Dagur - 05.01.1994, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 5. janúar 1994 - DAGUR - 7
Anna Margijet Ólafsdóttir
er fædd 24. júlí 1962
í Reykjavík.
Anna Margrjet lauk
B. Ed. prófi frá Kennara-
háskóla íslands árið 1988
(//\í ^Tes'u
«c/u) e/t/a/ao e/ss/((/i ( ^istac/i/ina
.2/ • *íi/tt/ /AS'/y
Kennara-
deild í mótun
Kennaranemar eru lagðir af stað. Þeir stefna á B. Ed. próf vorið
1995. Búið er að stika Ieiðina á korti en endanleg ferðalýsing fæst
ekki fyrr en síðar.
Aódraganda aö stofnun kennara-
deildar við Háskólann á Akureyri
má rekja til ársins 1989. Háskólinn
hafði þá starfað í tvö ár og hug-
myndir voru um að fjölga deildum.
Kristján Kristjánsson heimspcking-
ur hafði þá unnið ýmsa forvinnu og
við tók fjögurra manna ncfnd. I ljósi
skýrra markmiða skólans um aó
tengjast náið atvinnulífi færói
nefndin rök að stofnun kcnnara-
deildar. Með sérstaka áherslu á
dreifbýlisskóla kom vinkill á námið
sem bctur tengdist aðstæðum hér
norðanlands og styrkti stoðir
væntanlegrar kennaradeildar.
Beiðni um fjárveitingu vegna
deildarinnar lá þá fyrir Alþingi
meðan unnið var að málinu. 1. sept.
1992 var Guðmundur Heiðar Frí-
mannsson ráðinn til þess að vinna
aó því að námið gæti hafist. Ari áð-
ur kom hann heim eftir dvöl erlend-
is, doktor í heimspeki. Guðmundur
vann að mcstu út frá tillögum fjög-
urra manna nefndarinnar. Hún var
skipuð uppeldisfræðingi, skóla-
stjóra, fræðslustjóra og heimspek-
ingi. Því má segja að hugmyndirnar
hafi komið úr fjölbreyttum jarðvcgi.
Samvinnuverkefni
Sú leióarlýsing sem liggur fyrir
nemendum sem hófu námið í haust
er því nokkurs konar samvinnuverk-
efni allra undirbúningsaóila. Guö-
mundur Heióar Frínrannsson, for-
stöðumaóur kennaradeildarinnar,
sagði mér frá vinnu sinni.
Til þcss að átta sig betur á inni-
haldi og gæðum fyrirhugaðs náms
var ákveðið að tilraunakenna nokk-
ur námskcið. Þau voru á kvöldin og
þátttakendur vissu að þcir gætu nýtt
sér einingar nánrskeiðsins þegar
dagnámió færi af staó. Hluti af
vinnunni var aó fara út í skólana og
prófa að kenna. Þessi tilraun tókst
nokkuð vel og jafnframt skýrðust
ýmis atriði varðandi frekari þróun
námsins.
Skipulag námsins,
nýjar áherslur
Nú er námið hafið fyrir alvöru.
Fyrsta árið er almennt, þ.e. allir taka
sömu námskeið. A öðru og þriðja
ári stunda nemar eitt fjögurra sér-
sviða:
1) almennt svið með áherslu á þarfir
dreifbýlisskóla
2) raungrcinasvið
3) myndmenntasvið
4) tónmenntasvið
Æfingakennsla er ekki ráðgcrð
fyrr en á 5. misscri sem verður
eingöngu helgað henni.
I þessu skipulagi koma frarn nýj-
ar áherslur. Þær eru svolítið aðrar en
í Kennaraháskóla Islands sem verið
hefur eina menntasetur kennara um
langa hríð ef frá er talinn Háskóli
Islands og uppeldis- og kcnnslu-
fræðin þar.
Athyglisverð námskeið
'Meðal almennra greina á fyrsta ári,
s.s. íslensku, stærðfræði, sálar- og
uppeldisfræði, vekur enskunám-
skeið athygli. Þaó hefur það að
markmiði að þjálfa nemendur í
lestri þungra fræðitexta. Námsefni
nemenda á háskólastigi hefur löng-
um verið aó hluta á erlendum mál-
um. En hvemig hefur þeim gengið?
