Dagur - 27.11.1993, Page 14

14 - DAGUR - Laugardagur 26. nóvember 1993
BROT UR 500U BÆNDA ATLI VIÚFÚSSON £
Bændafór Þir igey II íga .1 [945
Bílstjórar í bændaferðinni 1945 með tilheyrandi bíistjórahúfur.
Stjórn Búnaðarsambands S-Þing. 1945 f.v.: Hallgrímur Þorbergsson, Jón H. Þorbergsson og Baidvin Friðlaugsson.
Bergþóra Magnúsdóttir, kona Hallgríms, t.v. og Sigríður Stefánsdóttir, kona Baldvins, t.h.
Skoðað sig um við Öxarárfoss.
Um þessar mundir er 65 ára af-
mæli Búnaóarsambands S-Þing.
en það var stofnaó formlega hinn
20. nóv. 1928. Af því tilefni gríp-
um við inn í sögu þingeysks
bændafólks og minnumst bænda-
fararinnar 1945 þegar stór hópur
rnanna úr sveitum héraósins gerói
víðreist um landið, skoðaði sig
um, kynnti sér nýjungar og hitti
fjölda fólks í mörgum sýslum.
Búnaðarsambmdið efndi til
átta daga bændafarar sunnudags-
morguninn hinn 10. júní. Þarna
var nær 200 manns saman komið í
11 bílum. A melnurn fyrir neðan
Skóga í Fnjóskadal var fólki tjáð
ferðareglur og ferðaáætlun. Nesti
og tjöld voru höfð með til farar-
innar og var það samanlagt
hleðsla á vörubíl, sem Siguróur
Stefánsson frá __ Haganesi í Mý-
vatnssveit ók. I hverjum bíl var
flokksstjóri og var karlakór rnynd-
aður af feróamönnunum. Stjórn-
andi hans var Sigfús Hallgrímsson
í Vogum.
Fólkið var heppió með veóur
og allsstaðar voru móttökur mcö
ágætum.
A hádegi saman dag var lagt
frá Akureyri í átt til Skagafjarðar.
A leiðinni var áð gegnt Hraun-
dröngum og fóru allir út úr bílun-
um og karlakórinn söng: Þar sem
háir hólar... til að heiðra lista-
skáldið góða.
Innst í Blönduhlíð korn stjóm
Búnaðarsambands Skagafjaróar á
móts við hópinn og var boðið til
kaffidrykkju í Varmahlíð. Þar var
fyrir hópur Skagfirðinga og var
setió saman, spjallað, haldnar
ræóur og sungið í tvo klukkutíma.
Af hálfu Skagfirðinga töluóu Sig-
uróur Sigurösson sýslumaóur og
Jón Konráðsson bóndi í Bæ.
Gist og þeginn beini á
Hólum og Hvanneyri
Þá var haldið að Hólum og byrjaó
á því að hlýóa á messu í kvöld-
blíóunni en sól var tekið að halla
og skein hún inn í kirkjuna og var
þetta hátðíðlegasta stund ferðar-
innar. Séra Björn Björnsson á
Vatnsleysu prédikaði og lagði út
af oróum ritningarinnar: Því sem
maóurinn sáir, það mun hann upp-
skera. Þessi ræða var góó og söng
þingeyski karlakórinn.
A Hólum var gist og þeginn
beini. Konur fengu rúm, en karlar
sváfu í hvíiupokum inni í húsum.
Um inorguninn var síðan veitt
kaffi og voru viðtökur Kristjáns
Karlssonar skólastjóra og konu
hans Sigrúnar Ingólfsdóttur meó
ágætum. Kvöddu Þingeyingar
Hólastað með því að biöja staón-
um allrar blessunar og hrópa fyrir
honum ferfalt húrra.
Tímanlega var svo lagt af stað
til Hvanneyrar, en þar var ráóinn
næsti gististaður. A þjóðveginum
viö Æsustaði í Langadal hafði
Gunnar prestur Arnason frá
Skútustöóum flaggað fyrir sam-
sýslungum sínum.
í Vatnsdalshólum var boróaó
nesti, sungió og haldnar ræður.
Var oft á leiðinni stansað á merk-
isstöðum.
A Hvanneyri var gistingin með
svipuðu sniói og á Hólum og
ávarpaöi Guðmundur Jónsson
skólastjóri feróafólkið og Stein-
grímur Steinþórsson búnaðar-
málastjóri var kominn þangaö á
móts vió hópinn. Síðan hélt ferðin
áfram og í mynni Botnsdals var áð
og borðað og eftir það haldió aó
Alafossi til þess að mæta í boði
Búnaðarsambands Kjalarnesþings.
