Dagur - 22.11.1989, Side 9

bœkur
Miðvikudagur 22. nóvember 1989 - DAGUR - 9
hjá nemendunum
eiga sjálf.“
- Finnst þér ekki óþægilegt að
þurfa að keyra fram í sveit til að
sækja svona námskeið?
„Nei, þetta er alveg þess
virði.“
Sigríður Sigurjónsdóttir var að
gera litla könnu og skál sem hún
sagðist ætla að gefa mömmu
sinni, og svo vonaðist hún til að
fá bæði rjóma og konfekt með
kaffinu í framtíðinni: „Mér finnst
alveg synd að konur komi ekki
meira hérna niðureftir og að þær
skuli láta það stoppa sig að keyra
hingað. Það eru svo góðir vættir
hér í hrauninu, sérstaklega á
Sandsafleggjaranum. Þetta er
ekkert til að óttast, en það þarf
að gefa sér tíma og fara hægt og
rólega. Ég er ekki búin að gera
mikið á námskeiðinu, er farin að
æfa mig fyrir ömmuhlutverk og
er að reyna að sýna vandvirkni og
þroska. Ég er búin að gera Fjöl-
skylduna, það er svona Jesú-
mynd, bræður mínir fyrir sunnan
eru mjög kristnir og ég er að
hugsa um að senda þessum elsk-
um svona styttur í jólagjöf".
Þegar Sigríður var búin að
bera glerunginn vandlega á
konfektsettið, hófst hún handa
við að skafa af nýrri Jesúmynd,
en var ekki alveg nógu ömmuleg
í meðhöndluninni því Jesú datt í
sundur, en það er víst hægt að
líma hann saman með leir áður
en styttan fer í brennsluofninn.
IM
;r bíða styttur eftir meðhöndlun lipurra handa.
F-
Sigurjón Rist og Hennann Svcinbjörnsson handfjatla ísöxi, sem koin að góðum notum í Fransk-íslenska Vatna-
jökulsleiðangrinuin árið 1951. Ljósm.: G.V.A.
„Vadd ut í“:
Skjaldborg gefur út ævi-
minningar Siguijóns Rist
„Vadd’út í“ heitir ævisaga Sig-
urjóns Rist, vatnamælinga-
manns, sem bókaútgáfan
Skjaldborg gefur út. Sigurjón
er þjóðkunnur fyrir störf sín
við vatnamælingar í meira en
40 ár. Hann var frumkvöðull í
störfum sínum og átti ómetan-
legan þátt í því að afla nauð-
synlegrar vitneskju um vatns-
föllin á Islandi, svo unnt væri
að virkja þau. Hermann Svein-
björnsson skráði ævinúnningar
Sigurjóns, en hann hefur m.a.
starfað við blaðamennsku og á
fréttastofu Ríkisútvarpsins,
verið fréttaritari Sjónvarpsins
á Akureyri og gert sjónvarps-
þætti, ásamt því að ritstýra
Degi um tæpra átta ára skeið.
Sigurjón Rist fæddist á Akur-
eyri árið 1917 og ólst þar upp til
fjögurra ára aldurs. Þá dó móðir
hans frá stórum barnahóp og var
Sigurjón sendur í fóstur að Torf-
um í Eyjafirði. Hann ólst þar upp
við gott atlæti en mikla fátækt. A
uppvaxtarárum hans skall heims-
kreppann yfir með öllum sínum
þunga. Hún setti mark á allt
mannlíf í Eyjafirði ásamt berkl-
unum. Ungt fólk hrundi niður og
kunnur læknir sagði við Sigurjón
ungan, að hann hlyti að hafa ver-
ið hraustur að drepast ekki úr
berklum þarna frammi í Eyja-
firði.
