Dagur - 07.02.1986, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - 7. febrúar 1986
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58,
AKUREYRI, SlMI 24222
ÁSKRIFT KR. 420 Á MÁNUÐI • LAUSASÖLUVERÐ 40 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR:
HERMANN SVEINBJÖRNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI: GlSLI SIGURGEIRSSON
FRÉTTASTJÓRI: GYLFI KRISTJÁNSSON
BLAÐAMENN: ÁSLAUG MAGNÚSDÓTTIR,
BRAGI V. BERGMANN, GESTUR E. JÓNASSON,
GESTUR KRISTINSSON (Blönduósi),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (HÚSAVlK),
YNGVI KJARTANSSON, KRISTJÁN G. ARNGRlMSSON,
KRISTJÁN KRISTJÁNSSON, MARGRÉT Þ. ÞÓRSDÓTTIR
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Úrtölur í
háskólamálinu
Jeiðari.
Háskólaráð hefur sent frá
sér ályktun varðandi hug-
myndir um háskóla á Akur-
eyri. Þar kemur fram, að
ráðið telur ekki rétt að taka
bindandi ákvörðun í þessu
máli, fyrr en nákvæmari
upplýsingar liggi fyrir um
ýmis atriði, sem ráðið telur
að enn séu óljós.
Háskólaráð telur enn-
fremur, að taka beri tillit til
þess, að Háskóli íslands sé
illa búinn í dag til þess að
halda uppi kennslu á einum
stað, hvað þá að taka upp
kennslu víðar á landinu. í
þriðja lagi telur ráðið
ástæðulaust, að hefja há-
skólakennslu á Akureyri, í
greinum sem þegar eru
kenndar við Háksóla
íslands. Fleiri úrtöluatriði
koma fram í ályktun há-
skólaráðs.
Þessar úrtölur háskóla-
ráðs koma svo sem ekki á
óvart og fleiri úrtöluraddir
hafa heyrst „að sunnan".
það kostaði mikið mas og
hörku á sínum tíma, að afla
Menntaskólanum á Akur-
eyri réttinda til að útskrifa
stúdenta. Reykjavíkurvald-
ið stóð fast á móti. En fyrir
harðfylgi vaskra norðan-
manna hafðist málið í gegn.
Smiðshöggið á það verk rak
Norðlendingurinn Jónas frá
Hriflu, sem þá var mennta-
málaráðherra.
Það er því víst, að Norð-
lendingum verður ekki rétt-
ur háskóli á silfurfati. Það
þarf að berjast fyrir honum,
eins og sést af þeirri ára-
löngu baráttu sem er þegar
að baki. En nú er lag; nú
þarf að róa lífróður, því há-
skóli á Akureyri er mikið
hagsmunamál fyrir alla
Norðlendinga. Sverrir Her-
mannsson, menntamála-
ráðherra, hefur lýst yfir
áhuga á háskóla á Akur-
eyri, jafnframt því sem
hann vill hraða uppbygg-
ingu Verkmenntaskólans
eins og frekast er kostur.
Sverrir verður að láta verkin
tala, en hann þarf að fá all-
an þann stuðning frá
heimamönnum, sem hægt
er að veita.
Fram til þessa hefur oft-
ast verið rætt um að háskóli
á Akureyri verði útibú frá
Háskóla íslands. En eftir
viðbrögð háskólaráðs virð-
ist sýnt, að réttara sé að
berjast fyrir sjálfstæðum há-
skóla á Akureyri. Að sjálf-
sögðu þyrfti hann að vera í
náinni samvinnu við Há-
skólann í Reykjavík. En
aðalatriðið er, að háskóla-
kennsla hefjist á Akureyri í
haust. - GS
5:24119/24170
Mazda 323 árg. ’85, ek.
15.000. Verð 400.000.
Toyota Tersel Station árg. ’83,
ek. 46.000. Verð 450.000.
Saab 900 Turbo árg. ’83, ek.
52.000. Verð 620.000.
MMC Colt 5 dyra árg. ’81,
ek.57.000. Verð 230.000.
Subaru station árg. ’80, ek.
66.000. Verð 275.000.
Volvo F1023 vörubíll með palli
árg. ’80m, ek. 150.000. Verð
1.500.000.
Erum með mikið af nýjum og
notuðum bílum í hlýjum og
rúmgóðum sýningarsal.
Einnig eigum við mikið úrval af
snjósleðum á söluskrá.
Opið frá kl. 9-19 daglega.
Laugardaga kl. 10-17.
J<oll — hnýsa
Að krota á veggi eða annað til-
heyrandi er vinsæl aðferð til að
koma boðskap eða leyndum
þörfum á framfæri. Boðskapur-
inn er oft af pólitískum toga
spunninn og þarfirnar kynferð-
islegar, svo ekki sé meira sagt.