Helur hæfni þeirra á þessu sviði
verið ofmetin? Guómundur svarar
því:
Þess hefur orðið vart hér aó cr-
lent námsefni hefur ekki komið
nemendum að gagni eins og ætlast
var til. Við höfum því ákveðið að
brcgðast við því. Hins vegar er
spurning hvort ekki vcrði að bæta
við samskonar námskeiði á dönsku.
Háskólinn hvetur nemendur sína
til þess að nýta sér upplýsingar cr-
lendra gagnabanka í gegnum tölvu.
Bókasafn skólans tengist nokkrum
slíkum.
Námskciðið upplýsinga- og
bókasafnsfræði þjónar tvöföldum
tilgangi. Nemendur hafa drýgri not
af gagnakosti skólans og verða jafn-
franrt búnir undir aó kenna bömum
sömu leikni.
Island og umheirnurinn er ekki
síður athyglisvert námskeió. Þar
læra kennaraefni aó miðla upplýs-
ingum um fjarlæg lönd og alþjóóleg
viðfangsefni til skólabarna.
Sérsvið á öðru og þriðja
ári
Þegar komið er á annað ár velja
nemendur sér kjörsvið. Þaó fyrsta er
almennt svið mcð áherslu á þarfir
drcifbýlisskóla. Þjónusta við drcif-
býlið var ein af meginröksemdunum
fyrir opnun deildarinnar á Akureyri
og því var innihald og markmið
þessa sviðs ákvcðið í samræmi við
þaó. Erfiólcikar við að fá réttinda-
kcnnara hafa verið viðvarandi
vandamál í mörgum sveitum lands-
ins. Stjórnendur gera sér vonir unr
að meóal þeirra sem sækja námiö
hér, séu fleiri sem geti hugsaó sér að
setjast að úti á landi og skapa þann-
ig stöðugleika í minni skólunt.
Vandamál dreil’býlisskóla eru oft
ólík þeinr sem við cr að etja í stóru
skólununr. Fæð nenrcnda leiðir af
sér sanrkennslu nrismunandi aldurs-
hópa. Þaó krefst sérstakrar hæfni og
þekkingar stjórnanda aö skapa
námsskilyrði við hæfi. Ncnrendur á
alnrenna sviöinu búa sig undir þetta
á námskeiði unr kennsluaðferðir
nrcð sérstakri áherslu á samkennslu
og víxlkennslu árganga.
Einnig cr farió í sanrþættingu
tón-, nrynd- og handmennta. Sanr-
þætting námsgreina getur aukið
möguleika þar senr þarf að laga
stundaskrár að fámenni. Þekking á
möguleikunr nánasta umhverfis
kemur alltaf að góðum notunr. A
það einkunr við um sveitaskóla sem
Guðmundur Heiðar Frímannsson, forstöðumaður kcnnaradcildar H.A.
Myndir AMÓ
Tipparar!
Getraunakvöld í Hamri
á föstudagskvöldum
frá kl. 20.00.
Málin rædd og spáð í spilin.
Alltaf heitt á könnunni.
Munið að getraunanúmer
Þórs er 603.
Hamar, félagsheimili Þórs
við Skarðshlíð.
Sími 12080.
Loks skila nemendur allra sviða
kjörsviðsritgerð eða B. Ed ritgerð á
síðasta misseri. Misjafnt er hvort
nemendur vinna einir eða fleiri sam-
an. I kennaradeild mun verkið taka
mið af sambærilegum lokaverkefn-
um í öórum deildum skólans. Þau
hafa þótt fremur viðamikil, stundum
með munnlegum rökstuðningi nem-
enda. I kennaranáminu gildir rit-
gerðin 5 einingar.
Framtíðin
Kennaranámið í Háskólanum á Ak-
ureyri lofar góðu. Það er í mótun,
hefur ekki farið einn umgang. En
skólinn er vaxtarbroddur í bæjarlíf-
inu meðan harðnar á dalnum í iðn-
aði og öðru atvinnulífi. Fólk bindur
vonir við skólann og hann nýtur
þess í starfi sínu. Gott samstarf er
við aðrar stofnanir og skóla og
grunnskólar á svæðinu eru reiðu-
búnir til samvinnu.
