Dagur - 22.09.1990, Blaðsíða 12

12 - DAGUR - Laugardagur 22. september 1990
Draumar og dulsýnir
Frá aldaöðli hafa draumar verið
mönnum stór ráðgáta. Þeir hafa
valdið ótta eða kvíða eða leiðbeint
mönnum og aðvarað. Trúarbrögð
flestra landa segja frá vitrunum sem
birtast mönnum á örlagatímum og
jafnan verður það til að vandamá!
þeirra rætast eða þá að þeir spá fyr-
ir ókomnum harmleik. Þeir sem
telja sig geta ráðið eða spáð í
drauma og gera það fyrir borgun
hafa það yfirleitt gott fjárhagslega.
Sálfræðingar og geðlæknar leggja
mikið upp úr draumum og táknum
þeirra til þess að geta sagt til um
orsakir sálrænna og tilfinningalegra
truflana.
Hugsanlegt er að trú frumstæðra
manna á anda eigi rætur að rekja til
skýringa þeirra og skilnings á
draumum. Þeir héldu sig sjá í
draumi þá sem látnir voru eða
höfðu fallið í bardögum. í skýrum
draumi sem þeim fannst raunveru-
legur heyrðu þeir raddir þeirra -
raddir hinna dauðu. Þessi upplifun
ýtti síðan undir þá trú manna að
hinir dauðu gætu læðst aftur til
þessa heims í skjóli myrkurs. Eins
og gefur að skilja var ekki hægt á
þeim tíma að skera úr um hvort
þessi draumreynsla væri hreinlega
ímyndun eða endurminningar sem
birtast sem hugarburður. Þó er lík-
legt út frá því sem í dag er vitað að
vitund látinna geti haft samband
við huga hinna lifandi. Þekktar eru
frásagnir af dularfullum verum sem
oft er lýst sem englum er birtust í
draumi og fluttu mönnum skilaboð
um eitthvað mikilvægt. í Biblíunni
er sagt frá ótal slíkum fyrirbærum
sem við teljum í dag - á tímum efn-
ishyggjunnar að hafi hugsanlega
gerst í þá daga - en gerast ekki nú á
tímum. En hvað sem því líður þá
býr margt að baki draumanna.
Svefninn er einn af stærstu leynd-
ardómum lífsins. Vísindamenn
hafa löngum velt fyrir sér hvert eðli
þeirra sé og hvað geri að verkum að
sumir menn fá vitneskju um óorðna
atburði fyrir tilstilli drauma. Suma
menn virðist hins vegar ekki
dreyma neitt annað en mjög vand-
að rugl og vitleysu. Dulspekingar
hafa nefnt svefninn „litlu systur
dauðans" og halda þeir því fram að
á meðan maðurinn sofi, yfirgefi
„sálin" líkamann og leiti sambands
við verur á æðra tilverusviði. Það er
hugsanlegt að svefninn sé tengilið-
urinn milli hins lifandi einstaklings
og þess sviðs sem hann flyst til þeg-
ar dvöl hans á jarðsviðinu lýkur.
