Dagur - 30.12.1992, Blaðsíða 20

20 - DAGUR - Miðvikudagur 30. desember 1992
Glórulaus stórhríð undangenginna daga hefur gert mönnum
erfitt fyrir. Viðmælandi minn Finnbogi Stefánsson frá Geira-
stöðum í Mývatnssveit gerir lítið úr veðurhamnum þá ioks er
ég kemst til hans þar sem hann býr á Akureyri ásamt eigin-
konu. Gömul og góð venja er á íslandi, og raunar víðar, að
menn byrji á að spjalla um veðrið þegar þeir hittast. Ýmsir
segja að þetta sé ekki alltaf sprottið af löngun til að ræða tíð-
arfarið, heldur þyki það aðeins hentug Ieið til að koma af stað
samræðum, þegar ekkert sérstakt sé að segja. Þetta má satt
vera um marga, en ekki okkur Finnboga. Við látum allt hjal
um veður lönd og leið og snúum okkur beint að efninu, sem
er ærið.
„Upphaf mitt var á Geirastöðum og þar
bjó ég allt til ársins 1969. Fæddur er ég 20.
nóvember 1929. Faðir minn var Stefán Sig-
urðsson og móðir Kristbjörg Jónsdóttir. Eg
er Þingeyingur í húð og hár. Að mér standa
Þingeyingar í marga ættliði. Sem ungur
maður var ég oft að heiman bæði vetur og
sumur. Um tíma vann ég fyrir Landgræðslu-
sjóð á ýmsum jarðvinnsluvélum. Já, ég hóf
störf hjá sjóðnum aðeins 17 ára. Skólagang-
an var stutt. Ég lauk barnafræðslunni og var
síðan einn vetur að Lundi í Axarfirði."
Axel skrúfaði okkur upp
„íþróttir áttu hug minn allan. Ég var liðtæk-
ur í langhlaupum og skíðagöngu. Ungir
menn í Mývatnssveit voru býsna knáir
skíðagöngumenn á árum áður. Þetta kom af
sjálfu sér, því við þurftum að ganga mikið á
skiðum þegar kindunum var beitt og er við
brugðum okkur bæjarleið á vetrum, þá var
alltaf gripið til skíðanna.
Er skíðaþjálfari komu til sögunnar fór svo
að ég leitaði eftir kennslu sem aðrir. Fyrstu
keppnisþjálfunina fékk ég hjá Guðmundi
Guðmundssyni frá Siglufirði og síðar kom
Haraldur Pálsson til sögunnar. Árið 1949
kom sænskur þjálfari til landsins. Axel
Vikström hét maðurinn og hann skrúfaði
okkur upp. Axel kunni þetta, hann vissi
hvað hann var að gera. Tveimur árum síðar
fengum við Jóhannes Tennmann sem þjálf-
ara.
Jóhannes var Norðmaður og kunni einnig
sitt fag. Hann var landsliðsþj álfari í tvo
vetur. Ég æfði og gekk undir hans leiðsögn
fyrri veturinn, en því miður gat ég ekki beitt
mér á æfingum er haustaði á ný. Ég var
veikur, hafði slæmsku í hálsi og hálskirtlarn-
ir voru teknir. Þennan vetur voru Vetrar-
olympíuleikar haldnir í Noregi og til þeirra
fóru félagar mínir úr Mývatnssveit. Jón
Kristjánsson frá Arnarvatni var í keppnis-
sveitinni sem Matthías frá Litlu-Strönd,
bróðir hans. ívar Stefánsson í Haganesi var
einnig í hópnum. Aðrir göngumenn voru frá
ísafirði.
Ég keppti á Skíðalandsmóti íslands í
fyrsta sinn árið 1952, en þá var ég búinn að
ná mér nokkuð vel eftir veikindin. Ári síðar
á páskum var ég kominn í gott form og náði
þá góðum árangri. Ég var í sigursveitinni í
boðgöngunni og vann bæði 15 og 30 kíló-
metra göngu. Fáir eru þeir sem slíkt hafa
leikið á Skíðalandsmóti íslands.
