Þjóðviljinn - 21.11.1944, Page 7

ÞJOÐVILJINN
7
IJriðjudagur 21. nóvember 1944.
JACK LONDON:
Sldpsdrengurínn á Blossa
Þegar hinn skínandi fallegi bátur var kominn í hlé
við þá, beygði hann, og það leit helzt út fyrir, að hann
mundi fara í kaf, hann lagðist svo, að sá í brúnan bo'tn-
inn niður að kili. En svo komst hann á réttan kjöl og
brunaði af stað eins og ótemja. Hann fór fram hjá þeim
á stjórnborða. Þeir sáu fokkuna falla í einu vetfangi
og akkeri hent útbyrðis, þegar beitt var móti vindinum,
svo rak hann undan og stórseglið lamdist til, öðru akk-
eri var varpað langt frá hinu, stórseglið fellt og gengið
frá öllu meðan var að herðast á akkerisfestinni.
Ó, ó, aldrei hefur slíkur maður verið til.
Augu Franska Pésa leiftruðu af aðdáun yfir þess-
ari snilldar sjómennsku og Friskó Kidda vöknaði um
augu.
Alveg eins og kappsiglingaskúta, sagði hann og fór
inn í káetuna. Alveg eins. Jafnvel betri.
Það hvessti aftur með nóttunni. Um klukkan ellefu
var vindurinn kominn á það stig, sem Friskó Kiddi
kallaði ýlfur. Þeim varð ekki svefnsamt á Blossa. Eng-
inn nema Friskó Kiddi fékk blund á auga. Franski
Pési fór upp á þilfar á fimm mínútna fresti og tvisvar
sinnum lengdi hann á akkerisfestunum. Jói vafði um
sig ábreiðunni og reyndi árangurslaust að sofna. Hann
var ekki hræddur, en hann var óvanur því að sofa við
slíkar drunur og hræringar. Hann hefði aldrei getað
ímyndað sér, að nokkur bátur gæti óltið eins afskap-
lega og Blossi gerði nú, án þess þó að farast. Stundum
lagðist hann svo á hliðina, að ekki var annað sýnna en
að honum mundi hvolfa. Stundum lyftist hann hátt
og féll með þvílíku braki niður á öldurnar aftur, að það
var sem kjölurinn mundi tvístrast. Svo rykkti hann
svo ógurlega og óvænt í festarnar, að hann skalf af
átakinu. Það hvein og rumdi í hverju tré.
Friskó Kiddi vaknaði einu sinni og kallaði hlæjandi
til Jóa:
Þetta köllum við að lafa. En bíddu bara til morguns,
þá sjáum við hvernig okkur reiðir af. Ef einhverjar
skúturnar verða ekki komnar á land, þá skal hundur
heita í hausinn á mér.
Síðan sneri hann sér upp og sofnaði aftur. Jói öf-
undaði hann af svefninum. Um þrjú leytið heyrði hann
Friskó Pésa klöngrast framá og skrölta þar í einhverju.
Jói skimaði þangað og sá við óglöggt skinið frá ljós-
kerinu, sem dinglaði fram og aftur, að hann tók tvo
aukakaðla, sem hann skeytti við akkeristaugarnar og
lengdi þannig enn í þeim.
Klukkan hálf fimm kveikti Franski Pési upp eldinn
og klukkan fimm bauð hann drengjunum kaffi. Þegar
þeir höfðu drukkið það, fóru þeir upp í stýrisrúmið til
að horfa á hina hrikalegu sjón. Dagurinn rann upp kald-
ur og grár yfir hafrótinu. Þeir sáu aðeins óglöggt strönd-
ina á Asparguseynni og heyrðu vel brimgnýinn þar.
Þegar bjart var orðið sáu þeir að þá hafði rekið um
hálfa mílu um nóttina.
Hinar skúturnar hafði líka rekið. Hreinninn lá næst-
um samhliða þeim. La Caprice lá nokkur hundruð metra
frá þeim á hléborða. Milli hennar og strandarinnar lágu
ennfremur nokkrar skútur og börðust við öldurnar.
Tvær vanta, sagði Franski Pési, sem .horfði gegnum
sjónaukann til lands.
Og þarna ein, hrópaði hann, þegar hann hafði skoð-
að hana gaumgæfilega bætti hann við. Það er Hrað-
skreið. Eftir augnablik fer hún í þúsund mola. Eg vona
þeir hafi komist af.
