Dagur - 03.01.1991, Blaðsíða 4

ihr\n *-
i..
4 - DAGUR - Fimmtudagur 3. janúar 1991
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI, SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 1000 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 90 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 725 KR.
RITSTJÓRI: BRAGI V. BERGMANN (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI: EGILL H. BRAGASON
BLAÐAMENN:
JÓN HAUKUR BRYNJÓLFSSON (íþróttir),
SKÚLI BJÖRN GUNNARSSON (Sauðárkróki vs. 95-35960),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, ÓLI G. JÓHANNSSON,
ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON, STEFÁN S/EMUNDSSON,
ÞÓRÐUR INGIMARSSON, LJÓSMYNDARI: KJARTAN ÞORBJÓRNSSON
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RlKARÐUR B. JÓNASSON, ÞRÖSTUR HARALDSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI:
INGVELDUR JÓNSDÓTTIR, HEIMASÍMI 22791
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
SÍMFAX: 96-27639
Stöðugleikinn
verður að haldast
Islenska krónan rýrnaði aðeins um 9,24% á árinu sem nú
er liðið. Er það minnsta rýrnun hennar sem orðið hefur á
einu ári frá því að tvö núll voru tekin aftan af gjaldmiðli
okkar í ársbyrjun 1981. Á árinu 1986 rýrnaði krónan um
14,7% sem er önnur minnsta rýrnun nýkrónunnar frá
upphafi. Ef litið er á þróun gengismála á liðnum áratug
kemur í ljós að einungis tæp 10% eru eftir af þeirri krónu
sem lagt var upp með fyrir tíu árum. Hækkun byggingar-
vísitölu á þessum tíma nemur 1013,11% sem þýðir að
krónan hefur rýrnað um rúm 90% á tíu árum. Mesta rýrn-
un hennar varð á árinu 1983 eða alls um 35% á einu ári.
Með myndun ríkisstjórnar Steingríms Hermannssonar
1983 var hafist handa um að koma böndum á verðbólg-
una. Árangur þeirra verka var kominn verulega í ljós í
árslok 1986. Á árinu 1987 ríkti góðæri til lands og sjávar
og sáust þess fljótt merki, bæði í fjárfestingum og einnig
daglegri neyslu manna sem fór í mörgum tilvikum langt
úr hófi fram. Þegar aftur tók að harðna á dalnum á árinu
1988 sátu menn uppi með margvíslegar afleiðingar óarð-
bærra fjárfestinga sem stofnað var til í bjartsýnisvímu
hækkandi útflutningsverðmæta. Afleiðingarnar létu ekki
á sér standa og hafa skýrast komið fram í þeirri öldu
gjaldþrota, bæði fyrirtækja og einstaklinga sem gengið
hefur yfir íslenskt efnahagslíf á síðustu tveimur árum.
Er leið á árið 1988 hafði efnahagsvandi leikið þjóðlífið
svo grátt að útflutningsatvinnuvegirnir voru að stöðvast
og gjaldþrot blasti við mörgum fyrirtækjum víðs vegar
um landið. Steingrímur Hermannsson, forsætisráðherra
sagði í áramótagrein í Tímanum sl. laugardag að um
sumarið 1988 hafi Framsóknarflokkur og Alþýðuflokkur
gert harða tilraun til að fá stefnu þáverandi ríkisstjórnar
breytt án árangurs. Frjálshyggjumenn hafi staðið fastir
fyrir í hugsjón sinni um að láta „markaðinn" hreinsa til í
íslensku atvinnulífi án afskipta stjórnvalda. Engum þurfi
hins vegar að blandast hugur um það ástand sem orðið
hefði um allt land ef hugsjónir sjálfstæðismanna hefðu
fengið að ráða. Því hafi komið til stjórnarslita.
Á haustnóttum 1988 greip ný ríkisstjórn Steingríms
Hermannssonar til harðra en nauðsynlegra ráðstafana til
að koma í veg fyrir stöðvun sjávarútvegsins og hrun þjóð-
arframleiðslu íslendinga. Þótt þær aðgerðir tækju fljót-
lega að skila árangri þurfti lengri tíma til að vinna sig út
úr þeim vanda sem orðinn var. Á árinu 1989 minkaði
þjóðarframleiðslan um 3,4% en hélst óbreytt á síðasta ári.
Gert er ráð fyrir að hún vaxi um allt að 1,5% á nýbyrjuðu
ári en óvissa um loðnuveiðar veldur því þó að erfitt er að
spá um þetta atriði.
