Dagur - 21.03.1988, Síða 4

4 - DAGUR - 21. mars 1988
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI, SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 660 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 60 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 465 KR.
RITSTJÓRAR:
ÁSKELL ÞÓRISSON (ÁBM.)
BRAGI V. BERGMANN
BLAÐAMENN:
ANDRÉS PÉTURSSON
(Reykjavík vs. 91-17450, pósthólf 5452, 105 Reykjavík),
ÁSLAUG MAGNÚSDÓTTIR, EGGERTTRYGGVASON, EGILL BRAGASON,
FRlMANN HILMARSSON (Blönduósl vs. 95-4070),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, KRISTJÁN JÓSTEINSSON,
KRISTJÁN KRISTJÁNSSON (íþróttir), STEFÁN SÆMUNDSSON,
VILBORG GUNNARSDÓTTIR,
ÞÓRHALLUR ÁSMUNDSSON (Sauöárkróki vs. 95-5960),
LJÓSMYNDARAR: GUÐMUNDUR HRAFN BRYNJARSSON,
TÓMAS LÁRUS VILBERGSSON,
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASIMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Málefni fatlaðra
Heildarlöggjöf um málefni fatlaðra varð til árið
1983. Markmið laganna er að tryggja fötluðum jafn-
rétti og sambærileg lífskjör við aðra þjóðfélags-
þegna og skapa þeim skilyrði til þess að lifa eðli-
legu lífi og hasla sér völl í samfélaginu þar sem
þeim vegnar best.
Orðið „fatlaður" í þessum lögum merkir þá sem
eru andlega eða líkamlega hamlaðir. Málefni fatl-
aðra heyra undir þrjú ráðuneyti en þó annast fé-
lagsmálaráðuneytið málefni fatlaðra samkvæmt
lögunum og á vegum þess er sérstök nefnd sem fer
með yfirstjórn málefna fatlaðra og kallast stjömar-
nefnd. Auk þess er landinu skipt í átta starfssvæði.
Á hverju svæði starfar sjö manna svæðisstjórn sem
hefur það hlutverk að gera tillögur um þjónustu og
samræma aðgerðir þeirra aðila sem fara með þessi
mál á svæðinu, _þar á meðal samtök fatlaðra. Með
skipan svæðisstjórna leitast löggjafinn við að dreifa
stjórnun og áhrifum út til fólksins í landinu og er sú
viðleitni góðra gjalda verð þó að meira þurfi að gera í
þeim efnum í sem flestum málaflokkum.
Svæðisstjórn um málefni fatlaðra í Norðurlandi
eystra hefur reynt að vinna í anda laganna, en
starfsemin á svæðinu hefur haft að mörgu leyti sér-
stöðu. Hér hefur verið unnið mjög mikið og merki-
legt brautryðjendastarf í þágu fatlaðra af frjálsum
félagasamtökum. Við gildistöku laganna var þetta
eina svæðið utan höfuðborgarsvæðisins þar sem
veitt var umtalsverð þjónusta við fatlaða. í þessu
sambandi má nefna Vistheimilið Sólborg, starfsemi
á vegum Sjálfsbjargar á Bjargi, verndaða vinnustaði
og fleira. Á öðrum svæðum þurfti nánast að hefja
starfið frá byrjun - engar stofnanir eða vísir að
þjónustu voru fyrir hendi. Þessi sérstaða á Norður-
landi eystra varð þess valdandi að starf á vegum
svæðisstjórnar varð tiltölulega fjölþætt, bæði hvað
varðar rekstur, þjónustu, eftirlits- og ráðgjafastörf,
samræmingu og áætlanagerð fyrir málaflokkinn í
heild.
