Þjóðviljinn - 28.06.1945, Page 4

Útgefandi: Sameiningarflokkúr alþýðu -— Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjóri og; ábyrgðarinaður: Sigurtlur Guðmundsson.
Stjórnmálaritstjórar: Einar Olgeirsson, Sigfós' ‘Sigúrhjœrtarson. '
Ritstjórnarskrifstofa: Austurstrœti 13, sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsi.ngar: Skólavörðustíg 10, sími 21S4.
Askriftarverð: I Revkjavík og nágrenni: Kr. C.00 á mánuði.
Úti á landi: Kr. 5.00 á mánuði.
Prentsmiðjur: Vilcingsprent h.f. og Prentsmiðja Þjóðviljans.
Blekkingarpostular Framsólmaraft-
urhaldsins fá ekki áheyrn
Framsóknanmenn hafa undanfarnar vikur verið á
þeytingi um allt land með fundahöld, og reynt að skýra
það fyrir landslýðnum, hversvegna flokkur þeirra Hriflu
Jónasar, Hermanns og Eysteins hagar sér sem gersam-
lega ábyrgðarlaus afturhaldsflokkur.
Þetta er ekki vandalaúst verk, og hafa þingmenn Fram-
sóknar fengið að kenna á því, að ekki þýðir að bjóða
bændum tóm slagorð og neikvæðan áróður gegn viðreisn-
aráformum ríkisstjómarinnar. Stjórnarsinnar hafa yfirleitt
ekki talið það ómaksvert að fylgja Framsóknarlegátun-
um á fundi þessa, og hafa nú boðað til sameiginlegra
stjórnmálafunda víðsvegar um land.
Áróður Framsóknarflokksins ber öll einkenni þeirrar
örvæntingar og vonleysis, sem í flokknum ríkir. Klofning-
urinn milli Jónasarliðsins annarsvegar og Hermanns-Ey-
steinsklíkunnar hinsvegar verður stöðugt meiri, og logar
flokkurinn í innbyrðisóeirðum. „Uppgjör“ þeirra Jónasar og
Eysteins á aðalfundi Sambands íslenzkra samvinnufélaga
gæti bent til þess, að Hriflu-Jónas sé að vinna á í flokkn-
um, og væri það ekkf nema eðlilegt. Fyrst „framsókn“
þeirra Eysteins og Hermanns á eingöngu að verða fr-am-
kvæmd á afturhaldsstefnu Jónasar, sem einkennist af naz-
istaslagorðinu „barátta gegn kommúnistunum“, er það
ekki nema eðlileg ályktun, að þeir sem slíkri stefnu fylgja,
treysti höfuðpaurnum Jónasi betur til að fylgja henni
eftir j framkvæmd en vesælum lærisveinum hans.
•
Þegar Framsóknarþingmennirnir koma út á land til
kjósenda sinna, reyna þeir að hylja ábyrgðarleysi sitt,
fiokksklofning og stefriuleysi með bofnlausu níði um rík-
isstjómina, stefnu hennar og framkvæmdir. Boðskapurinn
um yfirvofandi hrun er aðalatriðið í áróðri þeirra. Sem
dæmi eru gjama valin einhver mál, sem reiknað er með
að sem fæstir áheyrendanna þekki af eigin reynd, og
þó er málflutningurinn þannig, að þessir Framsóknar-
dátar virðast telia íslenzkt alþýðufólk upp til hópa ein-
hverja blessaða einfeldninga.
Einn þessara Framsóknarpostula, Bjarni Ásgeirsson,
háttvirtur þingmaður Mýramanna, hefur að undanförnu
boðað kjósendum sínum hrunið mikla og lýst fyrir þeim
því ægilega ástandi, sem nú sé á landi hér vegna aðgerða
ríkisstjórnarinnar. Og auðvitað valdi þingmaðurinn dæmi
úr sjávarútveginum tþegar hann talaði við bændur). Þar
hefði ríkisstjórnin komið öllu í kaldakol, þar væri að
hefjast ægilegt hrun. Til sönnunar sagði þingmaðurinn
átakanlega dæmisögu: Einn af allrahæstu bátum Kefla-
víkurflotans varð að hætta veiðum á miðri síðastliðinni
vetrarvertíð vegna þess að útgerðin borgaði sig ekki. Þeg-
ar skipverjar kvöddu skipstjórann á bátnum, var hann í
káetunni og hágrét út af hinni hörmulegu afkomu. Svona
er nú ástandið, bændur góðir!