ANTON P. TSEKKOFF:
Rússar eru alltaf hrifnir af
minningum liðinna daga en
formæla nútíðinni. Jegorúska
vissi þetta ekki þá, og áður en
máltíðinni var lokið hjá pott-
inum, þóttist hann sannfærður
um að þetta hefðu allt ein-
hverntíma verið merkismenn,
sem hefðu orðið örlögunum að
bráð. Pantelí sagði þeim frá
því, að hann hefði verið vanur
að aka korni til Moskvu áður
en járnbrautin kom, og hann
hefði grætt svo mikið, að hann
vissi ekki hvað hann átti að
gera við peninganna, og kaup-
mennirnir á þeim dögum! og
fiskurinn! og allt! Nú voru
vegirnir styttri, kaupmennirnir
nýzkari, bændurnir fátækari,
brauðið dýrara, öllu hafði farið
aftur. Emeljan sagði, að fyrr á
árum hefði hann verið í kórnum
Lúganskís-verksmiðjunum, og
þá hefði hann haft fyrirtaks
söngrödd og getað lesið nótur
eins og ekkert væri, en nú væri
hann orðinn bóndi og lifði af
náð bræðra sinna, sem sendu
hann í ferðalög og tóku helm-
inginn af kaupi hans. Vassja
hafði einu sinni unnið í eld-
spýtnaverksmiðju, Kírúa hafði
verið ekill hjá hefðarfólki og
talinn bezti ekillinn þar um slóð
ir. Dímoff var sonur efnaðs
bónda, hafði lifað og leikið
sér og ekki þekkt neinar raun-
ir fyrr en hann var tvítugur,
þegar faðir hans, sem var harð
ur og alvörugefinn. sendi hann
'í daglaunavinnu, til þess að
hann eyðilegði sig ekki á iðju-
leysi. Stjopka var sá eini sem
sagði ekki neitt, en það var
auðséð á skegglausu andliti
hans, að hann hafði átt betri
daga.
Dímoff varð harður á svip og
hætti að eta, þegar hann hugs-
aði um föður sinn, honum varð
litið á Jegorúska og hrópáði:
Taktu ofan húfuna meðan þú
ert að borða. heiðinginn þinn!
Jegorúska tók ofan hatt sinn
án þess að segja nokkurt orð,
en hann missti alla lyst á matn-
um og heyrði ekki, að Pantelí
og Vassja tóku máli hans. Hann
var ákveðinn í því að hefna
sín á þessum durgi áður en ferð
inni yrði lokið.
Þegar lokið var máltíðinni
lögðust allir til svefns í skugg-
unum af vögnunum.
Eigum við að fara bráðum?
spurði Jegorúska Pantelí.
Þegar guð vill, leggjum við af
stað, það er alltof heitt ennþá
Ó, guð, verði þinn vilji.. leggðu
þig, drengur minn.
Brátt heyrðust hrotur, og Jeg-
orúska var að hugsa um að fara
aftur inn í þorpið, en hann hætti
við það, geyspaði og lagðist
fyrir við hliðina á gamla mann-
inum.
---------■
GRESJAN
'
V.
Vagnarnir voru allan daginn
kyrrir hjá ánni, með sólsetrinu
héldu þeir af stað.
Jegorúska lá aftur uppi á ull-
arpokanum. Pantelí gekk með-
fram vagninum. stappaði niður
íótunum og skellti á lærin og
tautaði fyrir munni sér- Loftið
var þrungið söng gresjunnar
eins og það hafði verið í gær-
kvöld.
Jegorúska lá á bakinu með
hendur undir höfðinu og glápti
upp í himininn. Hann horfði á
sólarlagið og sá verndarengla
þess svífa á gullnum vængjum,
þeir voru líka að búa sig undir
svefninn. Dagurinn hafði liðið
í kyrrð, og kyrrlát nótt nálgað-
ist og þeir gátu verið í friði í
himninum. Jegorúska sá hvern-
ig dimmdi yfir jörðinni og
stjörnurnar blikuðu á himnin-
um ein eftir aðra.