Á síðasta vetri náðist samstaða um hóflega kjarasamn-
inga sem hlotið hafa heitið „þjóðarsátt" og þeim má að
miklu leyti þakka þann stöðugleika og efnahagsbata sem
nú er orðinn. Flestum má vera ljóst að þessir samningar
geta ekki staðið óbreyttir um aldur og ævi. Til þess tóku
þeir sem minnst bera úr býtum á sig of miklar byrðar. Um
leið og hagur fyrirtækjanna batnar verður að endurskoða
þjóðarsáttina með tilliti til hinna lægst launuðu og veita
þeim umbun umfram aðra. í því efni mun bæði reyna á
stjórnmálamenn og forsvarsmenn aðila vinnumarkaðar-
ins. Sá stöðugleiki sem nú hefur náðst verður að haldast.
íslenska þjóðin hefur fært nægar fórnir á altari verðbólg-
unnar. ÞI
leiklist H
Ættarmótið hjá Leikfélagi Akureyrar:
Kraftur og kátína
Leikfclag Akureyrar: Æltarmútið
Höfundur: Böðvar Guðmuudssoii
Leikstjóri: Þráinn Karlsson
Lcikmvnd og liúningar: Gylfi Gíslason
Tónlist: Jakob Fríinann Magnússon
Lýsing: Ingvar Björnsson
Leikfélag Akureyrar gerir það
ekki endasleppt og býður okkur
enn upp á nýtt íslcnskt leikrit.
Þessu framtaki ber að fagna. Nú
er það Ættarmót Böðvars Guð-
mundssonar sem er sett upp í
Samkomuhúsinu og mun jjetta
vera fimmta frumsýning LA í röð
á nýju íslensku leikverki. Og
Böðvar á hér ööru sinni hlut að
máli með þessari rausnarlegu
gjöf sinni til félagsins.
Ættarmótið, sem er skilgreint
sem þjóðlegur farsi, var frumsýnt
27. desember sl. og hlaut sýning-
in fantagóðar undirtektir. Áhorf-
endur skemmtu sér konunglega
yfir grípandi tónlist og galgopa-
hætti á sviðinu og þegar sýning-
unni lauk var ljóst að margir
höfðu unnið sætan sigur, upp-
skorið laun erfiðisins.
Til að lýsa verkinu þurfum við
að rýna dálítið í ættfræði. Það
ættarmót sent verkið fjallar um er
haldið í tilefni þess að 100 ár eru
liðin frá fæðingu Hallgríms Halls-
sonar. Hann eignaðist fjölda-
mörg börn með konu sinni svo og
aðskiljanlegum kvenpersónum
sem hann komst í tæri við og þeg-
ar ættarmótið er haldið er afkom-
andi númer 300 að koma í heim-
inn. Sannarlega frjósöm ætt,
margklofin og skrautleg eftir því.
Áhorfendur eiga eftir að kynnast
henni nánar.
Ættarmótið er haldið 19. og
20. ágúst 1990 og sögusviðið er
félagsheimili á Suðurlandi og
túnið við ættaróðalið Fljótavík.
Leikritið er í fjórum þátturn.
Fyrsti þáttur gerist í sal félags-
heimilisins og annar í eldhúsinu
fyrri daginn, þriðji þáttur á tún-
inu seinni daginn og sá fjórði í
eldhúsinu urn kvöldið með dynj-
andi fjörið í salnum í bakgrunni.
Leikritið líður áfram í hefð-
bundnu formi. Persónurnar
koma fram á sviðið ein af annarri.
Tónlistarkennarinn Ingibjörg
Magnúsdóttir og dætur hennar,
Dísa og Dóra, Halla Hallgríms-
dóttir, Hallgrímur Pétursson
sóknarprestur, Hallgrímur Hall-
grímsson ráðuneytisstjóri, hin
kasólétta Fríða Ólafsdóttir,
Magnús Hallgrímsson óðals-
bóndi og svo koll af kolli. Kynn-
„Vestur-Islendingurinn“ (Valgeir
(Ragnhildi Gísladóttur) í glas.
Skagfjörð) gefur tónlistarkennaranum
Aðalfundur Félags sérleyfishafa 1990:
Farþegaíjölgun um 7% árið 1989
Nýlega var haldinn á Húsavík
aðalfundur Félags sérleyfishafa.
Fundinn sóttu flestir sérleyfishaf-
ar á landinu og þótti fundurinn
takast með miklum ágætum.
Ýmis knýjandi málefni sérleyf-
ishafa og almenningssamgangna
voru til umræðu á fundinum og
skipuðu fundarmenn sér í
umræðuhópa til að fjaila um
afmörkuð málefni stéttarinnar.