®
Þannig lauk sögu þingmannsins, og er hún sett hér
sem einkennandi dæmi um þá tegund áróðurs, sem Fram-
sóknarpostularnir reka nú. Mönnum getur virzt þetta
broslegt, en í raun og vefu er þróun Framsóknarflokksins
upp í þann ábyrgðarsnauða afturhaldsflokk, sem hann nú
er orðinn, alls ekki broslegt þjóðfélagsfyrifbæri. Flokkur-
inn finnur, að hans tími er liðinn, og virðist nú setja alla
von sína á fasistiskar áróðursaðferðir, þar sem megináherzla
er lögð á taumlausar blekkingar og ósannindi.
En þessi áróður missir marks. Það eru ekki íslenzkir
skipstjórar eða íslenzka þjóðín í heiíd sem nú „hágráta
yfir hörmulegri afkomu,“ heldur hin gerspilita stjórn-
málaklíka sem ekki blygðast sín fyrir að kalla sig Fram-
sóknarflokk.
Hugleiðmgar
• •
Orvarodds
Þeir eru ekki af baki dottn-
ir þessir • Rússar. Ef trúa má
Alþýðublfiðinu láta þeir sér
ekki nœgja að hernema mik-
inn hluta Þýzkalands og ger-
sigra herskara Hitlers, held-
ur virðast þeir nú með ein-
hverjum dularfullum hætti
hafa hertekið hús hér í mið-
bœnum, og það hvorki meira
né minna en sjálfa útvarps-
stöðina, og hafa þar í haldi
Jónas Þorbergsson, útvarps-
stjóra, Jón Magnússon frétta-
stjóra og alla fréttamenn út-
varpsins. Þessa hernaðarað-
stöðu nota Rússarnir til að
pumpa dœmalaust ósvífnum
bolsévikaáróðri út yfir ís-
lenzku þjóðina vamarlausa!
Mjög nálœgt þessu yrði út-
koman ef ékki alveg þessi,
sem sá maður fengi er lœsi
Alþýðublaðið síðustu dagana,
og tœki mark á því, sem þar
er skrifað. Dag eftir dag eru
birtar hinar furðulegustu
greinar um ríkisútvarpið og
fréttaflutning þess. Ástœðan
til þessara froðufellandi óláta
Stefáns Péturssonar er sú, að
nú eru sósialistar ekki útilok-
aðir frá því að láta til sín
heyra í útvarp eða starfa við
það. Og svo hefur útvarpið
leyft sér þá ósvífni að taka
fréttir stöku sinnum eftir út-
varpinu í Moskva (og Helsin-
ki!) eins og það hefurfrá upp-
hafi tekið fregnir frá útvarps-
stöðvum í London, Berlín
New York og fleiri borgum!
Stefán Pétursson vill þetta
ekki. Honum finnst allt í lagi
að sœkja fréttir til allra höf-
uðborga heimsins nema einn-
ar, Moskva (og nú er Alþýðu-
blaðið að setja aumingja
Iíelsinki á bannlista, — næst
slítur blaðið stjornmálasam-
bandi við bræðraþjóðina
finnsliu og segir henni stríð á
hendur). Og það er ekki nóg
með að Stefáni Péturssyni
finnist þetta ófœrt. Hann held
ur að það fái hljómgrunn hjá
öðrum, að einhver taki mark
á þessum skrifum, að útvarp-
ið verði svo hrætt við árásir
alþýðublaðsstórveldisins, að
það hætti að flytja fregnir frá
þeim löndum sem Stefán Pét-
ursson á í persónulegum ó-
friði við. Þetta er allt mis-
skilningur hjá ritstjóra Al-
þýðublaðsins, og leiðréttist
hér með.
Svo er það Tíminn, sem ann
að veifið er að slá sér upp á
utanríkismálum, ekki síður en
Alþýðublaðið. Eg held það
hafi verið 29. mai, að Tímmn
afþakkaði fyrir hönd Banda-
manna þátttöku Sovétríkj-
anna í styrjöldinni gegn Jap-
an. Ýmsir áhrifamenn meðal
Bandaríkjamanna a. m. k.
hafa nýlega látið í Ijós, að
þeim vœri á því mikil þökk, ef
Stalín vildi hjálpa þeim til að
lumbra á Japönum: En sjálf-
sagt veit Þórarinn betur.