Hann hugsaði um ömmu sína,.
sem nú svaf svefninum langa
undir kirsiberjatrénu í kirkju-
garðinum, mundi eftir því
hvernig hún lá í kistunni með
koparskildingana á augunum.
og þegar kistunni var lokað
og hún látin síga ofan í gröfina.
Hann hugsaði um það hvað hún
hlaut að vera eíhmana í gröf-
inni. Hann ímyndaði sér, að nú
vaknaði hún allt í einu og vissi
ekki hvar hún var, berði í lokið
á kistunni í ofboði — og svo
mundi hún deyja aftur. Hann
hugsaði sér móður sína dána og
séra Kristófer og Dranitzkí
greifafrú, en hvernig sem hann
reyndi að hugsa sér sjálfan sig
niðri í hinni myrku gröf, tókst
það ekki, því að hann vildi ekki
viðurkenna, að hann væri dáinn,
og fann, að hann mundi alltaf
iifa.
Pantelí, sem ekki gat átt
langt eftir ólifað, gekk eftir veg
inum og hugsaði:
Ágætt ... bezta fólk ... taut-
aði hann ■.. fór með drenginn
sinn í skóla, en hvernig líður
honum nú? hef ekkert frétt af
honum, í Slavjanoserbsk er eng-
inn skóli fyrir hann. Hann var
vænn drengur, verður stór og
duglegur og hjálpar föður sín-
um. Jegor litli, þú ert lítill enrr
þá, en þú verður stór og hjálp-
ar föður þínum og móður. Eg
átti sjálfur börn, en þau brunnu
inni ... konan mín og börnin
brunnu inni, það fannst ekkert
nema beinin af þeim. •
Um miðnætti áðu þeir og
kveiktu eld. Nokkur fet frá veg
inum sá Jegorúska kross, sem
hallaðist, og hann hafði tekið
eftir öðrum samskonar krossi
hinum megin við veginn.
Hvers vegna er þessi kross
þarna? spurði Jegorúska Pan-
telí.
W «Jcetia
Fáir menn í veraldarsögunni
hafa orðið fyrir meira kvonríki
en egiptski konungurinn Thut-
mose 111, sem uppi var á 15.
eða 16. öld f. Kr. Drottning
hans, Hat Shep Sut, var rétt-
borin til ríkis. Aftur á móti
þóttist maður hennar hafa feng
ið konungdóm sinn frá guðun-
um. En hún hafði vitranir hans
að engu og réð ríkinu sjálf. En
þar með var ekki öllu lokið.
Hún lét gera af sér líkneski og
rita um sig lof alstaðar, þar
sem hún fékk því við komið.
Segist hún vera forkunnar fög-
ur. Tvær miklar súlur lét hún
reisa í musterinu í Karnak, svo
háar að rjúfa varð þakið og
gnæfa gullin súluhöfuðin yfir
musterið. Á súlurnar lét hún
skrá um sig mikið lof. Stendur
þar meðal annars: „Þér, sem
sjáið þennan minnisvarða minn
é komandi öldum, undrist ekki
og spyrjið: „Hví er þessi gullna
súla reist?“ Þessar miklu súlur
hefur mín'hátign látið gera úr
hreinum málmi, svo að nafn
mitt megi geymast í þessu must
eri um alla eilífð.“ '
Mörg fögur mannvirki lét
hún gera. Merkast þeirra er
musterið Der al Bahri. Beggja
megin vegarins að musterinu
standa sfvingsar vörð og bera
allir andlitssvip drottningar
sjálfrar.
Þegar Hat Shep Sut hafði
ríkt í 15 ár, lét hún efna til
mikillar hátíðar sér til heiðurs.
Er hægt að fræðast um hátíð
þessa af lágmyndum í muster-
inu. Og þar sést maður hennar,
konungurinn, brenna reykelsi
henni til heiðurs.
Þegar Hat Shep Sut dó, gat
hinn mæddi maður loks rétt
hlut sinn. Hann þorði að vísu
ekki að brjóta musterissúlur
hennar, en hann lét gera múr
kringum þær, alveg upp að
þaki, svo að sjálfshól hennar
sæist ekki. Thutmosei konung-
ur varð sigursæll og voldugur
lierkonungur eftir dauða konu
sinnar og þykir það benda á,
að hún hafi verið mikill skör-
ungur, þar sem hún hélt þlut
sínum óskertum fyrir honum
til dauðadags.