Dagur - 16.02.1993, Blaðsíða 14

14 - DAGUR - Þriðjudagur 16. febrúar 1993
Minning
Fæddur 14. ágúst 1902 - Dáinn 3. februar 1993
í gær, mánudaginn 15. febrúar
fór fram frá Dómkirkjunni í
Reykjavík minningarathöfn um
Einar Olgeirsson fyrrv. alþing-
ismann, en hann andaðist á
Hrafnistu í Hafnarfirði miðviku-
daginn 3. febrúar sl. Einar var
borinn og barnfæddur Akureyr-
ingur, fæddur þar 14. ágúst 1902
og var því níræður að aldri er
hann lést.
Einar hóf afskipti sín af þjóð-
málum norðan heiða og helgaði
fyrstu ár stjórnmála- og verka-
lýðsbaráttu sinnar, sem hann síð-
an gerði að ævistarfi, uppbygg-
ingu verkalýðshreyfingar og
stjórnamálasamtaka vinstri
manna á Akureyri og Norður-
landi.
Mér finnst því við hæfi að biðja
Dag fyrir eftirfarandi minningar-
orð:
í marsmánuði 1924 kom Einar
Olgeirsson, þá rúmlega tvítugur,
heim til Akureyrar eftir langa
útivist. Leið hans hafði legið um
Menntaskólann í Reykjavík og
háskóla í Kaupmannahöfn og
Berlín. Hugur hans hefur vafa-
laust staðið til frekara náms og
fræðistarfa en verkefnin sem biðu
hans norðan heiða gripu huga
hans allan.
Enda var tekið til hendinni.
Einar gerðist á skömmum tíma
helsti forystumaður í verkalýðs-
baráttu, flokksstarfi og blaðaút-
gáfu vinstri manna og virðist,
þegar sagan er skoðuð, sjaldan
hafa verið langt undan þar sem
þjóðfélagsmál voru á dagskrá.
Þegar sumarið 1924 stofnuðu
Einar og ellefu aðrir Jafnaðar-
mannafélagið á Akureyri og Ein-
ar var kosinn fyrsti formaður
þess. Síðan rekur hver atburður-
ínn annan. 1 apríl 1925 er Verka-
lýðssamband Norðurlands stofn-
að á Akureyri. Einar Olgeirsson
á sæti í fyrstu stjórn sambandsins
sem ritari. 1931 tekur Einar við
formennsku. 1. maí er minnst í
fyrsta sinn á Akureyri vorið 1925.
Einar Olgeirsson er fyrsti ræðu-
maður á fundi í fullskipuðum
stóra sal samkomuhússins.
1. janúar 1926 tekur Verkalýðs-
samband Norðurlands við útgáfu
Verkamannsins og stjórnarmenn
í sambandinu taka að sér að rit-
stýra blaðinu. 1931 tekur Einar
formlega við sem ritstjóri, en
hann hafði allt frá heimkomunni
1924 ritað langmest allra í blaðið.
Árin 1928-31 er Einar formaður
Verkamannafélags Akureyrar.
Sem sagt það er sama hvar bor-
ið er niður, Einar er í fremstu
víglínu verkalýðs- og stjórnmála-
baráttunnar á vinstri vængnum.
Hann ferðast um Norðurland og
aðstoðar við að koma á fót verka-
lýðsfélögum og jafnaðarmanna-
félögum. Hann kennir fulla
kennslu í Gagnfræðaskólanum,
sem þessi árin er að berjast fyrir
viðurkenningu sem menntaskóli
og að fá að útskrifa stúdenta. En
kennslan þar er ekki nóg. Haust-
ið 1925 stofna Einar og Steinþór
Guðmundsson kvöldskóla í nafni
Einars og sama ár ræðst Einar í
að semja ævisögu Rousseaus.
Eitthvað varð undan að láta. í
ljós kemur að Einar er með
lungnaberkla og varð hann rúm-
fastur um tíma en fór seinna suð-
ur á Vífilsstaði til lækninga. Það
segir svo sína sögu um eldmóðinn
að tímann á Vífilsstöðum notaði
Einar til að undirbúa kaup á
tímaritinu Rétti af Þórólfi í Bald-
ursheimi og safna að sér efni í
útgáfuna.
Sumarið 1927 tekur Einar, sem
aldrei hafði nálægt verslun
komið, að sér fyrir áeggjan nokk-
urra helstu síldarútgerðarmann-
anna á Siglufirði, að fara utan og
reyna að ná samningum við
Rússa um sölu á saltsíld. Þá voru
erfiðleikar á hefðbundnum salt-
síldarmörkuðum íslendinga í
Svíþjóð og stefndi allt í verðfall.