Það er einnig hugsanlegt að þegar
líkaminn er að mestu óvirkur í
svefni að það ástand sé mjög líkt
því ástandi sem menn fara í eftir
dauðann. En þá hefur maðurinn
yfirgefið efnislíkamann og er því
ekki lengur tvískiptur á milli dag-
vitundar og undirvitundar. Annars
væru honum Ijós þessi umskipti á
milli þessara tveggja sviða í daglegu
ástandi. Einnig er hugsanlegt að
það sem menn dreymir séu skila-
boð frá undirvitundinni þar sem
hún býr yfir margvíslegri þekkingu
sem koma þarf til skila til dagvit-
undarinnar í formi drauma. Þannig
mætti skýra þá staðreynd að ef
menn leggjast til svefns með eitt-
hvert vandamál í huganum, að þá
er það oft á tíðum leyst þegar vakn-
að er. Þaðan kemur hugsanlega
máltækið „að sofa á því.“
Þó að ótrúlega margir vísinda-
menn hafi lagt það fyrir sig að rann-
saka drauma þá er harla lítið sem
vitað er með vissu um drauma og
eðli þeirra. Það er þó örugglega
búið að sanna að draumar geta sagt
fyrir um óorðna atburði á sínu eigin
táknmáli. Oft hefur komið fyrir
menn að dreyma atburði sem þeir
hafa sagt frá eða skrifað niður í
votta viöurvist eftir að þeir vökn-
uðu og nokkru síðar áttu þeir
atburðir sér stað sem gerðust í
draumnum. Það virðist jafnvel vera
mögulegt að „láta“ sig dreyma fyrir
um einhverja atburði. Frægt er
dæmið um Harold Sherman þar
sem hann gerði tilraun sem var í því
fólgin að hann sagði við sjálfan sig í
huganum á hverju kvöldi að hann
ætlaði sér að dreyma fyrir um það
sem yrði nauðsynlegt að vita til að
vernda forráðamenn þjóðarinnar
og öryggi landsins. Rúmlega viku
seinna hafði ekkert gerst en þá
dreymdi hann skýran draum um
það að þrír útlendingar hæfu
skothríð í fulltrúadeildinni í
Washington á ræðumenn. Hann
skrifaði vini sínum sem var í hátt-
settu embætti í Washington og var-
aði hann við þessari morðtilraun.
Þremur dögum síðar 1. mars
1954 var hann á ferð í bílnum sín-
um þegar hann heyrði tilkynningu í
útvarpinu um að reynt hefði verið
að myrða þingmenn í fulltrúadeild-
inni í Washington.
En nauðsynlegt er að gera grein-
Dulspeki
Umsjón: Einar Guðmann.
arrnun á hinum ýmsu tegundum
drauma. Sumir draumar eiga sér
líkamlegar orsakir hvort sem um er
að ræða meltingartruflanir, sálræn-
ar og geðrænar flækjur, niðurbæld-
ar kynhvatir eða alls kyns áhyggjur
og kvíða. Slíkir draumar eru yfir-
leitt mjög ruglingslegir og sam-
hengislausir. Slíkir draumar eiga
ekkert skylt við hin svokölluðu yfir-
skilvitlegu fyrirbæri. En þegar
komið er í dýpri svefn geta menn
komist í samband við hugsana-
samband við vin sinn eða ástvin.
Þegar þannig er komið er hugsan-
legt að hann fái skilaboð eða fengið
draumsýn sem hann kann að skilja
að einhverju eða öllu leyti og sem
hann man þegar hann vaknar. Það
er því einnig hugsanlegt að látinn
maður eða ástvinur geti komist í
samband við hinn sofandi mann og
flutt honum einhver skilaboð.
Einnig virðast menn geta komist í
samband við svokallaðar æðri verur
sem geta leiðbeint eða hjálpað
öðrum. Hins vegar virðast menn
ekki upplifa neitt yfirskilvitlegt
nema þeir hafi ákveðna trú á þess-
um miðli. Það er í samræmi við það
að menn hleypa engum verum að
sér nema þeir hafi gefið þeim leyfi
til þess. Margir halda að þá dreymi
ekkert og að draumar séu endemis
vitleysa og bull. En öruggt er að ef
menn reyna að muna drauma sína
þá fara þeir að muna sífellt meira
og þegar þeir muna nægilega mikið
þá sjá þeir að draumarnir verða
skipulegri og skynsamlegri. Þegar
svo er komið er hægt að biðja þess
fyrir svefninn að fá svar við því sem
í huga þeirra býr eða þá að þegar
vaknað er að morgni þá er vitað
hvernig skuli bregðast við tilteknu
vandamáli. En eitt er víst og það er
að það sem rannsóknir sýna er að
draumar virðast búa yfir vitneskju
og möguleikum sem menn órar
varla fyrir. En það er með þetta
eins og annað. Það er auðvelt að
líta á þetta sem algert endemis bull
og álíta sem svo að draumar séu
ekkert annað en hugarfarslegt rugl.
En því miður fyrir efasinnana þá
bætast fleiri og fleiri dæmi í hópinn
sem sýna fram á ótrúlega mögu-
leika draumanna.
