Dagur - 28.05.1993, Síða 4

4 - DAGUR - Föstudagur 28. maí 1993
ÚTGEFANDI: DAGSPRENT HF.
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI, SÍMI: 96-24222
ÁSKRIFT KR. 1200 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ KR. 110
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 765 KR.
RITSTJÓRI: BRAGI V. BERGMANN (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
BLAÐAMENN:
GEIR A. GUÐSTEINSSON, HALLDÓR ARINBJARNARSON (íþróttir),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavik vs. 96-41585, fax 96-42285),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON,
ÓLI G. JÓHANNSSON, ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON,
SIGRIÐUR ÞORGRÍMSDÓTTIR (Sauðárkróki vs. 95-35960, fax 95-36130),
STEFÁN SÆMUNDSSON, ÞÓRÐUR INGIMARSSON
LJÓSMYNDARI: ROBYN ANNE REDMAN
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RÍKARÐUR B. JÓNASSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRÍMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI:
HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTVINNSLA: DAGSPRENT HF.
SÍMFAX: 96-27639
Almenn óánægja með
nýgerða kjarasamninga
Afspyrnuléleg þátttaka almennra félagsmanna í
verkalýðsfélögum um land allt í atkvæðagreiðslu
um nýgerða kjarasamninga hefur vakið verðskuld-
aða athygli. Um og innan við 10% atkvæðisbærra
launþega hafa séð ástæðu til að segja álit sitt á
samningunum en yfirgnæfandi meirihluti hefur
kosið að leiða atkvæðagreiðsluna hjá sér. Þátttaka
í atkvæðagreiðslu sem þessari hefur líklega aldrei
verið minni í gervallri sögu verkalýðshreyfingarinn-
ar. Sem dæmi má nefna að í stærsta verkalýðsfé-
laginu á Norðurlandi, Einingu í Eyjafirði, greiddu
einungis 180 af um 3.700 félagsmönnum atkvæði.
Það er um 5% þátttaka. í Verkalýðsfélagi Austur-
Húnvetninga eru tæplega 300 félagsmenn en ein-
ungis 9 tóku þátt í atkvæðagreiðslunni. Þar af
samþykktu 5 manns samninginn, tveir voru á móti
og tveir skiluðu auðu. Með öðrum orðum sam-
þykktu tæplega 2% félagsmanna nýgerða kjara-
samninga en það nægir til þess að þeir öðlist gildi!
Hin mjög svo takmarkaða kosningaþátttaka tal-
ar sínu máli um hve launþegar eru almennt
óánægðir með nýgerða kjarasamninga. Jafnframt
er þó ljóst að þeir treysta sér ekki til að fella samn-
ingana og efna þar með til ófriðar á vinnumarkað-
inum. Sú afstaða er skiljanleg í ljósi ríkjandi að-
stæðna í þjóðfélaginu.
í blaðinu í gær er haft eftir Valdimar Guðmanns-
syni, formanni Verkalýðsfélags Austur-Húnvetn-
inga, að hið eina jákvæða, sem fólk sjái við ný-
gerða kjarasamninga, sé það samningsákvæði að
hægt verði að segja þeim upp í haust! Valdimar
lætur jafnframt í ljós áhyggjur af því hvernig ríkis-
valdið ætlar að fjármagna sinn hlut samninganna.
„Fólk óttast að ríkið fari bara í hinn vasann og taki
peningana með öðrum hætti af fólki,“ segir Valdi-
mar Guðmannsson. Áhyggjur hans og annarra
vegna þessa eru ekki ástæðulausar. Talið er að
kostnaður ríkissjóðs vegna nýgerðra kjarasamn-
inga nemi að minnsta kosti 3.500 milljónum króna
á samningstímabilinu. Það er einfaldlega allt of
mikið, með hliðsjón af því hve staða ríkissjóðs var
afleit fyrir.