Verðlagsmál og afkoma sér-
leyfisfyrirtækja skipuðu stóran
sess í umræðu manna á fundin-
um. Fyrir fundinum lágu tillögur
um breytingar á grunngjaldskrá
hópferðaaksturs og voru þær
samþykktar eftir nokkrar umræð-
ur. Jafnframt var samþykkt að
gerð skyldi úttekt á kostnaðar-
grunni sérleyfisaksturs í landinu.
Markaðsmál eru mjög í brenni-
depli meðal sérleyfishafa og voru
þau mál rædd ítarlega. Sú kynn-
ing sem þjónusta sérleyfishafa
hefur fengið erlendis þótti hafa
tekist með ágætum enda ber sá
vaxandi fjöldi erlendra ferða-
manna sem ferðast með sérleyfis-
bílum gott vitni um árangur þess-
arar kynningar. Öðru máli gegnir
um Islendinga sjálfa en nokkur
farþegafækkun hefur orðið á sér-
leyfisleiðum á undanförnum
árum. Á síðasta ári snerist þessi
þróun við og nam farþegaaukn-
ing um 7% á landinu öllu. Með
tilliti til hinna ýmsu þjóðfélags-
hópa sem nýta sér þjónustu sér-
leyfisbílsins er talið nauðsynlegt
að samræma afsláttarkjör sérleyf-
ishafa og kanna frekari afsláttar-
möguleika með rútum á íslandi.
Unnið skal enn frekar að sam-
ræmingu áætlana sérleyfis-
bifreiða innbyrðis svo og við
áætlanir ferja og flugs um land
allt.
Ýmsar nýjungar í þjónustu
sérleyfishafa við almenning fengu
umfjöllun á fundinum og nefa má
m.a. express heimsendingarþjón-
ustu pakka, þjónustu um borð í
sérleyfisbílum og sérstakt átak í
kynningarmálum sérleyfishafa.
Samskipti við yfirvöld hafa
ætíð tekið mikinn tíma í umræðu
á aðalfundum Félags sérleyfis-
hafa og var það einnig í þetta
skipti. Það er krafa sérleyfishafa,
að öll fyrirtæki er starfa í sömu
atvinnugrein að samgöngumál-
um sitji við sama borð hvað álög-
ur og skatta áhrærir og að þeim
sé búin sama aðstaða og jafnræði
til samkeppni innbyrðis. Bent var
á mismun í aðflutningsgjöldum
og tollum af hópferðabifreiðum,
svo og mismunandi aðstöðugjald
fyrirtækja innan samgöngugeir-
ans. Með tilliti til þeirrar þjón-
ustu og ferðatíðni, sem krafist er
af sérleyfishöfum er það grund-
vallaratriði að yfirvöld skapi
atvinnugreininni eðlileg vaxtar-
skilyrði og jafnræði til þjónustu
við almenning.
Nýleg reglugerð um merki á
skólabifreiðum var harkalega
gagnrýnd enda samrýmist hún á
engan hátt íslenskum aðstæðum.
Sérleyfishafar voru almennt
ánægðir með hina nýju aðstöðu
hjá Bifreiðaskoðun Islands hf.
enda eru sérleyfishafar fylgjandi
sem bestri skoðun ökutækja, sem
er liður í að tryggja sem best
öryggi í umferðinni og farþega
með hópbifreiðum. Bent er á að
skoðunargjöld hjá Bifreiða-
skoðuninni hafa hækkað langt
umfram allt verðlag í landinu og
sé það ámælisvert á tímum þjóð-
arsáttar.
Póstflutningar með sérleyfis-
bílum fengu mikla umræðu á
fundinum. Skorað var á stjórn
Félags sérleyfishafa og Póst- &
símamálastofnun að vinna að
frekari samræmingu sérleyfis-
aksturs og póstflutninga, endur-
skoðun á gjaldskrá póstflutninga
með sérleyfisbílum og aðbúnaði
varðandi móttöku á pósti við
pósthús um iand allt.
Ágúst Hafberg, sem verið hef-
ur formaður Félags sérleyfishafa
undanfarin 20 ár baðst undan
endurkjöri. Var lionum þökkuð
farsæl forusta fyrir Félag sérleyf-
ishafa og óþreytandi barátta fyrir
framgangi málefna sérleyfishafa
öll þessi ár. Nýr formaður Félags
sérleyfishafa var kjörinn Þor-
varður Guðjónsson. Með honum
í stjórn voru kjörnir Jóhannes
Ellertsson, Steinn Hermann Sig-
urðsson, Pétur Haukur Helgason
og Sæmundur Sigmundsson.
(Fréttatilkynning.)