Dagur - 19.08.1986, Blaðsíða 8

8 - DAGUR - 19. ágúst 1986
í tilefni
leiðaraskrifa
í leiðara Dags þann 8/8 s.l. var
fjallað um ritstjórnargrein, er
ég undirritaður skrifaði í
Alþýðublaðið tveim dögum
áður. Svo sem við er að búast
af málgagni Framsóknar-
flokksins, sem ver sölukerfi
Sambandsins á landbúnaðar-
vörum fram í rauðan dauðann,
er leiðari Dags fullur af rang-
túlkunum og útúrsnúningum.
Þar er fyrst til að taka, að ég er
sagður ráðast að Samvinnuhreyf-
ingunni. Það er svona álíka
skynsamleg ályktun eins og að
telja opinberar ákærur ríkissak-
sóknara á hendur ýmissa forystu-
manna Sambandsins fyrir fakt-
úrufalsanir, gjaldeyrismisferli
o.fl. árás á Samvinnuhreyfing-
una. Sannleikurinn er sá, að
Sambandið á ekkert skylt við
Samvinnuhreyfinguna samkvæmt
þeim skilningi, sem við jafnaðar-
menn leggjum í þá hreyfingu.
Það má benda ritstjóra Dags á
það, að lesa grein í 1. hefti Þjóð-
lífs þessa árs þar sem fram kemur
að margir af forystumönnum
Sambandsins eru fyrrverandi
Heimdellingar og Vökudrengir.
Þeirra pólítíski þankagangur
gengur þvert á grundvallartilgang
þess fyrirtækis sem þeir eru að
stjórna.
í öðru lagi ber að leiðrétta það,
að Sambandið taki frystigeymslur
á leigu á hverju hausti. Það er
ríkissjóður sem greiðir allan
kostnað af þeirri leigu, bæði
geymslugjald og vaxtakostnað,
en ekki Sambandið.
í þriðja lagi fjallar Dagsleiðar-
inn um það af mikilli mærð, að
seljendur lambakjöts, eins og
annarra afurða, verði að laga sig
aö kröfum markaðarins. Það sé
svo með alla framleiðslu og sölu -
kaupendurnir ráði. Það er því
ekki úr vegi að spyrja, hvort
Búvörudeild Sambandsins hafi
haft þetta að leiðarljósi þegar
hún fékk alla kjötsendinguna
endursenda frá Bandaríkjunum
hér um árið. Tilraun sauðfjár-
bænda til þess að selja kjöt í
Bandaríkjunum s.l. haust strand-
aði ekki á verðinu. Hún strand-
aði á því, að Landbúnaðarráðu-
neytið krafðist bankatryggingar
fyrir lágmarksverði fyrirfram.
Ráðuneytið virðist því ekki hafa
skilið, að um tilraun væri að
ræða. Ef vinna á nýjan markað,
verður eitthvað að leggja í sölur-
nar. Nú er ég ekki að halda því
fram, að Bandaríkjamenn fáist til
þess að greiða viðunandi verð
fyrir íslenskt lambakjöt. En með-
an varan fæst ekki á þessum
markaði fáum við aldrei svarið.
Nýir markaðir og hærra verð
skipta Sambandið heldur engu
fjárhagslegu máli. Það fær jú
sölulaun af útflutningsbótunum.
Það er kannski þess vegna, sem
engir sölumenn voru sendir til
Evrópu í sumar í kjölfar kjarn-
orkuslyssins í Sovétríkjunum.
í fjórða lagi er rétt að geta
þess, að kaupfélögin hafa sjálf-
viljug gerst þandingjar búvöru-
deildar. Það gerðu þau með því
að mynda samband sláturleyfis-
hafa innan kaupfélaganna og
skuldbundu sig til þess að selja
allar sínar afurðir í gegnum
búvörudeildina. í sambandi við
þetta er kannski rétt að birta töl-
ur úr sundurliðun slátur- og
heildsölukostnaðar hjá tveim
norðlenskum kaupfélögum
haustið 1983 bændum til upplýs-
ingar.
