Dagur - 29.10.1991, Qupperneq 5

Þriðjudagur 29. október 1991 - DAGUR - 5
Ranghermi blaðamanns leiðrétt
HUGA
Stefón Sæmundsson
_ Kostnaðar-
meðvitundaríeysi
á lyfjum hefur stórhækkað. sins m _
Jrð a lyfjum hefur stórhækkað, eins oq
lfFhm ætt'..fö vera kunnugt. Heilbrigð
l?he-r\rokstuddl Þessa aðgerð m a
T Pv! a° hun myndi efla kostnaðarvit-
VnJa iæknum og sjúklingum. Þeir
1“ nu gera sér grein fyrir þvi hvað
■aunverulega kostuðu og draaa bá
lanotkun eða snúa sér Ið lyffum á
Skaupal.sta, Þessi röksemd um
aðarvitundina virðist nú ætla að
a anga sína vítt og breitt um þjóð-
Bið með ognvekjandi afleiðingum fyr-
fcimilin i landinu.
ímnnÖfUm á?Ur heyrt áform stjórnar-
franna um skolagjöld, innritunargjald
Lúkrahus, vexti á námslán og fleira í
■a dur. Almenningur á sum sé að
Iser grein fyrir þvi hvað hlutirnir
lfrAme/?n haff ekkl efni á þjónust-
ferða þeir að sleppa henni. Hin
B ameriska hugsjón um frelsi ein-
Jigsins til allra hluta, þ.e fiárhaos
Jrelsi efnafólks. skal nú höndluð ,
■ninu noröur á hjara veraldar
Fri^kifíf mri- Sem tengíst kos'naðar-
f d,S kfa,t.fölnu er kvöð á flugfélögin
hféiaf M fmfnn ' öllu farÞe9aflugi.
£ð ND0röurlands hefur til þessa
fcð litlar Piper vélar með einum flug-
V'aætlunarflugi milli Akureyrar oa
rn s,aöa a Norðurlandi. Eftir áramót
% tveir flugmenn að vera í vélunum
fcrða ryrar rútur þá enn rýrari fyrir
Neiria fargjöldin ver^jhækk-
bent ráöamönnum á afleiðingarnar ff j
um yerði fækkað til smærri staðá "
flug lagt af nema leiðirnar verði styiÉ
liM og gert er með flóabáta. Onnuri
er hækkun fargjalda en framkværf
stjonnn bendir á að það só ekki hæcl
ætlast til þess að farþegi í vél á'l
Akureyrar og Kópaskers þurfi að bol
meira en farþegi sem fer meö Fluqk*
urn milli Akureyrar og Reykjavíkur
Þaö er þetta með kostnaðarvitur,
Ibuar a Kópaskeri, Raufarhöfj
Þorshofn, svo nokkrir staðir séu n,k
virðast eiga að gera sér grein fyrir ll
það er ohagkvæmt að fljúga til þe;l
staða og þess vegna verði þeir að tl
hærra fargjald en ella. Þeir sem hafal
a þjonustiinni geta þá notað hana, I
ekki. Ef flugfélögin eiga að verölel
leiðir i samræmi við kostnaö viö flj
gætu skrýtnar tölur fariö að birtast
Stjornvöld geta haldið áfram á þ
braut. Það mætti setja sérstaka, '
t.d. a Isfirðinga og Siglfirðinge
þess hvað þaö er dýrt að annr >
mokstur á þessum stöðum "
verða aö gera sér grein fyrir
um. Þaö má halda áfram og tí
munandi kostnaö við raflýs
veitu, póstflutninga, sjónj
útvarpsútsendingar o.s frv '
hverjum stað veröa að átti
hvað hlutirnir kosta og greið j1
við það. Nei, þetta kostriað 1
arleysi stjójjua^^á. ekki f /
Greinin sem Sigbjörn Gunnarsson gerir að umtaisefni.