Kristinn G. Jóhannsson skrifar
Bakþankar ~
Um útlenda stjórn ríkisins
og miskunnarverk
Nú er ríkisstjórn okkar fram-
sóknarmanna að boða okkur í
smáskömmtum þau tíðindi sem
okkur voru reyndar kunn fyrir
löngu, mér og Svavari Ottesen,
að álver margumtalaö veröi
reist á suðvesturhorninu á land-
inu. Allt er þaö með þeim hætti
sem við spáðum en við höfum
hins vegar fylgst með málatil-
búnaðinum með undrun og
aðdáun. Við erum sammála um
að ekki hafi oft verið tvístigið
jafn listilega á afturfótunum
kringum heitan graut eins og í
þessu tilfelli né framsóknarleg-
ar að málum staðið. Við erum
auðvitað á móti þessum mála-
lokum, framsóknarmenn, og
ekki er langt síðan þingflokkur
Alþýðubandalagsins hótaði
stjórnarslitum, ef álverið yrði
ekki úti á landsbyggðinni, og á
dögunum sagði einn þingmaður
okkar framsóknarmanna á
Norðurlandi eystra að það væru
útlendingar sem réðu þessu,
ekki rlkisstjórnin. Þetta sagði
hún I Degi og virtist hálfhissa á
þessu. Ekki réöi hún neinu um
þetta enda bara á þingi. Það
eru gefnar dásamlegar yfirlýs-
ingar út og suður, menn vísa
hver á annan en enginn virðist
hafa hin minnstu tök á að hafa
áhrif á gang mála. Það er vegna
þess að þingmennirnir okkar
segjast hafa afsalað sér völdum
í hendur útiendinga eins og
sagði í Degi. En það er viss stíll
yfir þessu samt. Þegar ráðherr-
arnir gátu ekki öllu lengur talað
i gátum, spakmælum eða hálf-
kveðnum visum, var pöntuð
skoðanakönnun hjá félagsvís-
indadeild HÍ til þess að komast
að því aö þjóðin vildi hafa álver
og það ætti aö vera á Keilis-
nesi. Svona einfalt er þetta nú.
Þingflokkur Alþýðubandalags-
ins þurfti í engu að breyta sinni
ályktun vegna þess að það var
einfaldara að segja Keilisnes
núna einmitt þá landsbyggð
sem þeir alltaf meintu. Auk
þess er nú það nes í kjördæm-
inu sem kaus Ólaf Ragnar ekki
á þing. Þingflokkur okkar fram-
sóknarmanna vill auðvitað
álveriö voða langt úti á landi en
það er nú hægara sagt en gert
þar sem forsætisráðherrann er
í okkar flokki og þráir ekkert
heitar sjálfur. Hann fær bara
ekki að ráða þessu fyrir útlend-
ingum hve feginn sem hann
vildi. Það hljóta allir að skilja.
Þegar það er nú upplýst sam-
kvæmt pöntun Steingrlms okk-
ar að útlendingarnir eru einmitt
að fara að vilja þjóðarinnar með
því að ákveða atvinnunni stað
fyrir sunnan, erum við fram-
sóknarmenn þungt hugsi yfir
því hvernig við eigum að hugga
veslingana á hinni landsbyggð-
inni. Forsætisráðherra og fjár-
málaráðherra hafa þegar viðrað
athyglisverðar tillögur í þessu
efni. Reynslan af byggðastefnu
okkar framsóknarmanna
undanfarna áratugi er með
þeim hætti að engu er að kvíða
í því efni. Sauðfjárbændur,
refa- og minkabændur,
fiskeldisbændur og yfirleitt allir
bændur eru fúsir að staðfesta
það enda hafa þeir gert allt það
sem stjórnvöld sögðu þeim að
gera. Ekki hafa sjávarplássin
heldur farið varhluta af byggða-
stefnunni okkar.
Mór finnst þegar svona er
komið, geti ríkisstjórnin tekið
bankastjórn Landsbankans sér
til fyrirmyndar i byggðamálum.
