Dagur - 20.01.1990, Page 11

Laugardagur 20. janúar 1990 - DAGUR - 11
Að safiia frímerkjum erjafiit
fvrir unga sem aldna
Sumir spekingar halda því fram
að söfnunarárátta sé mönnum í
blóð borin. Petta gildir um
marga, og ef telja ætti upp allt
það sem vinsælt er að safna yrði
listinn langur. Frá opinberu sjón-
armiði birtist söfnunartilhneiging
t.d. í opinberum minjasöfnum og
listasöfnum. Hinn almenni borg-
ari takmarkar söfnun sína að öllu
jöfnu við afmarkað svið hluta eða
náttúruminja, t.d. steina- eða
skeljasöfnun, og þá gjarnan við
sérsvið innan stærri heilda.
Söfnunarstarf af einhverju tagi
er líklega algengasta tómstunda-
áhugamál fólks, ef frá er talið
íþróttastarf ásamt sjónvarps- og
myndbandaglápi. En hvaða hlut-
ir hafa söfnunargildi? Næstum
því allt, frá saumnálum upp í bíla
og flugvélar.
Hér verður lítillega fjallað um
frímerkjasöfnun sem tómstunda-
áhugamál. Pó skal hafður sá
fyrirvari á að þær upplýsingar
sem hér birtast eru mjög almenn-
ar og eingöngu ætlaðar byrjend-
um á þessu sviði. Ber því fyrst og
fremst að líta á þær sem leiðbein-
ingar fyrir áhugamenn sem vilja
hefja slíka söfnun.
í grófum dráttum má skipta
frímerkjasöfnun í nokkra undir-
flokka. Fáir eða engir safna frí-
merkjum frá öllum heiminum,
slíkt er mjög erfitt og nánast
ógerlegt. Miklu algengara er að
takmarka sig við ákveðið land,
t.d. ísland, Danmörku, Þýska-
land o.s.frv. Einnig er hægt að
safna frímerkjum sem tengjast
ákveðnum viðburðum eða mála-
flokkum, t.d. frímerkjum með
myndum af íþróttafólki, dýralífi,
opinberum byggingum, þekktu
fólki, forsetum ríkja o.s.frv.
Frímerkjasafnari hirðir
frímerki af öllum bréfum
En hvernig á að byrja söfnunina?
Ti! þcss eru margar leiðir og
skulu nokkrar nefndar hér. I
fyrsta lagi hendir frímerkjasafn-
ari aldrei frímerkjum utan af
bréfum, jafnvel þótt hann safni
ekki þeirri gerð frímerkja sem
daglega eru í umferð í heima-
landinu til að nota í safn sitt.
Hann geymir frímerkin og notar
þau t.d. til að skiptast á við
erlenda frímerkjasafnara sem
hann er í bréfasambandi við.
Auðvelt er að losa frímerki af
bréfum. Best er að klippa merkin
af umslögum með skærum, og
gæta þess vel að skemma ekki
takkana á frímerkjunum því þá
missa þau gildi sitt. Merkin eru
leyst upp í köldu eða örlítið
volgu vatni og þau síðan þurrkuð
með pressum í góðum pappír,
t.d. innan í bók. Þá verða þau
slétt og falleg.
Eitt af því fyrsta sem frí-
merkjasafnari verður að kaupa
sér er sérstök innstungubók eða
frímerkjabók, til að geyma frí-
merkin í. Þannig geymast þau
örugglega og varðveitast gegn
skemmdum og sólarljósi.
Til eru sérstakar verslanir sem
sérhæfa sig í frímerkjasölu, bæði
íslenskra og erlendra merkja. Þar
geta safnarar keypt inn í söfn sín
og endurbætt þau. Varla myndi
þó nokkrum manni detta í hug að
byggja safn sitt algerlega upp á
þann hátt því það yrði mjög dýrt.
Bréfaviðskipti milli landa, við
safnara sem auglýsa í erlendum
blöðum og tímaritum, eru miklu
ákjósanlegri aðferð. Hún hentar
þó varla nema þeim sem geta rit-
að bréf á erlendum málum.