Hvaðan ætlar ríkisvaldið að taka peninga til að
borga það sem atvinnulífið treysti sér ekki til að
borga? Þeirri spurningu er ósvarað ennþá en í raun
er einungis um þrjár leiðir að velja. í fyrsta lagi
getur ríkisstjórnin gripið til stórfellds niðurskurðar
á öllum sviðum, í öðru lagi getur hún hækkað
skatta og í þriðja lagi getur hún slegið lán. Stór-
felldur niðurskurður ríkisútgjalda við núverandi
aðstæður væri mjög óheppilegur og bryti í bága
við þá yfirlýsingu ríkisstjórnarinnar að hún hygg-
ist beita sér til þess að efla atvinnulífið. Ef ríkis-
stjórnin grípur til skattahækkana er hún að gera
nákvæmlega það sem formaður Verkalýðsfélags
Austur-Húnvetninga óttast að hún muni gera: „að
fara í hinn vasann og taka peningana af fólki með
öðrum hætti". Sú leið að taka ný lán til að borga
reikninginn kemur alls ekki til greina, því ríkissjóð-
ur er nú þegar á ystu nöf hvað skuldsetningu
varðar. Forsætisráðherra þarf að svara þeirri
spurningu afdráttarlaust fyrir hönd ríkisstjórnar
sinnar hvernig hann hyggst fjármagna hlut ríkis-
ins í nýgerðum kjarasamningum; samningunum
sem enginn er ánægður með. BB.
Haukur Hauksson:
Er verið að gera grín að okkur?
- Hugleiðingar um gengisfellingu og grátkór
Það er margt sem vekur furðu hins
venjulega manns, sem reynir að
fylgjast með fréttum og því sem
stjómmálamenn og atvinnurek-
endur matreiða ofan í okkur, sem
erum minni spámenn í þessu
þjóðfélagi.
Gott dæmi um slíkt er 6%
gengisfelling seint á síðasta ári.
Til hvers var hún og fyrir hverja?
Hver bað stjómvöld um gengis-
fellingu? Voru það ekki atvinnu-
rekendur og aðrir forsvarsmenn
fyrirtækja í útflutningi? Ekki man
ég betur en aö framkvæmdastjóri
Utgerðarfélags Akureyringa hafi,
á síðustu misserum fyrir áður-
nefnda gengisfellingu, komið
fram í fjölmiðlum og kvartað sár-
an yfir rangt skráðu gengi. A
svipuóum tíma notaði formaður
Landssambands íslenskra útvegs-
manna hvert tækifæri sem gafst
til að predika um nauðsyn þess að
fella gengið. Svo var reyndar um
fleiri og fleiri. Ekki hafói ég þá
ástæðu til að efast um réttmæti
þessa áróðurs. En nú stendur mað-
ur ráðvilltur og steinhissa yfir því
nýjasta.
í frétt Dags frá aðalfundi Út-
gerðarfélags Akureyringa þann 1.
maí síðastliðinn stendur orðrétt:
„Gengisfellingin undir lok síð-
asta árs fór illa með Ú.A. eins og
önnur sjávarútvegsfyrirtæki.
Gengistapið varð 142 milljónir
króna á móti 17,5 milljóna geng-
ishagnaði árið 1991.“
Foreldrar og annað fullorðið fólk:
Kaupið þið vín
fyrir böm og unglinga?
trúa að svo sé. Við neitum að trúa
því að nokkurt foreldri vilji í raun
og veru aó barn þess drekki
áfengi.
Við mælumst til þess að for-
eldrar bama og unglinga staldri
við og hugsi sinn gang. Það hlýtur
öllum að vera ljóst að áfengi
veldur þeim mun meiri skaða eftir
því sem einstaklingurinn er yngri
þegar neysla hefst. Það er einnig
staðreynd að því fyrr sem einstak-
lingur byrjar aó neyta áfengis,
aukast líkumar á því að hann
verði áfengissjúklingur. Því spyrj-
um við: Foreldrar, gerið þið ykk-
ur grein fyrir þeirri miklu ábyrgö
sem þið takið á ykkur þegar þið
kaupió áfengi fyri böm ykkar?