Það sem ekki kemst annars
staðar á letur, sökum t.d. kyn-
þáttafordóma, sjúklegra
hneigða o.s.frv. lifir góðu lífi á
veggjum náðhúsa, símaklefa og
annarra staða þar sem einstakl-
ingar hafa ró og næði. Ekki eru
þó textarnir ætíð runnir undan
rifjum kynþáttafordóma og
sjúklegum hvötum. Spakmæli
ýmiss konar og tilvitnanir í
heimsbókmenntirnar koma
gjarnan fyrir. Til eru doktorsrit-
gerðir í bókmenntum um inni-
hald veggjakrotsins, enda er
það góður mælikvarði á hug-
myndir manna á ýmsum málum
og alþýðubókmenntir. (Undir-
ritaður er mikill aðdáandi
veggjakrots, þegar lágkúran hef-
ur verið síuð burt). Stundum er
krotið ekki annað en staðfesting
á að N.N. hafi verið á staðnum
einhvern tiltekinn dag, mánuð
eða ár, svona til að skilja eftir
sig eitthvað fyrir komandi kyn-
slóðir og gerast áþreifanlegur
hluti af „eilífðinni“. T.d. eru
velflestir hellar á íslandi fullir af
þess konar kroti og til er vör í
Reykjavík, (Lambhólsvör við
Skerjafjörð) þar sem annar
hver steinn í fjöruborðinu er
vitnisburður um að N.N., J.J.
eða einhver annar hafi verið á
Krot
staðnum, væntanlega við
sjósókn. Elsta krotið (risturnar)
er frá því um aldamót og það
yngsta frá miðri öldinni.
Þessi þörf manna að krota er
ekki alveg ný af nálinni. í Fen-
eyjum stendur nú ljón eitt, sem
upprunalega stóð í Aþenu, en
var tekið herfangi seint á sautj-
ándu öld. Á herðum ljónsins er
krot, veðrað, ógreinilegt en
fyrst og fremst illa skrifað á
rúnaletri. Engum hefur tekist
að ráða í letrið, en sá sem það
hefur skrifað hefur ekki verið
með rúnaletur á hreinu. í
Miklagarði stendur kirkja
(dómkirkja) sem heitir Hagia
Sophia. Er hún gerð úr steini og
marmara. Kirkjan var byggð
537 e.Kr. Vítt og breitt um
kirkjuna er krot frá öllum
tímum, á ýmsum tungumálum.
Svo seint sem 1967 uppgötvaði
sænskur rúnasérfræðingur rúna-
letur á meðal krotsins. Mest af
letrinu var ólesanlegt en þó var
hægt að lesa upphafsstafina,
ALFTAN þ.e.a.s. Hálfdán
(hálfur Dani). Hafa sumir látið
að því liggja að staðið hafi
Hálfdán var hér og er það
sennilegt.
Maes howe. Litið út frá miðherbergi haugsins (grafhýsisins). Þar áttu
margir góðar stundir. Gangurinn er 11 m langur.
Á Orkneyjum stendur haug-
ur einn mikill. Kallast hann
Maes howe og er frá yngri stein-
öld, nánar tiltekið 2700 f.Kr.
Inn í hauginn ganga gangar inn
að miðju og þaðan grafhýsi, allt
borghlaðið. Haugurinn var fyrst
grafinn 1861 og kom þá í ljós að
fornleifafræðingarnir voru ekki
þeir einu sem inn í hauginn
höfðu farið. í fyrsta lagi höfðu
ræningjar látið greipar sópa um
grafhýsin og í öðru lagi höfðu
ýmsir af ýmsum ástæðum farið
inn og krotað á steinana fyrir
ca. 700 árum. Á tveim stöðum
má t.d. lesa að krossfarar hafi
farið inn í hauginn til að leita
fjársjóða en ekki fundið. Aðrir
textar gefa til kynna að staður-
inn hafi verið heimsóttur eins
og hver annar ferðamannastað-
ur nú á tímum. T.d. stendur á
einum stað Þórný lögð, Helgi
skráði. Á öðrum stað stendur
Ingigerður er fegursta kona í
heimi. Strákarnir voru eins þá
sem nú, sumir gortarar aðrir
feimnir. Merkilegasti textinn í
Maes howe tengist íslandi
beint. Hljóðar hann u.þ.b. svo:
Pessar rúnir
voru ristar
afmesta rúnaristara vestan hafs,
með exi er einu sinni átti Gaukur
Trandilsson á suður íslandi.
Hvernig exi Gauks á Stöng
hafnaði á Orkneyjum er svo
önnur saga. Lýk ég kroti mínu
hér.
Bjarni Einarsson.
Bjarni
Einarsson
skrifar