Hafði þar verió reist tjald sem tók
rnikið á þriðja hundrað manns.
Voru veitingar góðar, sungió og
haldnar ræður.
Af hálfu Þingeyinga töluðu Jón
H. Þorbergsson, Jón Sigurðsson
Ystafelli, Jón Haraldsson Einars-
stöðum og Hildur Baldvinsdóttir í
Klömbrum.
Sigurjón á Álafossi gaf elstu
konu fararinnar góða væröarvoð,
en sú kona var Sigríður Stefáns-
dóttir, kona Baldvins Friðlaugs-
sonar úr Reykjahverfi. Sams kon-
ar gjöf fékk Sigurður skáld á Arn-
arvatni.
Að Álafossi mætti Benedikt
Bjarklind lögfræðingur og for-
maöur félags Þingeyinga í
Reykjavík. Hann hafói fengið
nafnaskrá yfir allt fókið í ferðinni
og hafói vistað það til gistingar og
dvalar í Reykjavík. Var þar gist í
tvær nætur og dagurinn notaður til
þess að skoða sig um í höfuð-
staónum hver eftir sinni vild. Um
kvöldið var svo bændaförin öll
boðin í samkvæmi hjá Búnaðarfé-
lagi Islands í Oddfellowhöllinni.
Var þangað boóið mörgu öðru
fólki m.a. Pétri Magnússyni land-
búnaóarráðherra frá Gilsbakka.
Var það gleðskapur mikill í veit-
ingum, ræðuhöldum og söng.
Árnesingar létu Geysi gjósa
og oft var sungið
Fimmtudag 14. var svo lagt af
staö frá Reykjavík til Þingvalla.
Leiðsögumaóur þar var Benedikt
Sveinsson Alþingisforseti og meó
í ferðina slógust þeir Jónas Þor-
bergsson útvarpsstjóri og Jónas
Jónsson þingmaóur Suóur-Þingey-
inga. Voru þeir með í ferðinni um
Suðurland.
Eftir aó fólkið hafói skoóaö
sögustaöi á Þingvöllum og matast
í Valhöll var farið að skoða raf-
stöóina vió Ljósafoss. Var fólkinu
sýnd stöðin al' hálfu bæjarstjórnar
Reykjavíkur og voru bornar fram
ríkulegar veitingar í smuröu
brauði, öli og brennivíni eins og
hver vildi hafa. Formaóur Búnað-
arsambands S-Þing. hélt ræóu og
árnaði höfuðstað landsins allrar
blessunar. Karlakórinn söng og
fleiri töluðu svo sem Bergþóra
Magnúsdóttir á Halldórsstöðum í
Laxárdal, Jón í Ystafelli og Jón á
Einarsstöðum.
Var nú ekið að Geysi. Þar tók á
móti hópnum stór flokkur Bisk-
upstungnamanna. Hafói Þorsteinn
Sigurðsson bóndi á Vatnsleysu
orð fyrir þeim. Búnaðarfélag
sveitarinnar hafði keypt feiknin
öll af sápu í hverinn og fengu
Þingeyingar að sjá hann gjósa í
allri sinni dýrð. Var síðan ekið að
Laugarvatni og þar tekin gisting.
Um kvöldið var haldin sam-
koma í alþýðuskólanum með
ræðuhöldunr og söng. Talaði með-
al annarra Bjarni Bjarnason skóla-
stjóri. Allir gátu fengið rúm yfir
nóttina.
Unt morgiininn var kominn all-
stór hópur Árnesinga að Laugar-
vatni til þess aó bjóöa bændaför-
inni til matborðs að Selfossi um
hádegisbilið. Ávarpaði Hallgrímur
Þorbergsson á Halidórsstöðum þá.
Þarna slóst í för Páll Guðmunds-
son skáld og bóndi á Hjálmsstöó-
um og las hann upp eftir sig
snjallar hringhendur.
Veisla Árnesinga var með söng
og ræðum og talaói Páll Hall-
gríntsson sýslumaður og formaður
Búnaðarsambands Suðurlands. Af
Þingeyinga hálfu töluðu Siguröur
Jónsson skáld á Arnarvatni og
Sigurður Geirfinnsson hreppstjóri
að Landamóti. Síðan voru Mjólk-
urbú Flóamanna og Kaupfélag Ár-
nesinga skoðuð.
