Dagur - 31.01.1989, Qupperneq 15

31. janúar 1989 - DAGUR - 15
Neikvæður áróður um ís-
lenskar peningastofiuanir
- Fréttatilkynning frá Sambandi íslenskra viðskiptabanka
„Samband íslenskra viðskipta-
banka telur nauðsynlegt að koma
á framfæri nokkrum athugasemd-
um vegna þess neikvæða áróðurs,
sem rekinn er gegn islenskum
peningastofnunum um þessar
mundir. Reynt er að gera rekstur
þessara stofnana sem tortryggi-
legastan í augum almennings.
Pótt sagan geymi orð og gjörðir
slíkra áróðursmanna er engu að
síður nauðsynlegt að minna
stjórnvöld og almenning á nokk-
ur atriði er snerta þróun þessara
mála á undanförnum misserum.
Tímabil óðaverðbólgu, mið-
stýrðra vaxtaákvarðana og nei-
kvæðra raunvaxta á sparifé á síð-
asta áratug, ætti að vera öllum
landsmönnum í fersku minni,
a.m.k. þeirra er urðu fyrir þeirri
bitru reynslu að sjá sparifé sitt
brenna upp á verðbólgubáli.
Verðtryggingarsamanburður á
svokölluðum sérkjarareikning-
um, sem bankar bjóða í dag,
tryggir sem betur fer jákvæða
raunvexti. Nú mun um helmingur
af sparifé vera bundið á slíkum
reikningum. Jafnframt verður að
tryggja ávöxtun almennra inn-
stæðna. Þessi viðleitni til verð-
tryggingar á sparifé hlýtur að
endurspeglast í þeim vöxtum sem
ákveðnir eru á útlánum á hverj-
um tíma. Þess ber þó að geta,
eins og sést á meðfylgjandi línu-
riti, að bankarnir hafa ekki elt
toppa í vísitölubreytingum,
hvorki upp eða niður. En það eru
einmitt helstu rök áróðursmeist-
ara nú, að þessi munur innláns-
og útlánsvaxta sé of mikill og að
bankarnir séu tregir að lækka en
fljótir til að hækka. íslenskt
bankakerfi sé það dýrasta í
heimi, ásamt því að íslenskir
bankar séu verst reknu fyrirtæki í
landinu.
Bankastarfsemi er þjónustu-
grein og sem slík ein af horn-
steinum hvers þjóðfélags. Til-
gangur hennar er að miðla fjár-
magni frá þeim sem spara, til
bæði fyrirtækja og einstaklinga
sem standa í fjárfestingum og
rekstri, og auk þess að veita fjöl-
breytta fjármála- og greiðslu-
þjónustu í nútíma samfélagi. Það
er hins vegar staðreynd sem ekki
verður horft framhjá að í
fámennu og strjálbýlu landi, eins
og ísland er, verður öll þjónustu-
starfsemi vafalaust dýrari en hjá
stórþjóðum. Þetta á við um
bankastarfsemi eins og aðra
þjónustustarfsemi. Bönkum ber
þó eins og öðrum fyrirtækjum að
sinna hlutverki sínu með sem
hagkvæmustum hætti. í þeirri
hoiskeflu árása á bankakerfið,
sem nú dynur yfir, ber að varast
að draga of einhliðar ályktanir af
samanburði við önnur lönd. í
könnun sem Samband íslenskra
viðskiptabanka lét gera og byggði
á athugunum OECD á vaxtamun
og kostnaði í bönkum aðildar-
landa, kom í ljós að vaxtamunur
hér á landi var alls ekki frábrugð-
inn því sem hann var t.d. á
Norðurlöndum. Vert er þó að
benda á að stór hluti af þessari
skýrslu OECD frá 1980, sem síð-
ar var endurútgefin 1985 með
áorðnum breytingum, fer í að
skýra hvers vegna samanburður á
vaxtamun og kostnaði sé var-
hugaverður milli landa og að
megintilgangur skýrslunnar sé að
sýna þróun í hverju landi fyrir
sig. Það þjónar ákaflega vel hags-
munum þeirra er ráðast á banka-
kerfi, bæði hér á landi og erlend-
is, þar sem svipuðu moldviðri
hefur verið þyrlað upp (t.d. í
Noregi) að gleyma að geta þess-
ara fyrirvara sérfræðinga OECD.
