Þjóðviljinn - 09.11.1945, Blaðsíða 6

ÞJOÐVILJINN-
— V-...; 1 =2=:
Föstudagur 9. nóv. 1945.
Ullabella
‘v.
Selma Lagerlöf:
Bernskuminningar
Kennslukonan.
• Okkur þykir vænt um það á Márbacka, að við
höfum fengið svona góða kennslukonu.
Hún heitir Aline Laurell. Faðir hennar bjó í
Karlstað og var landmælingamaður. Þau voru
yíst efnuð á meðan hann lifði. En eftir að hann dó
(^ÞETTA
Þ.ee'sr baráttan fyrir kosn
inva’Tctti kvenna var sem
hörðust í Englandi, tók kven-
ryttindakbna að nafni miss
Emi.lv Davdson það til
bfagl', að vekja eftirtekt á
sér .osr málefni sínu á eftir-
rrr'nndesan hátt: Hún ákvað
að stö.vva einn af veðhlaupa-
hestunum í Derbykappreið-
uT';um ár ð 1913. Hún valdi
sér þann hest, sem líklegast-
ur bótti til að vinna, tók sér
stöðu á hentugum stað og óð
fram á brautina, þegar hest-
inn. b"r að. Bæði hestur og
ríddar ultu út af brautinni
við bT'a óvæntu hindrun og
sjálf beið konan bana.
★
Eftir bví sem skýrslur hafn
^rlögreglunnar í New York
hermdu nokkru fyrir stríð,
hefði mátt ætla, að ný sjó-
ræningjaöld væri að hefjast.
Þurfti 600 manna við höfn-
ina, til að halda í skefjum
ræningjafélögum, sem fóru
um skipin með rupli og rán-
um.
„Áður fyrr hnupluðu menn
köðlum og stálvír við höfn-
ina“, sagði blað nokkurt. En
nú telia þeir ekki eftir sér að
ræna ábyrgðarpósti skipanna,
verðmætum varningi og kjör-
gripum, hvár sem þéir eru
geymdir, samtais árlega fyrir
1 milijón dollara" — sagði
blað ð.
+
Talið er. að á 13. öld hafi
verið 19.000 holdsve krahæli
í Evrópu.
<r—" ■■■■ - - = -
John Galsworthy: ] i Bræðralag j
varst þá á fyrsta árinu. „Sjáðu hana, Emil“, sagði
frúin. Er hún ekki indæl?“
„Jú“, sagði ég.
„Vertu alltaf góður við hana Emil“, sagði hún.
„Já“, svaraði ég.
„Þú hefur svo ljóta skó á fótunum, Emil. Farðu
ofan í búð og kauptu þér nýja skó. Segðu, að ég
ætli að borga þá“.
Þetta sagði hún mamma þín, Ullabella. Eg átti
þá skó lengi. — Og hef ég ekki verið góður við þig,
Ullabella, eins og ég lofaði?“
Emil var óvenjulega niðurlútur, þegar hann
sagði þetta. Það komu kippir í andlitið á honum —
allt öðruvísi en þegar hann var að gretta sig.
„Emil!“ kallaði Ullabella. „Vertu ekki að gráta“.
Hann Emil var reyndar farinn að gráta —
svona stór! Ullabellu tók það svo sárt, að hún fór
að gráta líka.
Malin var bálreið, þegar þau komu heim. Hún
hafði verið orðin hrædd um Ullabellu og hótaði
að klaga Emil fyrir húsbóndanum. „Þetta hefðij
frúin sálaða aldrei leyft“, sagði Malin.
Þegar Ullabella var háttuð um kvöldið, bað hún
mcmmu sína að. vera líka mamma Emils —
án þess að hann vissi.
Þá var engin hætta á því, að Emil gerði alvöru
úr því að sökkva niður í jörðina — svo djúpt, að
Ullabella sæi ekki einu sinni á hárið á honum.
Honum varð það þó ekki
til sérstakrar ánægju, að
setja sig í spor fyrirmyndar-
nnar. En jafnvel þó að karl-
maður geti aldrei gert sér
afstöðu konunnar fyllilega í
hugarlund. þá skildi hann
þó kjör hennar næsta vel í
aðalatriðum.