Hjá Sölufélagi Austur-Hún-
vetninga var kostnaður vegna
launa og launatengdra gjalda kr.
9,65 pr.kg en skrifstofu- og heild-
sölukostnaður 9,44 pr.kg Afurðir
þessa félags voru haustið 1983
780.443 kg og bókhalds- og sölu-
kostnaðurinn því kr. 7.367.382.
Hjá Kaupfélagi Skagfirðinga
voru tölur þessar enn kúnstugri.
Þar voru laun og launatengd
gjöld kr. 8,99 pr.kg en pappírs-
og heildsölukostnaður kr. 10,84
pr.kg. Afurðir þessa félags voru
712.665 kg og sölukostnaðurinn
þvi kr. 7.725,289. Samtals var því
skrifstofu- og heildsölukostnaður
þessara tveggja norðlensku kaup-
félaga kr. 15.092,671 vegna slátr-
unar haustið 1983 eða um það bil
einni milljón króna hærri en öll
laun og launatengd gjöld í slát-
urtíðinni. Tölur þessar má sjá á
meðfylgjandi ljósriti. Ef þær eru
færðar upp til núvirðis er sölu-
kostnaður þessi rúmlega 28 millj-
ónir króna sem samsvarar 60-70
ársverkum. Aldrei hef ég fengið
neina skýringu á því, hverjum
þessi óhemju kostnaður var
greiddur. Kannski ritstjóri Dags
geti leyst úr því.
Að lokum vil ég fagna grein
Páls Péturssonar alþingismanns í
Tímanum nú á dögunum. Þar
kemur fram á sjónarsviðið fyrsti
forystumaður Framsóknarflokks-
ins, sem eitthvað virðist efast.
Hann segir m.a. réttilega, að
sölukerfið eigi að vera til vegna
bændanna en ekki öfugt og að
nauðsynlegt sé fyrir bændur, að
fylgjast náið með verðlagningu
afurða sinna alla leið til neyt-
enda. Afstaða Páls Péturssonar
er mjög mikilsverð vegna stöðu
hans. Vonandi fylgja fleiri í kjöl-
farið.
Með þökk fyrir birtinguna.
Bjarni Pálsson.
AKUREYRARBÆR
Vatnsveita Akureyrar
Tilboð óskast
í Subaru 700 sendiferðabifreið.
Bifreiðin er óökufær eftir umferðaróhapp.
Bifreiðin ertil sýnis í verkstæði Vatnsveitunnar að
Rangárvöllum.
Tilboðum þarf að skila í skrifstofu Vatnsveitunnar
að Rangárvöllum fyrir 1. sept. n.k.
Vatnsveitan áskilur sér rétt til að taka hvaða til-
boði sem er eða hafna öllum.
Vatnsveita Akureyrar.
Hljómsveitin samankomin í fögrum lundi. Frá vinstri: Jón, Helena, Alli, Finnur og Jon.
Skriðjöklar í uppáhaldi
- segir Finnur Eydal sem nýlega sló í gegn
ásamt hljómsveit sinni á Hótel Sögu
„Þetta hefur gengið alveg
ótrúlega vel og það er gaman að
sjá gamla, trygga aðdáendur
mæta ár eftir ár,“ sagði Finnur
Eydal hljómlistarmaður er við
náðum tali af honum. Hljóm-
sveit Finns Eydal, Helena og
AIIi eins og hljómsveitin heitir
fullu nafni hefur spilað á Hótel
Sögu undanfarnar 3 helgar við
geysilega góðar viðtökur.
Finnur sagði að gestir á dans-
leiknum sl. laugardagskvöld
hafi verið um 1300 og „stuðið“
verið stórkostlegt.
