Dagur - 09.10.1991, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 9. október 1991 - DAGUR - 7
„Skotveiðimennska á Man rétt svo lengi sem farið
er að lögum og virðing sé borin fyrir bráðinni“
- sagði Agnar Tómasson, veiðimaður frá Akureyri
Nú er árstími skotveiðimanna.
Um sveitir landsins óma skot-
hvellir og gæsin á nær hvergi
griðland. Stöðugt dregur nær
rjúpnaveiðitímanum. Samtök
voru stofnuð á dögunum henni
til verndar. Nú skal friða rjúp-
una og þykir mörgum að fyrr
hefði mátt taka á málum. Agn-
ar Tómasson á Akureyri er
landsþekktur veiðimaður.
Blaðamaður Dags hafði tal af
Agnari fyrir nokkru þar sem
skotveiði bar á góma.
„Ég er afar undrandi á skoðun
Ævars Petersen, fuglafræðings,
þegar hann heldur því fram að
skotveiði hafi aldrei haft áhrif á
stofnstærð rjúpunnar. Ljóst er að
allt í lífríkinu lætur undan
ofveiði. Hins vegar held ég því
ekki fram að rjúpnastofninn sé í
hættu, en að því gæti komið.
Margt bendir til slíks. Því þykir
mér undarlegt að ekki skuli vera
hægt að fækka veiðidögum um
helming þegar stofninn er í lág-
marki.
Stofnstærð rjúpunnar sveiflast
til og frá. Fræðimenn í dag tala
um tíu ára sveiflu. Hér áður fyrr
var talað um sjö ár. Þegar rjúpan
er t' lágmarki er ekki hægt að tala
um að hún sé hrunin, heldur er
oft á tíðum að hún hefur flutt sig
um set milli landshluta, jafnvel til
Grænlands. Þar ræður beitiland
ferð“.
I dag er rjúpan skotin
á hálendinu á friðunartíma
„Rjúpan var nær drepin upp á
íslandi árið 1919. Þetta veit ég,
því ég hef þetta frá föður mínum
og föðurbræðrum. Er svo var
komið var hún friðuð í tvö ár. Þá
voru veiðar leyfðar að nýju. Eftir
tvö ár var komið í sama farið og
Neytendasamtökin mótmæla
ákvörðun samgönguráðuneytis-
ins, að hafna beiðni flugfélagsins
SAS um 6 nátta fargjald til Norð-
urlanda. Með ákvörðun sinni er
samgönguráðuneytið að koma í
veg fyrir að neytendur geti keypt
ferðir á lægra verði en nú er og
hamla gegn eðlilegri samkeppni í
millilandaflugi. Ástæðan sem
talsmaður ráðuneytisins gefur er
sú, að ef fallist hefði verið á
beiðni SAS um 6 nátta fargjald
hefði það náð til stórs hluta af
utanlandsferðum landsmanna á
viðkomandi flugleiðum. Það
þýðir, að hefði beiðnin verið
samþykkt, þá hefði orðið veruleg
verðlækkun fyrir neytendur á
stórum hluta af utanlandsferðum
þeirra.
Neytendasamtökin telja það
óhæfu, að stjórnvöld skuli banna
breytingar á verðlagningu í milli-
landaflugi til að halda uppi verði
og um leið hindra eðlilega sam-
keppni í millilandaflugi.
Það er mikilvægt til að við-
halda frjálsri samkeppni og eðli-
legri verðlagningu til neytenda,
að komið sé í veg fyrir samráð
þeirra sem selja vöru og þjón-
ustu. Slíkar samkeppnishömlur
Agnar Tómasson.
fuglinn var því friðaður á ný til
ársins 1931.
í gamla daga náðu menn ekki
til rjúpunnar á sama hátt og í
dag. Þá voru heimalöndin aðeins
gengin.
Haustið 1919 var mikið jarð-
leysi. Þá bjó faðir minn að Víð-
um í Reykjadal. Jarðleysið staf-1
aði ekki af miklum snjóum held-
ur storku. Karlar ráku þá sauði
upp í Viðafellið, vestur af
Másvatni. Sauðirnir voru látnir
brjóta skelina og síðan voru þeir
reknir af svæðunum. Kindum var
þá beitt á svæðin. Þessir krafs-
staðir fylltust svo af rjúpum, sem
komu úr skógunum. Þeir karlar
tveir frá Víðum skutu þarna í
meira en viku fjögur hundruð
rjúpur á dag. Víðar var þessu svo
varið í sveitum norðanlands og
stofninn var nær drepinn upp.
f dag er öldin önnur. Fjórhjól,
snjósleðar og fjallabílar eru not-
aðir til að komast á staði er ekki
halda uppi verði til neytenda.
