Dagur - 11.04.1989, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - Þriðjudagur íi.' ápril 1989
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI, SÍMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 900 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 80 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 595 KR.
RITSTJÓRI:
BRAGI V. BERGMANN (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
BLAÐAMENN:
ANDRÉS PÉTURSSON (íþróttir),
BJÖRN JÓHANN BJÖRNSSON (Sauöárkróki vs. 95-5960),
EGILL H. BRAGASON, INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON
(Reykjavík vs. 91-17450, pósthólf 5452, 105 Reykjavík),
ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON,
STEFÁN SÆMUNDSSON, VILBORG GUNNARSDÓTTIR,
LJÓSMYNDARI: TÓMAS LÁRUS VILBERGSSON,
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRÍMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
SÍMFAX: 96-27639
Jafnréttisbarátta
fatlaðra
Sjálfsbjörg, landssamband fatlaðra, gaf fyrir
nokkru út stefnuskrá sem samþykkt var síð-
astliðið haust. í stefnuskránni kennir
margra grasa. Grunntónn hennar er að bar-
átta fatlaðra sé barátta fyrir mannréttind-
um, til jafns við aðra hópa þjóðfélagsins.
Barátta fatlaðra sé því jafnréttisbarátta, í
víðtækasta skilningi þess hugtaks.
Ríkarður Jónsson, myndhöggvari, skar
eftirfarandi ljóðlínur í fundarhamar samtak-
anna: „Alltaf beita upp í vindinn, eygja, klífa
hæsta tindinn. “ Þessi orð eru, sem betur fer,
sannmæli um frumherja Sjálfsbjargar á ís-
landi. Innan raða samtaka fatlaðra hefur
verið baráttu- og hugsjónafólk sem af eld-
móði hefur ráðist á múra skilningsleysis og
tillitsleysis.
Því miður er það staðreynd að fatlaðir hafa
þurft að berjast fyrir öllum sínum kjarabót-
um gegn kerfi sem oft á tíðum hefur sýnt
þeim takmarkaðan skilning. Þó hafa stór-
virki unnist í málefnum þeirra, eins og dæm-
in sanna. Mannvirki hafa risið í þágu fatl-
aðra og frá félagslegu sjónarmiði hafa sam-
tök þeirra, Sjálfsbjargarfélögin og landssam-
band Sjálfsbjargar, skipulagt starfsemi sína
og reynt að hafa áhrif á gang hagsmuna-
mála sinna í stjórnkerfinu og hjá löggjafar-
valdinu. Ytri og innri uppbygging Sjálfs-
bargar ber félögunum, ekki síst brautryðj-
endunum, fagurt vitni.
Framkvæmdastjórn Sjálfsbjargar, lands-
sambands fatlaðra, fundaði með stjórnum
Sjálfsbjargarfélaganna á Akureyri og Húsa-
vík fyrir skömmu. Á Akureyri samþykktu
framkvæmdastjórn landssambandsins og
stjórn félagsins í bænum ályktun. Þar er
þeim eindregnu óskum beint til samtaka
launafólks, sem á í kjarabaráttu, að styðja
jafnréttisbaráttu fatlaðra, og að bera fram
ákveðnar kröfur um hækkun á örorkulífeyri
og bótum honum tengdum frá Trygginga-
stofnun ríkisins. Farið er fram á að allar
hækkanir, sem um semst í komandi kjara-
samningum, komi ofan á bætur almanna-
trygginga.
Barátta fatlaðra fyrir mannréttindum og
jafnrétti á ekki að einskorðast við samtök og
félög fatlaðra. Þau mega sín lítils nema ófatl-
aðir sýni málefnunum skilning og reyni að
setja sig í spor þeirra sem fatlaðir eru. EHB
„Þær hvalveiðar sem enn
eru stundaðar af hálfu Is-
lendinga eru unnar sam-
kvæmt vísindaáætlun til
þess að afla aukinnar
vitneskju um lifnaðar-
hætti þessara dýra,“ segir
greinarhöfundur m.a.
