningunni var frá 1875, en þeir
yngstu voru frá okkar dögum.
Júdith Sveinsdóttir sem sæti
átti í undirbúningsnefnd sýning-
arinnar sagði í samtali við Dag að
hugmyndin hefði mótast á fundi
sem haldinn var í apríl síðastliðn-
um, þar sem saman voru komnar
konur víðs vegar úr Eyjafirði. Á
fundinum var kosin nefnd til að
annast unairbúning og að hrinda
hugmyndinni í framkvæmd. Þeg-
ar var hafist handa við leit að
munum og einnig var haft sam-
band við margar konur upp á
væntanlegt samstarf. Samband
eyfirskra kvenna átti gott sam-
starf við undirbúningsnefnd sýn-
ingarinnar og á vegum þess
Snertið ekki munina!
Óneitanlega glæsilegur hópur kvenna á íslenskum búningum. Það var Sigríður Helgadóttir sem saumaði búningana
og voru þeir sýndir á heimilisiðnaðarsýningu í Iþróttahöllinni um helgina.
söfnuðust fjölmargir munir. Að
öðrum munum ólöstuðum má
nefna lampa sem kona á áttræðis-
aldri gerði úr grjótflísum, en
hann vakti mikla athygli sýning-
argesta.
Myndir: KGA
Af öðrum munum sem veru-
lega athygli vöktu meðal sýning-
argesta má nefna einn af elstu
hlutum sýningarinnar, en það var
skatterað pils sem er meira en
hundrað ára gamalt. Vakti pilsið
athygli bæði fyrir aldurs sakir, en
einnig er það óvenju vel með
farið.
Seinni dag sýningarinnar var á
staðnum kona sem sýndi tóvinnu
og einnig voru á sýningunni kon-
ur á íslenskum búningum sem
Sigríður Helgadóttir hafði saum-
að. Er skemmst frá því að segja
að sýningargestir voru hrifnir af
framtakinu. Svo var það að
klukkan 15 á sunnudaginn mættu
nokkrar stúlkur frá Studio Alice
og þær sýndu handprjónaðar
flíkur. Sýning þessi var á vegum
Ástu Sigvaldadóttur eiganda
verslunarinnar Önnu Maríu.
Að sögn Júdithar Sveinsdóttur
bar nokkuð á því að sýningar-
gestir gagnrýndu að munirnir
voru ekki merktir. Sagði Júdith
að þær hefðu aldrei komist yfir
að merkja alla munina og að
segja sögu þeirra. Einnig hefðu
margar konur sem muni áttu á
sýningunni ekki viljað láta nafns
síns getið, þannig að gripið var til
þess ráðs að hafa munina
ómerkta. Þá yrði engum mismun-
að.
Að lokum var Júdith spurð
hvort eitthvert framhald yrði á
sýningu þessari og sagði hún að
ekki hefði verið um það rætt.
Hins vegar hefði aðeins brot af
því sem til væri af handavinnu
kvenna verið á sýningunni og því
væri um auðugan garð að gresja
fyrir þá sem halda vildu sýningu í
framhaldi af þessari heimilisiðn-
aðarsýningu. - mþþ
Mjög góð aðsókn að
sýningu á handavinnu kvenna