OTCT
Jónsmessumótið i
,,Bæjarpósturinn“ birtir í dag fram- |
hald af huglei&ingum ,,Mdtgests“ j
um Jónsmessumót Sósíalistafélaganna
og Æskulýðsfylkingarinnar. — Við
geíum ,,Mótsgesti“ orðið:
Kvöldvakan
„Klukkan nákvæmlega 9 um kvöld-
ið var mótið sett og gestir boðnir
velkomnir. Söfnuðust mótgestir þá
saman umhverfis pallinn: Sumir
klöngruðust upp á gjárbarmana, aðr-
ir köstuðu sér niður á grasið undir
veggjunum, enn aðrir tylltu sér á sill-
ur og steina og fjöldi fólks stóð í
hnapp umhverfis pallinn. Þarna voru
karlar, konur og börn á harðahlaup-
um með myndavélar, og notuðu ó-
spart ,,ýtni“ Ijósmyndarans til að
koma sér svo fyrir, að þeir gætu náð
góðri mynd af öllum, sem fram
komu.
Kvöldvakan hófst með því, að Ein-
ar Bragi Sigurðsson flutti ræðu. Tal-
aði hann -um næstu og helztu vanda-
málin í samneyti þjóðanna og réðst
einkum heiftarlega á kúgun ný-
lenduþjóðanna, sem hann kvað lang-
svívirðilegasta ranglætið, sem við-
gengist í veröldinni, síðan nazisminn
hefði verið að velli lagður.
Næst las litil stúlka kvæði eftir
Jónas Hallgrímsson, en að því búnu
lék mandólínkvartett við stórlegan
fögnuð allra viðstaddra.
Þessu næst tróð Jóhannes skáld úr
Kötlum að hljóðnemanum og mælti
fram tvö af kvæðum sínum: ,,Jóns-
messunótt“ og annað, er hann skóp
drög að á lýðveldishátíðinni á Þing-
völlum 17. júní 1944. Þrátt fyrir hið
undurljúfa viðlag þessa kvæðis:
,,Gjörðu svo vel, góðin mín, og
gakktu með mér!“ kann ég þó hinu
þróttmikla og heita kvæði ,,Mitt fólk“
betur og hefði kjörið það fremur í
þessum hópi á þessum stað.
Er hann hafði flutt hin frumsömdu
kvæðin, lék mandólínkvartettinn á
ný, en að því búnu las Jóhannes ljóð
eftir hitt ,,listaskáldið góða“.
Var þá kvöldvokunni lokið.
„Dansinn tróðu“
Þessu næst var danspallurinn rudd-
ur og hljómsveit tók sér sæti í einu
horninu, þandi dragspil og barði
bumbur, og danslögin dunuðu, skullu
á hamraveggjunum og endurvörpuð-
ust þaðan með margföldu seiðmagni.
Ungir og aldnir þyrptust upp á pall-
inn, og innan tiðar troðu dansinn
,'teitir þar tobaksskjoðubjoðar; hnjá-
skjólstróður hýreygar hlupu á glóðum
rjóðar . Það er bæði skoplegt og
skemmtan góð að líta yfir lítinn tré-
pall úti í guðsgrænni náttúrunni, full-
an af iðandi fólki: sjómönnum, er
njóta landvistarleyfisins í örmum
^núningslipurrar snótar, verkamönn-
um með sigg í lófum og hnýtta hnúa,
bændum, er stokkið hafa frá hálf-
erjuðum ekrum, stúdentum með
gamlar, gauðslitnar húfur, sem vitna
um nalægð embættisprófsins og ný-
bökuðum stúdentum með hvíta, hall-
andi kolla og andlit ljómandi af fögn-
uði yfir þvi, að hafa lokið þessum
langþráða áfanga, stórum og stæði-
legum þjóðskáldum með skínandi
gáfnaskalla og svart yfirskegg, al-
þingismönnum, sem kastað hafa á-
hyggjusvipnum og ráðherrum með
reykjarpípu í . munni.