Mikil veðurblíða í Mýr-
dalnum og Þingeyinga-
hátíð í Reykjavík
Var nú haldið að Sámsstööum í
Fljótshlíð. Meðan karlmcnnirnir
dvöldust þar hcimsóttu konurnar
garðyrkjukonuna Guóbjörgu í
Múlakoti.
Klemcns Kristjánsson veitti
öllum bændunum kaffi í hlöðunni
og var þarna minnst Fljótshlíðar-
innar þar sem verið höfðu Gunnar
á Hlíðarenda og Þorsteinn Er-
lingsson skáld.
Á Þjórsártúni kont hópur
Rangæinga á móts við bændaför-
ina mcó Guðjón Jónsson bónda í
Ási í broddi fylkingar. Var hópn-
urn fylgt austur að Skógafossi og
höfðu heimboð í bakaleió. Var nú
haldið til Víkur til gistingar. Til
rnóts við hópinn komu Skaftfell-
ingar að vatnsfallinu Klifanda í
Mýrdalnum. I Vík tók sýslumað-
urinn Gísli Sveinsson á móti fólk-
inu með snjallri ræóu.
Tvö búnaðarfélög í Mýrdalnum
buóu til kvöldveróar en Kaupfélag
Skaftfellinga bauó rúm fyrir 50
rnanns og urðu það konurnar.
Margir sváfu í hvílupokum sínum
í barnaskólanum en sumir í tjöld-
unt úti því veóur var unaðslegt.
Læknishjónin í Vík, Haraldur
Jónsson og María Thoroddsen,
sem lluttu þangað frá Breiðumýri
í S-Þing., hcldu uppi veitingum og
gleðskap fyrir gamla kunningja
langt fram eftir kvöldi.
Um morguninn gaf kaupfélagió
öllum morgunkaffi og aó því
loknu var safnast saman í skóla-
garðinum.
Nú var snúið til baka en stans-
aó var vió Skógafoss og gripið í
nestisbita en síóan haldið að Hellu
þar sent hópurinn var allur boöinn
til miðdegisverðar hjá Rangæing-
urn. Þar var margt manna og
ávörpuðu Þingeyingar Rangæinga
áóur en lagt var upp til Reykjavík-
ur.
Á sunnudeginum var vcriö urn
kyrrt og tilraunastöðin á Kcldurn
skoðuð og söl'nin auk þess sem
fólk hitti kunningja sína. Urn
kvöldið var svo boð hjá Þingey-
ingafélaginu við ágætar veitingar,
söng og gleðskap. Benedikt Bjark-
lind stjórnaói samkomunni og
fékk margar þakkir fyrir. Þeir hag-
yrðingar sem fóru með ljóð voru
Steingrímur Baldvinsson í Ncsi,
Hildur systir hans, Jón Haraldsson
og Friójón Jónasson.
Veisluhöld í Borgarfirði og
Húnavatnssýslum
Hófst nú heimleiðin morguninn
eftir og var lagt upp til Borgar-
fjaröar og var miðdegisveróur í
boði Búnaðarsambands Borgar-
fjarðar og kaupfélaga héraðsins í
Reykholti. Var það fjölmennasta
samsæti ferðarinnar því þarna
kont fjöldi lolks að til þess að
hitta hópinn. Islenskur matur var á
borðurn, lax, kartöflur, brætt
smjör, skyr og rjómi.
I samsætinu var þess óskaó aó
bændahöfðinginn og rithöfundur-
inn Kristleifur Þorsteinsson og
kona hans Snjáfríður Pétursdóttir
risu úr sætum svo að Þingeyingar
mættu sjá þau. Urðu þau við því
og fengu ákaft lófaklapp.
Frá Reykholti var haldið til
Blönduóss í kvöldverðarboó hjá
Búnaöarsambandi A-Hún. og þar
gist ncma hvað stjórn Búnaðar-
sambands S-Þing. gisti aö Geita-
skarði.
Var þarna góður fagnaður og
greiðasemi mikil áf hálfu Hún-
vetninga.
Daginn el'tir var síðan ckið til
Akurcyrar cn áður voru haldnar
ræóur viö túngarðinn á Gcita-
skarói til þess aó þakka fyrir góð-
ar móttökur. Að lokurn skildi hóp-
urinn á melunum við Fnjóskárbrú
og voru þar haldnar skilnaðarræö-
ur cí'tir vcl heppnaða ferð.
Þctta var fjölmennasta bænda-
lcrð Þingeyinga cnda var hennar
getið á hverju kvöldi í ríkisútvarp-
inu meóan hún stóó yfir.