Eitt af þeim atriðum, sem
nefnt er í umræddri skýrslu,
snertir íslenskt bankakerfi sér-
staklega, en bent er á að umfang
og verðlagning greiðslumiðlunar
s.s. gíró og tékkaviðskipta sé
mjög mismunandi milli landa og
geti þar af leiðandi haft áhrif á
samanburð á vaxtamun, þóknun-
artekjum og kostnaði, þegar
mælt er sem hlutfall af niður-
stöðutölum efnahagsreiknings.
Það er staðreynd að íslenskar
innlánsstofnanir stunda umfangs-
meiri greiðslumiðlun en víðast
annars staðar og að tékkanotkun
á íslandi er margföld á við það
sem tíðkast t.d. á Norðurlöndun-
um. Það er líka staðreynd að
þessi þjónusta er ekki verðlögð í
samræmi við það sem hún kostar.
Væri verðlagning raunhæf væri
hægt að lækka vaxtamun. Hörð-
ustu andstæðingar þess að bankar
hér á landi verðleggi þessa
umfangsmiklu þjónustu í sam-
ræmi við kostnað, hafa einmitt
verið stjómvöld sem með beinum
eða óbeinum hætti hafa lagt hart
að bönkum að hækka ekki þjón-
ustugjöld gegnum tíðina og jafn-
vel beitt þrýstingi til að slíkar
hækkanir væru dregnar til baka.
í umræðum að undanförnu
hefur komið fram að útflutnings-
atvinnuvegirnir þoli ekki þau inn-
lendu vaxtakjör sem hér hafa
verið í gildi, háir innlendir raun-
vextir séu að sliga undirstöðuat-
vinnuvegi þjóðarinnar. Ekki
verður hér gert lítið úr vanda
þessara greina en bent á að yfir
70% af öllum útlánum útflutn-
ingsgreina eru bundin í erlendri
mynt og háð erlendri vaxtaþró-
un. Mikil hækkun varð á þessum
vöxtum á síðastliðnu ári. T.d.
hækkuðu vextir á dollar úr 7,5%
í 9,5% frá upphafi til loka nýlið-
ins árs og vextir á pundum úr
9,25% í 13% á sama tíma. Pess-
um vöxtum ráða ekki íslenskir
bankar eða stjórnvöld. Þessu til
viðbótar hækkuðu þessir gjald-
miðlar verulega í verði gagnvart
íslenskri krónu á árinu, dollar um
29,56% og pund um 24,58%. Á
sama tíma hækkaði lánskjaravísi-
tala um 19,1%. Þessar tölur sýna
að raunvextir erlendra lána voru
mun hærri en innlendra lána með
vöxtum og verðtryggingu á sl.
ári. í þessu sambandi má nefna
að hlutdeild erlendra lána fer
sívaxandi í efnahagsreikningum
bankanna. Fyrir umsýslu og
áhættu, sem þessum lánum fylgir
fyrir bankana, er vaxtamunur
aðeins 1,25%. Hafa verðurþenn-
an hluta í starfsemi bankanna í
huga þegar rætt er um of háan
vaxtamun, sem og alla vaxtaber-
andi liði í efnahagsreikningi.
Eins og vikið var að í upphafi
telja bankarnir sér skylt að benda
á ofangreindar staðreyndir í því
moldviðri sem þyrlað hefur verið
upp um óhæfilegan kostnað
bankanna og innlend lánskjör.
Óskandi væri að þessar athuga-
semdir gætu orðið til þess að efla
málefnalega umræðu um banka-
rekstur. Breytingar í átt til aukins
hagræðis í íslensku bankakerfi
munu eiga sér stað. Þessar breyt-
ingar munu af eðlilegum ástæð-
um þó taka þeim mun lengri tíma
sem óvissa er meiri um starfsskil-
yrði til bankareksturs hér á
landi.“ lg janúar 1989}
Samband islenskra viðskiptabanka.
Fræðslunámskeið
fyrir alkóhólista
hefjast mánudaginn 6. febrúar 1989 kl. 18.00.
Upplýsingar og innritun í síma 96-27611.
S.Á.Á.-N.
S1QNN3K
Bændur, bifreiðaeigendur,
verktakar og útgerðarmenn
Eigum ávallt fyrirliggjandi allar
stærðir SONNAK rafgeyma.
HLEÐSLA - VIÐGERÐIR - ÍSETNING
Gúmmíviðgerð
Óseyri 2. Símar 21400 og 23084.
Nauðungaruppboð
á eftirtöldum fasteignum fer
fram í dómsal embættisins,
Hafnarstræti 107,3. hæð,
Akureyri, á
neðangreindum tíma:
Brekkugötu 33, mið-hæð, Akureyri,
þingl. eigandi Svan Ingólfsson,
föstud. 3. feb. '89, kl. 14.00.