Sigurjón segir frá uppvaxtarár-
um sínum í Eyjafirði, sundæfing-
um í Eyjafjarðará, en faðir hans
var Lárus J. Rist, kunnur sund-
frömuður og kennari. Má með
sanni segja að Sigurjón hafi
kynnst vatninu strax á unga aldri,
sem hann síðar helgaði alla sína
starfskrafta. Hann segir frá rækt-
unarátakinu, sem var eina svar
sveitafólksins við kreppunni, hin-
um sérkennilegu búmannsklukk-
um, þegar hann var leiðsögumað-
ur yfir Eyjafjarðará til Margrétar
á Öxnafelli, draugagangi á
Grund, frjálslyndum presti og
brottrekstri hans, menntaskóla-
árum sínum og sérstökum og
minnisstæðum kennurum þar.
Hann var handtekinn og færður
til yfirheyrslu í „herbúðir nas-
ista“, grunaður um að hafa skor-
ið niður hakakrossfána þýska
konsúlsins á Akureyri 1. desem-
ber 1933.
Sigurjón segir einnig frá dvöl
sinni í Kaupmannahöfn rétt fyrir
seinni heimsstyrjöldina. Þá voru
nasistar farnir að undirbúa stríðs-
átökin og Sigurjón fléttaðist inn í
það með sérkennilegum hætti, en
það varð einnig til þess að
hann varð að hverfa frá námi.
Hann greinir frá „landnámi“
hálendisins og leit að bílslóðum
yfir það, hernáminu og gervi-
mönnunum svokölluðu, en einnig
spillingunni sem þróaðist á þess-
um árum, einkum í tengslum við
breska hernámsliðið.
Eftir að Sigurjón hóf störf hjá
Raforkumálaskrifstofunni var
eitt af hans fyrstu verkum að
aðstoða „fossajarlinn" Mr. Barry,
sem kominn var til landsins til
þess að mæla Þjórsá, en öll vatns-
réttindi þessarar dýrmætu orku-
lindar voru þá í eigu útlendinga.
Hann segir einnig frá því þegar
hann beitti eins konar persónu-
njósnum til að velja menn sem
unnt var að treysta til að hafa
umsjón með öllum þeim fjölda
mæla sem hann kom upp við
vatnsföllin. Með svipuðum
aðferðum tókst honum að forðast
að bera lús milli bæja - með því
að sniðganga suma bæina.
Svo furðulegt sem það kann að
þykja, lentu mælingamenn oft í
„stofufangelsi“ hjá gestrisnu
sveitafólki. Sigurjón segir frá
ferðalögum sínum um einangrað-
ar sveitir á skíðum og ísbrodd-
um, sundæfingum í stórfljótum,
ferðabanni í Skriðdal vegna in-
flúensu og fjölmörgu fleiru, sem
nútímafólki kann að þykja fram-
andi, þótt ekki sé ýkja langt um
liðið.
í Fransk-íslenska Vatnajökuls-
leiðangrinum árið 1951 lentu Sig-
urjón og ferðafélagar hans í
miklu harðræði og hættum, þrátt
fyrir fyrirbænir mætasta
guðsmanns. Sigurjón fjallar um
Jöklarannsóknafélagið og skott-
húfuát eins þekktasta jarðvís-
indamanns okkar. Hann segir frá
því þegar snjóbíllinn Gusi lenti
ofan í Tungnaá og hann þurfti að
kafa nær allsnakinn ofan í svart,
jökulkalt vatnið til að bjarga
vararafgeyminum. Eitt sinn flutti
hann snjóbíl á stultum yfir Skjálf-
andafljót.
Þegar undirbúningur stóð sem
hæst að virkjun Þjórsár lenti Sig-
urjón í deilum vegna Þjórsárísa,
sem sumir vildu hundsa og ekkert
af vita, þar sem það gat komið
illa við fyrirhugaða stóriðju í
Straumsvík. Var honum jafnvel
hótað vegna þessa máls og í
tengslum við það kom „friðar-
gæslusveit" til landsins á vegum
Sameinuðu þjóðanna.
Bókin um Sigurjón Rist er tæp-
lega 250 blaðsíður. Hún skiptist í
52 kafla og er prýdd á annað
hundrað myndum, sem flestar
hafa aldrei komið fyrir sjónir
almennings.