Hún var sveitabarn, tæp-
lega tvítug, hvorki „dama“
né reglulega verkakona. Hún
var heimilislaus og vinalaus,
eftir því sem hún sagði sjálf.
Að minnsta kosti var óhætt
að fullyrða, að hún átti enga
að, sem hún gat leitað til. Þar
að auki var hún í eðli sínu
atkvæðalaus og „starf“ henn-
ar krafðist óvenjulegrar var-
kárni.
Nú var það orðið hlutverk
Hilarys að flæma þessa
stúlku aftur út í hættur og
óvissu með því að ræna hana
því eina, sem var fótfesta
hennar í tilverunni. Þetta
var cmannúðlegt og gagn-
stætt innræti hans. Það var
eins og hann hefði gróðursett
veikgerða plöntu í skjóli en
rifið hana upp með rótum
aft-ur og sett hana þar sem
allra veðra var von. — Og
svo voru það þessir dular-
fullu, fjarlægu tónar, sem
hann hafði heyrt í hitasjúk-
um draumi um nótt, þegar
hann sat við glugeann og
hlustaði á vagnhljóðið nálg-
ast markaðstorgið.
Þess vegna var hann næsta
daufur í dálkinn næsta mánu
dag, þegar hann beið hennar
1 vinnustofu s'nni og gekk
um gólf.
Stofan var hvítmáluð og
húsgögnin ljósbrún. Bækurn-
ar voru bundnar í hjartar-
skinnsband og samlitar hús-
gögnunum. Hér voru engin
blóm. Gluggarnir sneru und-
a'n sól. Þetta var ekki heim-
kynni æskunnar, heldur mið-
aldra manns.
Hann kallaði han’a inn til
sín í þeim tilgangi að segia
henni það, sem um var að
ræða í sem fæstum orðum
og lúka bví af. En hanmhafði
hvork' tekíð innræti sjálf |
sm með í rei'kninginn né.,
kvenlegar tilfinningar henn-1
ar. Þrátt fvrir allt, sem hann j
hafði les'ð. gerði hann sér j
ekki grein fyrir. hvað svona j
skvndileg ráðstöfun gæti
haft í för með sér. Honum
var það heldur ekki ljóst. að
þessi unga stúlka le't ósjálf-
rátt á sig ssm eign hans, síð-
an hann gaf henni fötin.
Hún 'stóð frammi fyrir hon
um eins og hundur. sem hús-
kónd'nn er að yfirgefa, og
starir á hann raunalegum,
kvíðafullum spurnaraugum.
Augu hennar gljáðu, eins
og tárin væru að brjótast
frarn, og hver taug í líkama
hennar virtist hrópa: „Eg
veit vel, hvers vegna þú gerð
ir boð eftir mér“.
Þegar Hdary sá hana þann-
ig varð honum innanbrjósts
eins og manni, sem fær skip-
un um að húðstrýkja félaga
sinn. Hann braut unp á öðru
umtalsefni á meðan hann var
að átta sig, og sourði hvað
hún hefði fyrir stafni.
Stúlkan reyndi auðsjáan-
lega að telja sér trú um, að
kvíði hennar hefði verið á-
stæðulaus.
Hún sagð:. að þegar gott
væri veður, færi hún fyrr á
fætur, gerði við fötin sín og
tæki til í herberginu. Það
hefði komizt mús inn í her-
bergið og nú hafði hún keypt
sér músagildru og veitt 1
hana mús í nótt. En þá hafði
hún ekki haft hug til að
drepa hana heldur sett hana
í blikkdós og sleppt henni um
leið og hún fór að heiman.
Fyrirmyndin sá það undir
eins, að Hilary hlustaði á
þetta með athygli.
Hún hélt áfram og sagði.
að sig tæki alltaf sárt að sjá
hungraða ketti og húsbónda-
lausa hunda — og hún lýsti
e'num slíkum hundi, sem hún
hafði séð. Ekki hafði hún
bó þorað að segja neinum
lögregluþjóni frá honum.