Veturinn 1954 var snjólaus og við
Mývetningar gátum lítið æft. Engu að síður
fórum við til Skíðalandsmóts á Siglufirði.
Þegar vestur á Siglufjörð kom var snjór í
efstu fjöllum, mest hjarn. Jú, ég blandaði
mér í baráttu fremstu manna.
Að ganga fyrstur í 10 kílómetra göngu er
heilt víti. Oft kom það í minn hlut og álagið
var mikið. Ég man eftir einni skemmtilegri
boðgöngu. Þá var ég í raun hættur þessu
keppnisstússi. Við Mývetningar fórum til
Landsmóts á Akureyri með tvær sveitir og
ég gekk síðasta sprettinn í B-sveitinni.
Jón Sigurðsson frá Arnarvatni var í minni
sveit, næstur á undan mér. Ég sagði við Jón,
áður en hann lagði af stað, að ef hann skil-
aði á undan vissum manni, sem var kominn
í brautina, þá skyldi ég sjá um annan og til-
tók nafnið. Jón kom til skiptingar á undan
keppinautnum, en með því hafði ég aldrei
reiknað. Ég tók við og Jón kallaði á eftir
mér: „Þú manst hverju þú lofaðir“.
Þegar ég kom út í botnlangann norður af
Stórhæðinni sá ég í minn mann, en hann
hafði lagt af stað í brautina þremur mínút-
um fyrr en ég. Ég jók hraðann og er ég fór
suður af Stórhæðinni þá sá ég strax að keppi-
nauturinn hafði gefið eftir. Suður við
Skíðahótel voru aðeins nokkrir metrar á
milli okkar. Þá slakaði ég ögn á þar sem ég
vissi að honum yrði erfitt norður í giljunum,
sem og varð. í brattanum skildu leiðir og ég
sá vininn ekki það sem eftir var göngunnar.
Er í mark var komið var ég hinn hressasti.
Sérstaklega þótti mér ljúft að hafa getað
staðið við orð mín, þá er ég manaði til dáða
vin minn Jón frá Arnavatni.“
ef mönnum verður eitthvað á í læknastétt-
inni, þá er lokað á þann aðilann sem verður
fyrir skaðanum. Engin leið hefur verið að
rjúfa smugu í þann múr og ná bótum. Því
gladdist ég nýverið er ég heyrði af hæstarétt-
ardóminum þar sem Fjórðungssjúkrahúsinu
á Akureyri var gert að greiða ungum fjöl-
fötluðum dreng háar bætur vegna vanrækslu
lækna á fæðingardeild sjúkrahússins, þá er
hann kom í heiminn. Ég vona að sem flestir
komi í slóð þessa, þ.e. að þeir sem eiga
óafgreidd mál við læknamafíur landsins nái
bótum.
Að lenda á sjúkrahúsi á Akureyri er vart
talandi um sé litið til þess að vera sjúklingur
á Borgarspítalanum í Reykjavík. Þar er log-
ið einu til og öðru frá allt eftir því hvað
læknar telja að þeir komist upp með á degi
hverjum.
Á Akureyri nefndu læknar sjúkdóm minn
hálsdisk. Talið var að brjósk hefði losnað
milli hálsliða og að þrýstingur u :augar er
lægju út í hægri handlegg væri valdur allra
minna óþæginda.
Nú fór ég til Reykjavíkur og skurðaðgerð
var gerð á Borgarspítalanum þann 13. mars
1984. Aðgerðin var ekki nauðsynleg þegar
allt kom til alls, því sjúkdómsgreiningin var
röng frá upphafi. Kvilla minn hefði verið
hægt að lækna með lyfjum, þar sem um
taugarótarbólgu var að ræða, en ekki
brjósklos.
Vinstri handleggur var alheilbrigður er ég
lagðist undir hnífinn. Af viðtölum við sér-
fræðinga vissi ég að aðeins átti að skera upp
hægra megin. Nú fór svo eftir nokkra daga
frá uppskurði að vinstri handleggurinn og
höndin lamaðist. Lömunin smáágerðist með
miklum kvölum. Upp var komin sú staða að
þeir hinir vísu menn höfðu skorið einnig
vinstra megin og það að óþörfu og til bölv-
unar. Aðgerðin varð aðeins til þess að
planta taugarótarbólgunni í heilbrigða vefi.