Fyrir yngri safnara, sem margir
eru á barns- eða unglingsaldri,
eru sums staðar starfandi frí-
merkjaklúbbar, þar sem menn
geta skipst á merkjum. Ef slíkir
klúbbar eru ekki starfandi er allt-
af hægt að stofna þá á viðkom-
andi stað.
Verðmæti og safngildi
Frímerkjasafnarar styðjast við
verðlista til að gera sér grein fyrir
verðgildi merkjanna, útgáfudög-
um og yfirleitt til að gera sér
grein fyrir hvað þá vantar inn í
scfn sín. Frfmerki hafa þá scr
stöðu að sum beirra ern ákaflepa
verömæt, og getur verðmæti eins
sjaldgæfs frímerkis skipt milljón-
um króna. Safnarar eru þó yfir-
leitt sammála um að verðgildið
eitt sé ekki höfuðástæða söfnun-
arinnar, heldur ánægjan yfir að
eiga heildstætt safn, t.d. öll
íslensk frímerki sem gefin hafa
verið út eftir lýðveldistöku ásamt
fyrstadagsumslögum o.s.frv.
Áðan var minnst á undirflokka
söfnunar en þeir eru margir.
Sumir vilja eiga tvö eintök af
hverju merki, eitt stimplað og
annað óstimplað. Gamlir póst-
stimplar á frímerkjum geta verið
verðmætir út af fyrir sig. Einnig
safna sumir fjórblokkum, þ.e.
fjórum merkjum samhangandi úr
örk, eða heilum örkum af frí-
merkjum. Ónefndur er einn
flokkur, gölluð frímerki, og verð-
ur lauslega fjallað um hann hér.
í „gamla daga“ var prentun og
prentvinna frímerkja ekki eins
nákvæm og nú tíðkast. Kom þá
stundum fyrir að vitlausir litir
væru notaðir við prentunina, og
stundum komu aðrir gallar fyrir.
Oft var reynt að spara í póstþjón-
ustunni þegar breyta þurfti verð-
gildi frímerkja. Pá var stundum
gripið til þess ráðs að „yfir-
stimpla" merkin, breyta t.d. 5
aura frímerki í 15 aura o.s.frv.
Kom þá fyrir að arkirnar væru
yfirstimplaðar á hvolfi eða í
versta tilfelli var nýja verðgildið
prentað á bakhlið frímerkisins.
Gallar voru einnig í vatnsmerkj-
um pappírsins, þannig að vatns-
merkið kom á hvolfi þegar arka-
pappírinn fór öfugur í prentun
o.s.frv.
Allir slíkir gallar eru verðmæt-
ir því þeir auka söfnunargildi
merkjanna. Ef t.d. aðeins eitt
frímerki af tíu þúsund er gallað
hlýtur hver maður að sjá að það
verður eftirsótt meðal safnara.
Stundum uppgötva menn óvænt-
an galla í gömlu frímerki og geta
þá selt merkið fyrir stórar fjár-
upphæðir. Slíkt er þó sjaldgæft,
en flestir safnarar lifa í þeirri von
að gera slíka uppgötvun eða
finna gömul og vcrðmæt merki,
t.d. íslensku skildingðfrímerkin
sem voru notuð áður en krónan
var tekin upp.
Stofnkostnaður frímerkjasafn-
ara er ekki mikill: stækkunargler,
frímerkjatöng og innstungubók
er eiginlega allt sem þarf - fyrir
utan sjálf frímerkin. EHB
Vestfirölngar!
Sólarkaffi
V estfirðingafélagsins
verður í Lóni, laugardaginn
27. janúar nk. og hefst kl.
20.30.
Nefndin.
Verktakar -
Lóð á Akureyri
Gamalt timburhús, tvær hæðir, kjallari og ris,
383 rúmmetrar og 160 fermetrar, er til sölu.
Hugmyndin er að selja húsið til niðurrifs til verktaka sern
myndi vilja byggja á lóðinni. Húsið stendur á góðum stað
í gamalgrónu hverfi, skammt frá miðbæ Akureyrar.
Þeir sem hafa áhuga á að kynna sér þetta nánar skili inn
nafni og símanúmeri í afgreiðslu Dags á Akureyri merkt
„Lóð á góöum stað“.
Rýmingar-
sala
til 15. febrúar
15% afsláttur
af öllum veggdúk
/S
^ Bwgginggvörur
i