Umfang skólans hefur auðvitað
áhrif á bæjarlífið. Gera má ráð fyrir
að fleira langskólagengið fólk setjist
hér aó. Ég merki það bara í minni
vinnu að töluvert er hringt til þess
að fá upplýsingar um skilyrði til
framhaldsnáms, vinnu o.s.frv.
Áhrifin eru drjúg, en koma bara
ekki í ljós strax, segir Guðmundur
Heiðar Frímannsson, forstöðumaður
kennaradeildar Háskólans á Akur-
eyri.
Anna Olafsdóttir.
Höfundur er nemi í hagnýtri íjölmiólun við Há-
skóla íslands.
Tilvonandi kennarar í tíma hjá Erlingi Sigurðarsyni, íslcnskukcnnara.
notið geta náttúrunnar til ýmiskonar
rannsókna og vcrkefna. Grenndar-
nám kennaraefna á almennu sviði,
kcnnir þeim að nýta umhvcrfið bet-
ur.
Guðmundur Heióar segir að
einnig megi í vissum skilningi líta á
almcnna sviðið sem nokkurs konar
sérhæfingu í fyrstu sjö bekkjunum.
Þar er kennd markviss vinna með
ólíka þroskaþætti og ýmsar tegundir
skriftar- og lestrarkennslu. Ónnur
námskeið sviðsins eru þó almenn í
ljósi þess að allir kennaranemar eiga
aó útskrifast hæfir til þess aó kenna
allar greinar í öllum bekkjum
grunnskóla.
Annað kjörsvið er raungreina-
svið. Með því að fella allar raun-
greinar undir citt svið er vcrið að
veita kennarancmum sérfræðiþekk-
ingu sem nýtist á breiðara sviði. Til
glöggvunar er val í KHI bundið vió
tvær greinar t.d. líffræói og ís-
lensku, þó vissulega megi taka tvær
raungreinar.
Samkvæmt Aðalnámskrá er
kennsla raungreina, s.s. eðlis- og
efnafræöi, meiri í efstu bekkjum
grunnskóla. Því má e.t.v. gera ráð
fyrir aó fleiri fari af raungreinasviði
í unglingakennslu. Guðmundur seg-
ir nteiri áherslu vera á fræðunum á
raungreinasviðinu en kcnnslufræó-
inni. Milli þessa þátta sé þó vand-
skapað jafnvægi en í heild telur
hann æskilegt aó kcnnslufræðin sé
sem mcst í samhengi vió ákvcðna
grein.
Æfingakennsla og
vettvangsnám
I kennsluskránni cr talað um æf-
ingakennslu og vettvangsnám. Meó
því er gcrt ráð l'yrir aó víkka út
hefðbundna æfingakennslu og veita
innsýn í ólíka þætti skólastarfs.
Undirbúningur kenri'slu, samstarf
kennara, ráó og nefndir innan skól-
ans, samstarf við annað fagfólk s.s.
sálfræðinga, hjúkrunarfræðinga, fé-
lagsstarf nemenda o. fl. er allt hluti
af starfi kennarans.
Þetta er mjög mikilvægt svið og
skipulag þess þarl’ að vera nákvæmt.
Mat á frammistöðu nema í æfinga-
kennslu hefur verið nær eingöngu í
höndum leiðsagnarkennara. Um-
sögn þeirra á að veita fyllri mynd af
ncmandanum. Nauðsynlegt er að
taka mat þeirra alvarlega og til þess
þarf að vanda. Mcnn geta verið
miklir námsmenn en ekki haft lag á
nemcndum. Því nefndi ég það að
nauósynlcgt væri aö koma æfinga-
kennslunni fyrr að í náminu svo
hægt sé að leiðbeina nemendum. Ég
útiloka heldur ekki að einhverjir
þættir æfingakennslu verði metnir
af kennurum skólans eða utanað-
komandi aðilum.