Við vonum að enginn kaupi
áfengi fyrir ungmenni til að afla
sér vinsælda. Vonandi kaupir
heldur enginn áfengi fyrir bam
sitt til aö lækna samviskubit
vegna þess að viðkomandi hefur
ekki haft nægan tíma til að sinna
bami sínu. Vonandi kaupir heldur
enginn áfengi fyrir ungmenni í
þeim tilgangi að hagnast á „við-
skiptunum“.
Við viljum beina þeim tilmæl-
um til lögreglunnar að hún hafi
eftirlit meó áfengiskaupum ung-
linga við lögboðinn sölustað
slíkra vímuefna. Slíku eftirliti þarf
lögreglan að sinna öðru hverju
allan ársins hring, en ekki síst
fyrir helgi eins og þá sem nú er að
ganga í garð, þ.e. þegar ungling-
arnir fagna skólaslitum grunnskól-
ans.
Foreldrar! Tökum höndum
saman því samstaða er okkar
styrkur. Sýnum í verki ást okkar
og umhyggju fyrir bömum okkar.
Kaupum ekki vín fyrir þau! Mun-
um líka að bjór er áfengi!
Ahyggjufullir foreldrar.
Nú er grunnskólum að ljúka og
má því búast við mikilli ölvun
meðal ungmenna - eða sú var alla-
vega raunin þegar samræmdum
prófum lauk í vor.
Að gefnu tilefni spyrjum við:
Hvar er dómgreind fullorðins
fólks, sem telur það í lagi að
kaupa áfengi fyrir böm og ung-
linga? Fólk segir ef til vill sér til
málsbóta: „Eg vil heldur kaupa
sjálf/ur áfengið sem mitt bam
drekkur en að þaó sé að drekka
eitthvað og eitthvað niðri í bæ.“
En hvað er fólk að segja með
þessu? Jú, hreinlega að það hafi
gefist upp og því sé alveg sama
þótt bamið þess drekki áfengi.
Vilja foreldrar baminu sínu ekki
betur en svo? Við viljum ekki
Utúrdrukkinn unglingur á víðavangi. Ætli mamma eða pabbi hafi keypt
áfcngið sem hann drakk svo ótæpilega? Myndin er tekin um verslunar-
mannahelgi árið 1989. Mynd: KL
LaáarveltenS^r^
I - hlutahafar voru u«ón króna A
heildarhlutafe 531 mi J EignKtaðaoa«««• ■
, ..lium árió iíur- Afsk ft 1 stctk Bókfæn *
Ah- <eVsirw«'-l miUiónum sem a 3,48 nú«j>
% n ”r“' 30 milljónum
IteWslun um » ^ Wutur
V.ia °8 1*? _ \kurevrtir-
ItsU hluHj.f” ..’i14nir króna.
Ví.'vsru1827
Athyglisvert!
Nokkrum dögum síðar, þ.e. eft-
ir áðumefndan aðalfund, kom
forstjóri Sölumiðstöðvar hrað-
ffystihúsanna fram í kvöldlféttum
Ríkisútvarpsins og sagði aó því
miður væri líklega ekkert til
bjargar sjávarútveginum nema
gengisfelling!
Er verið að gera grín að okkur,
þ.e. almenningi í landinu? Þaó er
ekki nema von að spurt sé. Ef til
vill á þetta sína eðlilegu skýringu
en það er venjulegum áhuga-
manni um þjóðmál vissulega erfitt
að skilja þetta.
Ég tel það hið besta mál ef ein-
hver mér fróðari myndi vilja
stinga niður penna og reyna að út-
skýra þessa augljósu mótsögn
fyrir óupplýstum alþýðumanni og
þá gjaman, með leyfi ritstjóra, hér
á síðum blaðsins.
Haukur Hauksson
Höfundur er áhugamaður um þjóómál.
Fyrirsögn er blaösins.