Einar hafði gagnrýnt í Verka-
manninum dugleysi síldarút-
vegsmanna við að útvega nýja
markaði og þeir tóku hann á
orðinu. 30. ágúst nær Einar í
Kaupmannahöfn samningum við
sovéska verslunarsendinefnd um
sölu á 25 þúsund tunnum af salt-
síld og verðfalli var afstýrt. Þann-
ig hófust afskipti Einars af þess-
um málum, sem urðu mikið starf
hjá honum næstu árin og þannig
hófustu síldarviðskipti í austur-
veg sem mikil saga er orðin af.
Hér læt ég staðar numið þó
fjölmargt sé ótalið af því sem
Einar Olgeirsson tók sér fyrir
hendur frá því hann kom til
starfa á Akureyri að afloknu
námi 1924 og þar til hann fluttist
sumarið 1931 ásamt Sigríði konu
sinni, búferlum suður til Reykja-
víkur.
Það var ekki fyrr en ég hafði
kynnt mér sögu verkalýðs- og
stjórnmálabaráttu á Norðurlandi
á þessum árum að ég skyldi hvers
vegna fullri hálfri öld síðar, enn
lék ljómi um nafn Einars Olgeirs-
sonar og ár hans fyrir norðan,
þegar ég kom þar á sviðið. Fyrir
hönd norðlenskra verkalýðssinna
og vinstri manna vil ég færa hon-
um þakkir fyrir brautryðjenda-
starfið þó síðbúnar hljóti að
teljast. Að öðru leyti er ég þess
fremur vanbúinn að minnast Ein-
ars Olgeirssonar. Okkur skildi
rúm hálf öld og persónuleg kynni
urðu ekki mikil. í huga mér
stendur hann fyrst og fremst sem
eldhuginn og hugsjónamaðurinn
sem barðist samkvæmt sannfær-
ingu sinni og vegna hennar en
sóttist ekki eftir vegtyllum per-
sónulega.
Ýmislegt af því sem Einar Ol-
geirsson stóð fyrir sem stjórn-
málamaður sjá menn nú í nýju
ljósi. Birtan fellur á atburði sög-
unnar úr annarri átt en lýsti sam-
tímamönnunum. En jafn skylt og
það er að hlýða á dóm reynslunn-
ar um tímabil og atburði er hitt
nauðsynlegt til skilnings á hinu
sama, að minnast þeirra aðstæðna
sem atburðina skópu.
Einar Olgeirsson gaf frekara
nám og fræðimennsku upp á bát-
inn þegar baráttan fyrir brauði
norðlenskrar alþýðu átti orðið
hug hans allan. Þökk sé honum.
Steingrímur J. Sigfússon.
fKl
ara Gestsdóttir
Fædd 27. nóvember 1942 - Dáin 4. febrúar 1993
Elskuleg amma okkar, Klara
Gestsdóttir, var jarðsungin frá
Akureyrarkirkju föstudaginn 12.
febrúar síðastliðinn.
Engin orð fá megnað að tjá
söknuð okkar.
Amma gleymist aldrei.
Góður Guð blessi minningu
hennar.
Á einum Guði er allt mitt traust,
engu skal ég því kvíða,
angur míns hjarta efalaust
á sér hans mildin blíða.
Enn þó hörmungar efnin vönd
á mig frekt geri að leita,
almáttug Drottins hægri hönd,
hún kann því öllu að breyta.
Mannanna stoð og styrkur bregst,
stofnar það oft til nauða,
ævin með sorgum áfram dregst,
endar loks með dauða.
Þá hljóta að skiljast hold og önd
og hérvist lífsins dvínar,
almáttug Drottins hægri hönd,
hún geymi sálu mína.
Ímínum Guði ég huggun hef,
hverju sem öðru sætir,
mig á hans vald og vilja gef,
veit ég það, hann mín gætir,
þó synda, eymda og sorgar bönd
sárt vilji hjartað meiða,
almáttug Drottins hægri hönd,
hún mun þau af mérgreiða.
Trúrerminn Guð, sem treystiégá,
trúr er Jesús, minn Herra,
hans blessuð forsjón bestmun sjá,
nær böl og eymd mín skal þverra.
Sem bylgjur hafs við sjávarströnd
sín takmörk ei forláta,
eins skammtar Drottins hægri hönd
hverri sorg tíð og máta.
(Hallgrímur Pétursson.)
Kom, huggari, mig hugga þú,
kom, hönd, og bind um sárin,
kom, dögg, og svala sálu nú,
kom, sól, og þerra tárin,
kom, hjartans heilsulind,
kom, heilög fyrirmynd,
kom, Ijós, og lýstu mér,
kom, líf, er ævin þver,
kom, eilífð, bak við árin.
(V. Briem.)