Uppboðsbeiðandi er Gunnar Sól-
nes hrl.
Fjólugötu 10, Akureyri, talinn eig-
andi Guðmundur Þórðarson, föstud.
3. feb. '89, kl. 14.15.
Uppboðsbeiðandi er Gjaldheimtan í
Reykjavík.
Fossbrún 6, Árskógshr., þingl. eig-
andi Árver hf., Árskógshr., föstud. 3.
feb. '89, kl. 14.15.
Uppboðsbeiðandi er Fiskveiðasjóð-
ur Islands.
Goðabyggð 17, Akureyri, þingl. eig-
andi Leifur Tómasson, föstud. 3.
feb. '89, kl. 14.30.
Uppboðsbeiðendur eru: Garðar
Garðarsson hrl., Gunnar Sólnes
hrl., Ólafur Gústafsson hrl. og Haf-
steinn Baldvinsson hrl.
Hamarstíg 37, n.h., Akureyri, þingl.
eigandi Rósa Vilhjálmsdóttir,
föstud. 3. feb. '89, kl. 14.45.
Uppboðsbeiðandi er Gunnar Sól-
nes hrl.
Heiðrúnu EA-28, þingl. eigandi Gylfi
Baldvinsson, föstud. 3. feb. '89, kl.
14.45.
Uppboðsbeiðandi er Trygginga-
stofnun ríkisins.
Hjallalundi 9f, Akureyri, þingl. eig-
andi Ingibjörg Bjarnadóttir, föstud.
3. feb. '89, kl. 15.00.
Uppboðsbeiðandi er Útvegsbanki
(slands.
Karlsbraut 21, Dalvík, þingl. eigandi
Guðrún Benediktsdóttir, föstud. 3.
feb. '89, kl. 15.00.
Uppboðsbeiðandi er Ólafur Sigur-
geirsson hdl.
Móasíðu 4f, Akureyri, þingl. eigandi
Elspa Elísdóttir, föstud. 3. feb. '89,
kl. 15.30.
Uppboðsbeiðendur eru: Benedikt
Ólafsson hdl., Ásgeir Thoroddsen
hdl. og Bæjarsjóður Akureyrar.
Múlasíðu 1f, Akureyri, þingl. eigandi
Pétur Pálmason o.fl., föstud. 3. feb.
'89, kl. 15.30.
Uppboðsbeiðendur eru: Gunnar
Sólnes hrl., Tryggingastofnun ríkis-
ins og Bæjarsjóður Akureyrar.
Skarðshlíð 24d, Akureyri, þingl. eig-
andi Guðný Gylfadóttir, föstud. 3.
feb. '89, kl. 13.30.
Uppboðsbeiðendur eru: Kristinn
Hallgrímsson hdl. og Bæjarsjóður
Akureyrar.
Spítalavegi 1, viðb. og s-hl. aðalhl.,
talinn eigandi Gunnar Friðjónsson,
föstud. 3. feb. '89, kl. 16.00.
Uppboðsbeiðendur eru: Veðdeild
Landsbanka Islands, Gunnar Sól-
nes hrl. og Bæjarsjóður Akureyrar.
Þórunnarstræti 128, e.h., Akureyri,
þingl. eigandi Dagur Hermannsson,
föstud. 3. feb. '89, kl. 14.00.
Uppboðsbeiðandi er Bæjarsjóður
Akureyrar.
Bæjarfógetinn á Akureyri
og Dalvík,
Sýslumaðurinn í Eyjafjarðarsýslu.
Nauðungaruppboð
annað og síðara,
á eftirtöldum fasteignum fer
fram í dómsal embættisins,
Hafnarstræti 107, 3. hæð,
Akureyri, á
neðangreindum tíma:
Smárahlíð 24h, Akureyri, þingl. eig-
andi Guðmundur Friðfinnsson,
föstud. 3. feb. '89 kl. 13.30.
Uppboðsbeiðendur eru: Gunnar
Sólnes hrl., Ólafur Gústafsson hrl.
og Benedikt Ólafsson hdl.
Svarfaðarbraut 32, Dalvík, þingl.
eigandi Vignir Þór Hallgrímsson,
föstud. 3. feb. '89 kl. 13.45.
Uppboðsbeiðendur eru: Veðdeild
Landsbanka íslands og Ólafur Birg-
ir Árnason hdl.
Bæjarfógetinn á Akureyri
og Dalvík
Sýslumaðurinn í Eyjafjarðarsýslu.