Lögregluþjónar horfðu alltaf
eitthvað svo undarlega á
mann.
Orð hennar létu eins og að-
vörun í eyrum Hilarys og
hann le't undan.
Fyrirmyndin sá. að honum
stóð ekki á saman og revndi
að færa sér það í nvt. Hún
fór að segia honum frá vmsu
sem húri hafði hevrt, að lög-
reglan gerði-fólki — en á
sama augnablik' varð hún.
bess vör, að b-'ð var ekki
betta, sem gerði hann ó^óleg-
an, svo að hún breytti um
umtalsefni og sagði honurr
hvað hún borðaði á morgn-
ana, hvað hún kvnni vel v"ð
sig í nýju fötunv.m. hvað her
bargið hennar væri gott og
hvað Creed gamli væri sér-
v.itur — hann lét sem hann
sæi, hana ekk!, þegar hún
mætti honum á rtíorgnana.
Þar næst sagði hún honum.
hvar hún hefði leitað sér at-
vinnu og hvar hún hefði von
um að fá eitthvað að gera.
Mr. Lennard þrábað hana að
s'tia fyrir.
Hún leit snöggvast á Hil-
ary — aðeins augnablik, —
og sagðist geta fengið nóg að í
gera, ef hún vildi sitja fyrir
eins og listamennirnir vildu.
En hún ætlaði ekki að gera
bað vegna þess, að hann
hafði sagt að hún skyldi ekki
gera það og auðvitað sagðist
hún ekki vilja það sjálf held-
ur. Henni féll ágætlega að
skrifa fyrir mr. Stone.-----
Hún nefndi Hughshjónin
ekki á nafn. Öll þessi ein-
íeldnislega þula hennar var
fram borin í þeim ákveðna
tilgangi að sjá hvað helzt
hefði áhríf á hann. En í hvert
skipti, sem hún leit á Hilary,
varð augnaráð hennar eins
og þegar tryggur hundur lít-
ur á húsbónda s'nn.
Þetta augnaráð hitti við-
kvæmustu blettina á þeirra
veiku brynju sem hann var
gæddur frá náttúrunnar
hendi. Það h'tti hans innri
nann, hjartagóðan og fals-
lausan. Honum fannst hann
vaxa af því, að unga stúlkan
skyldi líta upp til hans, og
hann var henni þakklátur.
Hann hafði alltaf stillt sig
um að leita nánari skýringa
á tilfinningum hennar. En þá
skýringu var ef til vill að
finna í því, sem málarinn
hafði sagt: „Það hefur víst
eitthvað komið fyrir hana“.
Ef til vill var saga henn-
ar nauða hversdagslegt ást-
arævintýri sveitastúlku og
sveitaDÍlts, hugsaði hann. En
gat þá ekki verið, að ung og
frumstæð ást hennar, sem
hafði bakað benni svo þunga
reynslu le'taði nú inn á gagn
stæðar brautir?
Af hverju sem auðsveipni
hennar kom, got Hilary, sem
heiðarlegur maður, ekki ann-
að en verið þakklátur fyrir
hana. En hann hafði'einmitt
kallað hana hingað til að
segja henni. að hún væri
honum t!l óbægina.
Hingað t'l hafði hún vakið
hjá honum svioaðar tilfinn-
maar og hann væri að klappa
kálfi' eða folaldi og bær voru
blandaðar kímn’'. En nú —
hegar hann ætlaði að kveðja
hana, varð hann að spyrja
siálfan sig, hvort þetta væri
ollt og sumt.
M’naodq, kons inn, læddist
á milli húsbónda síns og gests
ins og urraði.
Stúlkan strauk blekugum
fingrum eftir öskubikar, sem
atóð á borði. Hún brosti
raunalega og biturt í senn:
..Þessi tík hefur aldrei vilj-
að siá mig. Hún veit, að ég á
ekki hér heima og henni
gremst, að ég skuli koma
híngað. Hún er afbrýðisöm.“
Hilary sourði stuttlega:
Hafið þér eignazt nokkra