Stefna svæðisstjórnar í málefnum fatlaðra hefur
verið m.a. að draga úr rekstri langdvalarstofnana.
og reynt hefur verið að færa þjónustuna til hinna
fötluðu, til dæmis með því að leggja höfuðáherslu á
ráðgjafaþjónustu, uppbyggingu sambýla fyrir fatl-
aða, gera fötluðum börnum kleift að búa sem lengst
með fjölskyldu sinni og síðar að hafa tilboð um sam-
býli til búsetu þegar einstaklingurinn kemst á full-
orðinsár. Einnig hefur verið unnið að því að reyna
að dreifa ráðgjöf og þjónustu um svæðið og einmitt
þessa dagana eru fyrstu íbúarnir að flytja í nýtt
sambýli á Húsavík, sem er fyrsta sambýli fyrir fatl-
aða utan Akureyrar. Þessi þróun er vissulega í takt
við ríkjandi viðhorf í meðferðarmálum og þá hug-
myndafræði sem kennd er við blöndun og eðlilega
lífshætti. Til þess að þessi þróun geti haldið áfram
á sömu braut verður að tryggja samfellda stoðþjón-
ustu í formi ráðgjafar, upplýsinga og fræðslu til við-
komandi einstaklings, aðstandanda hans og
starfsmanna þeirra þjónustu sem á einhvern hátt
tengist hontim. ÁÞ.
viðtal dagsins
i
„Mér fannst ég þurfa að fá eitthvað með gluggaútstillingunum,“ segir Bergljót Jónasdóttir
starfsmaður Norrænu upplýsingaskrifstofunnar. Mynd: tlv
„Það er náttúrlega ómögu-
legt að segja Rödovre“
- segir Bergljót Jónasdóttir nýráðinn starfsmaður
Norrænu upplýsingaskrifstofunnar á Akureyri
Fyrsta mars síðastliðinn var á
Akureyri opnuð „Norræna
upplýsingaskrifstofan“, að
Hafnarstræti 81 b. Skrifstofan
er rekin af Norræna félaginu
og norrænu ráðherranefndinni
og verður til að byrja með
starfrækt fram að áramótum.
Að þeim tíma loknum verður
lagt mat á þörfína fyrir slíka
skrifstofu og ákvörðun tekin
um framhaldið. Skrifstofan
verður a.m.k. ekki hér á
Akureyri lengur en í tvö ár því
sá háttur er hafður á að flytja
„landsbyggðarútibú“ félagsins
á milli landshluta. Síðast var
það á Egilsstöðum.
Á skrifstofunni starfar ein
kona í hálfu starfi. Sú heitir
Bergljót Jónasdóttir og er fædd
og uppalin á Akureyri. Bergljót
er gift Árna Árnasyni húsgagna-
innanhúsarkitekt og vegna náms
hans bjuggu þau tvö ár í Reykja-
vík og síðan í tæp sex ár í Dan-
mörku, þar sem hann stundaði
framhaldsnám. Fyrstu fjögur árin
starfaði Bergljót hjá „Post og
telegraf væsenet" en þá tók hún
sig til og hóf nám í veggspjalda-
hönnun og gluggaútstillingum í
Dupont skólanum. Þaðan lauk
hún prófi eftir eitt ár og síðasta
hálfa árið starfaði hún svo hjá
heildsala. „Það reyndist óskap-
lega erfitt að fá vinnu í faginu þar
ytra,“ segir hún.
- Hvernig var nú að búa í
Danmörku?
„Þetta voru góð ár og
skemmtileg. Þetta var hins vegar
erfitt fyrstu árin því við skildum
ekki eitt einasta orð í dönskunni
þó svo að við værum auðvitað
búin að læra hana í skóla.
Við höfðum alveg einkenni-
lega tilhneigingu til að versla allt-
af í þeim búðum þar sem maður
þurfti helst að tala við kaup-
manninn. Þettavoru slátrarabúð-
ir, ostabúðir og fleiri spennandi
búðir og ég asnaðist alltaf þarna
inn. Þó að ég vissi auðvitað að
verið væri að spyrja hvað ég vildi
fá þá skildi ég það ekki og benti á
það sem ég ætlaði að kaupa.
Við vorum mjög svartsýn fyrst
en svo vaknaði maður bara einn
daginn við það að maður gat tal-
að og skilið dönsku."