Þórður Ingimarsson skrifar:
Hvaluriim minn syndir
„Hvalurinn minn er að synda.
Hann er í hafinu fyrir sunnan
Island og stefnir í suðvestur.
Hann hefur fengið tilfinningu fyr-
ir æti. Þótt hann sé ekki verulega
svangur herðir hann ferðina. Það
er líka gott að fá dálitla hreyf-
ingu. Ég á þennan lival. Ég hef
ættleitt hann. Þannig er hann
sonur minn þótt ég viti ekki hvors
kyns hann er og fái aldrei að vita
það. Ég greiði meðlag með
honum. Eina fimm þúsund konu
á mánuði eins og með barni eða
kaupa ríkisskuldabréf með kredit-
korti. Ég veit einnig að meðlagið
frá mér nær aldrei til hans. Það er
ekki keyptur matur handa hon-
um fyrir þessar krónur og hann
verður sjálfur að synda um og
leita sér að æti. Eins og hann hef-
ur alltaf gert. Ég greiði meðlagið
til náttúruverndarsamtaka því ég
veit að ef ég styrki þau eru minni
líkur til að einmitt þessi hvalur
verði veiddur. Ég veit að ef nátt-
úruverndarsamtökin eru fjáð og
öflug er minni hætta á að Islend-
ingar veiði hann. Hvalurinn minn
syndir áfram. Hann hefur ekki
hugmynd um að hann eigi föður á
þurru landi, sem greiði náttúru-
verndarsamtökum peninga til að
berjast gegn því að fólk á vestur-
löndum borði íslenskan fisk."
Spilað á tilfinningastrengi
Þetta sjónarmið er engin hug-
arsmíð. í kvikmynd Magnúsar
Guðmundssonar, Lífsbjörg í
norðurhöfum. er viðtal við nátt-
úruverndarmann sem lýsir með
hvaða hætti fólk hefur ættleitt
hvali í hafdjúpunum í bókstaf-
legri merkingu. Það er í sjálfu sér
eðlilegt að fá ást á dýrum. Fólki
þykir vænt um gæludýrin sín. Ég
man þegar ég var barn að alast
upp í sveit að tár féllu þegar
heimagangurinn var fluttur til
sláturhússins. Ég hafði þó verið
samtíða lambinu heilt sumar.
Gefið því og klappað. Fólk er
ekki samtíða hvölum í úthafinu.
Það þekkir ekki hvalinn sinn.
Það er hægt að ná tilfinningum
fólks með myndum af dýrum.
Selir eru einkar heppilegir í því
sambandi. Þegar náttúruverndar-
samtök fóru herferðir gegn sel-
veiðum eskimóa var sú aðferð
óspart notuð. Sýndar myndir af
selkópum sem lágu á ísnum og
litu dimmbláum bænaraugum til
myndavélarinnar. Fólk komst við
Þórður
Ingimarsson
skrifar:
og hugsaði. Er verið að drepa
þessi litlu fallegu dýr? Það er
synd. Það er mannsmorð. Þessi
tilfinning sem náði mikilli
útbreiðslu meðan á selaherferð-
inni stóð hefur færst yfir á hvali
þótt augnaráð þeirra kalli alls
ekki á eins mikla samúð og ásýnd
selsins. Með stöðugum áróðri um
ógn og útrýmingu af mannanna
hálfu er luegt að framkalla og við-
halda þeirri tilfinningu þannig að
fólk lætur fjármuni af hendi jafn-
vel í ættleiðingarskyni.
Ábatasöm barátta
Náttúruverndarsamtök eiga
margvísleg verkefni fyrir
höndum. í því sambandi má
nefna losun mengunarvaldandi
úrgangs frá iðjuverum. Bæði í sjó
og á landi og ekki síst út í and-
rúmsloftið. Það má nefna regn-
skóga Suður-Ameríku. Það má
nefna efni er ver jörðina fyrir
útfjólubláum geislum frá sól.