Athugasemdir blaðamanns
Ég varð dálítið hissa og vonsvik-
inn við lestur greinar eftir Stefán
Sæmundsson, sem bar titilinn -
Kostnaðarmeðvitundarleysi - og
birtist í Degi þann 19. október sl.
Ég varð hissa vegna þess, að
skrifin komu úr penna blaða-
manns, sem á að hafa góðan
aðgang að upplýsingum og á að
fara með það sem sannast reyn-
ist. Grein Stefáns er hins vegar í
þeim anda sem við tíðast heyrum
í - Þjóðarsálinni -, upphrópanir,
sem hver étur eftir öðrum.
Grein Stefáns hefst á þessum
orðum: „Verð á lyfjum hefur
stórhækkað eins og flestum ætti
að vera kunnugt." Þessi fullyrð-
ing blaðamannsins er fjarri raun-
veruleikanum. Ef hins vegar L
hefði komið í stað H og stór-
hækkað orðið stórlækkað, þá
hefði fullyrðingin verið rétt.
Sannleikurinn er sá að lyfjakostn-
aður landsmanna hefur stórlega
lækkað. Kemur þar nokkuð til.
Ber þar fyrst að nefna að veru-
lega hefur dregið úr lyfjaneyslu. í
öðru lagi hafa sjúklingar og lækn-
ar leitast við að velja ódýrari lyf
en áður. Með öðrum orðum,
kostnaðarvitund hefur aukist. í
dag gera allir sér grein fyrir að
lyfin þarf að greiða. Aður en
breytingin var gerð á þátttöku
notenda í lyfjakostnaði, hugsaði
eflaust hver fyrir sig, að kostnað-
urinn skipti ekki máli, þar sem
ríkið greiddi. Það vill oft gleym-
ast að ríkið, það erum við, þegn-
ar þessa lands.
Nú þykist ég vita að Stefán hafi
átt við að hlutdeild hvers ein-
staklings f lyfjakostnaði hafi stór-
hækkað. Sé svo, hefði Stefán átt
að vera nákvæmari í orðavali.
Svo má auðvitað endalaust deila
um hvort meðaltalshækkunin, kr.
190, er stórhækkun eða ekki.
Þessi umtalaða lyfjareglugerð
var sett með það að markmiði að
ná fram heildarsparnaði í lyfja-
kostnaði landsmanna. Að þeir
okkar, þar með ég og vonandi
Stefán Sæmundsson, sem stöku
sinnum þurfum á lyfjum að halda
og höfum þolanlegar tekjur,
greiðum fyrir lyfin. Að við höld-
um jafnframt vöku okkar í því
skyni að læknar og lyfjafræðingar
velji hagkvæmt fyrir okkur í
læknisfræðilegu og fjárhagslegu
tilliti. Þeir sem aftur á móti eru
haldnir langvarandi sjúkleika og
þurfa stöðugrar lyfjagjafar með
njóti þess með lyfjakortum að
hinir betur settu (ég og Stefán)
„Þér veitist innsýn“
- lífsspekibók frá
Hörpuútgáfunni
Hörpuútgáfan hefur sent frá sér
3. útgáfu lífsspekibókarinnar
„Þér veitist innsýn“. Einn Iesandi
hennar gaf henni nafnið „Nátt-
borðsbókin“ - lykill að lausn
vandamála rninna.
í formála þýðanda segir m.a.:
„Trú mín er að þessi gagnmerka
bók eigi eftir að verða mörgum til
blessunar og leiðsagnar í andlegri
leit þeirra, og færa birtu inn í líf
margra, sem hugsanlega hafa
ekki getað fundið haldfestu á hál-
unt leiðum þessa heims. Hér er
að finna speki sem hver maður á
að geta fært sér í nyt í flestum
vandamálum lífsins. Segja má að
hagnýti kenninganna sé slíkt að
sérhver geti fundið lykil að sínum
vandamálum.“
Þér veitist innsýn er 153 bls. að
stærð, Sveinn Ólafsson íslenskaði
en hönnun og útlit annaðist Haf-
steinn Guðmundsson.