Elsku afi, við biðjum góðan
Guð að styrkja okkur öll og
hjálpa okkur að styrkja hvert
annað.
Þórir Ingi, Anna Lilja
og Björn Óiafur.
Elsku amma, góður Guð blessi
minningu þína.
Hve væri gott að vera hér,
ef væri friður hvar sem er
og sundrung sæist engi,
ef tvídrægninnar andi æ
burt yrði að fara afhverjum bæ
og hvergi húsrúm fengi.
Sjá himinljósin hverja nátt
sinn halda veg í friði og sátt
og brosa blítt í hæðum.
Ef saman gengi svo á jörð
í sátt og friði Drottins hjörð,
vér hvíld í hjarta næðum.
Mitt hjarta, Guð minn, hneig til þín,
í hafsins djúp gef reiði mín
á undan röðli renni,
oggef, að elskueldur sá,
sem aldrei neitt sinn slokkna má,
æ mér í brjósti brenni.
(V. Briem.)
Nú legg ég augun aftur,
ó, Guð, þinn náðarkraftur
mín veri vöm í nótt.
Æ, virzt mig að þér taka,
méryfirláttu vaka
þinn engil, svo ég sofi rótt.
(S. Egilsson.)
Elsku afi, Hanna, Gestur,
Dóri og við öll, góður Guð styrki
okkur og styðji og hjálpi okkur
að styðja hvert annað.
Björn Ingvar, Guðni Freyr
og Kristbjörn Snær.
Landssamtök heilsugæslustöðva stofnuð:
Markmiðið m.a. að efla samræm-
ingu heilsugæslustöðva í landinu
Landssamtök heilsugæslustöðva
voru stofnuð í Reykjavík í des-
ember sl. Tilgangur þeirra er
m.a. að efla samræmingu
heilsugæslunnar í landinu og
gæta hagsmuna hennar, að
vera í fyrirsvari fyrir heilsu-
Uppboð
Uppboð á fasteigninni Svarf-
aðarbraut 10, Dalvík, þing-
lýstri eign Gunnþórs Svein-
björnssonar verður byrjað á
skrifstofu embættisins að
Hafnarstræti 107, Akureyri,
föstudaginn 19. febrúar
1993, kl. 10.00, að kröfu
Sparisjóðs vélstjóra, Vél-
smiðj'u Hafnarfjarðar og
Sjóvá-Almennra trygginga
hf.
Sýslumaðurinn á Akureyri,
15. febrúar 1993.
gæsluna innanlands og erlendis
og að stuðla að rannsóknum
innan heilsugæslunnar.
Hlutur heilsugæslunnar í heil-
brigðisþjónustunni hefur farið
vaxandi á undanförnum árum.
Uppbygging heilsugæslustöðva út
um land er langt komin og á
höfuðborgarsvæðinu er hún kom-
in vel á veg. Ljóst er að vel rekin
heilsugæsla með öflugu forvarn-
arstarfi fyrir unga sem aldna um
allt land getur haft umtalsverðan
fjárhagslegan sparnað í för með
sér fyrir þjóðarbúið. Mikilvægt
verkefni á þessu sviði er samræm-
ing ýmissa þátta í innra starfi
heilsugæslustöðvanna og enn-
fremur þarf að auka tengsl og
upplýsingastreymi þeirra um
sameiginleg málefni.
Heilsugæslustöðvar eru ýmist í
starfstengslum við sjúkrahús og
heyra þá undir stjórnir þeirra,
eða þær hafa sína eigin stjórn og
hafa þá engin formleg tengsl við
sjúkrahús. Stofnendur Lands-
samtaka heilsugæslustöðva eru
Stjóm Landssamtaka heilsugæslustöðva, f.v. Kristín Pálsdóttir, Valdimar K. Jónsson, formaður, Lúsía Óskarsdótt-
ir, Guðmundur Sigvaldason og Eva Eðvarðsdóttir.
nær allar heilsugæslustöðvar í
landinu, sem eru án starfstengsla
við sjúkrahús en þær eru alls 39 í
landinu. í lögum samtakanna er
gert ráð fyrir aukaaðild þeirra
heilsugæslustöðva sem starfa í
tengslum við sjúkrahús.
A stofnfundinum voru stað-
festar samþykktir samtakanna og
kosin stjórn. í stjórninni eiga
sæti, Valdimar K. Jónsson,
Reykjavík, formaður, Guð-
mundur Sigvaldason, Akureyri,
varaformaður, Kristín Pálsdóttir,
Hafnarfirði, gjaldkeri, Eva
Eðvarðsdóttir, Borgarnesi, ritari
og Lúsía Óskarsdóttir, Höfn í
Hornafirði, meðstjórnandi.