Þjóðviljinn - 21.11.1944, Blaðsíða 3

ZÞriðjudagur 21. nóvember 1944.
ÞJÓÐVILJINN
jy
Saga Kommúnistaflokks Ráðstjórn
arríkjanna" kemur út næstu daga
fslenzka þýðingin gerð af Birni Franzsyni
Einhvern nœstu daga kemur út á íslenzku eitt merkasta ritið í
¦sósíalistabókmenntum síðari ára, — Saffa Kommúnistajlokksins í Sovét-
¦ríkjunum, rituð að tilhlutun miðstjórnar flokksins. Margir beztu leiðtog-
¦ar Kommúnistaflokksins rússneska hafa tekið þátt í samningu bókar-
innar, t. d. hefur Stalín ritað kaflann um heimspeki marxismans, díalek-
iíska efnishyggju, og er sá Jcafli prýðisgóð greinargerð í stuttú máli
fyrir miklu efni.
Þjóðviljinn mun bráðlega birta ýtarlega greinargerð um þessa
•merku bók. Iíér er birtur sem sýnishorn kaflinn úm byltinguna, hina
heimssbgtdegu atburði 7. nóv. 1918.
Bolsjevíkar bjuggust til upp-
Teisnar áf fremsta megni. Lenín
Lenti á það, að bolsjevíkar gætu
tekið og hlytu að taka ríkisvald-
ið í sínar hendur, er þeir hefðu nú
•oðlazt meiri hluta í fulltrúaráð-
um verkamanna og bænda í hin-
nm tveini höfuðborgum ríkisins,
Moskvu og Pétursgarði. í ályktun
um af undangenginni þróun segir
Lenín: „Meiri hluti þjóðarinnar er
á okkar bandi". Lenín leggur fram
ákveðna áætlun um framkvæmd
uppreisnarinar í greinum sínum og
bréfum til miðstjórnar og flokks-
deildanna. útskýrir, hvernig beita
skuli hernum, flotanum og rauða
varnarliðinu, tiltekur helztu stöðv-
ar þær í Pétursgarði, er nauðsyn-
legt sé að hertaka til þess að
tryggja fullan árangur uppreisnar-
Innar, og svo framvegis.
Hinn 7. október kemur Lenín
til Pétursgarðs, en þangað hafði
hann farið huldu höfði frá Finn-
landi, og 10. október er hinn frægi
miðstjórnarfundur haldinn, þar
sem afráðið er að grípa til vopna
og hefja uppreisn einhvern næstu
daga. í hinni frægu fundarályktun
miðstjórnar, sem samin er af Len-
in, segir svo:
„Það er ályktun miðstjórnarinn
ar, að tímábært sé orðið að grípa
til vopna og hefja uppreisnina, og
veldur því bæði ástandið í alþjóða-
málum, að því er rússnesku bylt-
ínguna snertir (uppreisn innan
þýzka flotans, sem er fyllsta tákn
um það, að hin sósíalíska heims-
bylting sé að nálgast öll lönd E\i-
rópu, og hættan á því, að heims-
valdasinnar geri frið með sér til
þess að bæla niður byltinguna í
Rússlandi), hernaðarafstaðan (tví-
mælalaus fyrirætlun rússnesku bur
geisastéttar, Kerenskís og slíkra
um það að ofurselja Þjóðverjum
Petursgarð) og nýfengið meiri-
hlutavald verklýðsflokksins innan
ráðanna, — enn fremur bænda-
uppreisnin ásamt þeirri staðreynd,
að flokkurinn hefur unnið sér
traust fólksins (kosningarnar í
Moskvu), og loks öllurri vitanleg-
ur undirbúningur nýrrar Kornil-
offsuppreisnar (brottflutningur her
liðs frá Pétursgarði, útboð kós-
akkahers í umhverfi borgarinnar,
sát kósakkasveita um borgina
Minsk /og svo framvegis).
Þar sem nú miðstjórnin hefur
gengið úr skugga um, að vopna-
uppreisn sé óhjákvæmileg og skil-
yrði hennar fullþróuð, skorar hún
á allar flokksdeildir að hegða sér
þar eftir og hafa þetta sjónarmið
að leiðarvísi um meðferð og af-
greiðslu allra dægurmála (svo sem
þeirra, er varða þing ráðanna í
nprðurhéruðunum, brottflutning
herliðsins frá Pétursgarði, baráttu
vorra manna í Moskvu og Minsk
og svo framvegis)". (Lenín: Úr-
valsrit, VI. bindi, 307. bls.)