Þetta er 5. sumarið sem hljóm-
sveitin spilar á Sögu og vilja for-
ráðamenn þar gera þetta að
árlegum viðburði „og erum við
tilbúin að halda áfram svo lengi
sem menn endast í spilamennsk-
unni,“ sagði Finnur. Er hann var
spurður hvort þyrfti annað laga-
val í höfuðborginni en annars
staðar á landinu sagði hann að
svo væri ekki. „Við meira að
segja spiluðum Skriðjöklalögin
strax og þau komu út á plötu og
gerðu þau góða lukku á dans-
leikjunum. Við getum verið
grobbnir Norðlendingar af því að
eiga jafn skemmtilega hljómsveit
og Skriðjöklar eru. Það er líka
alveg óhætt að segja það að þeir
eru í miklu uppáhaldi hjá mér,
því þetta eru svo skemmtilegir
strákar,“ segir Finnur.
Hljómsveitin hefur spilað vítt
og breitt um landið í sumar og
næstu áfangastaðir eru Keflavík,
þar sem spilað verður í Glaum-
bergi, Hellissandur, Stykkishólmur
og Raufarhöfn. „Það er alltaf
töluverður þvælingur á okkur á
sumrin. En þetta er gaman og
þá er engin ástæða til að hætta,“
sagði Finnur. -gej
-fokdreifac
Á smádýrabúskapur
íramtíð fynr sér?
I fréttabréfí félagsins ísland-
DDR, sem er vináttufélag
íslands og Þýska alþýðulýö-
veldisins, er grein sem heitir
Nýmæli í íslenskum Iand-
búnaði: Smádýrabúskapur.
Þar er rætt við austfírskan
bónda um ferð sem hann fór
til A.-Þýskalands til að
kynna sér þessi mál. Viðtalið
er stutt en nokkuð svo for-
vitnilegt og fylgir hér á eftir:
Svo kynni að fara, að á næstu
árum verði teknar upp nýjar
búgreinar hér á landi. Sú er að
minnsta kosti skoðun Arnar Þor-
leifssonar bónda á Húsey I á Hér-
aði, eftir að hafa farið í tvær
kynnisferðir til Þýska alþýðu-
lýðveldisins.
Örn fór fyrst árið 1984 og ferð-
aðist þá „þvers og kruss frá
Warnemunde niður til Bad
Schandau og heimsótti bændur,“
eins og hann sagði í samtali við
blaðið.
„Ég var að kynna mér hvort
Þjóðverjar ættu ekki einhver
smádýr sem hentað gætu íslend-
ingum og ætu aðallega gras.“
Niðurstaðan varð sú að Örn
fór í aðra kynnisferð á síðasta
ári, til enn frekari skoðunar. Þá
leist honum vænlegast á tvær
dýrategundir; fenjabjór og
andartegund sem kölluð er Kar-
ina 2000, sem er ræktað afbrigði.
„Útkoman er sú,“ segir Örn,
„að nú hafa Búnaðarsamband
Austurlands og Bændaskólinn á
Hvanneyri fengið leyfi til að
flytja inn bjóra til reynslu. Þessir
aðilar ætla að gera tilraunir með
þessi dýr, kanna hvaða fóður
hentar þeim best og hvort það
yfirleitt er hægt að rækta þau
hér.“
Auk þessara tveggja dýra-
tegunda leist Erni mæta vel á
margar kanínutegundir sem
ræktaðar eru til manneldis í
Þýska alþýðulýðveldinu. Og slíkt
dýrahald finnst honum girnilegt:
„Hvíta kjötið er að vinna mjög
á, á mörkuðum í Evrópu, þannig
að mér finnst að við ættum að
skoða þau mál með útflutning í
huga. Staðreyndin er sú, að það
hefur verið ákveðið vandamál
hjá kanínubændum að losna við
skítinn frá þessum skepnum,
þannig að það er fyrirsjáanlegt að
innan 10-15 ára verður þessi bú-
grein aflögð að mestu vegna
mengunar. Þá eigum við að vera
tilbúin með hvíta kjötið handa
Evrópubúum."
Örn bað að lokum blaðið að
koma á framfæri þakklæti til Liga
fúr Volkerfreundshaft og bænda-
samtakanna í Þýska alþýðulýð-
veldinu fyrir móttökurnar.
„Það var farið með mann eins
og þjóðhöfðingja, svo stórkost-
legar voru móttökurnar. Ég fæ
seint fullþakkað þann stuðning
sem ég fékk þarna eystra."