Sigbjörn Gunnarsson.
greiðum fyrir þá með sköttum
okkar. Þetta er einmitt jafnaðar-
mennska. Hitt er kommúnismi,
að allir fái allt á kostnað þegn-
anna, með þeim skelfilegu afleið-
ingum, sem við sjáum alls staðar
blasa við í A.-Evrópu.
Af flugmálum
Síðari hluta greinar sinnar ver
Stefán undir vanda smærri flug-
félaga og íbúa þeirra staða sem
eiga á hættu að flugsamgöngur
leggist af í kjölfar reglugerðar,
sem gerir kröfu um tvo flugmenn
þar sem einn dugði áður. Það er
rétt hjá Stefáni að þessi breyting
getur haft alvarlegar afleiðingar
fyrir þá sem að framan greinir.
Það er hins vegar alrangt, sem
Stefán gefur í skyn, að þessi
reglugerð sé runnin undan rifjum
þeirrar ríkisstjórnar sem nú situr.
Staðreyndin er sú, að þessi reglu-
gerð var sett af Steingrími J. Sig-
fússyni, þáverandi samgönguráð-
herra, og kom á engan hátt til
kasta Alþingis. Steingrímur J.
Sigfússon lét undan þrýstingi frá
Félagi íslenskra atvinnuflug-
manna (FÍA), þegar þessum regl-
um var breytt. Talsmenn FIA
lögðu áherslu á að öryggi farþega
væri í húfi. Þau rök eru auðvitað
sterk. Raunar eru þetta svipuð
rök, sem læknar nefna gjarnan
þegar talað er um sparnað í heil-
brigðiskerfinu. Þá er sagt: „Fólk
deyr á biðlistum.“
Vissulega get ég skilið að
Steingrímur J. Sigfússon hafi fall-
ið fyrir öryggistali flugmanna.
Það skyldi þó ekki vera að örygg-
istalið hafi verið notað sem skálka-
skjól til að afla fleiri starfa fyrir
flugmenn? Reyndin gæti hins
vegar orðið sú að þessi reglugerð
hitti flugmenn illa fyrir, þannig
að flug leggist af til ýmissa smærri
staða hér á landi. Þannig getur
þessi reglugerð orðið „boomer-
ang“, en ekki atvinnuauki eins og
ætlunin var að mínu mati. Mér er
fullkomlega ljóst að FÍA mun
mótmæla þessum orðum mínum,
og segja öryggið aðalatriðið.
Þannig fara menn nú oft í kring-
um heita grautinn.
Ég tel nauðsynlegt að gera
breytingar á þessari reglugerð,
þannig að flugsamgöngur séu
áfram tryggðar við hina smærri
staði.
Dagur á Akureyri er á sinn
hátt mitt blað. Undanfarin ár
hefur Dagur skrifað í þá veru að
það sé lítt tengt Framsóknar-
flokknum. Auðvitað hefi ég oft
efast. Ég fæst ekki um leiðara
blaðsins, sem eru mér þó oft á
móti skapi. Ég hvet ritstjóra
Dags, sem segir blaðið opið og
óháð, að skapa blaðamönnum
gott aðgengi að upplýsingum,
þannig að hið sanna fái litið dags-
ljósið.
Sigbjörn Gunnarsson.
Höfundur er alþingismaður fyrir Alþýðuflokk-
inn á Norðurlandi eystra.
Ég skellti í góm, missti andlitið
og snýtti rauðu við lestur greinar
eftir Sigbjörn Gunnarsson, sem
bar titilinn „Ranghermi blaða-
manns leiðrétt". Ég missti andlit-
ið vegna þess að skrifin komu úr
penna alþingismanns sem á að
hafa góðan aðgang að upplýsing-
um og á að fara með það sein
sannara reynist.