í tvö ár var ég í endurhæfingu og miðaði
ögn. Nú hef ég undir höndum sjúkraskýrsl-
bróður, sem var eldri en ég. Hitt veit ég að
mér fannst mjög djúpt við bakkana þar sem
vatnið er nú í hné. Á unglingsárunum var
bambusstöngin þarfaþing. í Laxárdal voru
margir sérfræðingar í veiðum sem notuðu
slíkar stangir t.d. Benedikt á Auðnum.
Helgi á Ljótsstöðum átti einnig afbragðs
bambusstöng sem hann hélt mjög fram.
Fram eftir öllum árum veiddi ég á slíka
stöng með góðum árangri.
Fremur var ég ungur þegar ég tók að
flækjast um með byssu. Pabbi átti gamlan
stuttan riffil, sem var notaður til að skjóta
kindur á haustin. Ég fékk að flækjast með
vopnið og notaði „short skot“. Með því
fyrsta sem ég tók upp á voru skotæfingar við
Sortulæk. A hverju hausti er riðsilungur í
læknum. Út með læknum eru tvær flúðir.
Ég rak silungana upp úr hyljunum í flúðirn-
ar og þá kom bakugginn í ljós. Kúnstin var
að skjóta silunginn þegar hann hljóp yfir
flúðirnar. Þarna við lækinn, ég var rétt inn-
an við fer. mgu, var grunnurinn lagður að
allri minni skoimennsku.
Sem strákur gæu. ég kindanna á haustin
vegna þeirrar hættu sen. stafaði af ísilögðum
tjörnum. Ég var með kindurnar norður af
Belgjarfjalli við Sandvatn. Á kvöldin, í
myrkri, rak ég kindurnar frá hættunum og
fór á morgnana snemma, áður en birti, til að
vera kominn að tjörnunum á undan skjátun-
um okkar. Daglangt, meðan að ég hafði
auga með hjörðinni, stundaði ég veiðar í
Sandvatni eða að ég leitaði rjúpna og skaut
með riffilstertinum. Uppvaxtarárin voru
erfið slíkt er hægt að bóka, en ég naut frjáls-
ræðis.“
Með skaftinu náði ég þungu höggi
á dýrið
„í dag eru veiðiferðirnar orðnar margar og
ekki allar til fjár. Á stundum var ég svo upp-
íagður að nánast allt heppnaðist, en svo
komu tímar að miður gekk. Þetta þekkja
„Ég er og verð
veiðimaður"
Á Borgarspítalanum er logið
einu til og öðru frá
„í raun og veru var aldrei hægt að nefna mig
sem bóndann að Geirastöðum, því fyrst og
fremst var ég veiðimaður og er enn. Það
eina sem ég kann er að stunda veiðar, þá
jafnt með byssu, stöng eða neti. Veið-
mennskan togar það grimmt, að lækna-
mafían hefur ekki náð að stöðva mig enn.
Píslarsaga mín hjá læknum er prenthæf
öðrum til viðvörunar, þannig að fólk hafi
vara á og viti við hverja þeir eiga. Heilbrigð-
iskerfið sem við búum við er dapurt frá mín-
um bæjardyrum séð. Skemmst frá að segja,
ur og rætt hef ég við aðstoðarlandlækni um
bætur vegna mistaka lækna. í dag er ég 75%
öryrki, sem er erfitt að sætta sig við þá sér-
staklega þegar málatilbúningur af hendi
flestra lækna, sem nálægt mér hafa komið,
er lygi. Ljóst er að ekki er hægt að kalla þá
til ábyrgðar, samtrygging læknamafíunnar
situr í fyrirrúmi og öll „meðul“ eru nýtt.“
Kúnstin var að skjóta silunginn
þegar hann hljóp yfir flúðirnar
„Ég var örugglega ekki hár í loftinu þegar
ég hóf veiðar af alvöru. Ég man ekki hvenær
ég fór fyrst að leggja net með Sigurði
- segir Finnbogi
Stefánsson
frá Geirastöðum
í Mývatnssveit