„Hn.iáskjólstróður“
Og ekki er fjölbreytnin minni, ef
litið er yfir Kið fagra kyn: Brenn-
heitar, bióðrjóðar, reykvískar blóma-
rósir í rauðum, gulum, gfœnum eða
bláum buxum ftg strigastakk með
skotthúfu á höfði og fiandraraklossa
á fótum, sællegar kennslukonur á
þrítugsaldri, sem reyna að halda uppi
á sér beizlinu, vegna þess að eitthvað
af nemendum hefur slæðzt hing-
að á völlinn í fylgd foreldra sinna,
miðaldra piparjómfrúr, sem kasta
hnakka af hneykslun yfir hátterni
járnsmíðanemans, sem hallar höfðinu
að vanga hnellinnar hreppsstjóra-
dóttur, lífsglaðar eiginkonur, sem
skilja sína samtíð og brosa að brek-
um æskunnar, og virðulegar kven-
réttindakonur, sem glfma íbyggnar
við niðurlagssetninguna á næstu
kvenfrelsisræðu eða næsta leiðara í
kvennasíðuna. — Og allt þetta fólk
skvettir upp skottinu, vaggar. sér i
lendum, dyllar höfðinui, sveiflar
höndum og íótum í sem nánustum
takt við þá tóna, sem það heyrir
fyrir skvaldri eða umræðum, hlátri
og flissi.
„Nóttlaus
voraldarveröld“
En Jónsmessunóttin á nægtCV af
fegurð, þótt návist sé rofin við lífs-
glaðar sálir. Ánvegjulegt er einnig að
ganga út í hraunið, kasta sér niður í
kjarrið og anda að sér ilmi gróandi
jarðar, horfa á nýgræðinginn vagga
kollinum í kvöldgolunni, horfa á litla
þröstinn veifa stélinu og hlýða á
hann ,,syngja sinn söng yfir síð-
kvöldin löng“. Ur fjarska heyrist lág-
ur niður Oxarár, og gráan úða legg-
ur upp frá fossinum. En bakgrunn
allra unaðssemda og allra unaðs-
stunda myncjar þó h£ð dásbmlegu
fyrirb^igði: jóllýð, og Þorsteinn
kemur hér ljóslifandi, kastar sér nið-
ur við hliðina á okkur og syngur
sinn hugljúfa söng til næturinnar:
,,Og er þú vefur vængjum þínum,
þú voldug nótt, um kyrran heim,
þá kastar lífið lörfum sínum
og laugast frjálst í straumi þeim.
Þar rís það upp sem endurborið,
með augu snör og roða á kinn,
það andar léttar, eins og vorið,
og opnar heita faðminn sinn“.
Drykk.iurútar heiðra
staðinn
Hvers þörfnumst vér fremur til að
geta skemmt okkur og notið iífsins?
Hvað veldur því, að til eru mann-
ræflar, sem þurfa að brjála sig með
því að svelgja af sorabrunni Bakkus-
ar með þeim arangri, að þeir verða
sjálfum sér til skammar? Svarið er
aðeins eitt: Þeir eru sjúkir. Það vant-
ar eitthvað í þá, svo að maður aumkv-
ar þá fremur en fyrirlítur. En við á-
kærum þá iandsstjórn, sem ekkert
gerir tií að bægja þessu böli frá dyr-
um þjoðarinnar. Við ákærum núver-
andi landstjórn, sem aliar aðrar, er
beinlínis stuðla að því 'að drykkju-
rútarnir þjóni dýrslund sinni, en
virða að vettugi friðhelgi heiðvirðra
borgara fyrir yfirgangi og speilvirkj-
um öiæðinganna. — En þess vegna
minnist ég á þetta hér, að nokkrir
ölóðir liöfðu ekið á Þingvöll á iaug-
ardagskvöldið í einkabílum sínum til
að „heiðra" þennan heigistað þjóð-
arinnar á si'nn hátt! Höfðu þeir kom-
ið við í Valhöll, en verið reknir þar
út urn miðnættið. Lögðu þeir þá leið
sína bæði þangað sem sósíaiistar
voru að skemmta sér- og eins á Ár-
nesingamótið, og stóðu þar fyrir ýms-
um óspektum. En þess skal getið,
sósíalistum til verðugs hróss, að á
þeim sá yfirleitt ekki vín, og þeir
höguðu sér vel í hvívetna. En ekki
er heidur þörf að leyna því, að með-
al þeirra, sem þarna voru á ölæðis-
Framh. á 7. síðu.