Ég þóttist heyra í svæðisnudd-
inu okkar um daginn viðtal við
einn bankastjórann sem sagði
að þeir stjórarnir og bankaráðið
væru komnir til Akureyrar til að
halda fund og þannig sýna svo
ekki yröi um villst að bankinn
bæri hag allra landsmanna fyrir
brjósti. Af því tilefni bauð
bankaráðið sjálfu sór og banka-
stjóranum og eiginkonum og
fylgifiskum til veislu hingaö
norður. Það var drengilegt enda
leikur nú enginn vafi á hug
hópsins til peningajafnvægis í
byggð landsins. Og ekki kom
þetta fólk tómhent að heldur.
Ég tel mig hafa heyrt rétt að
sagt var að það hafi t.d. gefið
M.A. tlu manntöfl. Mér skilst
það hafi bæði verið borð og
menn. Það er nú líkast til. Þarf
frekar vitnanna við. Enda er
þetta rlkisbanki.
Mér finnst sem sé aö ríkis-
stjórnin geti vel gert eitthvað
svona huggulegt líka. Sýnt hug
sinn I verki. Boðið sjálfri sér og
mökum öðru hvoru svona út í
hinar dreifðu byggðir og komið
færandi hendi. Það eru t.d.
vafalaust margir skólar sem
ekkert eru ofhaldnir með mann-
töfl og ekki spillti, eins og for-
sætisráðherra og fjármálaráð-
herra voru hálfpartinn að gefa í
skyn á dögunum, að þeir vildu
fegnir gefa susum tíu pör af
gúmmíhönskum í nokkur frysti-
hús sem um sárt ættu að binda.
Ég veit líka að víða er skortur á
nálum og tvinna og stoppu-
garni. Heilbrigðisráðherra gæti
líka alveg gefið Þórshafnarbú-
um sjúkrakassa með hefti-
plástrum og sáravatni. Ég get
líka bent landbúnaðarráðherra
á að rúllupylsunálar yrðu vel
þegnar um sveitir lands. Nokkur
pör af bandprjónum og áteikn-
aðar krosssaumsmyndir myndu
líka gera stormandi lukku í
fásinninu hórna. Allt þetta veit
ég að rikisstjórnin er einmitt að
hugsa núna og ég er sannfærð-
ur um að henni finnst eins og
mér, upplagt að koma hér öðru
hverju að halda fundi og útdeila
góðum gjöfum. Hér eru líka
börn sem taka má í fangið og
brosa svoleiðis við framtíð
landsins. Mætti gauka að þeim
stafrófskveri þegar myndin er
tekin. Hver veit svo nema
útlendingarnir í álverinu vildu
láta eitthvert smáræði af hönd-
um rakna líka.
Ég er þess vegna aldeilis
ókvíðinn og veit að við fram-
sóknarmenn klárum okkur af
þessu meö smekklegum hætti
eins og alltaf áður. Við verðum
nú líka að vanda okkur talsvert
þar sem menntamálaráðherra
hefur pantað að við verðum við
stjórn eitthvaö fram á næstu
öld. Þá verður þetta llka allt
auðveldara viöfangs og lands-
byggðarfólkið komiö þangað
sem það á að vera og útlend-
ingarnir sem stjórna ríkisstjóm-
inni vilja hafa það, enda komi
það bara með gjafirnar með sér
suður. Þá næst líka loksins
langþráður friður við laxveiði-
árnar.
Þingforsetar okkar og annaö
hugsjónafólk hefur undanfarnar
vikur verið að vandræðast með
skjaldarmerki lýðveldisins. Það
vildi, þetta blessaða fólk, fá að
hengja það á alþingishúsið,
helst utan á það. Ekki mátti
það frekar en annað fyrir
hrekkjusvínum utan og innan
þings. Við framsóknarmenn vilj-
um þá bara hengja það innan á
það, þ.e. húsið, eða breyta lög-
um ella. Ákveðnir eins og fyrri
daginn. Ég ætla að leyfa mér að
leggja til að þetta vandhengda'
merki verði sett á væntanlegt
álver enda eru þar innan dyra
stjórnendur landsmála sam-
kvæmt þeim upplýsingum sem
þingmaðurinn okkar veitti í Degi
um slðustu helgi.
Kr. G. Jóh.