- Fyrstu þrjá mánuðina
bjuggu þau Árni í einu herbergi á
stúdentagarði, einfaldlega vegna
þess að þau voru ekki með það á
hreinu þegar út kom hvernig átti
að segja „íbúð“.
Við erum búin að hlæja mik-
ið að þessu síðan og segja mörg-
um frá þessu. Mörgum finnst það
uppörvandi að vita að þeir eru
ekki einir um að eiga erfitt í
erlendu landi til að byrja með.
Það er til að mynda góð sagan
af því þegar við vorum að taka
lestina úr borginni og heim á
garðinn sem var í Rödovre. Það
er náttúrlega alveg ómögulegt
að segja Rödovre og við gáfumst
fljótlega upp á því. Næsta stoppi-
stöð á undan hét hins vegar Hvid-
ovre og það er þó skárra að bera
það fram. Við sögðumst því vera
að fara á: „Hvidovre og en gang
til.“ Þetta skildist mjög vel,“ seg-
ir Bergljót og hlær að tilhugsun-
inni.
Heim fluttust þau hjónin svo í
lok árs 1979 og þá gekk betur að
fá vinnu. Bergljót starfaði í rúmt
ár við gluggaútstillingar hjá
Amaro en síðan hefur hún verið
„free lance“ í faginu. „Það hefur
varla verið nóg að gera í þessu og
mér fannst ég þurfa að fá eitt-
hvað með. Þegar svo þetta starf
hér á upplýsingaskrifstofunni
var auglýst sló ég til þó að ég
gerði mér ekki miklar vonir um
að fá það.“
- Er það skemmtilegt starf að
gera útstillingar í búðarglugga?
„Já það er mjög gefandi og
skemmtilegt starf. Maður er allt-
af að skapa eitthvað sjálfur og
það á við mig. Víðast hvar hef ég
frjálsar hendur með það hvað ég
geri.
Markmiðið er auðvitað að ná
athygli vegfarenda og reyna að
lokka viðskiptavinina. Ef vel á að
vera þarf að mínu mati að skipta
um uppistöðu í útstillingunum á
minnst fjögurra vikna fresti."
En snúum okkur nú að nýja
starfinu. Aðspurð hvort rétt sé að
titla hana upplýsingafulltrúa, seg-
ist Bergljót ekki vera hrifin af
hátfðlegu titlatogi og vill einfald-
lega láta kalla sig starfsmann
skrifstofunnar.
„Mitt umdæmi nær yfir allt
Norðurland, bæði eystra og
vestra, frá Kópaskeri að
Hvammstanga. Starfið felst í því
að miðla upplýsingum til fólks
um allt það sem snýr að Norræna
félaginu og norrænu ráðherra-
nefndinni.
Ég veiti upplýsingar um þær
orlofsferðir sem félagið býður
upp á en stór hluti af starfinu og
kannski það eina sem ég er farin
að vinna í af einhverri alvöru er í
kringum samnorræna „Nord-
jobb“ verkefnið. Ég hef að
undanförnu verið að hringja í
stóra atvinnurekendur á svæðinu
til að leita fyrir mér með vinnu
handa ungmennum frá hinum
Norðurlöndunum.
Þegar hingað koma listamenn
frá Norðurlöndunum þá er mitt
hlutverk að útvega þeim húsnæði
og vera þeim innan handar með-
an á dvölinni stendur. Loks má
nefna það að ég tek við umsókn-
um íslendinga um norræna lýð-
háskóla," segir Bergljót.
Starfinu fylgja talsverð ferða-
lög innanlands og utan og þessa
dagana er Bergljót einmitt stödd
á kynningarfundi í Ósló. Innan-
landsferðirnar munu aðallega
tengjast opnum dögum sem
haldnir eru víða á svæðinu í sam-
starfi við norrænu félögin sem
starfa á hverjum stað.
„Mér finnst þetta spennandi
starf og hlakka til að takast á við
verkefnin sem því fylgja,“ sagði
Bergljót að lokum. ET