Sigbjörn hringdi í mig sama
dag og grein mín um kostnað-
armeðvitundarleysið birtist og
sagði það rangt að verð á Iyfjum
hefði stórhækkað. Það hefði
þvert á móti lækkað. Ég gerði
mér strax grein fyrir því hvað
hann var að fara enda hafði ég
gleymt að setja „til almennings"
inn í fullyrðingu mína um að
lyfjaverð hefði hækkað. Sjálfsagt
var ég ónákvæmur í orðavali og
viðurkenndi það fyrir téðum
alþingismanni Alþýðuflokksins.
Flestir virðast þó átta sig á því að
þegar neytendur segja að verð á
lyfjum hafi hækkað þá meina þeir
það verð sem þeir þurfa að greiða
fyrir Iyfin, ekki innkaupsverð.
Ég ætla ekki að þræta fyrir það
að meðaltalshækkunin til neyt-
enda sé 190 kr. eins og Sigbjörn
Gunnarsson, formaður heilbrigð-
isnefndar, segir. Hann ætti að
vita þetta. Og auðvitað er já-
kvætt ef óþarfa lyfjaát leggst af
og læknar skrifi upp á ódýrari lyf
en ella. Það er hagur okkar allra.
Ef til vill er heldur ekkert mark
takandi á öldruðum lyfjanotend-
um og barnafólki sem kveinkar
sér í Þjóðarsálinni og á götum úti
yfir stórhækkuðu verði lyfja.
Meðaltalshækkunin er jú aðeins
190 krónur. Yfir hverju er fólk þá
að kvarta?
Þetta er allt saman gott og
blessað en verra þykir mér að sjá
eftirfarandi setningu úr penna
þingmannsins: „Að þeir okkar,
þar með ég og vonandi Stefán
Sæmundsson, sem stöku sinnum
þurfunt á lyfjunt að halda og höf-
um þolanlegar tekjur, greiðum
fyrir lyfin.“ Hvað áttu við, Sig-
björn minn góður? Að ég þurfi
vonandi stöku sinnum á lyfjunt
að halda eða hafi vonandi góðar
tekjur? Ég vil biðja þig að vera
ekki að nefna tekjur mínar í
sömu andrá og þínar enda hyl-
djúp gjá þar á milli.
Hvað flugmálin varðar þá var
það hugmyndafræðileg samteng-
ing hjá mér, en ekki árás á núver-
andi ríkisstjórn, að tengja kvöð
um tvo flugmenn í öllu farþega-
flugi við kostnaðarvitundarum-
ræðuna. Ég þakka þér fyrir að
benda mér og lesendum á að
þarna hafi atvinnuflugmenn ginnt
Steingrím J. Sigfússon til að
breyta reglunum. Þú færð von-
andi einhver viðbrögð við þeim
fullyrðingum.
Að lokum: Niðurlag greinar
þinnar er út í hött, Sigbjörn. Pist-
ill minn, sem þú vitnar í, er ekki
fréttaskýring blaðamanns heldur
hugleiðingar þjóðfélagsþegns.
Blaðið er vissulega öllum opið og
mér er eins og öðrum frjálst að
viðra skoðanir mínar. Við fréttir
og fréttaskýringar högum við
okkur auðvitað á annan hátt og
þá hefði ég aldrei farið að skrifa
um lyfjaverð án þess að hafa töl-
ur og staðreyndir á borðinu.
í rauninni vildi ég aðeins leið-
rétta þennan misskilning hjá þér,
Sigbjörn minn góður, en ég á
stundum erfitt með að hemja
pennann. Ef þú ætlar að gera
athugasemdir við „ranghermi“
allra þeirra sent viðra skoðanir
sínar í fjölmiðlum, í lesendadálk-
um, viðtölum, pistlum og kjall-
aragreinum, þá verður nóg að
gera hjá þér á næstunni.
Stefán Sæmundsson.
TílböÐ
Glassúrterta... ... 229,-
Skúffukaka. 212,-
Tilboðið stendur frá 1. nóv.-5. nóv.
KEA
1
I
BRAUÐGERÐ