Tveir miðstjórnarmenn töluðu
gegn þessari sögumerku samþykkt
og greiddu atkvæði gegn henni.
Það voru þeir Kamenjeff og Sínov
jeff. Þeir vildu koma á borgara-
legu lýðveldi með þingræðisskipu-
lagi og létu sér sæma að óvirða
verklýðsstéttina með því að stað-
hæfa, að bún hefði hvorki styrk
til að framkvæma sósíalíska bylt-
ingu né þroska til að taka við
ríkisvaldinu.
Trótskí greiddi að vísu ekki
beinlínis atkvæði gegn þessari sam
þykkt miðstjórnar, en hann lagði
fram breytingartillögu, sem var
þess eðlis, að með samþykkt henn-
ar hefði uppreisnin verið dæmd til
ósigurs. Tillagan v'ar á þá leið,
Vladimir Iljitsj Lenín.
JLcnín og Stalín á fundi með hermönnum úr rauða hernum á
dögum byltingarinnar. -
að uppreisnin yrði ekki hafin, fyrr
en búið væri að setja II. allsherj-
arþing ráðanna, það er, — upp-
reisnin skyldi dregin á langin'n,
upphafsdagur hennar opinberaður
og bráðabirgðastjórninni gert
kunnugt um, hvað í vændum væri.
Miðstjórn bolsjevíkaflokksins
sendi erindreka til Donjetssvæðis
og Úralhéraða, til Helsingfors,
Krónstaðar, suðvesturvígstöðv-
anna og víðar um til þess að undir-
búa uppreisnina. Flokksfélögunum
Vorosiloff, Molotoff, Dsersinskí,
Ordsonikidse, Kiroff, Kaganovitsj,
Kúbisjeff, Frúnse, Jaroslavskí og
fleirum var falin stjórn uppreisn-
arinnar á ýmsum stöðum í umboði
flokksins. Sjdanoff starfaði meðal
hersveitanna í Sjadrinsk, borg í
Úralhéruðum, og á vígstöðvunum
vestur í Hvíta-Rússlandi vann Jes
joff að uppreisnarundirbúningi
meðal hersveitanna. Erindrekar
miðstjórnar kynntu forustumönn-
um flokksdeildanna uppreisnará-
ætlunina og bjuggu deildirnar und-
ir að hefja baráttu til stuðnings
við uppreisnina í Pétursgarði.
Samkvæmt fyrirmælum mið-
stjórnar var stofnuð hermálanefnd
byltingarmanna innan fulltrúa-
ráðsins í Pétursgarði, og varð hún
hið lögmæta foringjaráð uppreisn-
arinnar.
a
En andbyltingarliðið hraðar sér
jafnframt að safna sínum mönn-
umj til baráttunnar. Herforingja-
stéttin sameinazt til dæmis í „liðs-
foringjabandalagi" svonefndu.
Andbyltingarmenn koma sér upp
miklum fjölda miðstöðva, sem
hafa það hlutverk að skipuleggja
árásarsveitir þeirra. í lok októ-
bermánaðar höfðu þeir 43 slíkar
sveitir í þjónustu sinni. Sérstakar
sveitir þessarar tegundar mynduðu
liðsforingjar þeir, sem báru orðu
sankti Georgs.
Komið hafði til mála, að Ker-
enskístjórnin tæki sig upp og flytt-
ist frá Pétursgarði til Moskvu.
Var af því ljóst, að hún hafði í
byggju að selja höfuðborgina í
hendur Þjóðverjum til þess að
koma í veg fyrir uppreisn þar á
staðnum. En mótmæli verka-
manna og hermanna í Pétursgarði
neyddu hana til að halda þar
kyrru fyrir.
Hinn 16. október var haldinn
vikkaður miðstjórnarfundur. Þar
voru kosnir menn til flokksmið-
stöðvar þeirrar, sem stjórna skyldi
uppreisninni, og var Stalín fyrir
þeim. I flokksmiðstöð þessari var
saman kominn forystukjarninn úr
hermálanefnd byltingarmanna frá
fulltrúaráðinu í Pétursgarði, og
hafði hann á hencíi stjórn á allri
framkvæmd uppreisnarinnar.