Talsmaður samgönguráðuneytis-
ins virðist ekki átta sig á þessum
mikilvægu atriðum í frjálsu hag-
kerfi. Þannig lýsir hann því yfir,
að það sé dapurlegt, að flugfélög-
in skuli ekki geta náð samkomu-
lagi um fargjöld á vetrarpakkan-
um. Ummælin þýða, að það sé
dapurlegt, að flugfélögin skuli
ekki hafa getað náð samkomulagi
um að halda uppi háu verði á
þjónustu sinni.
Neytendasamtökin telja mjög
mikilvægt, að íslendingum bjóð-
ist á hverjum tíma sem hagstæð-
ust verð á millilandaflugleiðum.
Nú þegar liggur fyrir, að íslend-
ingar þurfa að gjalda meira verð
fyrir farmiða sína til og frá land-
inu en ýmsir þeir sem kaupa far-
miða sína erlendis. Það á að vera
hlutverk samgönguráðuneytisins,
að sjá til þess, að íslendingar sitji
við sama borð og aðrir hvað
varðar verð á farmiðum í milli-
landaflugi, en það er ekki hlut-
verk ráðuneytisins að stuðla að
því að takmarka samkeppni,
banna hana og halda uppi háu
verði á þessari þjónustu. Slík
afstaða er andstæð hagsmunum
neytenda og með öllu ósamrým-
var skotið á áður. Hvergi er
griðland. Skotveiðimönnum
fjölgar ár frá ári. Því er stofnun
félags til verndar rjúpunni eðli-
legur mótleikur þeirra fjölmörgu
er hafa áhyggjur af náttúru
íslands.
Fyrir nær ári var viðtal við
landvörðinn á Hveravöllum. Þar
kom að útvarpsmaðurinn spurði,
hvort ekki væri einmanalegt að
gegna starfi landvarðar á Hvera-
völlum? „Nei“, sagði landvörður-
inn, „því hér hafa verið rjúpna-
skyttur í allt haust". Af þessu má
ráða hvað er að gerast á hálend-
inu þar sem ekki er hægt að koma
lögum yfir menn.“
Vargfuglastofninn við
Eyjafjörð telur 3000 fugla
Eftir að við Agnar höfðum rætt
lengi um rjúpuna barst talið að
vargfuglinum.
„Af blaðagreinum og viðtölum
anleg sjónarmiðum um frelsi í
viðskiptum og bann við sam-
keppnishömlum.
Dagur frímerkisins:
Kynning á
íslenskum
Mmerkjum
í tilefni af degi frímerkisins sem
er 9. október efnir Póstur og sími
til kynningar á íslenskum frí-
merkjum á annarri hæð Kringl-
unnar.
Á kynningunni verður sett upp
safn allra íslenskra frímerkja sem
hafa verið gefin út frá lýðveldis-
stofnun og auk þess verða sýnd
frímerki frá á annað hundrað
þjóðlöndum. Einnig verða til
sýnis teikningar af frímerkjum
sem koma út þennan dag en það
er frímerki sem sýna gömlu póst-
skipin og frímerki sem gefið er út
í tilefni af aldarafmæli Stýri-
ntannaskólans. Sýningin í Kringl-
unni hefst í dag og henni lýkur
næsta laugardag, 12. október.
má ráða að Eyjafjörðurinn sé
uppeldisstöð vargfugla. Hér sé
ekkert gert í málum annað en að
fóðra fuglinn á sorphaugum og
við fiskvinnslustöðvar. Þetta er
rangt. Ég hef starfað til fjölda ára
á vegum flugmálastjórnar og
hreppsnefndar Glæsibæjarhrepps
að eyðingu vargfugls. í fyrra fór-
um við í sílamáfinn, en áður
höfðum við skotið veiðibjölluna.
Um átta hundruð fugla skutum
við félagarnir þrír. í ár er talan
komin í níu hundruð og ég er enn
að, er að skjóta fyrir Ákureyrar-
bæ. Ég hef verið að plokka varg-
inn niður við sláturhúsið, rækju-
vinnsluna og frystihúsið. Þegar
ég tala um varginn þá á ég við
sílamáfinn, silfurmáfinn og veiði-
bjölluna. Ég hef ekki hróflað við
hettumáfnum en hann er friðaður
yfir sumartímann. Hettumáfur-
inn er vandamál í byggðum
Eyjafjarðar og á málum verður
að taka, en breytt löggjöf verður
að koma til.