Þannig mætti áfram telja. Verk-
efnin eru óþrjótandi og víst er að
af röngum vegi verður ekki snúið
í mörgum tilfellum nema til komi
öflugur áróður og almennings-
álit. I stað þess að snúa sér af
alvöru, krafti og þunga að þess-
um viðfangsefnum virðast sum
náttúruverndarsamtök miða
þarfir heimsins við það að hætt
verði að veiða hvali. Mikið hefur
dregið úr þeim á síðari árum.
Vitað er að hvalastofnar eru ekki
í útrýmingarhættu. Þær hvalveið-'
ar sem enn eru stundaðar af hálfu
íslendinga eru unnar samkvæmt
vísindaáætlun til þess að afla auk-
innar vitneskju um lifnaðarhætti
þessara dýra. Það er verið að afla
upplýsinga um dýrin í því skyni
að vernda tilveru þeirra. Líklegt
er að veiðum þessum verði hætt
að minnsta kosti um einhvern
tíma þegar vísindaáætluninni
lýkur. íslendingar eru því ekki að
útrýma hvölum heldur vinna að
velferð þeirra. En vegna þeirra
tilfinninga sem búið er að skapa á
meðal fólks víða um heim er
ábatasamara að berjast gegn
hvalveiðum en ýmsu öðru sem
þarfara væri að vinna gegn. Nátt-
úruverndarmenn telja einnig
auðvelt að berjast gegn íslend-
ingum. Að skapa andúð á ein-
hæfum útflutningi þeirra í helstu
viðskiptalöndum er nóg til þess
að hræða þá og kljúfa samstöðu
þeirra. Það hefur lítið orðið vart
við mótmæli gegn japönskum bíl-
um í Bandaríkjunum eða Vestur-
Þýskalandi svo dæmi sé tekið.
Islendingar eru auðveld bráð í
þessu efni og því eftirlæti náttúru-
verndarsamtaka. Og það versta
er að þeir ætla að haga sér í sam-
ræmi við þær væntingar sem
aðfaramennirnir gera sér.
Megum ekki láta undan
íslendingar mega ekki láta undan
í hvalamálinu. Þeir verða að
Ijúka vísindaveiðunum en stöðva
síðan veiðar á meðan þeir vinna
úr þeim upplýsingum sem fengist
hafa. Þær niðurstöður ásamt
samskiptum við vísindamenn
annarra þjóða verða síðan að ráða
um hvort verður veitt á ný. Ef við
gefumst upp fyrir jafn lævíslegri
aðför og nú er að okkur beint
sköpum við okkur fordæmi á
alþjóðlegum vettvangi. Fordæmi
sem við höfum aldrei sýnt. „ís-
lendingar gefast upp ef einhver
hótar að kaupa ekki fiskinn
þeirra," má ekki verða að ímynd
þjóðarinnar út í frá. Við stóðuni
sjálfstæðisbaráttuna af okkur.
Við færðum landhelgina í þrjár,
fjórar, tíu, fimmtíu og tvöhundr-
uð mílur þótt það kostaði átök.
Við eigum fyrir höndum samn-
inga við aðrar Evrópuþjóðir um
samvinnu á sviði viðskipta.
Hvernig ætlum við að verja hags-
muni okkar í framtíðinni ef við
lyppumst niður vegna þessa síð-
asta árs vísindaveiða á hvölum?
„Á meðan heldur hvalurinn
ininn áfram að synda. Hann finn-
ur sér æti suðvestur af íslandi.
Hann verður ekki veiddur og ef
svo ólíklega vill til þá leggur hann
sitt af mörkum til að afla mannin-
um þekkingar á hvölum og eykur
lífsmöguleika þeirra. Ég vona þó
að hann syndi ekki svo langt frá
íslandsströndum að ætið hans
hafi orðið eitruðum úrgangi
Evrópuþjóða að bráð."