A miðstjórnarfundinum voru
þeir uppgjafarsinnarnir Kamenjeff
og Sínovjeff og komu enn fram
sem ákveðnir andstæðingar upp-
reisnarinnar, svifust þess jafnvel
c<kki, er tillögum þeirra var hafn-
að, að fara mcð málið í blöðin og
lýsa þar andstöðu sinni við upp-
reisnina og' flokkinn. I yfirlýsingu
frá þeim, er kom 18. október í
mensjevíkablaðinu Novaja Sjisn,
var því ljóstað upp, að bolsjevík-
ar væru að búast til uppreisnar,
en sjálfir kváðust þeir hins vegar
telja slíka uppreisn háskalegt
glæfratafl. Með þessu opinberuðu
þeir fjandmönnunum ákvörðun
miðstjórnar um uppreisnina og taf
arlausan undirbúning hennar.
þetta voru fjörráð við flokkinn.
Lenín ritaði af því tilefni: „Kam-
enjeff og Síonieff hafa gerzt vísvit-
andi svikarar með því að ljósta
upp við Rodsjanko og Kerenskí
ákvörðun flokksstjórnar sinnar um
uppreisnina". Lenín beindi því til
miðstjómarinnar, hvort ekki
mundi rétt að víkja þeim Kamen-
jeff og Sínojeff úr flokknum.
Andbyltingarliðið brá þegar við,
er því hafði borizt þessi viðvör-
un svikaranna. Uppreisninni
skyldi hnekkt og gengið milli bols
og höfuðs á forystuliði byltingar-
innar, flokki bolsjevíka. Bráða-
birgðastjórnin efndi til leynifund-
ar, þar sem lögð voru á ráðin um
það, hversu baráttunni gegn bolsje
^íkum skyldi hagað, og 19. októ-
ber lét hún í skyndi kveðja her-
sveitir heim frá vígstöðvunum til
höfuðborgarinnar. Um strætin fóru
vopnaðar varðsveitir og höfðu feng
ið liðsauka. Einna fjölmennastir
urðu andbyltingarmenn í Moskvu.
Þessi var ráðagerð bráðabirgða-
stjórnarinnar: Degi áður en II.
allsherjarþing ráðanna kæmi sam-
an, skyldi ráðast á og hernema
Smolnystofnunina, þar sem mið-
stjórn flokksins hafði aðsétur. A
þennan hátt átti að tortíma stjórn-
armiðstöð bolsjevíka, og í því
skyni voru hersveitir, sem stjórn-
in taldi sér óhætt að treysta, dregn
ar.saman þar í höfuðborginni.
En nú voru taldir dagar bráða-
birgðastjórnarinnar og jafnvel
stundir. Héðan af megnaði ekk-
ert að stöðva sigurför hinnar sósí-
alísku byltingar.
Hinn 21. október sendu bolsje-
víkar fulltrúa frá hermálanefnd
byltingarmanna til allra þeirra her
sveita, sem byltingunni voru
hlynntar. Síðustu dagana fyrir upp
reisnina var látlaust og kappsam-
lega starfað innan hersins, í verk-
smiðjum og á vinnustöðvum að
undirbúningi baráttunnar. Þá
voru og ákveðin verkefni falin her-
skipunum, til dæmis bryndrekun-
um Aurora og Sarja Svobody.
Á fundi í fulltrúaráðinu í Pét-
ursgarði kom raupsemin upp í
Trotskí, svo að hann glopraði því
út úr sér í eyru andstæðinganna,
hvaða dag bolsjevíkar höfðu á-
.kveðið, að uppreisn skyldi hefjastw
Til þess nú, að Kerenskístjórninni
gæfist ekki færi að hnekkja upp-
reisninni, afréð miðstjórnin að
hefja hana fyrr en til var ætlazt
eða degi áður en II. allsherjar-
þing ráðanna átti að koma sam-
an.
Snemma morguns hinn 24. októ-
ber (6. nóvember) hefst Kerenskí
handa, gefur út tilskipun um bann
á aðalmálgagni bolsjevíkaflokks-
ins, Rabotsji Pútj, og lætur bryn-
reiðalið ta,ka sér stöðu umhverfis
ritstjórnarskrifstofur blaðsins og
prentsmiðju bolsjevíka. En um kl.
10 þá um morguninn verða bryn-
Framh. á 5. síðu.