Árni Logi, meindýraeyðir á
Húsavík, hefur haldið því fram að
Eyjafjörðurinn sé gróðrarstía
vargfugls og í blaðagrein hefur
Árni sagt, að hann sé búinn að
veiða 9000 hrafna frá 1978 og
45000 veiðibjöllur. Fuglastofnar í
landinu hafa verið rannsakaðir.
Fræðimenn hafa fylgst vel með
veiðibjöllustofninum þá sérstak-
lega í sambandi við æðarræktina.
Stofninn er ríflega áætlaður
25.000 fuglar. Árni er því búinn,
að eigin sögn, að taka tvöfaldan
stofninn á þessu tímabili. Ég
véfengi þessar tölur, dæinið
gengur ekki upp. Á innanverðu
Eyjafjarðarsvæðinu er áætlað í
dag að vargfuglastofninn sé um
3000 fuglar, sem er of mikið,
enda er unnið að grisjun."
Ekki örlar fyrir
veiöimenningu á Islandi
„Sé litið til gæsarinnar, þá er ekki
nokkur vafi að stofnarnir
umhverfis þéttbýlisstaðina hafa
dalað. Þetta er vegna eggjatínslu
á vorin. Á Akureyri eru til menn
sem eru sem versti vargur. Einn
veit ég um, sem fór um Eyja-
fjarðarárbakkana og tók 240
gæsaegg á einum dagparti. Þessir
eggjaþjófar stunda einnig iðju
sína á Moldhaugnahálsi. í fyrra
voru fjörutíu pör í varpi á hálsin-
um, en í vor voru þau aðeins tólf.
Úr þessum tólf hreiðrum komst
enginn ungi á legg. Öllum eggj-
um var stolið. Þetta er alvarlegt
mál.
Gæsin er drepin í stórum stíl á
vorin víða um land. Menn fara á
vélsleðum og strádrepa fuglinn.
Við svo má ekki búa. Þessar
veiðar verður að stöðva enda er
fuglinn friðaður.
Eitt vil ég nefna. Gæsin verður
að fá frið í náttstað. í dag liggja
veiðimennirnir á þessum stöðum.
Náttstaðirnir inn með Eyja-
fjarðaránni, sem voru taldir þrír
hér áður fyrr, eru allir ónýtir. Sé
farið með byssur og skotið í
náttstað gæsarinnar þá forðast
fuglinn þessa kjörstaði. Fyrir
tveimur árum voru náttstaðir
gæsarinnar í hólmum Skjálfanda-
fljóts norðan Þingeyjar eyðilagð-
ir. Skotveiðimenn ruddust yfir
landið og skutu í kvöldhúminu. í
fyrra var sami leikur endurtek-
inn. Gæs hefur ekki sést svo
nokkru nemur síðan í náttstað.
Bretinn leyfir ekki veiðar við
náttstað að kvöldi og að morgni
með takmörkunum. Þá verður
fjarlægðin frá náttstaðnum að
vera einn kílómeter hið minnsta.
Þetta ættu íslendingar að taka
upp.
Af langri reynslu er mér Ijóst
að friðun fuglastofna er ekki
algild lausn. Langt í frá. Hins
vegar verðum við að fara að
lögum. Margir þessir kappsömu
inenn eru hættulegir lífríkinu.
Skotveiðimennska á fullan rétt
svo lengi sem farið er að settum
reglum og virðing sé borin fyrir
bráðinni," sagði Agnar Tómas-
son, veiðimaðurinn kunni frá
Akureyri. ój
/------------------ >
Langar þig
að starfa
í björgunarsveit?
Flugbjörgunarsveitin
býöur þeim sem hafa áhuga á
björgunarsveitastarfi á kynningarfund
í húsi sveitarinnar aö Galtalæk
fimmtudaginn 10. okt. 1991 kl. 20.00.
Viö leitum að fólki frá 17 ára aldri
sem hefur áhuga á björgunarstörfum,
námskeiðum og ferðalögum tengdum þeim.
Flugbjörgunarsveitin Akureyri
v____________________________>
Neytendasamtökin:
Mótmæla ákvörðun
samgönguráðuneytisins
- um að hafna beiðni SAS um 6 nátta fargjald til Norðurlanda